آزادی اسدالله اسدی، دیپلمات جمهوری اسلامی که جرم تروریستی او در دستگاه قضایی بلژیک به اثبات رسیده بود، در جریان یک توافق تبادل زندانی میان ایران و بلژیک، موجی از واکنش‌های منفی افراد و نهادها، فعالان حقوق بشر و کاربران شبکه‌های اجتماعی را به دنبال داشت.
«شورای ملی مقاومت ایران» آزادی اسدالله اسدی، دیپلمات محکوم شده جمهوری اسلامی به دلیل تلاش برای بمب‌گذاری در نشست سازمان مجاهدین خلق را «باج‌دادن شرم‌آور به تروریسم و گروگانگیری» خواند و این اقدام دولت بلژیک را «قویا» محکوم کرد.
در این بیانیه که از سوی دبیرخانه شورای ملی مقاومت ایران منتشر شد، آمده است که آزادی «دیپلمات تروریست بمب‌گذار»، ۱۵سال قبل از پایان محکومیت او اتفاق افتاد که این اقدام «تشویق تروریسم» و «خیانت به حقوق بشر با نقض حکم دادگاه قانون اساسی» است.
بر اساس این بیانیه، آزاد شدن اسدی در حالی است که دادگاه قانون اساسی در حکم خود به صراحت اعلام کرده بود دولت بلژیک باید قبل از انتقال محکومان به قربانیان اطلاع دهد تا فرصت مراجعه مجدد به دادگاه داشته باشند.
در ادامه این بیانیه آمده است: «آزادی تروریستی که بزرگ‌ترین عمل جنایتکارانه در اروپا بعد از جنگ جهانی دوم را سازماندهی و فرماندهی می‌کرد -آن هم با نقض صریح حکم دادگاه- یک باج‌دادن شرم‌آور به تروریسم و گروگانگیری است و فاشیسم دینی حاکم بر ایران را در ادامه جنایاتش در سرکوب داخلی و تروریسم منطقه‌ای و بین‌المللی جری‌تر می‌کند.»
شورای ملی مقاومت ایران همچنین تاکید کرد که «باز هم تا هر کجا که میسر باشد»، به دادخواهی در بلژیک و در عرصه بین‌المللی ادامه خواهد داد.
دریا صفایی، نماینده ایرانی‌تبار پارلمان بلژیک نیز که پیشتر بارها درباره احتمال آزاد شدن اسدی هشدار داده بود، در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال این اقدام دولت بلژیک را «گستاخانه» خواند.
صفایی همچنین در توییتر خود نوشت: «در حالی که این امر مستلزم حکم دادگاه قانون اساسی بود اما پیش از آن به قربانیان او اطلاعی داده نشد؛ اگر بلژیکی دیگری به عنوان ابزار معامله توسط این رژیم ضد بشری دستگیر شود چه؟»
علیرضا آخوندی، عضو پارلمان سوئد نیز به تبادل الیویه وندکاستیل با اسدالله اسدی، دیپلمات بمب‌گذار جمهوری اسلامی اعتراض کرد و امروز را روزی شرم‌آور خواند؛ مخصوصا برای دولت بلژیک و همین‌طور برای اتحادیه اروپا.
او گفت که جمهوری اسلامی ۴۴ سال است سیاست گروگانگیری را در پیش گرفته و به این وسیله تلاش می‌کند تا امتیازهای مورد نظرش را به دست بیاورد.
اما محمود امیری مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران هم روز جمعه پنجم خرداد و ساعتی پس از آزاد شدن اسدی، در توییتی با هشتگ «معامله ننگین» نوشت: «آزاد کردن اسدالله اسدی توسط دولت بلژیک برگی شرم‌آور در تاریخ سیاست خارجه بلژیک است.»
او افزود: «این معامله امنیت همه شهروندان اروپایی و دوتابعیتی را که به ایران یا کشورهای همسایه سفر می‌کنند به خطر می‌اندازد و پیامش به جمهوری‌اسلامی این است که هر جنایتی که بکنی، باز ما آماده معامله هستیم.»
مسیح علی‌نژاد، فعال مدنی و از چهره‌های مخالف جمهوری اسلامی هم در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «این معامله و مبادله زمینه را برای اقدام‌های تروریستی بیشتر جمهوری اسلامی در خاک کشورهای غربی فراهم می‌کند.»
اکوانیان در توییتی نوشت: «با مبادله اسدالله اسدی، دیپلمات‌تروریست جمهوری اسلامی محکوم به حبس ابد در بلژیک با اولیویه وندکاستیل، امدادگر بلژیکی زندانی در ایران به خوبی باید درک کرد که: زین پس شاهد افزایش ترور مخالفان جمهوری اسلامی در خاک اروپا توسط دیپلمات‌تروریست‌های دیگر جمهوری اسلامی خواهیم بود.»
او افزود: «جمهوری اسلامی می‌بیند گروگان‌گیری‌هایش موفق است، پس باز هم شهروندان دیگر کشورها را گروگان می‌گیرد.»
به نوشته این فعال حقوق بشر: «میان آنچه در اعلامیه جهانی حقوق بشر می‌خوانیم با آنچه در سیاست اروپا می‌بینیم، فاصله و تفاوت‌های بسیاری وجود دارد.»
علی جوانمردی، روزنامه‌نگار نیز در توییتر خود نوشت: «نتیجه نشست با اعضای پارلمان اروپا در بروکسل این بود؟ به خارجی دل نبندیم. آن‌ها مصالح خود را بر منافع مردم ایران ترجیح می‌دهند. خودباوری ملی را تقویت کنیم.»
اما مقام‌ها و رسانه‌های جمهوری اسلامی از این «تبادل زندانی» استقبال کردند.
بعدازظهر روز جمعه، اسدالله اسدی به ایران رسید و از سوی مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی از جمله علی بهادری جهرمی، سخنگو و دبیر هیات دولت جمهوری اسلامی و کاظم غریب‌آبادی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه، مورد استقبال قرار گرفت.
غریب‌آبادی درباره این مبادله مدعی شد: «اسدالله اسدی در زندان بسیار اذیت شد و نمی‌توانیم خوشحالی خود را از آزادی او پنهان کنیم.»
محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر ابراهیم رئیسی هم گفت که وقتی مقامات دولت بلژیک در پارلمان و رسانه لفاظی می‌کردند، در گفت‌وگوهای تلفنی درخواست تعامل بزرگ داشتند.
او در توییتی نوشت که آزادی اسدالله اسدی «یک پیروزی برای جمهوری اسلامی» است.