خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی خبر داد که شرکت فضایی اسپیس‌ایکس به رهبری ایلان ماسک به همراه دو شریک فناوری خود، به‌عنوان گزینه‌های اصلی برای تصدی بخشی کلیدی از پروژه سپر دفاع موشکی «گنبد طلایی» دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، مطرح شده‌اند.
به گفته شش منبع آگاه که نامشان اعلام نشد،، اسپیس‌ایکس در این پروژه با شرکت نرم‌افزاری پالانتیر (Palantir) و سازنده پهپاد اندوریل (Anduril) همکاری می‌کند؛ سه شرکتی که همگی از سوی کارآفرینان نزدیک به ترامپ تاسیس شده‌اند و حضورشان در این پروژه، توجه گسترده استارتاپ‌های دفاعی در حال رشد در صنعت فناوری را به خود جلب کرده است.
ترامپ در فرمان اجرایی ۲۷ ژانویه خود، حمله موشکی را «بزرگ‌ترین تهدید فاجعه‌بار برای ایالات متحده» توصیف کرده بود.
ایلان ماسک تاکنون بیش از ۲۵۰ میلیون دلار برای کمک به انتخاب مجدد ترامپ اهدا کرده و در حال حاضر به‌عنوان مشاور ویژه رییس‌جمهوری و رییس اداره کارآمدی دولت فعالیت می‌کند؛ نهادی که با هدف کاهش هزینه‌های دولتی ایجاد شده است.
با اینکه پنتاگون نشانه‌هایی از حمایت از این گروه نشان داده، برخی منابع تاکید دارند که فرآیند تصمیم‌گیری درباره گنبد طلایی در مراحل اولیه است و ساختار نهایی پروژه و طرف‌های نهایی قرارداد ممکن است در ماه‌های آینده به‌طور قابل‌توجهی تغییر کند.
این سه شرکت در هفته‌های اخیر با مقامات ارشد دولت ترامپ و پنتاگون دیدارهایی داشته‌اند تا طرح خود را ارائه دهند؛ طرحی که شامل ساخت و پرتاب بین ۴۰۰ تا بیش از هزار ماهواره برای شناسایی و رهگیری موشک‌ها می‌شود.
به گفته سه منبع، همچنین قرار است ناوگانی از حدود ۲۰۰ ماهواره مجهز به سلاح موشکی یا لیزری برای انهدام موشک‌های دشمن در مدار قرار گیرد. با این حال، گروه اسپیس‌ایکس در بخش تسلیحاتی پروژه دخالتی نخواهد داشت.
یکی از منابع نزدیک به مذاکرات، این روند را «بسیار متفاوت با روند معمول خریدهای نظامی» توصیف کرده و گفته است: «در جامعه امنیتی و دفاعی آمریکا نوعی حساسیت و احترام خاص نسبت به ایلان ماسک، به‌دلیل جایگاهش در دولت، وجود دارد.»
اسپیس‌ایکس و شخص ماسک از اظهارنظر درباره اینکه آیا خود او به‌طور مستقیم در این مذاکرات و قراردادها مشارکت دارد یا خیر، خودداری کرده‌اند.
پنتاگون نیز تنها در پاسخی کلی اعلام کرده که «گزینه‌هایی را برای تصمیم‌گیری رییس‌جمهوری و در چارچوب دستور اجرایی و هماهنگی با راهبردهای کاخ سفید ارائه خواهد کرد.»
شرکت‌های اسپیس‌ایکس، پالانتیر، اندوریل و کاخ سفید نیز به پرسش‌های های رویترز در این زمینه پاسخ نداده‌اند.
مدل اشتراکی: شیوه‌ای غیرمعمول برای یک پروژه نظامی
در چرخشی غیرمعمول، اسپیس‌ایکس پیشنهاد کرده نقش خود در پروژه گنبد طلایی را در قالب «سرویس اشتراکی» ارائه دهد؛ بدین معنا که دولت به‌جای مالکیت کامل بر سامانه، هزینه دسترسی به فناوری را بپردازد.
دو منبع مطلع گفته‌اند این مدل اشتراکی که پیش‌تر گزارش نشده بود، ممکن است برخی از موانع بوروکراتیک در فرآیندهای معمول خرید پنتاگون را دور بزند و موجب تسریع در اجرای پروژه شود. با اینکه این روش با قوانین فعلی مغایرت ندارد، ممکن است در بلندمدت دولت را به اشتراک و قیمت‌گذاری وابسته سازد و از کنترل بر توسعه مستمر سیستم محروم کند.
به گفته دو منبع، برخی از مقامات پنتاگون در جلسات داخلی درباره اتکا به مدل اشتراکی برای چنین پروژه حیاتی و بزرگی ابراز نگرانی کرده‌اند.
ژنرال مایکل گیت‌لاین از نیروی فضایی آمریکا در حال بررسی این موضوع است که آیا اسپیس‌ایکس باید مالک و مجری بخشی از این سامانه باشد یا خیر. گزینه‌های دیگر شامل مالکیت و بهره‌برداری کامل دولت، یا مالکیت دولتی و بهره‌برداری از سوی پیمانکاران است. گیت‌لاین نیز به درخواست رویترز برای اظهارنظر پاسخی نداده است.
ترنس اوشاگنسی، ژنرال بازنشسته نیروی هوایی و مشاور ارشد اسپیس‌ایکس، در مذاکرات اخیر این شرکت با مقامات ارشد دفاعی و اطلاعاتی مشارکت داشته است. او نیز از پاسخ‌گویی به رویترز در این زمینه خودداری کرده است.
اگر این کنسرسیوم موفق به کسب قرارداد گنبد طلایی شود، سیلیکون‌ولی به بزرگ‌ترین پیروزی خود در صنعت سودآور قراردادهای نظامی دست خواهد یافت و ضربه‌ای به پیمانکاران سنتی همچون نورثروپ گرومن، بوئینگ و آرتی‌ایکس (RTX) وارد خواهد شد.
با این حال، منابع آگاه می‌گویند که این شرکت‌ها نیز همچنان از بازیگران اصلی در رقابت خواهند بود. لاکهید مارتین نیز در این راستا یک صفحه ویژه در وب‌سایت خود راه‌اندازی کرده است.
رقابت گسترده
به گفته یک مقام آمریکایی، تاکنون بیش از ۱۸۰ شرکت در تماس با پنتاگون برای مشارکت در توسعه و ساخت گنبد طلایی ابراز علاقه کرده‌اند. چهار منبع به رویترز گفتند که اعضای شورای امنیت ملی کاخ سفید از سوی چند شرکت در جریان ظرفیت‌های آن‌ها قرار گرفته‌اند.
استیو فاینبرگ، معاون وزیر دفاع و سرمایه‌گذار پیشین، نقشی کلیدی در تصمیم‌گیری درباره این پروژه خواهد داشت.
فاینبرگ که شرکت سرابروس کپیتال را بنیان نهاده و در صنایع پیشرفته موشک‌های هایپرسونیک سرمایه‌گذاری کرده، گفته هنگام ورود به دولت از کلیه منافع مالی خود در سرابروس خارج خواهد شد. او نیز به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخی نداده است.
برخی کارشناسان برآورد کرده‌اند که هزینه کلی پروژه گنبد طلایی ممکن است به صدها میلیارد دلار برسد. پنتاگون چند جدول زمانی برای تحویل بخش‌های مختلف پروژه تعیین کرده است؛ از آغاز در سال ۲۰۲۶ تا تحویل کامل پس از سال ۲۰۳۰.
اسپیس‌ایکس در حال رقابت برای بخش موسوم به «لایه محافظت» است؛ مجموعه‌ای از ماهواره‌ها که وظیفه شناسایی، ردیابی و تعیین مسیر موشک‌های متخاصم را بر عهده دارند.
بر اساس گفته دو منبع، اسپیس‌ایکس تخمین زده است که طراحی و مهندسی اولیه این لایه محافظتی بین شش تا ۱۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. این شرکت در پنج سال اخیر صدها ماهواره جاسوسی عملیاتی پرتاب کرده و نمونه‌های اولیه‌ای را نیز توسعه داده است که می‌توانند برای این پروژه بازمهندسی شوند.
رویترز به یادداشتی داخلی از پیتر هگست، وزیر دفاع ایالات متحده، دست یافته که اندکی پیش از ضرب‌الاجل ۲۸ فوریه به فرماندهان ارشد پنتاگون ارسال شده و در آن بر ضرورت «تسریع در استقرار» منظومه‌های ماهواره‌ای در قالب طرح‌های پیشنهادی اولیه تاکید شده بود.
این بازه زمانی می‌تواند اسپیس‌ایکس را در موقعیت برتری دهد، چرا که ناوگانی از موشک‌ها (مانند فالکون ۹) و ماهواره‌های عملیاتی در اختیار دارد که می‌توانند برای این سامانه دفاعی مورد استفاده قرار گیرند.
با این حال، برخی از منابع آگاه می‌گویند هنوز مشخص نیست که آیا گروه تحت رهبری اسپیس‌ایکس قادر خواهد بود سامانه‌ای مبتنی بر فناوری‌های نو را با هزینه‌ای موثر و کارآمد را اجرا کند که واقعا بتواند از آمریکا در برابر حملات موشکی محافظت کند یا نه.
یکی از منابع به رویترز گفت: «هنوز معلوم نیست آیا اسپیس‌ایکس و این شرکت‌های فناوری واقعا توانایی اجرایی کردن چنین پروژه‌ای را دارند یا نه. آن‌ها تاکنون هرگز سامانه‌ای کامل را که دفاع ملی به آن وابسته باشد، ارائه نداده‌اند.»
