حماس میگوید تهدیدهای ترامپ به معنای حمایت از محاصره و تشدید گرسنگی در غزه است
به گزارش رویترز، حماس پنجشنبه اعلام کرد که تهدیدهای مکرر دونالد ترامپ، رییسجمهور آمریکا علیه فلسطینیان، در واقع حمایت از بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل برای دور زدن توافق آتشبس در غزه و تشدید محاصره این منطقه است.
ترامپ در یک پست در شبکههای اجتماعی در روز چهارشنبه خواستار آن شد که حماس «همه گروگانها را فورا آزاد کند، نه بعدا» و پیکر گروگانها را تحویل دهد «وگرنه کارتان تمام است.»
ترامپ در پایان این پیام خطاب به «مردم غزه» گفت «اگر گروگانها آزاد نشوند، شما مردهاید.»
این اظهارنظر ترامپ، با واکنش مدافعان حقوق بشر از جمله فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور اراضی فلسطینی اشغالی، مواجه شد که اظهارات ترامپ را محکوم کردند.
آنها گفتند این سخنان به منزله تشویق به مجازات جمعی است که طبق قوانین بینالمللی غیرقانونی محسوب میشود.
عبداللطیف القانوع، سخنگوی حماس، در پیامی متنی به رویترز گفت: «تهدیدهای مکرر ترامپ علیه مردم ما، به معنی حمایت از نتانیاهو برای دور زدن توافق و تشدید محاصره و گرسنگی دادن به مردم ما است.»
او در ادامه پیام خود نوشته است «بهترین مسیر برای آزادی باقیمانده زندانیان اسرائیلی، اجرای مرحله دوم آتشبس و وادار کردن اسرائیل به پایبندی به توافق امضاشده تحت نظارت میانجیگران است.»
بنبست در روند آتشبس
توافق آتشبس در غزه که از دیماه اجرایی شد، مقرر میکرد که آزادی باقیمانده گروگانها در مرحله دوم انجام شود، که طی آن مذاکرات نهایی برای پایان جنگ نیز انجام گیرد.
مرحله اول آتشبس شنبه پایان یافت و از آن زمان اسرائیل محاصره کامل غزه را دوباره برقرار کرده و ورود هر نوع کالایی به این منطقه را متوقف کرده است. تلآویو خواستار آزادی گروگانهای باقیمانده است، اما حاضر به آغاز مذاکرات برای پایان جنگ نشده است.
بر اساس این گزارش، فلسطینیان هشدار دادهاند که محاصره جدید میتواند منجر به بروز قحطی در میان ۲.۳ میلیون ساکن غزه شود که همچنان در میان ویرانههای جنگ زندگی میکنند.
ترامپ پس از دیدار روز چهارشنبه با گروهی از گروگانهای آزادشده از غزه، تهدیدات خود را تشدید کرد و گفت: «من همه تجهیزات مورد نیاز اسرائیل را برای پایان دادن به این کار ارسال میکنم. هیچ عضویی از حماس در امان نخواهد بود اگر گروگانها را آزاد نکنید.»
او همچنین مستقیما خطاب به مردم غزه نوشت: «یک آینده زیبا در انتظار شماست، اما نه اگر گروگانها را نگه دارید. اگر این کار را بکنید، شما مردهاید! یک تصمیم عاقلانه بگیرید. گروگانها را همین حالا آزاد کنید، وگرنه بعدا بهای سنگینی خواهید پرداخت!»
واکنش گروههای حقوق بشری
به گزارش رویترز، سازمانهای حقوق بشری، از جمله دیدهبان حقوق بشر و عفو بینالملل، که بارها خواستار آزادی گروگانها از سوی حماس شدهاند، اظهارات ترامپ را غیرقانونی دانسته و آن را توجیهی برای استفاده از نیروی نظامی علیه کل جمعیت غزه میدانند.
عمر شاکر، مدیر دیدبان حقوق بشر در امور اسرائیل و فلسطین، به رویترز گفت: «سخنان ترامپ این پیام را میرساند که استفاده از نیروی نظامی و مجازات کل جمعیت غزه، در پاسخ به اقدام غیرقانونی برخی گروههای مسلح برای نگه داشتن گروگانهای اسرائیلی، مجاز است.»
ابو عبیده، سخنگوی شاخه نظامی حماس، در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «تهدیدهای دشمن در مورد ازسرگیری جنگ یا تشدید محاصره، منجر به آزادی گروگانهای اسرائیلی نخواهد شد.»
او سپس با هشدار درباره وضعیت گروگانهای اسرائیلی گفت: «ما به همه طرفهای درگیر میگوییم که تمامی گروگانهای زنده در اختیار ما، نشانههای حیات دارند و هرگونه تشدید حملات علیه غزه، احتمال کشته شدن برخی از این گروگانها را افزایش میدهد، همانطور که در موارد قبلی نیز اتفاق افتاده است.»
در همین حال، مقامات فلسطینی اعلام کردند که پنجشنبه یک حمله هوایی اسرائیل در شرق غزه، یک فلسطینی را کشت. ارتش اسرائیل در واکنش گفت که چند مظنون که قصد کاشت بمب در منطقه را داشتند، هدف حمله قرار گرفتند تا تهدید از بین برود.
تماسهای پنهانی بین آمریکا و حماس
به گزارش رویترز، تهدیدهای ترامپ، همزمان با انتشار گزارشهایی درباره مذاکرات محرمانه بین یک فرستاده آمریکا و حماس صورت گرفته است. بهنظر میرسد این مذاکرات تغییری در سیاست دیرینه آمریکا مبنی بر عدم مذاکره با حماس باشد که این گروه را یک سازمان افراطی طبقهبندی کرده است.
به گفته منابع امنیتی مصر، میانجیگران مصری و قطری در مذاکرات بین فرستاده ترامپ و مقامات حماس حضور داشتند.
کاخ سفید اعلام کرد که آدام بوهلر، فرستاده ویژه آمریکا در امور گروگانها، اختیار دارد مستقیما با حماس مذاکره کند.
دفتر نتانیاهو در بیانیهای کوتاه گفت «اسرائیل موضع خود در مورد مذاکرات مستقیم با حماس را به ایالات متحده اعلام کرده است.»
به گفته منابع مصری، مذاکرات در فضایی مثبت پایان یافته است و احتمال دارد به زودی مرحله دوم توافق آتشبس آغاز شود.
باسم نعیم، یکی از مقامات ارشد حماس، در نامهای سرگشاده از ترامپ خواست تا برای ایجاد تعادل در موضع خود، با اسرای فلسطینی آزادشده نیز دیدار کند.
او افزود که ۹۵۰۰ فلسطینی در ۲۳ زندان اسرائیل نگهداری میشوند، که از حقوق اولیه خود محروم هستند، از ملاقات خانوادگی منع شده و تحت شکنجه روانی و جسمی قرار دارند.
به گزارش آکسیوس و به نقل از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا، مارکو روبیو، وزیر خارجه این کشور، یک برنامه جدید با عنوان «شناسایی و لغو» راهاندازی کرده که با استفاده از هوش مصنوعی، اتباع خارجی که به نظر میرسد از حماس یا گروهای مشابه حمایت میکنند، را شناسایی و لغو ویزا میکند.
بر اساس این گزارش، این اقدام شامل بررسی حسابهای شبکههای اجتماعی دهها هزار دانشجوی خارجی دارای ویزا است و نشانه افزایش نظارت دولت آمریکا بر رفتار و سخنان اتباع خارجی محسوب میشود.
مقامات وزارت خارجه اعلام کردهاند که بررسی حسابهای شبکههای اجتماعی عمدتا برای شناسایی موارد احتمالی همدلی با تروریسم بهویژه حمایت از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل صورت میگیرد.
برای آغاز این برنامه، مقامات آمریکایی، از اکتبر ۲۰۲۳، سوابق نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر را در سامانه تبادل دانشجویی مورد بررسی قرار دادند تا ببینند آیا هیچ ویزایی به دلیل بازداشت یا تعلیق دانشجو از دانشگاه، لغو شده است یا خیر.
یک مقام ارشد دولت ترامپ به آکسیوس گفت: «در دوران بایدن، حتی یک ویزا هم به دلیل بازداشت یا تعلیق لغو نشده است، که این نشاندهنده رویکرد بیتفاوتی نسبت به اجرای قانون است.»
اقدامات دیگر دولت ترامپ برای این هدف
به گزارش آکسیوس دولت ترامپ اقدامات دیگری را هم در همین رابطه انجام داده است. بررسی پایگاههای داده داخلی برای مشخص کردن اتباع خارجی که در دوران ریاستجمهوری بایدن بازداشت شده اما در کشور باقی ماندهاند از این موارد است.
علاوه بر این، مقامات گزارشهای خبری از تظاهرات ضداسرائیلی و شکایات دانشجویان یهودی علیه اتباع خارجی که فعالیتهای یهودستیزانه انجام دادهاند اما مجازات نشدهاند را بررسی میکنند.
وزارت خارجه با وزارت دادگستری و امنیت داخلی در این پروژه، که یکی از مقامات آن را یک «اقدام فراگیر در سطح دولت و با استفاده از همه اختیارات» توصیف کرده، همکاری میکنند.
پیشینه حقوقی و سیاسی این اقدام
بر اساس قانون ملیت و مهاجرت سال ۱۹۵۲، وزیر خارجه آمریکا اختیار دارد ویزای اتباع خارجی را که تهدید محسوب میشوند، لغو کند. مارکو روبیو، در مقام سناتور، ۸ روز پس از حمله ۷ اکتبر حماس، بر این موضوع تاکید کرده بود.
روبیو گفته بود: «ما شاهد راهپیماییهایی در دانشگاهها و خیابانهای کشور هستیم ... آنها خواستار انتفاضه شده و اقدامات حماس را جشن میگیرند. این افراد باید اخراج شوند.»
دونالد ترامپ نیز ۳۰ ژانویه، در بیانیهای کاخ سفید که به یک دستور اجرایی در مورد مبارزه با یهودستیزی مرتبط بود، تاکید کرد: «به همه خارجیهایی که در تظاهرات طرفدار جهاد شرکت کردند، هشدار میدهیم. شما را پیدا میکنیم و اخراج خواهیم کرد.»
دستور اجرایی دیگری که ۲۰ ژانویه صادر شد، اتباع خارجی و دارندگان ویزا را هدف قرار داد که بر اساس این فرمان، «امنیت ملی ما را تهدید کرده یا ایدئولوژیهای نفرتآمیز را تبلیغ میکنند.»
پیامدهای گسترده این سیاستها
مجموع این دستورات اجرایی ترامپ، تاثیرات شدیدی بر دانشجویان خارجی در آمریکا داشته است. در نتیجه این دستورات، بسیاری از این دانشجویان از شرکت در اعتراضات علیه اسرائیل خودداری میکنند.
عبد ایوب، رئیس کمیته ضدتبعیض آمریکایی-عربی، به آکسیوس گفت: «این موضوع باید باعث نگرانی همه آمریکاییها شود. این یک مساله مربوط به متمم اول قانون اساسی و آزادی بیان است، و دولت بیش از حد پیش خواهد رفت.»
او همچنین هشدار داد: «مردم آمریکا این را دوست نخواهند داشت. آنها این اقدام را بهعنوان نادیده گرفتن حقوق آزادی بیان به نفع یک کشور خارجی تلقی خواهند کرد.»
ایوب گفت که «طرح کلی این برنامه» مشابه عملیات بولدر در سال ۱۹۷۲ است که در آن دولت نیکسون گروههای طرفدار فلسطین را تحت نظر گرفت و حقوق شهروندان آمریکایی و اتباع خارجی را نقض کرد.
با این حال، یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه گفت: «نادیده گرفتن اطلاعاتی که بهصورت عمومی در مورد متقاضیان ویزا در دسترس است، برای یک وزارتخانهای که امنیت ملی را جدی میگیرد، غیرمسئولانه خواهد بود.»
او همچنین تاکید کرد که هوش مصنوعی «یکی از منابع در دسترس دولت است که ما را از نظر فناوری، در جایگاهی متفاوت از چند دهه گذشته قرار میدهد.»
بررسی پستهای شبکههای اجتماعی که اتباع خارجی منتشر کردند اگر بهنظر برسد حمایت از حملات حماس به اسرائیل را تایید میکنند، میتواند دلیل لغو ویزا باشد.
نتایج سیاسی و اجتماعی این اقدام
سیاستهای دولت ترامپ در حمایت از اسرائیل نشاندهنده تعهد دیرینه او و روبیو نسبت به این کشور است، موضوعی که برای طیف وسیعی از رایدهندگان به او نیز اهمیت زیادی دارد.
در همین حال، بمباران غزه از سوی اسرائیل، دموکراتها را دچار دودستگی کرده است. بر اساس نظرسنجیها رایدهندگان آمریکایی از اعتراضات ضد اسرائیلی حمایت نمیکنند و در برخی نظرسنجیها، بخش قابلتوجهی از آنها تفاوتی بین حمایت از حماس و حمایت از مردم فلسطین قائل نیستند.
یک مشاور کاخ سفید در اینباره به آکسیوس گفت: «ما این کار را برای نظرسنجیها انجام نمیدهیم، اما همیشه خوب است که در سمت درست یک موضوع قرار بگیریم.»
به گزارش رویترز، نیروهای عمدتا علوی وابسته به بشار اسد، رهبر برکنار شده سوریه، پنجشنبه در منطقه ساحلی این کشور حملهای مرگبار علیه نیروهای دولتی انجام دادند، که به گفته مقامات، از شدیدترین خشونتها علیه دولت از زمان به قدرت رسیدن شورشیان اسلامگرا بوده است.
به گزارش شبکه دولتی سوریه، دستکم ۱۳ تن از نیروهای امنیتی در درگیریهای منطقه ساحلی جبله کشته شدند.
در همینحال، سانا، خبرگزاری دولتی سوریه، گزارش داد همزمان با اجرای منع تردد در لاذقیه و طرطوس، نیروهای امنیتی سوریه در حال انجام عملیات پاکسازی در مراکز شهری و روستایی و کوههای اطراف آنها هستند.
دیدهبان حقوق بشر سوریه گزارش داد در درگیریهای نیروهای امنیتی سوریه و شبهنظامیان وابسته به بشار اسد در مناطق ساحلی غرب سوریه بیش از ۷۰ نفر کشته و دهها نفر مجروح و بازداشت شدهاند
همزمان به گزارش العربیه، درگیریها بین نیروهای امنیتی سوریه و عناصر باقیمانده از حکومت بشار اسد در نزدیکی بندر لاذقیه ادامه دارد.
بنا بر این گزارش، حکومت سوریه کنترل فرماندهی نیروی دریایی در لاذقیه را در اختیار گرفت.
دیدهبان حقوق بشر سوریه هم خبر داد اوضاع امنیتی در شهر القرداحه در استان لاذقیه از کنترل خارج شده است و نیروهای امنیتی پس از اعمال منع تردد، در حال ارسال نیروهای بیشتر به این شهر هستند.
به گزارش رویترز، رییس امنیت منطقهای هم اعلام کرد تعداد زیادی از نیروهای امنیتی کشته و زخمی شدهاند و این حمله را که «بازماندگان شبهنظامیان اسد» انجام شده بود، یک عملیات «با برنامهریزی دقیق» توصیف کرد.
این حمله نقطه عطفی در تشدید تنشها در منطقه ساحلی به شمار میرود که مرکز اصلی فرقه علوی، وابسته به اسد، محسوب میشود و اکنون به یک چالش امنیتی بزرگ برای احمد الشرع، رییسجمهور موقت، تبدیل شده است که تلاش میکند کنترل خود را بر کشور تثبیت کند.
وزارت خارجه عربستان سعودی ضمن محکومکردن آنچه «جنایتهای گروههای قانونشکن» در سوریه خواند بر حمایت ریاض از تلاشهای دولت سوریه برای حفظ امنیت و ثبات این کشور تاکید کرد.
سه ماه پس از سرنگونی اسد از سوی شورشیان اسلامگرا به رهبری هیات تحریر الشام تحت فرماندهی الشرع، تلاشهای او برای اتحاد مجدد سوریه پس از ۱۳ سال جنگ داخلی با چالشهای متعددی روبهرو است.
یکی از این چالشها اعلام اسرائیل مبنی بر عدم تحمل حضور هیات تحریر الشام در منطقه جنوب غربی، نزدیک مرز اسرائیل است.
تنشها بهویژه در منطقه کوهستانی ساحلی، جایی که دولت سوریه تعداد زیادی از نیروهای خود را مستقر کرده است، شدیدتر شده است. ساکنان محلی گزارش دادند که روز پنجشنبه در چندین شهر و روستا صدای شلیکهای سنگین به گوش رسیده است.
حمله روز پنجشنبه را چندین گروه از شبهنظامیان وابسته به اسد انجام دادند و گشتهای امنیتی و ایستهای بازرسی در منطقه جبله و حومه آن را هدف قرار دادند. سرهنگ مصطفی کنایفاتی، ربیس امنیت استان لاذقیه، اعلام کرد این حمله «تلفات و مجروحان زیادی در میان نیروهای ما» برجای گذاشته است.
او در بیانیهای که وزارت کشور منتشر کرد، اظهار داشت که نیروهای امنیتی موفق شدند حمله را در مناطق روستایی اطراف جبله مهار کنند، اما درگیریها همچنان در داخل شهر ادامه دارد.
دولت تحت رهبری اسد تعداد زیادی از نیروهای خود را از جامعه علوی برای سرویسهای امنیتی و تشکیلات اداری سوریه جذب کرده بود، اما اکنون دولت اسلامگرا در حال تغییر ساختار حکومت از طریق برکناری گسترده این افراد است.
فعالان علوی اعلام کردهاند که جامعه آنها بهویژه در مناطق روستایی حمص و لاذقیه، پس از سقوط اسد هدف خشونت و حملات قرار گرفته است،
در حالی که احمد الشرع وعده داده است که سوریه را بهصورت فراگیر اداره کند، برخلاف دیدارهایی که او با اعضای سایر اقلیتها از جمله مسیحیان و دروزیها داشته، تاکنون هیچ دیداری میان او و رهبران برجسته علوی برگزار نشده است.
جاشوا لندیس، رییس مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما، میگوید: «علویها سازمانیافته یا متحد نیستند. اما گسترش نارضایتی و اعتراضات علیه رژیم، شبهنظامیان سراسر سوریه را جسورتر خواهد کرد، چه آنهایی که با رژیم جدید مخالفند و چه آنهایی که خود را نماینده انقلاب میدانند.»
او همچنین هشدار داد که این وضعیت ممکن است به مداخله خارجی منجر شود.
سانا، خبرگزاری دولتی سوریه گزارش داد که نیروهای امنیتی در جبله ابراهیم حویجه، یکی از افسران ارشد اطلاعاتی دوران حافظ اسد را بازداشت کردهاند.
یک مقام وزارت دفاع سوریه اعلام کرد که عملیات نیروهای امنیتی در منطقه لاذقیه برای تعقیب گروههای مسلح از جمله جنایتکاران جنگی شناختهشده که به یک افسر ارشد سابق ارتش سوریه وابسته هستند، ادامه دارد.
مقامات حکومت نظامی در شهر ساحلی طرطوس، حکومت نظامی و مقررات منع آمد و شد اعلام کردند، جایی که تظاهرات گستردهای شکل گرفته است.
یکی از ساکنان طرطوس به رویترز گفت: «نیروهای امنیتی برای متفرق کردن جمعیت تیراندازی کردند.»
اوایل این هفته، دو عضو وزارت دفاع سوریه در شهر لاذقیه کشته شدند. طبق گزارش رسانههای دولتی، این افراد را نیز بازماندگان شبهنظامیان طرفدار اسد هدف قرار داده بودند.
تنشها همچنین این هفته در جنوب غرب سوریه منجر به درگیریهای مرگبار شده است. مقامات امنیتی گزارش دادهاند که حدود دوازده نفر در شهر الصنمين در جریان دو روز درگیری در روزهای سهشنبه و چهارشنبه کشته شدهاند.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، پنجشنبه ۱۶ اسفند، اعلام کرد تا یک ماه و نیم آینده به عربستان سعودی سفر خواهد کرد، اما او نگفت آیا در جریان این سفر با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، دیدار خواهد کرد یا نه.
دونالد ترامپ، دو هفته پیش، پس از یک گفتوگوی ۹۰ دقیقه با پوتین، گفت با او در عربستان سعودی دیدار خواهد کرد و ولیعهد این کشور نیز در این دیدارها حضور خواهد داشت.
پس از این گفتوگوی تلفنی، شماری از مقامات ارشد دو کشور در عربستان سعودی با یکدیگر دیدار کردند. این دیدار بهطور عمده بر مذاکرات صلح اوکراین متمرکز بود اما سپس روشن شد در جریان مذاکرات به موضوعاتی دیگر، از جمله ایران و برنامه هستهای جمهوری اسلامی نیز پرداخته شده و مسکو پیشنهاد کرده بین تهران و واشینگتن میانجیگری کند.
اندکی پیش از آنکه ترامپ از سفر خود به عربستان سعودی خبر دهد، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، گفت او در حال مذاکره با اوکراین برای چارچوب توافق صلح برای پایان دادن به جنگ با روسیه است و قرار است هفته آینده با اوکراینیها در عربستان سعودی دیدار کند.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، نیز اندکی پس از اظهارات ویتکاف اعلام کرد که دوشنبه آینده به عربستان سعودی خواهد رفت و با ولیعهد این کشور دیدار خواهد کرد.
زلنسکی گفت که تیم او پس از ملاقات با ولیعهد سعودی، در عربستان باقی خواهد ماند تا با مقامات آمریکایی دیدار کند.
از ناتو تا جنگ تعرفهها و حذف وزارت آموزش
دونالد ترامپ در آستانه امضای چند فرمان اجرایی جدید، در اظهارنظرهایی کوتاه به موضوعات و مسائل متنوع و متعددی اشاره کرد.
او با اشاره به اینکه کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، هنوز به اندازه کافی سهم خود را نمیپردازند، بار دیگر هشدار داد که اگر کشورهای ناتو هزینه کافی برای دفاع از خود پرداخت نکنند، ایالات متحده از آنها دفاع نخواهد کرد.
او همچنین با دفاع از وضع تعرفههای جدید بر کالاهای وارداتی به آمریکا گفت ماه آینده هیچ معافیتی برای خودروهای وارداتی از کانادا و مکزیک وجود نخواهد داشت و او به خودروسازان گفته است که معافیت آنها یک معامله کوتاه مدت خواهد بود.
ترامپ روز چهارشنبه خودروسازان را از تعرفه های تنبیهی ۲۵ درصدی خود بر کانادا و مکزیک به مدت یک ماه و تا زمانی که قوانین تجارت آزاد موجود را رعایت کنند، معاف کرد.
وضع تعرفه بر کالاهای صادراتی از مکزیک و کانادا که مشمول قرارداد تجاری آمریکای شمالی میشوند نیز تا ۱۳ فروردین به تعویق افتاده است.
رییسجمهوری آمریکا، پنجشنبه در بخش دیگری از صحبتهای خود همچنین گفت که احتمالا ضرب الاجل پلتفرم رسانه اجتماعی تیک تاک متعلق به چین را تمدید خواهد کرد تا به این برنامه محبوب اجازه دهد به فعالیت خود در ایالات متحده ادامه دهد.
او همچنین گفت که میخواهد پس از حذف احتمالی وزارت آموزش، ایالات این کشور مدارس را اداره کنند.
ترامپ به خبرنگاران گفت که اگر وزارت آموزش حذف شود، وامهای دانشجویی از سوی وزارت خزانهداری ایالات متحده، اداره کسبوکارهای کوچک یا وزارت بازرگانی اداره خواهند شد.
رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مجموع به پیشنهاد امانوئل مکرون رییسجمهوری فرانسه برای بحث درباره گسترش چتر هستهای فرانسه به اروپا با احتیاط واکنش نشان دادند. پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، فرانسه تنها عضو این اتحادیه است که سلاح اتمی دارد.
اولف کریسترسون، نخستوزیر سوئد، پنجشنبه ۱۶ اسفند، در حاشیه برگزاری نشست سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: «ما سوئدیها، مانند اکثر مردم، میخواهیم تا حد امکان کمتر سلاح هستهای داشته باشیم، اما در حال حاضر باید خوشحال و قدردان باشیم که دو کشور همسایه هستند که سلاح هستهای دارند.»
او افزود: «بنابراین فکر میکنم خوب است که فرانسه گشادهرویی نشان میدهد.»
مکرون شامگاه چهارشنبه، ۱۵ اسفند، در یک سخنرانی خطاب به مردم فرانسه گفت که با توجه به اظهارات فردریش مرتس، صدراعظم آینده آلمان، گفتوگوی راهبردی بر سر گسترش حفاظت ناشی از زرادخانه هستهای فرانسه به شرکای اروپایی خود را آغاز خواهد کرد.
فرانسه و بریتانیا هر دو قدرتهای هستهای هستند، اما بازدارندگی هستهای اصلی بیشتر کشورهای اروپایی از ایالات متحده سرچشمه میگیرد. چتر هستهای آمریکا بر اروپا، برای چندین دهه نمادی از همبستگی دو سوی اقیانوس اطلس بوده است.
تغییر سیاست خارجی رادیکالی که از سوی دولت جدید دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده طراحی شده، کشورهای اروپایی را به فکر واداشته که نیروی دفاعی خود را مستقل از آمریکا تقویت کنند.
آمریکا که به روسیه پیشنهادهایی داده، کییف را برای صلح با مسکو تحت فشار قرار داده و موضع تهاجمیتری نسبت به متحدان سنتی خود در اروپا و کانادا اتخاذ کرده است.
دانمارک که زمانی متحد سرسخت ایالات متحده بود و اکنون از تهدیدهای ترامپ مبنی بر تصرف گرینلند، قلمرو دانمارک نگران است، از پیشنهاد مکرون استقبال کرد.
مته فردریکسن، نخست وزیر دانمارک پنجشنبه در بروکسل گفت: «من فکر میکنم ما اکنون باید در مورد همه چیز بحث کنیم، بنابراین همه ایدههای خوب در اطراف میز باید بخشی از بحث ما باشد.»
برخی از کشورهای حوزه بالتیک ابراز نگرانی کردهاند که اگر به روسیه اجازه داده شود در اوکراین پیروز شود، کشورهایشان میتوانند هدفهای بعدی حملات روسیه باشند. این کشورها نیز از پیشنهاد مکرون حمایت کردند.
گیتاناس ناوسدا، نخستوزیر لیتوانی گفت: «فکر می کنم این ایده بسیار جالبی است. چتر هستهای به عنوان یک بازدارندگی بسیار جدی در برابر روسیه عمل میکند.»
مکرون برای اولین بار در سال ۲۰۲۰ ایده مشارکت اروپا در بازدارندگی هستهای خود را مطرح کرد. اما در آن زمان، واکنش شرکای فرانسه در اتحادیه اروپا سکوت بود.
اما پنج هفته پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، فریدریش مرتس که قرار است صدراعظم جدید آلمان شود، به طور روشن از پیشنهاد مکرون استقبال کرد و گفت که برلین ممکن است نیاز داشته باشد کمتر به چتر هستهای ایالات متحده وابسته شود.
او خواستار گفتگو با فرانسه و بریتانیا در مورد گسترش حفاظت هستهای آنها شد.
مکرون در سخنرانی چهارشنبه خود از این اظهارات به عنوان یک نقطه عطف «تاریخی» یاد کرد.
با این حال، استراتژی فرانسه هنوز مبهم است و در چنین شرایطی، برخی از رهبران اتحادیه اروپا احتیاط کردهاند.
کارشناسان میگویند فرانسه نمیتواند امیدوار باشد که همان سطح زیرساختهای هستهای استراتژیک را که ایالات متحده در اروپا دارد، جایگزین کند.
فرانسه تنها کسری از تعداد تسلیحات اتمی هوابردی را که ایالات متحده میتواند ارائه دهد در اختیار دارد، بلکه هرگونه ارتقای سیستمهای هستهای فرانسه پرهزینه و پیچیده خواهد بود.
اویکا سیلینا، نخستوزیر لتونی، در پاسخ به این سوال که آیا لتونی تسلیحات هستهای فرانسه را در خاک خود میپذیرد یا خیر، گفت که برای پاسخ به این سوال «خیلی زود» است.
برخی دیگر از رهبران اروپایی نیز احتیاط کردند.
پتر فیالا، نخستوزیر چک پنجشنبه در یک کنفرانس خبری در پراگ پیش از نشست اتحادیه اروپا گفت که این بحث «زودرس» است.
فیالا افزود: «امکان بررسی آن وجود دارد، اما در حال حاضر امنیت ما با همکاری نزدیک با ایالات متحده تضمین شده است.»
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان که به زودی مقام خود را به مرتس واگذار خواهد کرد، گفت که مهم است اروپا از حفاظت نظامی ایالات متحده صرفنظر نکند.
شولتس در دوران صدراعظمی خود با استراتژی دفاعی فرانسه در مورد اروپا شدیدا اختلاف داشت.
نزدیک به یک هفته پس از مشاجره ترامپ و زلنسکی، استیو ویتکاف، نماینده ویژه رییسجمهوری ایالات متحده در امور خاورمیانه اعلام کرد قرار است هفته آینده نمایندگانی از واشینگتن با مقامات اوکراینی در عربستان سعودی در چارچوب تلاشها برای دستیابی به توافق صلح اوکراین دیدار کنند.
ویتکاف پنجشنبه، ۱۶ اسفند، در کاخ سفید به خبرنگاران اعلام کرد که در حال مذاکره با اوکراین برای چارچوب توافق صلح برای پایان دادن به خصومتها با روسیه است.
او گفت: «ما اکنون در حال مذاکره برای هماهنگی نشستی با اوکراینیها هستیم.»
ویتکاف افزود که احتمالا این نشست در ریاض یا جده برگزار خواهد شد.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین، نیز اندکی پس از اظهارات ویتکاف اعلام کرد که دوشنبه آینده به عربستان سعودی خواهد رفت و با ولیعهداین کشور دیدار خواهد کرد.
زلنسکی گفت که تیم او پس از ملاقات با ولیعهد سعودی، در عربستان باقی خواهد ماند تا با مقامات آمریکایی دیدار کند.
روسای جمهوری آمریکا و اوکراین در جمعه گذشته در کاخ سفید گفتوگوی پرتنشی داشتند، اما از آن زمان، دو طرف کار بر روی یک قرارداد تقسیم درآمد از استخراج معادن اوکراین را از سر گرفتند.
ترامپ شامگاه سهشنبه ۱۴ اسفند، در سخنرانی خود در نشست مشترک کنگره گفت که نامهای از زلنسکی دریافت کرده که در آن رییسجمهوری اوکراین گفته است «آماده است در اسرع وقت پای میز مذاکره بیاید.»
ویتکاف با اشاره به نشست عربستان سعودی گفت: «فکر میکنم ایده این است که چارچوبی برای توافق صلح و همچنین آتشبس اولیه در نظر گرفته شود.»
کمی پیش از این اظهارات، فاکس نیوز و اکسیوس پنجشنبه گزارش دادند که مقامات ارشد دولت ترامپ هفته آینده برای دیدار با مقامات اوکراینی به عربستان سعودی سفر خواهند کرد.
همچنین آکسیوس به نقل از دو منبع ناشناس گفت که این نشست چهارشنبه آینده برگزار خواهد شد.
یکی از خبرنگاران فاکس نیوز به طور جداگانه در ایکس گفت که مارکو روبی، وزیر خارجه آمریکا و دیگر مقامات برای این دیدار روز سهشنبه عازم ریاض می شوند.
بر اساس این گزارش، آندری یرماک، دستیار ارشد زلنسکی در این نشست حضور خواهد داشت.
کیت کلاگ، نماینده ویژه ترامپ در امور اوکراین و روسیه، پنجشنبه گفت که برای اوکراینیها روشن شده که حتی اگر زلنسکی توافق معدنی مورد نظر ترامپ را بپذیرد نمیتواند از سرگیری کمکهای تسلیحات آمریکا به اوکراین را تضمین کند.
او گفت: «این به تصمیم رییسجمهوری بستگی دارد.»
همزمان با برگزار شدن نشست دوباره سران کشورهای اروپایی برای اعلام حمایت از اوکراین با حضور زلنسکی، خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی از دستور دونالد ترامپ برای اخراج ۲۴۰ هزار اوکراینی از آمریکا خبر داد.
بر اساس گزارش پنجشنبه ۱۶ اسفند رویترز، این دستور بخشی از تلاش دولت ترامپ برای سلب اقامت بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار مهاجری است که اجازه حضور در آمریکا را در دولت جو بایدن دریافت کردهاند.
این اقدام که احتمال میرود از ماه مارس (ماه جاری) انجام شود، ممکن است این افراد را در مسیر اخراج سریع قرار دهد.
بایدن در آخرین روزهای کار خود به عنوان رییسجمهوری آمریکا، اقامت موقت بیش از یک میلیون مهاجر را تمدید کرد.
حدود نیم میلیون نفر دیگر نیز که عمدتا مهاجرین غیرقانونی از کشورهای کوبا، نیکاراگوئه، ونزوئلا و هائیتی هستند، از «آزادی مشروط بشردوستانه» برخوردار شدهاند.
رویترز، پنجشنبه به نقل از یک مقام دولت ترامپ از قصد دولت برای لغو «آزادی مشروط بشردوستانه» حدود ۵۳۰ هزار نفر خبر داد.
درخواست زلنسکی از رهبران اروپایی برای آتشبس در هوا و دریا
زلنسکی پنجشنبه، برای شرکت در نشست دفاعی رهبران کشورهای عضو اتحادیه به بروکسل رفت و در آنجا گفت: «همه باید مطمئن شوند که روسیه بهعنوان تنها منبع این جنگ، نیاز به پایان دادن به آن را میپذیرد.»
او افزود: «این را میتوان با دو شکل توقف، که برقراری و نظارت بر آن آسان است ثابت کرد، یعنی عدم حمله به زیرساختهای انرژی و سایر زیرساختهای غیرنظامی، شامل آتشبس برای حملات موشکی، بمباران و حملات پهپادهای دوربرد، و دوم، آتشبس روی آب، یعنی عدم انجام عملیات نظامی در دریای سیاه.»
رییسجمهوری اوکراین همچنین گفت که با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود درباره نشستی با نمایندگان نظامی کشورهای علاقهمند به ائتلاف برای حمایت از اوکراین گفتوگو کرده است.
زلنسکی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما در مورد نشست آتی در روز یازدهم مارس بحث کردیم. ما مواضع و گامهای بعدی خود را هماهنگ کردیم.»
پیشتر مکرون از دعوت از فرماندهان همه ارتشهای کشورهای اروپایی به پاریس، که حاضر به همکاری در زمینه حمایت از اوکراین هستند، خبر داده بود.
زلنسکی پس از گفتگو با مکرون گفت: «ما چشمانداز روشن داریم که صلح واقعی از طریق همکاری با ما امکانپذیر است.»
او با بیان این که آزادی زندانیان میتواند به ایجاد اعتماد کمک کند، افزود: «ما صلح میخواهیم، اما نه به قیمت تسلیم اوکراین.»
در حالی که کمیسیون اتحادیه اروپا پیشتر از «تسلیح مجدد اروپا» خبر داده، زلنسکی تاکید کرد که اروپا باید به محلی برای تولید موثرترین سلاحها تبدیل شود.