تیپ شخصیتی و رقابت، کلید اصلی موفقیت در تولید مثل موشهای نر
یک پژوهش تازه نشان میدهد رفتارهای تولید مثلی موشهای نر تحت تاثیر ویژگیهای فردی و محیط زندگی آنها است.
به گزارش نوروساینس نیوز، پژوهشگران موسسه ماکس پلانک در مطالعهای گسترده به سرپرستی فراگکیسکوس دارمیس، رفتارهای تولید مثلی ۲۴۴ موش نر وحشی را در محیطهایی شبیه زیستگاه طبیعی طی ۱۱ ماه بررسی کردند.
الگوهای جفتیابی
یافتههای این پژوهش که در نشریه «ژورنال آو انیمال اکولوژی» منتشر شد، حاکی از آن است که موشهای نر دو روش متفاوت برای جفتیابی دارند.
برخی از آنها (موشهای مدافع قلمرو) از محدوده خود دفاع میکنند، در حالی که گروه دیگر (موشهای ولگرد) آزادانه در محیط میگردند تا جفت پیدا کنند.
نکته قابل توجه این است که این رفتارها لزوما در ژنها تعیین نشدهاند، بلکه بر اساس شرایط بدنی هر موش و محیط اطرافش شکل میگیرند.
دانشمندان دریافتند این رفتارها در موشها ثابت است؛ برخی همواره ولگردی را برمیگزینند و برخی همیشه از قلمرو خود دفاع میکنند.
زیستشناسان تکاملی این پدیده را «سازگاری با شرایط موجود» مینامند. موشها با ارزیابی تواناییهای خود، قدرت رقیبان و شرایط محیطی، بهترین استراتژی را برمیگزینند.
برای موشی که در رقابت قلمروخواهی شانسی ندارد، پرسه زدن برای جفتیابی انتخابی هوشمندانه محسوب میشود.
کدام راهبرد کارآمدتر است
موشهای مدافع قلمرو معمولا شانس بیشتری برای جفتگیری دارند، اما این موفقیت برایشان گران تمام میشود.
محافظت از مناطقی که موشهای ماده در آنجا جمع میشوند، پراسترس و خطرناک است و احتمال زخمی شدن آنها را بالا میبرد.
از سوی دیگر، موشهای ولگرد با وجود جفتگیری کمتر، همچنان موفق به انتقال ژنهای خود میشوند، بهخصوص زمانی که رقابت شدید است.
در نتیجه، هر دو روش میتواند در طول زندگی موشهای نر به میزان موفقیت مشابهی در تولید مثل بینجامد.
پژوهشگران همچنین دریافتند که موشهای ولگرد بیضههای بزرگتری دارند. این نشان میدهد آنها بهمنظور افزایش شانس موفقیت در جفتگیریهای کوتاه و اتفاقی، انرژی بیشتری صرف تولید اسپرم میکنند.
طبق نتایج این پژوهش، تفاوت میان دو گروه موشها تنها به الگوهای رفتاری محدود نمیشود. در واقع، بدن آنها نیز به شکل متفاوتی تکامل یافته است.
موشهای ولگرد با داشتن بیضههای بزرگتر، منابع و انرژی بیشتری را به سیستم تولید مثلی خود اختصاص میدهند، در حالی که موشهای مدافع قلمرو، انرژی خود را صرف دفاع از محدوده و جفتگیریهای پایدارتر میکنند.
تفاوتهای فیزیولوژیک و استراتژیهای تولید مثل
این تفاوتهای فیزیولوژیک نشان میدهد استراتژیهای تولید مثلی تنها یک انتخاب رفتاری ساده نیستند، بلکه با تغییرات عمیق در ساختار بدن و اولویتهای مصرف انرژی همراه میشوند.
بر اساس این یافتهها، الگوی انتخاب روش تولید مثلی در موشهای نر ثابت است، اما آنها میتوانند با انعطاف بین روشها تغییر وضعیت دهند.
وزن، سن، نسبت نرها به مادهها و اندازه جمعیت در انتخاب روش آنها تاثیر دارد. موشهای مدافع قلمرو احتمال جفتگیری بیشتری دارند، اما نسبت به وزن بدنشان، از اندامهای جنسی کوچکتری برخوردار هستند.
این پژوهش روشن میکند که چگونه موشهای نر بر اساس شخصیت، شرایط بدنی و محیط اجتماعی، روشهای مختلف جفتیابی را برمیگزینند.
این روشها نهتنها شانس تولیدمثل آنها را تعیین میکنند، بلکه مسیر زندگی متفاوتی برایشان رقم میزنند. برخی عمر طولانیتری دارند و برخی دیگر بیشتر خطر میکنند.
این مطالعه حاکی از آن است که رفتارهای تولید مثلی بسیار انعطافپذیر و پویا هستند.
موشهای نر با تغییر شرایط محیطی، رفتارهای متفاوتی از خود نشان میدهند که به ما یادآوری میکند رفتارهای ما انسانها نیز همچون سایر پستانداران، تنها محصول ژنتیک نیست، بلکه حاصل تعاملی پیچیده میان شخصیت، محیط و شرایط اجتماعی است.