روزنامه هممیهن در شماره یکشنبه ۲۳ آذر خود گزارش داد که از ابتدای فروردینماه تا اواسط آذرماه سال جاری، مشخصات و خبر جانباختن ۶۲ سوختبر در جادههای جنوب سیستان و بلوچستان ثبت شده که ۹ نفر از آنان نوجوان بودهاند.
به نوشته هممیهن، این آمار سوختبرانی را که در جادههای جنوب کرمان، میناب، هرمزگان، بندرعباس و دیگر جادههای استانهای جنوب شرقی ایران تردد دارند، دربرنمیگیرد و با احتساب این موارد، شمار جانباختگان در کمتر از ۹ ماه به دستکم ۶۶ نفر میرسد.
هممیهن از «بازماندگی گسترده از تحصیل» در استان سیستان و بلوچستان بهعنوان یکی از عوامل موثر در گسترش سوختبری اشاره کرد و نوشت در برخی روستاها، نوجوانان از سنین ۱۲ تا ۱۴ سالگی وارد چرخه سوختبری میشوند.
شهروندان در مناطق بلوچنشین ایران سالهاست بهدلیل از بین رفتن کشاورزی، فقر اقتصادی، بیکاری گسترده و نبود فرصتهای شغلی، ناچار به سوختبری شدهاند. شغلی پرخطر که آنها را در معرض تیراندازی، تعقیب و گریز و حوادث مرگبار جادهای قرار میدهد.
خبرگزاری حکومتی مهر، وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۶ آذر در گزارشی نوشت در پی تصادف یک خودروی حامل سوخت با خودروی سواری در جاده رمشک–قلعهگنج کرمان، ۱۳ عضو یک خانواده سوختبر جان خود را از دست دادند.
دانش داداللهزهی، دبیر و فعال اجتماعی در ایرانشهر، به روزنامه هممیهن گفت اولین دلیلی که کودکان، نوجوانان و جوانان بهسمت سوختبری میروند، این است که این شغل بسیار در دسترس آنهاست و تفاوت قیمت سوخت بین ایران و پاکستان بسیار زیاد است.
او در ادامه گفت یکی از اصلیترین معضلها، همین بیارزشبودن پول ملی است: «آن کودکی که سوختبری میکند، میگوید یکهفته وقت میگذارم، بار گازوئیل را تهیه میکنم و ۲۰ میلیون تومان درآمد دارم. بعضیها مستقیم بار را تا مرز میبرند و برخی هم در مسافتهای کوتاه میبرند و به بارانداز تحویل میدهند.»
این فعال اجتماعی افزود: «درصورتیکه یک کارمند فوقلیسانس دارای شغل رسمی با سابقهای بهاندازه من، یعنی ۱۹ سال، حدود ۲۵ میلیون تومان دریافتی دارد. آن کودک میگوید اگر بروم کارمند و کارگر بشوم، ماهیانه ۱۹ تا ۲۰ میلیون تومان بهدست میآورم، ازطرفدیگر میتوانم ماهیانه ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون درآمد داشته باشم؛ بههمیندلیل آن خطر را بهجان میخرد.»
هممیهن همچنین به خطرات ناشی از تردد خودروهای حامل سوخت برای شهروندان دیگر اشاره کرده و از وقوع تصادفاتی خبر داد که در آنها، علاوه بر سوختبران، سرنشینان خودروهای دیگر نیز جان خود را از دست دادهاند.
۱۸ آبان نیز در پی برخورد و آتشسوزی دو خودروی سوختبر در محور مواصلاتی سرباز به مهرستان، دستکم چهار شهروند بلوچ، از جمله یک نوجوان، جان خود را از دست دادند.
کمپین فعالان بلوچ اسفند ۱۴۰۳ گزارش داد در هفت سال گذشته، دستکم هزار و ۱۰ سوختبر در مناطق بلوچنشین ایران در اثر تیراندازی نیروهای نظامی یا تعقیب و گریز آنها کشته یا زخمی شدهاند.
