روزنامه نیویورکتایمز گزارش داد افزایش هزینههای نظامی، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، را به تصمیم برای توقف حملات هوایی ارتش این کشور به مواضع حوثیهای مورد حمایت جمهوری اسلامی در یمن واداشت.
نیویورکتایمز سهشنبه ۲۲ اردیبهشت نوشت در حالی که حوثیها به حملات خود به کشتیها و سرنگونی پهپادها ادامه میدادند، نیروهای آمریکایی با سرعت بالایی در حال مصرف مهمات برای پاسخ به این حملات بودند.
این در شرایطی است که ترامپ هرگز به درگیریهای نظامی طولانیمدت در خاورمیانه باور نداشته است.
بر اساس این گزارش، زمانی که ترامپ با بمباران مواضع حوثیها برای بازگشایی مسیر کشتیرانی در دریای سرخ موافقت کرد، انتظار داشت این عملیات ظرف ۳۰ روز به نتیجه برسد.
به گفته مقامهای دولت آمریکا، ترامپ پس از پایان این ۳۰ روز خواهان دریافت گزارشی از روند پیشرفت عملیات شد، اما شرایط مطابق انتظار او پیش نرفت، چرا که ایالات متحده حتی موفق به کسب برتری هوایی بر حوثیها نشده بود.
نیویورکتایمز نوشت آنچه پس از ۳۰ روز عملیات علیه این گروه حاصل شد، صرفا درگیری نظامی «پرهزینه و بینتیجه» دیگری برای آمریکا در خاورمیانه بود.
حوثیها در این بازه زمانی چند پهپاد «امکیو۹ ریپر» آمریکایی را سرنگون کردند و به حملات خود به کشتیها در دریای سرخ، از جمله یک ناو هواپیمابر ایالات متحده، ادامه دادند.
افزون بر این، حملات هوایی آمریکا به اهداف حوثیها در همان ۳۰ روز نخست حدود یک میلیارد دلار هزینه مهمات و تسلیحات در برداشت.
بیشتر بخوانید: اعزام بمبافکنهای دوربُرد آمریکا به اقیانوس هند به چه معناست؟
نیویورکتایمز: کاسه صبر ترامپ لبریز شد
نیویورکتایمز در ادامه گزارش خود نوشت اوضاع زمانی وخیمتر شد که دو فروند جنگنده آمریکایی، هر یک به ارزش ۶۷ میلیون دلار، بهطور تصادفی از ناو هواپیمابر این کشور در منطقه به دریا سقوط کردند؛ رخدادی که در کنار سایر تحولات، کاسه صبر ترامپ را لبریز کرد.
این روزنامه به نقل از مقامهای آمریکایی و عرب افزود استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه که همزمان درگیر مذاکرات هستهای با جمهوری اسلامی به میانجیگری مسقط بود، به اطلاع کاخ سفید رساند که مقامهای عمانی راه خروج مناسبی برای آمریکا در پرونده حوثیها پیشنهاد دادهاند.
بر اساس این پیشنهاد، واشینگتن حملات هوایی به مواضع حوثیها را متوقف میکرد و در مقابل، این گروه نیز از هدف قرار دادن کشتیهای آمریکایی در دریای سرخ دست میکشید.
با این حال، حوثیها در چارچوب این توافق، تعهدی برای توقف حملات خود علیه کشتیهایی که به گفته آنها مرتبط با اسرائیل هستند، ارائه نمیدادند.
بیشتر بخوانید: حوثیها توافق آتشبس میان ما و آمریکا شامل اسرائیل نمیشود
سرانجام، فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) ۱۵ اردیبهشت بهطور ناگهانی دستور توقف «موقت» عملیات تهاجمی را از کاخ سفید دریافت کرد.
نیویورکتایمز نوشت ترامپ هنگام اعلام توقف درگیریها، لحنی نسبتا ملایمتر نسبت به حوثیها به کار گرفت؛ در حالی که پیشتر وعده داده بود آنها را «بهطور کامل» نابود خواهد کرد.
رییسجمهوری آمریکا در آن زمان گفت: «ما ضربات سختی به آنها وارد کردیم، اما آنها تابآوری چشمگیری از خود نشان دادند. میتوان گفت در آنجا شجاعت زیادی دیده میشد.»
او افزود: «آنها قول دادند دیگر به کشتیها شلیک نکنند و ما هم به آن احترام میگذاریم.»
نیویورکتایمز تاکید کرد ترامپ هرگز با درگیریهای نظامی بلندمدت در خاورمیانه موافق نبوده و در دوره نخست ریاستجمهوری خود تلاش کرد نیروهای آمریکایی را از سوریه، افغانستان و عراق خارج کند.
بیشتر بخوانید: حملات هوایی ارتش اسرائیل به سه بندر در یمن
انبیسینیوز ۲۱ اردیبهشت با اشاره به اختلافات بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل و ترامپ نوشت تحولات اخیر در رابطه با حوثیها از مواردی بوده که در روزهای اخیر بر روابط رهبران دو کشور سایه افکنده است.
به گزارش انبیسی، تصمیم ترامپ برای توقف کارزار نظامی ایالات متحده علیه حوثیها موجب حیرت نتانیاهو شد.
بلومبرگ سهشنبه ۲۲ اردیبهشت به نقل از منابع آگاه که نامشان فاش نشده، گزارش داد مقامهای پکن به خطوط هوایی داخلی و نهادهای دولتی اعلام کردهاند که تحویل هواپیماهای ساخت آمریکا میتواند از سر گرفته شود.
یکی از این منابع افزود به شرکتهای هواپیمایی اختیار داده شده تا زمانبندی و شرایط تحویل را خودشان تعیین کنند.
بلومبرگ نوشت ازسرگیری تحویل هواپیما به چین، برای شرکت بوئینگ یک امتیاز بزرگ محسوب میشود.
بیشتر بخوانید: چین دو هواپیمای بوئینگ را پس فرستاد
گرم شدن روابط تجاری میان آمریکا و چین در حالی رخ داده که این دو اقتصاد بزرگ جهان با هم به توافقی در زمینه وضع تعرفهها رسیدند.
آمریکا تعرفههای ترکیبی ۱۴۵ درصدی بر اکثر واردات چینی را بهمدت ۹۰ روز به ۳۰ درصد کاهش داده است. چین نیز تعرفههای ۱۲۵ درصدی بر کالاهای آمریکایی را به ۱۰ درصد رسانده و سایر اقدامات تلافیجویانه را حذف کرده است.
با این حال، ازسرگیری روند تحویل هواپیماها ممکن است موقتی باشد، مگر آنکه اختلافات مربوط به تعرفهها در این بازه سهماهه برطرف شود.
بوئینگ در میانه جنگ تجاری آمریکا و چین
شرکت بوئینگ پس از اعمال تعرفههای گسترده از سوی دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، بر اکثر شرکای تجاری عمده این کشور، درگیر منازعات تجاری جهانی شد.
چین نیز در پاسخ، تعرفههایی تلافیجویانه وضع کرد و به شرکتهای هواپیمایی دستور داد تا تحویل هواپیماهای بوئینگ را متوقف کنند. این اقدامات باعث شد که خرید هواپیماهای بوئینگ برای شرکتهای چینی از نظر اقتصادی توجیهپذیر نباشد.
نشانههایی از احتمال بهبود روابط تجاری میان آمریکا و چین در اوایل اردیبشهتماه پدیدار شد، زمانی که چین اعلام کرد حاضر است از همکاریهای عادی با شرکتهای آمریکایی حمایت کند.
پکن همچنین پیشنهاد داد تا تعرفههای بالاتر بر برخی واردات آمریکا، از جمله تجهیزات پزشکی، مواد شیمیایی صنعتی خاص و اجاره هواپیما را به حالت تعلیق درآورد.
اگرچه لغو ممنوعیت تحویل هواپیماهای بوئینگ به چین مسیر را برای ازسرگیری مبادلات باز میکند، اما هنوز مشخص نیست که خطوط هوایی این کشور چه زمانی قادر به دریافت هواپیماهای مورد نیازشان خواهند بود.
پیش از این، تعدادی از هواپیماها که از سوی مشتریان چینی رد شده بودند، به آمریکا بازگردانده شدند.
بوئینگ پیشتر هشدار داده بود در صورت تداوم بلاتکلیفی در تحویل هواپیماهای سفارش چین، ممکن است این هواپیماها را به مشتریان دیگری واگذار کند.
این احتمال باعث شد برخی کشورها مانند هند، مالزی و عربستان سعودی برای بهرهبرداری از این فرصت، به خرید هواپیماهای جدید ۷۳۷ مکس علاقه نشان دهند.
بیشتر بخوانید: توافق موقت آمریکا و چین برای کاهش تعرفهها
با حدود ۵۰ فروند هواپیمای بوئینگ که قرار است در سال جاری به چین تحویل داده شود، ازسرگیری ارسالها برای این شرکت بهمعنای صرفهجویی در زمان و هزینه جستوجوی مشتریان جدید و همچنین تضمین دریافت مبالغ قابلتوجه است؛ چرا که خریداران پس از تحویل، موظف به پرداخت کامل قیمت هواپیماها هستند.
پیشبینی میشود طی دو دهه آینده چین ۲۰ درصد از تقاضای جهانی هواپیما را به خود اختصاص دهد.
در سال ۲۰۱۸، چین مقصد حدود یکچهارم از کل تولیدات شرکت بوئینگ بود. با این حال، بهدلیل تنشهای تجاری و برخی مشکلات داخلی بوئینگ، این شرکت در سالهای اخیر سفارش عمدهای از چین دریافت نکرده است.
در همین زمینه: تلاش چین برای یافتن بازارهای جدید در نخستین نمایشگاه تجاری پس از تعرفهها
در سال ۲۰۱۹، چین نخستین کشوری بود که پس از وقوع دو سانحه مرگبار، پرواز هواپیماهای ۷۳۷ مکس را ممنوع اعلام کرد.
همچنین تنشهای تجاری با دولتهای ترامپ و بایدن باعث شد شرکتهای چینی ترجیح دهند سفارشهای خود را بهجای بوئینگ، به رقیب اروپاییاش، ایرباس، بسپارند.
ایتامار بنگویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، سهشنبه ۲۳ اردیبهشت در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «یک گردشگر بریتانیایی که در شبکههای اجتماعی خواستار تحریم اسرائیل شده بود و پستهایی علیه سربازان ارتش و پلیس اسرائیل منتشر کرده بود، بازداشت و اخراج شد.»
او از عملکرد «سریع و قاطعانه» پلیس اسرائیل علیه این شهروند بریتانیا قدردانی کرد.
بنگویر افزود: «هرکس علیه کشور اسرائیل اقدام کند، با پلیسی قاطع روبهرو خواهد شد. دوران مماشات تمام شده است.»
این اقدام در شرایطی صورت میگیرد که در هفتههای اخیر، ادامه عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه انتقادات فراوانی را برانگیخته است.
اعضای حماس ۱۵ مهر ۱۴۰۲ (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
بر اساس گزارشها، دستکم ۲۳ گروگانِ در قید حیات همچنان در اسارت حماس هستند و پیکر ۳۵ گروگان جانباخته نیز در اختیار این گروه قرار دارد.
اسرائیل در واکنش به حمله هفتم اکتبر حماس، عملیات نظامی گستردهای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، تاکنون بیش از ۵۲ هزار کشته و ۱۱۹ هزار زخمی بر جای گذاشته است.
بیشتر بخوانید: آزادی گروگان اسرائیلی-آمریکایی از غزه؛ اسرائیل آتشبس را رد کرد
پلیس اسرائیل: این شهروند بریتانیایی وارد منطقه نظامی ممنوعه شده بود
پلیس اسرائیل ۲۳ اردیبهشت در بیانیهای بازداشت یک زن بریتانیایی ۳۵ ساله را تایید کرد و گفت او در شبکههای اجتماعی از سربازان و نیروهای پلیس اسرائیل انتقاد کرده و از سازمانی که خواستار تحریم اسرائیل است، حمایت کرده بود.
پایگاه خبری تایمز اسرائیل به نقل از مقامهای این کشور گزارش داد این زن ۲۲ اردیبهشت پس از «ورود به یک منطقه نظامی ممنوعه» در جنوب هبرون در کرانه باختری رود اردن دستگیر شد.
این رسانه افزود این زن حاضر به ارائه مدرک شناسایی خود نشد و یکی از ماموران امنیتی شهرک را که در محل حضور یافته بود، تهدید کرد.
بر اساس این گزارش، پلیس اسرائیل پس از بازجویی و بررسی تلفن همراه یک زن بریتانیایی، به شواهدی از فعالیتهای انتقادی او علیه اسرائیل در شبکههای اجتماعی دست یافت.
پلیس اسرائیل به نام این شهروند بریتانیایی اشارهای نکرد.
اسرائیل در فروردینماه نیز یوان یانگ و ابتسام محمد، دو نماینده پارلمان بریتانیا را که در قالب یک هیات پارلمانی به این کشور سفر کرده بودند، بازداشت کرد.
وزارت مهاجرت اسرائیل دلیل این اقدام را «مستندسازی فعالیت نیروهای امنیتی اسرائیل و انتشار نفرتپراکنی» عنوان کرد.
دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا، در آن زمان رفتار دولت اسرائیل را «غیرقابل قبول» خواند و از آن انتقاد کرد.
آکسیوس در گزارش خود نوشته است که سفر ترامپ به عربستان سعودی، قطر و امارات تقریبا بهطور کامل حول محور پول و تجارت میچرخد. بهنوشته آکسیوس، یکی از مقامات عرب گفته است: «دستور کار منطقهای او فقط تجارت، تجارت و تجارت است.»
با وجود آنکه ترامپ به صراحت اعلام کرده خواهان عادیسازی روابط میان عربستان و اسرائیل است، اما او و مشاورانش میدانند که این موضوع در حال حاضر عملا و مخصوصا بهدلیل تداوم جنگ در غزه منتفی است. به همین دلیل، در این سفر دستور کار ژئوپلیتیک در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
ترامپ در دور اول ریاست جمهوری خود نیز در اولین سفر رسمی خارجی راهی عربستان سعودی شد و در این دوره نیز چنین قصدی داشت، اگر مراسم خاکسپاری پاپ فرانسیس مانع آن نمیشد.
بهنوشته آکسیوس، یکی از دلایل این انتخاب، وعده محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان، مبنی بر سرمایهگذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری در آمریکا ظرف چهار سال آینده است.
ترامپ در ماه مارس در دفتر بیضی شکل به خبرنگاران گفته بود: «بار قبل ۴۵۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری کردند، اما این بار ثروتمندتر شدهاند و ما هم پیرتر! پس گفتم: اگر در چهار سال آینده یک تریلیون دلار به شرکتهای آمریکایی پرداخت کنید، من به عربستان میآیم، و آنها هم پذیرفتند.»
قراردادهایی که در عربستان به امضا میرسند شامل فروش حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار تسلیحات نظامی و همچنین قراردادهای بزرگ در حوزه انرژی و معادن خواهد بود.
آکسیوس بهنقل از یکی از منابع مطلع خود افزود که انتظار میرود قطر نیز اعلام کند که بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار در آمریکا سرمایهگذاری کند یا با شرکتهای آمریکایی قرارداد ببندد که از جمله شامل یک قرارداد بزرگ خرید هواپیماهای تجاری از بوئینگ و قراردادی دو میلیارد دلاری برای خرید پهپادهای MQ-9 ریپرمیشود.
قطریها همچنین در حال بررسی اهدای یک هواپیمای جت ۷۴۷ به ترامپ هستند تا در دور دوم ریاست جمهوری او از آن بهعنوان "ایرفورس وان" (هواپیمای ریاستجمهوری آمریکا) استفاده شود. وزارت دفاع قطر و پنتاگون در حال مذاکره درباره این موضوع هستند که اکنون تحت بررسی حقوقی نیز قرار دارد. ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت این هواپیما «هدیهای خواهد بود، بهصورت رایگان.»
او دوشنبه، ۲۲ اردیبهشت پیش از ترک کاخ سفید به سوی خاورمیانه به خبرنگاران گفت: «این یک حرکت بزرگ از سوی قطر است و من از کار آنها قدردانی میکنم. هرگز کسی نیستم که چنین پیشنهادی را رد کنم. یعنی میتوانم احمق باشم و بگویم نه، ما یک هواپیمای بسیار گرانقیمت را بهعنوان هدیه نمیخواهیم؛ یا بگویم نه، نه، ندهید، من میخواهم یک میلیارد دلار به شما بدهم؛ یک جواب دیگر هم این است که بگویم بسیار متشکرم.»
امارات متحده عربی نیز در ماه مارس اعلام کرده بود که قصد دارد ظرف دهه آینده ۱.۴ تریلیون دلار در آمریکا سرمایهگذاری کند.
آکسیوس در ادامه گزارش خود نوشته است: «ترامپ خلیج فارس را بستر مناسبی برای کسب درآمد کلان، هم برای آمریکا و هم برای کسبوکارهایی مانند سازمان ترامپ، میداند.»
سازمان ترامپ تنها دو هفته پیش از این سفر، یک قرارداد جدید املاک لوکس در قطر به امضا رساند و اعلام کرد که پروژههایی نیز در جده، دبی و عمان دارد.
بهنوشته آکسیوس، بسیاری از نزدیکان ترامپ نیز در این منطقه دارای منافع و فعالیتهای اقتصادی هستند.
اگرچه مجموع قراردادها و تعهداتی که ترامپ اعلام خواهد کرد ممکن است به یک تریلیون دلار برسد، اما مشخص نیست که این رقم واقعا سرمایهگذاری خواهد شد یا خیر.
یکی از محورهای اصلی سفر، تمرکز بر سرمایهگذاری در حوزه هوش مصنوعی و فناوری خواهد بود.
بر اساس اعلام یک مقام آمریکایی و یک منبع آگاه، سام آلتمن، مدیرعامل شرکت اوپنایآی (OpenAI)، نیز همزمان با این سفر به منطقه خلیج فارس سفر خواهد کرد.
جمعی از رهبران حوزه فناوری، از جمله «جنسن هوانگ»، مدیرعامل انویدیا، قرار است روز سهشنبه در مجمع سرمایهگذاری عربستان- آمریکا در ریاض سخنرانی کنند.
امارات و عربستان از جمله کشورهایی هستند که بهشدت میکوشند تا به تراشههای پیشرفته هوش مصنوعی ساخت آمریکا دسترسی پیدا کنند.
هفته گذشته، دولت ترامپ قانونی مربوط به دوران بایدن را لغو کرد که هدف آن جلوگیری از دسترسی غیرمستقیم چین به این تراشهها از طریق کشور ثالث بود. این قانون میزان صادرات به بسیاری از کشورها را محدود میکرد.
دولت ترامپ اعلام کرده که این قانون را با مقررات جدیدی جایگزین خواهد کرد، اما هنوز مشخص نیست که آیا کشورهای خلیج فارس در چارچوب این مقررات جدید با محدودیتی مواجه خواهند شد یا نه.
