۸۲ وکیل دادگستری با انتشار بیانیهای آمادگی خود را برای همراهی با خانواده خسرو علیکردی، وکیل دادگستری جانباخته و پشتیبانی از آنها در مسیر روشن شدن حقیقت اعلام کردند. همزمان جواد علیکردی، وکیل دادگستری، در چهارمین روز پس از خاکسپاری برادرش به دادگاه انقلاب مشهد احضار شد.
وکیلان دادگستری ساکن ایران در بیانیهای که چهارشنبه ۱۹ آذر منتشر شد، اعلام کردند: «فقدان این وکیل شریف ضایعهای دردناک و جبرانناپذیر برای جامعه حقوقی کشور است و یاد و نامشان همواره در خاطرهها باقی خواهد ماند.»
آنها در ادامه خواستار بررسی «با دقت و رویکرد کاملا فنی و کارشناسی» رخداد مربوط به جانباختن علیکردی شدند.
در این بیانیه تاکید شد: «تمامی مستندات و اطلاعات مرتبط در سریعترین زمان ممکن در اختیار خانواده محترم دکتر علیکردی قرار گیرد تا تمامی ابعاد موضوع با شفافیت کامل و بدون هیچگونه ابهام یا اغماض روشن شود.»
محمدحسین آقاسی، شهلا اروجی، محمود بهزادیراد، میلاد پناهیپور، فرشته تابانیان، حسین تاج، مصطفی دانشجو، امیرسالار داوودی، پیام درفشان، فرزانه دهقان، امیر رئیسیان، نسرین ستوده، عبدالفتاح سلطانی، محمد سیفزاده، علی شریفزاده اردکانی، مریم کیانارثی و مصطفی نیلی، از جمله وکیلان امضاکننده این بیانیه هستند.
پیکر علیکردی صبح ۱۵ آذر در دفتر کارش در مشهد پیدا شد و بسیاری از کاربران رسانههای اجتماعی و برخی وکلا و فعالان سیاسی و مدنی، مرگ او را «قتل حکومتی» خواندند.
این وکیل دادگستری در شبکه اجتماعی ایکس، خود را «وکیل معترضان جنبش زن، زندگی، آزادی، زندانی سیاسی پیشین، محروم از تحصیل دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران و دانشجوی ستارهدار مقطع ارشد دانشگاه علامه» معرفی کرده بود.
احضار برادر وکیل جانباخته
جواد علیکردی، برادر این وکیل جانباخته اعلام کرد چهارشنبه ۱۹ آذر در چهارمین روز پس از خاکسپاری برادرش، تلفنی به دادگاه انقلاب مشهد احضار شد.
او در واکنش به احضار خود نوشت: «این حضور را در هر شرایطی موجب افتخار و نشانهای از پایبندی خود به حق، حقیقت و مسئولیت انسانی میدانم. اگر روزی بر من این خاموشی تحمیل شد، از همه میخواهم حقیقت را فراموش نکنند و پیگیر روشن شدن مسیر سرنوشت من و برادرم خسرو باشند.»
سایت حقوق بشری هرانا به نقل از یک منبع مطلع نزدیک به خانواده این وکیل دادگستری نوشت او که دوران محکومیت حبس خود را تحت نظارت پابند الکترونیکی در خارج از زندان سپری میکند، صبح چهارشنبه برای ساعاتی در دادسرای عمومی و انقلاب مشهد مورد بازجویی قرار گرفت.
جواد علیکردی پیشتر با اتهامهایی نظیر «تشکیل و اداره گروه تلگرامی با هدف براندازی و بر هم زدن امنیت کشور، فعالیت تبلیغی علیه نظام و اهانت به رهبری»، محاکمه و در نهایت محکوم به حبس و مجازاتهای تکمیلی شده بود.
منبع مطلع اعلام کرد علت احضار، «اظهارات اعتراضی او در پی جانباختن برادرش» بوده است.
این برادر دادخواه پیشتر در حاشیه مراسم یادبود نیز اعلام کرد بعد از جان باختن برادرش پیامکهای تهدیدآمیز از سوی افراد نزدیک به حاکمیت دریافت کرده است.
او در مراسم ختم برادرش به ابهامهای موجود اشاره کرد و گفت نیروهای امنیتی پس از کشف پیکر، همه دوربینهای مداربسته دفتر کار را با خود بردهاند و با وجود پیگیریهای خانواده، هنوز هیچ تصویری در اختیار آنها قرار نگرفته است.
مرگ پرابهام علیکردی بار دیگر نگرانیها را درباره امنیت جانی وکلای مستقل، فعالان مدنی و منتقدان جمهوری اسلامی پررنگ کرده است. پروندهای که خانواده این وکیل جانباخته، جامعه حقوقی کشور، نهادهای حقوق بشری و زندانیان سیاسی، خواستار بررسی آن از مسیرهایی مستقل، شفاف و خارج از ساختارهای امنیتی حاکم هستند.
در استان یزد، شاخص آلودگی هوا چهارشنبه ۱۹ آذر در شهر مهریز به ۱۹۸ و در شهر اردکان به ۱۵۵ رسید و وضعیت «ناسالم برای همه گروهها» گزارش شد تا مهریز آلودهترین شهر ایران در این روز باشد.
شاخص کیفیت هوا پنج دسته اصلی دارد که بر اساس آن، از عدد صفر تا ۵۰، هوای پاک، از ۵۰ تا ۱۰۰، هوای سالم، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰، هوای ناسالم برای گروههای حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰، هوای ناسالم (برای همه)، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰، شرایط کیفی هوا خطرناک محسوب میشود.
آلودگی هوای مشهد ۱۹ آذر وارد ماه دوم خود شد و با ثبت شاخص ۱۵۱ تا ۱۵۹، در وضعیت «ناسالم برای همه گروهها» قرار گرفت.
بر اساس اعلام سامانه پایش کیفی هوا، ۱۰ منطقه مشهد در وضعیت هشدار و ۱۲ منطقه دیگر در شرایط ناسالم برای گروههای حساس قرار گرفتند. شهروندان، بهویژه بیماران قلبی و ریوی و سالمندان، از قرارگیری طولانی در فضای باز برحذر شدهاند.
در خوزستان نیز آلودگی هوا از نخستین ساعات صبح چهارشنبه ادامه داشت و کارون با شاخص ۱۵۸ در وضعیت قرمز قرار گرفت.
اهواز، ملاثانی، بهبهان، خرمشهر، هویزه و دشت آزادگان نیز با شاخصهای ۱۰۵ تا ۱۴۱ در وضعیت نارنجی و «ناسالم برای گروههای حساس» ثبت شدند.
کارشناسان توصیه کردهاند بیماران تنفسی و سالمندان از فعالیت سنگین در فضای باز خودداری کنند.
اصفهان چهارشنبه یکی از آلودهترین روزهای سال را تجربه کرد. در این شهر میانگین شاخص آلودگی هوا در ساعت هشت صبح ۱۶۰ بود؛ یعنی «ناسالم برای همه افراد».
شاخص کیفی هوا در ایستگاه ۲۵ آبان اصفهان، کردآباد و کاوه ۱۷۳، ولدان ۱۵۹، هزارجریب ۱۵۴، احمدآباد ۱۸۴، پارک زمزم ۱۵۵، پروین ۱۷۰، خرازی ۱۷۸، دانشگاه صنعتی ۱۵۲، رودکی ۱۶۹، رهنان ۱۵۸، زینبیه ۱۵۳ و فیض ۱۷۲ گزارش شد.
در دیگر شهرهای استان، در شاهینشهر و کاشان، وضعیت ناسالم برای گروههای حساس اعلام شد.
کارشناسان محیط زیست هشدار دادند شرایط اقلیمی پایدار، کاهش باد و افزایش مصرف سوخت در آغاز فصل سرد، عامل تشدید آلودگی در کلانشهرهاست.
تاثیر مازوتسوزی بر آلودگی هوا
به گفته حسنعلی اخلاقیامیری، نماینده مشهد، آلودگی هوای این شهر ناشی از ترکیب چند عامل است، اما «مازوتسوزی در نیروگاه توس» نقشی تعیینکننده دارد.
این نیروگاه که در گذشته خارج از محدوده شهری قرار داشت، اکنون با گسترش شهر در نزدیکی مناطق مسکونی قرار گرفته و دود آن بدون فاصله وارد هوای شهر میشود.
او گفت جمعیت چند میلیونی مشهد و ورود سالانه میلیونها زائر، اثر آلودگی را تشدید کرده و «نفس کشیدن را برای مردم دشوار کرده» است.
سوزاندن مازوت و گازوئیل غیراستاندارد واکنش تند اسماعیل کهرم، مشاور پیشین سازمان حفاظت محیط زیست ایران، را به دنبال داشت.
او یکشنبه هشتم آذر با انتقاد از سیاستهای زیستمحیطی جمهوری اسلامی اعلام کرد حکومت میتواند پولِ تولید بخشی از موشکهایش را صرف حل مساله کیفیت سوخت مازوت در ایران کند.
بهدنبال این اظهارات، قوه قضاییه علیه کهرم اعلام جرم کرد.
فقط ۱۴ نیروگاه امکان مازوتسوزی دارند
ناصر اسکندری، معاون راهبری تولید شرکت برق حرارتی، چهارشنبه گفت: «از ۱۴۹ نیروگاه کشور فقط ۱۴ نیروگاه امکان استفاده از سوخت مازوت را دارند که البته همه این نیروگاهها بهصورت همزمان از مازوت استفاده نمیکنند.»
او افزود: «با استفاده تمامی ۱۴ نیروگاه کشور از مازوت بهصورت همزمان، میزان سوخت مازوت آنها حداکثر به ۴۰ میلیون لیتر در روز خواهد رسید، در حالی که این میزان در حال حاضر حدود ۲۸ میلیون لیتر است.»
اسکندری تاکید کرد: «نیروگاهها انگیزهای برای مصرف مازوت ندارند و در صورت محدودیت در تامین گاز، به اجبار از مازوت استفاده میکنند که بخشی از این مازوت نیز مازوت کم سولفور است.»
سازمان محیط زیست ۹ آذر اعلام کرد بخش مهمی از آلودگی فزاینده و بیسابقه هوای تهران در روزهای گذشته ناشی از سوزاندن گازوئیل غیراستاندارد و مازوت در نیروگاههای اطراف این کلانشهر، بهویژه رجایی، شهر ری، دماوند، پرند و کرج است.
بخشهای دیگری از دولت همواره مازوتسوزی در اطراف تهران را تکذیب میکند.
به گفته سازمان محیط زیست، گوگرد موجود در مازوت نیروگاه رجایی قزوین، ۵۹۲ برابر حد مجاز و در گازوئیل نیروگاههای ری، پرند و کرج تا ۱۳۵ برابر بالاتر از استاندارد اعلام شده است.
ماچادو چهارشنبه ۱۹ آذر در این پیام گفت جایزه نوبل صلح نه تنها برای ونزوئلا، بلکه برای سراسر جهان معنایی عمیق دارد و «به جهان یادآوری میکند دموکراسی برای صلح حیاتی است».
او افزود: «مهمتر از همه، درسی که مردم ونزوئلا میتوانند به جهان بیاموزند، درسی است که در مسیر سخت و طولانی بهدست آمده است: اگر خواهان دموکراسی هستیم، باید آماده مبارزه برای آزادی باشیم.»
ماچادو ۱۸ مهر به پاس فعالیتهایش در مبارزه با حکومت ونزوئلا برنده جایزه نوبل صلح سال ۲۰۲۵ شد.
بر اساس بیانیه کمیته نوبل صلح، این جایزه بهدلیل «تلاشهای خستگیناپذیر ماچادو در ترویج حقوق دموکراتیک مردم ونزوئلا و مبارزهاش برای گذار عادلانه و مسالمتآمیز از دیکتاتوری به دموکراسی» به او اختصاص یافت.
ماچادو در راه اسلو
خبرگزاری رویترز ۱۹ آذر گزارش داد ماچادو، سیاستمدار ۵۸ ساله، قرار بود در حضور هارالد پنجم، پادشاه نروژ، در تالار شهر اسلو جایزه خود را دریافت کند.
با این حال، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا نتوانست بهموقع خود را به مراسم اهدای جایزه نوبل صلح برساند.
حکومت ونزوئلا از ۱۰ سال پیش ماچادو را از خروج از کشور منع کرده و او در پی افزایش تهدیدهای امنیتی، بیش از یک سال است بهصورت مخفیانه زندگی میکند.
ماچادو پیشتر در پیامی صوتی به یورگن واتنه فریدنس، رییس کمیته نوبل، خبر داد در حال عزیمت به اسلو است.
رویترز نوشت هنوز مشخص نیست این پیام از چه مکانی ارسال شده است.
کریستیان برگ هارپویکن، مدیر موسسه نوبل، در مصاحبه با این خبرگزاری گفت: «ما دقیقا نمیدانیم او چه زمانی [به اسلو] خواهد رسید، اما احتمالا در طول شب وارد خواهد شد.»
ماچادو: بسیاری گمان کردند کاریزما میتواند جایگزین حاکمیت قانون شود
ماچادو در ادامه پیام مکتوب خود به مراسم اهدای جایزه نوبل گفت: «آزادی هر روز از نو بهدست میآید؛ اگر آماده باشیم برایش مبارزه کنیم. به همین دلیل است که آرمان ونزوئلا از مرزهای ما فراتر میرود. ملتی که آزادی را برمیگزیند، تنها خود را آزاد نمیکند، بلکه به تمام بشریت یاری میرساند.»
ماچادو گفت مردم ونزوئلا بهموقع متوجه نشدند کشورشان بهتدریج در مسیر دیکتاتوری قرار گرفته است و زمانی که دریافتند نهادهای ونزوئلا تا چه اندازه سست و آسیبپذیر شدهاند، «دیگر خیلی دیر شده بود».
او با انتقاد از هوگو چاوز، رییسجمهوری پیشین ونزوئلا، افزود: «زمانی که رهبر یک کودتای نظامی علیه دموکراسی به ریاستجمهوری برگزیده شد، بسیاری گمان کردند کاریزما میتواند جایگزین حاکمیت قانون شود. از سال ۱۹۹۹، رژیم تمام تلاش خود را صرف نابودی دموکراسی ما کرده است.»
چاوز از سال ۱۹۹۹ تا زمان مرگش در سال ۲۰۱۳ بر ونزوئلا حکومت کرد و پس از آن، نیکولاس مادورو زمام امور را در این کشور به دست گرفت.
در ماههای اخیر، فشارهای دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، بر مادورو برای کنارهگیری از قدرت بالا گرفته است.
ترامپ ۱۸ آذر تاکید کرد روزهای مادورو در ونزوئلا «به شماره افتاده است».
ماچادو پیشتر جایزه نوبل صلح خود را به ترامپ و مردم ونزوئلا تقدیم کرده بود.
روابط عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چهارشنبه ۱۹ آذر «گروهکهای تروریستی و معاند» را بهعنوان عوامل حمله به نیروهایش معرفی کرد و نوشت که عملیات در این منطقه ادامه دارد.
سایت حقوق بشری حالوش در همین روز گزارش داد چهار خودروی سپاه پاسداران که در حال حرکت به سوی پایگاه خود در منطقه مرزی لار زاهدان بودند، هدف حمله افراد مسلح قرار گرفتند.
بر اساس این گزارش، فرمانده عملیات سپاه پاسداران در لار کشته شده است.
درگیری میان نیروهای نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی و افراد مسلح در منطقه سیستان و بلوچستان، به شکلی کموبیش پیوسته برقرار است.
روابط عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه پاسداران، ۱۰ آبان در بیانیهای اعلام کرد «دو بسیجی بومی» در حمله افراد مسلح در محور زاهدان-خاش کشته شدند.
بر اساس این بیانیه، «افراد مسلح گروهکهای تروریستی» ۹ آبان به سوی خودروی محمدرضا شاهوزهی که سپاه پاسداران از او با عنوان «سرطایفه ایل شاهوزهی» یاد کرده، آتش گشودند.
سپاه پاسداران افزود در پی این حمله که در جاده خاش به زاهدان در منطقه اسکلآباد نزدیک دهپابید به وقوع پیوست، دو تن از همراهان شاهوزهی به نامهای اسماعیل شاورزی و مختار احمد شاهوزهی، بهشدت مجروح شدند.
به نوشته حالوش، شاهوزهی «از فرماندهان بومی سپاه پاسداران و همکاران اداره اطلاعات سیستان و بلوچستان» بوده است که از این سوءقصد جان سالم به در برد و با انتشار ویدیویی کوتاه، از زنده ماندن خود خبر داد.
سال ۱۴۰۱ و در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی»، پس از برگزاری نماز جمعه هشتم مهر، نیروهای امنیتی و نظامی مستقر در کلانتری ۱۶ زاهدان به سوی مردم معترض بهصورت مستقیم تیراندازی کردند و دستکم ۱۰۰ شهروند را کُشتند.
این حادثه از آن زمان با عنوان «جمعه خونین» شناخته میشود.
خانوادههای کشتهشدگان و مجروحان «جمعه خونین زاهدان» ۲۶ آبان اعلام کردند با وجود وعدههای مقامهای قضایی درباره پرداخت دیه و رسیدگی به وضعیت آنان، هیچ نهادی تاکنون پاسخ روشنی ارائه نداده است.
این در حالی است که علی موحدیراد، رییس کل دادگستری سیستان و بلوچستان، دیماه ۱۴۰۳ اعلام کرد ماموران دخیل در تیراندازی به مردم، از اتهام قتل عمد تبرئه شدهاند و برای آنان تنها حکم ۱۰ سال زندان صادر شده است.
