سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در نشست خبری خود اعلام کرد مذاکرات احیای برجام در هفته جاری در یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس برگزار خواهد شد و درباره متن و محتوای مذاکرات بین ایران و آمریکا توافقهایی انجام شده است.
خطیبزاده در نشست خبری روز دوشنبه ششم تیرماه خود با اشاره به نقش جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان واسطه هماهنگی برای مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشینگتن گفت: «این مذاکرات صرفا غیرمستقیم است و صرفا درباره موضوعات اختلافی است که در آخرین جلسه وین باقیمانده بود.»
برخی رسانههای ایران از جمله «نورنیوز» نزدیک به شورای عالی امنیت ملی اعلام کردهاند قطر به عنوان میزبان دور جدید گفتوگوهای غیرمستقیم تهران و واشینگتن انتخاب شده است.
مذاکرات احیای برجام در وین از ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ و پس از مانع تراشی روسیه متوقف شد و پس از آن نیز اختلافها بر سر خروج سپاه پاسداران از فهرست گروههای تروریستی آمریکا مانع توافق شده است.
از سوی دیگر تهران در واکنش به قطعنامه محکومیت جمهوری اسلامی در نشست پیشین شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ۲۷ دوربین این نهاد در سایتهای هستهای خود را غیرفعال کرد.
پیشتر روسیه نقش میانجی برای توافق احیای برجام را ایفا میکرد اما بعد از جنگ روسیه و اوکراین، رویکرد قدرتهای غربی طرف مذاکره با ایران نسبت به روسیه تغییر کرد و این کشور هم در مذاکرات وین خواهان تضمین شد که تحریمهای غرب تاثیری بر مراودات مالی و تجاریاش با تهران نگذارد
با وجود این که اکنون اروپا نقش میانجی ایران و آمریکا را بر عهده دارد اما اسرائیل همچنان نگران مذاکره و توافق احتمالی است.
نشریه پولیتیکو در همین رابطه به نقل از یک دیپلمات نوشت که وزیر خارجه اسرائیل سفر بورل را یک «اشتباه استراتژیک» خوانده که «پیامی اشتباه به ایران میفرستد»
دور تازه مذاکرات تهران و ریاض؛ این بار در سطح دیپلماتیک
مذاکرات میان ایران و عربستان سعودی هم با سفر اخیر مصطفی الکاظمی نخستوزیر عراق به ریاض و تهران در موقعیت تازهای قرار گرفته است.
خطیبزاده تایید کرد که الکاظمی در سفر به تهران حاوی پیامی از سوی عربستان سعودی بوده است. او گفت: «براساس آنچه از الکاظمی شنیدیدم طرف عربستانی این آمادگی را دارد که در سطح دیپلماتیک مذاکرات بین دو کشور ارتقاء پیدا کند.»
او همچنین تایید کرد: «به زودی این مذاکرات در بغداد در سطح دیپلماتیک برگزار و تاریخ آن معلوم میشود.»
تاکنون پنج دور مذاکره میان ایران و عربستان سعودی با میانجیگری عراق در بغداد برگزار شده اما مذاکرات قبلی در سطح امنیتی بوده است.
او همچنین ابراز امیدواری کرد سفر هیاتهای فنی ایران و عربستان سعودی برای بازدید از سفارتخانههای دو کشور به زودی فراهم شود.
روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی پنج سال پیش و در پی حمله به اماکن دیپلماتیک سعودی در تهران و مشهد قطع شد و تنشها میان دو کشور در سال ۲۰۱۹ با حمله هوایی به تاسیسات نفتی عربستان سعودی افزایش یافت. آمریکا، عربستان سعودی و شماری از کشورهای منطقه جمهوری اسلامی را به دست داشتن در آن حمله متهم کردهاند.
به گزارش خبرگزاری رسمی عراق، الکاظمی پس از دیدار با ابراهیم رئیسی در تهران، در یک نشست خبری مشترک با او گفت: «ما توافق کردیم از آتشبس در یمن و منطقه حمایت کنیم و توافق کردیم که بر چالشهای امنیتی غذایی در منطقه غلبه کنیم و همکاریهای دوجانبه میان عراق و ایران را تقویت کنیم.»
همزمان خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد که رئیسی در این نشست گفت: «بدون تردید ادامه این جنگ را بی حاصل میدانیم و معتقدیم جز رنج به مردم حاصل دیگری ندارد و هر چه زودتر باید این جنگ خاتمه یابد و آتش بس می تواند گامی در حل مسائل یمن و گفت و گو هایی که بین یمنیها صورت خواهد گرفت، باشد.»
بر اساس این گزارش، رئیسی در این نشست خبری همچنین بار دیگر موضع مقامهای جمهوری اسلامی درباره عادیسازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل را تکرار کرد و گفت عادیسازی این روابط «به هیچ وجه امنیتساز» برای اسرائیل نخواهد بود.
مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق در حالی روز یکشنبه پس از سفر به عربستان سعودی وارد تهران شد که دفتر رسانهای نخستوزیر عراق اعلام کرد در دیدار الکاظمی با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، بر نقش بغداد در نزدیکتر کردن دیدگاههای منطقه و پیشبرد تلاشهای آرام و گفتوگوهای سازنده روبهجلو تاکید شده است.
همچنین خبرگزاری رسمی عراق روز یکشنبه به نقل از دفتر رسانهای نخست وزیر این کشور درباره دیدار نخست وزیر عراق و ولیعهد عربستان سعودی نوشت: «در این دیدار بر تقویت یکپارچگی اقتصادی و همکاریهای منطقهای به گونهای که موجب توسعه پایدار در منطقه شود و همچنین تقویت تلاشهای دوجانبه برای مقابله با بحرانهای اقتصادی تاکید شد.»
الکاظمی روز شنبه در اولین مرحله از سفر منطقهای خود وارد جده شد و سپس با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی دیدار و گفتوگو کرد.
نخست وزیر عراق و هیات همراهش صبح روز یکشنبه به مکه رفت و مراسم مذهبی عمره را به جا آورد.
خبرگزاری فرانسه روز شنبه به نقل از یک منبع در دفتر نخست وزیر عراق نوشت که الکاظمی در چارچوب میانجیگری بغداد برای ازسرگیری روابط میان ایران و عربستان سعودی این سفر را انجام میدهد.
روابط ایران و عربستان سعودی به دنبال حملات دیماه ۹۴ به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در تهران و مشهد قطع شد اما از فروردین سال گذشته گفتوگوهایی بین دو کشور به میزبانی عراق آغاز شده و تاکنون پنج دور آن برگزار شده است.
پاییز سال گذشته، عبدالله المعلمی، سفیر عربستان سعودی در سازمان ملل، گفت ریاض خواهان گفتوگوهای اساسیتر با تهران است تا به رفتار جمهوری اسلامی در منطقه هم پرداخته شود، اما ایران تاکنون مذاکرات را «به بازی گرفته است».
با این حال، نخست وزیر عراق در پایان دور پنجم مذاکرات تهران و ریاض گفت که متقاعد شده که توافق بین جمهوری اسلامی و عربستان سعودی «نزدیک» است.
یکی از مقامهای کابینه الکاظمی که نامش فاش نشده درباره سفر او به عربستان سعودی و ایران به خبرگزاری فرانسه گفت در دیدارهای رسمی این سفر، «موضوعات بسیار مهمی که به میانجیگری عراق برای احیای روابط دیپلماتیک میان عربستان سعودی و ایران مربوط میشود، پرداخته خواهد شد.»
در حالی که خود عراق اکنون با بحران سیاسی مواجه است و چندین ماه پس از برگزاری انتخابات پارلمانی هنوز دولت جدید بغداد تشکیل نشده، این مقام عراقی اضافه کرد: «این سفرها به مسائل سیاسی داخلی عراق مربوط نمیشود. گفتوگوهای مربوط به تشکیل دولت جدید عراق ربطی به این سفرها ندارد.»
عربستان سعودی و جمهوری اسلامی بر سر بحران یمن دچار اختلافند. در حالی که یک ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی از دولت قانونی یمن که از سوی سازمان ملل متحد نیز به رسمیت شناخته میشود حمایت میکند، شبهنظامیان شیعی حوثی مورد حمایت جمهوری اسلامی هستند.
همچنین عربستان سعودی پیشتر بارها اعلام کرده که جامعه بینالمللی علاوه بر گفتوگو درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی، باید درباره برنامه موشکی ایران و همچنین مداخلههای تهران در منطقه با جمهوری اسلامی گفتوگو کند.
