رهبران اروپا چهارشنبه با دونالد ترامپ گفتوگو میکنند تا پیش از نشست او با ولادیمیر پوتین در آلاسکا، بر ضرورت مشارکت اوکراین در هر توافقی تاکید کنند. این در حالی است ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، روسیه را برنده جنگ اوکراین دانست.
به گزارش خبرگزاری رویترز، کنفرانس ویدیویی میان رییسجمهوری آمریکا و ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، چهارشنبه ۲۲ مرداد با شرکت رهبران آلمان، ایتالیا، بریتانیا، فرانسه، فنلاند، لهستان و سازمان پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو)، برگزار میشود.
رییسجمهوری آمریکا رهبران اروپایی را «انسانهای بزرگی» خواند که میخواهند شاهد حاصل شدن توافق باشند.
زلنسکی چهارشنبه برای مذاکره درباره وضعیت موجود به برلین رفت.
در مقابل، وزارت خارجه روسیه مشورتهای درخواستی اروپا را «بیاهمیت» خواند.
سخنگوی این وزارتخانه، در ارزیابی گفتوگوی برنامهریزیشده ترامپ و پوتین، ضمن گرفتن این موضع گفت که دو رهبر قرار است در دیدار خود در آلاسکا درباره «همه مشکلات انباشتهشده در روابط دوجانبه» گفتوگو کنند.
ترامپ جمعه ۲۴ مرداد با همتای روس خود در آلاسکا دیدار خواهد کرد.
این نخستین دیدار روسایجمهوری دو کشور از سال ۲۰۲۱ است و ترامپ آن را «نشستی برای سنجش شرایط» توصیف کرده است.
رییسجمهوری آمریکا پیشتر اعلام کرد هم کییف و هم مسکو باید برای پایان جنگ، بخشی از سرزمینهایشان را واگذار کنند.
نیروهای روسیه تاکنون حدود یکپنجم خاک اوکراین را اشغال کردهاند.
مخالفت مجارستان با موضع اروپاییها
نخستوزیر مجارستان که از سال ۲۰۱۰ قدرت را در این کشور در دست دارد، تنها رهبر اتحادیه اروپاست که از بیانیه مشترک مبنی بر حق اوکراین برای تعیین سرنوشت خود حمایت نکرد.
اوربان در مصاحبه با کانال یوتیوب «پاتریوت» گفت: «اوکراینیها جنگ را باختهاند. روسیه پیروز جنگ است. پرسش این است که غرب چه زمانی و چگونه این واقعیت را میپذیرد.»
او افزود: «اگر در میز مذاکره نباشی، طرف گفتوگو نیستی. وقتی دو رهبر آمریکا و روسیه برای مذاکره مینشینند و تو دعوت نشدی، نباید دست و پا بزنی.»
اشاره اوربان به عدم حضور اوکراین در نشست میان ترامپ و پوتین است.
مجارستان که بیشتر انرژی خود را از روسیه تامین میکند، از ارسال سلاح به اوکراین خودداری کرده است.
اوربان همچنین با عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا مخالفت میکند.
نگرانی از توافق بدون اوکراین
مقامات اروپایی نگرانند ترامپ و پوتین بدون حضور اوکراین بر سر تقسیم بخشهایی از خاک این کشور توافق کنند.
یک مقام ارشد اروپای شرقی به رویترز گفت: «تمرکز ما بر جلوگیری از چنین اتفاقی است.»
ترامپ ۲۰ مرداد گفت: «احتمالا در دو دقیقه اول متوجه میشوم که آیا ممکن است پیشرفتی حاصل شود یا خیر. قرار است به او (پوتین) بگویم تو باید این جنگ را تمام کنی.»
زلنسکی به تازگی گفته است برای کییف غیرممکن است توافقی را بپذیرد که مستلزم عقبنشینی نیروهایش از منطقه دونباس شرقی باشد که بخش بزرگی از آن به وسیله روسیه اشغال شده است.
افزایش فشار میدانی
بر اساس نظرسنجی اخیر موسسه گالوپ، ۶۹ درصد اوکراینیها طرفدار پایان جنگ از طریق مذاکره هستند.
نظرسنجیها همچنین نشان میدهند آنها صلح به هر قیمتی و همراه با اعطای امتیازات سنگین را نمیپذیرند.
نیروهای روسیه فشار خود را در میدان نبرد افزایش داده و محاصره شهرهای پوکروفسک و کوستیانتینیوکا در شرق اوکراین را تشدید کردهاند.
همزمان، کاخ سفید انتظارات از پیشرفت بزرگ در جهت آتشبس را کاهش داده و نشست آلاسکا را «تمرین شنیدن» خوانده است.
تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، چهارشنبه ۲۲ مرداد در نشستی خبری به سوالی درباره «نگرانی» واشینگتن از تفاهمنامه امنیتی عراق و جمهوری اسلامی واکنش نشان داد. تفاهمنامهای که ۲۰ مرداد در جریان سفر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، به بغداد امضا شد.
بروس گفت: «همانطور که پیشتر هم گفتهایم، ما با هر قانونی که با اهداف کمکها و همکاریهای امنیتی دوجانبه و شراکت ما ناسازگار باشد و در تضاد با تقویت نهادهای امنیتی موجود عراق عمل کند، مخالفیم.»
او افزود آمریکا از «حاکمیت واقعی» عراق حمایت میکند، نه قوانینی که آن را به یک کشور اقماری و وابسته به ایران تبدیل کند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تاکید کرد: «آینده کشورها باید در دست مردم همان کشورها باشد.»
در واکنش به این اظهارات، سفارت عراق در واشینگتن بیانیهای صادر و تاکید کرد این کشور «کاملا مستقل» است.
این سفارتخانه، توافق امنیتی عراق با جمهوری اسلامی را در چارچوب همکاریهای دوجانبه برای حفظ امنیت و کنترل مرزها دانست.
سفارت جمهوری اسلامی در بغداد نیز با انتشار بیانیهای، «موضعگیری مداخلهجویانه آمریکا در مورد روابط دوجانبه ایران-عراق» را محکوم و تاکید کرد اظهارات بروس نشانه تلاش مستمر سیاستگذاران این کشور برای «تفرقهانگیزی میان ملتهای همسایه و مسلمان» است.
به گفته تهران، این واکنش «گواه روشنی بر رویکرد ثباتزدای آمریکا» در قبال کشورهای منطقه و ناقض اصول منشور ملل متحد و حقوق بینالملل مبنی بر همکاری بین دولتهاست.
احتمال تحریمهای فراگیر آمریکا علیه عراق
بر اساس گزارش رسانههای عربی، در صورتی که مقامات عراقی نتوانند پیشرفتی در زمینه خلع سلاح گروههای مسلح، بهویژه حشد شعبی ایجاد کنند، دولت دونالد ترامپ اعمال تحریمهای فراگیر علیه بغداد را دنبال خواهد کرد.
مقامهای وزارت خارجه آمریکا به پایگاه خبری ارمنیوز امارات متحده عربی گفتند ادامه خطر گروههای مسلح برای امنیت کشورهای همسایه میتواند راه را برای حملات اسرائیل به تسلیحات آنها باز کند.
این مقامات با توجه به سفر لاریجانی به بغداد و بیروت گفتند از دید آمریکا، هرگونه تقویت گروههای مسلح، تایید نفوذ جمهوری اسلامی در داخل عراق است.
به گفته آنها، شراکت آینده با بغداد تنها از طریق پایان دادن به فعالیت مسلحانه خارج از اراده دولت امکانپذیر خواهد بود.
بر اساس گزارش ارمنیوز، به باور وزارت خارجه آمریکا، بحران کنونی میتواند شکل روابط عراق و آمریکا را برای دههها تغییر دهد و کلید حل آن، توافق بر سر سرنوشت سلاحهای خارج از کنترل دولت بغداد خواهد بود.
سفر لاریجانی به عراق و لبنان
سفر منطقهای لاریجانی به ویژه به لبنان با انتقادهای گستردهای از سوی رسانهها و چهرههای سیاسی این کشور مواجه شد.
منابع مطلع در عراق نیز گزارش دادند سفر لاریجانی به نگرانی از تسلیم بغداد در برابر فشار آمریکا درباره حشد شعبی ارتباط دارد.
در روزهای اخیر موضوع خلع سلاح گروههای نیابتی جمهوری اسلامی نه تنها در لبنان، بلکه در منطقه و از جمله عراق، واکنش مقامها را در پی داشته است.
محمد شیاع السودانی، نخستوزیر عراق، ۱۸ مرداد اعلام کرد «هیچ دلیلی» برای نگهداری سلاح خارج از چارچوب نهادهای دولتی در این کشور وجود ندارد.
او هفتم مرداد نیز گفت برای جلوگیری از ورود گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق به جنگ ۱۲ روزه، از ترکیب فشار سیاسی و نظامی استفاده شد.
اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهد یکی از اهداف اصلی سفر لاریجانی به بغداد، ترغیب جریانهای شیعی عراق به پیگیری «تصویب لایحه حشد شعبی» در پارلمان این کشور بود.
به گزارش نیوزویک، این تصویر که توسط ماهوارههای سنتینل-۲ آژانس فضایی اروپا ثبت شده، در حالی منتشر شد که ژنرال جوزف وتل، فرمانده پیشین ستاد مرکزی ارتش آمریکا (سنتکام)، از «افزایش قابل توجه» آمادگی نظامی آمریکا در یک سال گذشته خبر داده است.
او گفت بازگشت گروه ضربتی نیمیتز نشانه ادامه نقش فعال نیروی دریایی آمریکا در منطقه و آمادگی برای مقابله با تهدیدها، حتی پس از آتشبس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، است.
این ناو هواپیمابر به همراه ناوشکنهای موشکانداز «یواساس گریدلی» و «یواساس لنا ساتکلیف هیگبی» یکشنبه در بحرین پهلو گرفت که به گفته نیروی دریایی آمریکا نخستین پهلوگیری یک ناو هواپیمابر در این کشور از سال ۲۰۲۰ است.
نیمیتز آخرین بار حدود یک سال پیش در خلیج فارس حضور داشت و پس از فعالیت در دریای چین جنوبی، در پی درگیری ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل و حملات آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، به خاورمیانه بازگشت.
به نوشته نیوزویک، وتل تاکید کرد که حملات اسرائیل و آمریکا به برنامه هستهای ایران در چارچوب «عملیات چکش نیمهشب» – شامل شلیک بیش از ۲۰ موشک کروز تاماهاوک به سایت هستهای اصفهان – تاثیر قابل توجهی داشته اما «ایران از میدان خارج نشده است».
او هشدار داد جمهوری اسلامی مسیر خود را تغییر نداده و همچنان باید نگران پیگیری برنامه تسلیحاتی آن بود.
نیوزویک میگوید ائتلاف گروههای نیابتی جمهوری اسلامی پس از آغاز جنگ غزه ضربات سنگینی متحمل شده، اما گروههایی مانند حوثیهای یمن به حملات خود ادامه دادهاند و اخیراً حملات به کشتیها در دریای سرخ را از سر گرفتهاند.
گزارش موسسه کوئینسی حاکی است که این اقدامات به اعزام سه گروه ضربتی ناو هواپیمابر دیگر و افزایش نیروهای آمریکایی در منطقه از ۳۵ هزار به نزدیک ۵۰ هزار نفر تا اواخر ۲۰۲۴ منجر شده است؛ سطحی که از اوایل دولت ترامپ بیسابقه است.
سنتکام حوزه عملیاتی خود را در آبهای خلیج فارس، دریای سرخ، دریای عمان و بخشهایی از اقیانوس هند گسترش داده و کنترل گذرگاههای راهبردی مانند تنگه هرمز، کانال سوئز و بابالمندب را در دست دارد.
نیروی دریایی آمریکا در بیانیهای اعلام کرد: «گروه ضربتی نیمیتز متعهد به امنیت دریایی منطقه، آزادی کشتیرانی و حمایت از شرکای منطقهای است.»
وُتل در پایان گفت ارتش آمریکا باید با نوآوریهای نظامی نیروهای مورد حمایت حکومت ایران همگام شود تا بتواند برتری خود را در منطقه حفظ کند.
این سامانه قرار است چهار لایه شامل یک لایه فضایی و سه لایه زمینی داشته باشد و ۱۱ پایگاه موشکی کوتاهبرد در سراسر خاک اصلی آمریکا، آلاسکا و هاوایی مستقر کند.
برآورد اولیه هزینه این طرح ۱۷۵ میلیارد دلار اعلام شده، اما هنوز تعداد پرتابگرها، موشکهای رهگیر، ایستگاههای زمینی و سایتهای موشکی مشخص نشده است.
قرار است این سامانه تا سال ۲۰۲۸ یا پایان دوره ریاستجمهوری ترامپ در ژانویه ۲۰۲۹، عملیاتی شود.
این طرح که الهامگرفته از «گنبد آهنین» اسرائیل است، به دلیل وسعت جغرافیایی تحت پوشش و تنوع تهدیدها ابعاد و پیچیدگی بیشتری دارد.
اسناد رویترز نشان میدهد چهار لایه دفاعی آن شامل یک لایه فضایی برای شناسایی و رهگیری و سه لایه زمینی متشکل از موشکهای رهگیر، رادارهای آرایهای و احتمالاً لیزرها خواهد بود.
یکی از اجزای مهم این پروژه، ایجاد یک میدان موشکی جدید در منطقه میدوست برای استقرار «رهگیر نسل جدید» ساخت لاکهید مارتین است که همراه با سامانههای «تاد» و «آیجیس» لایه بالایی دفاع را تشکیل میدهد.
این میدان، سومین سایت «دفاع در میانه مسیر زمینی» (جیامدی) خواهد بود که اکنون در کالیفرنیا و آلاسکا فعال است.
بر اساس گزارش رویترز، لایههای پایانی دفاع شامل سامانههای بهروز مانند پاتریوت و یک پرتابگر مشترک خواهد بود که توانایی شلیک رهگیرهای موجود و آینده را علیه انواع تهدیدها دارد.
این سامانهها بهصورت ماژولار و قابل جابهجایی طراحی شدهاند تا امکان استقرار سریع در مناطق مختلف فراهم شود.
پنتاگون اعلام کرده برای اجرای این طرح از ظرفیت صنعت، دانشگاهها، آزمایشگاههای ملی و نهادهای دولتی استفاده خواهد کرد، اما در این مرحله از انتشار جزئیات بیشتر خودداری میکند.
یکی از اهداف اصلی «گنبد طلایی» انهدام موشکها در «مرحله شتاب» با بهرهگیری از رهگیرهای فضایی است.
ژنرال مایکل گوتلاین از نیروی فضایی آمریکا، که ماه گذشته مسئول پروژه شده، بر اساس دستور وزیر دفاع، ۳۰ روز برای تشکیل تیم، ۶۰ روز برای ارائه طرح اولیه و ۱۲۰ روز برای ارائه برنامه کامل اجرایی شامل جزئیات ماهوارهها و ایستگاههای زمینی فرصت دارد.
کارشناسان نظامی میگویند اجرای موفق «گنبد طلایی» میتواند توان بازدارندگی آمریکا را در برابر تهدیدهای موشکی دوربرد و چندگانه به شکل بیسابقهای افزایش دهد، اما پیچیدگی فنی و هزینه سنگین آن، چالشهای جدی پیشرو خواهد بود.
این سامانه با ترکیب رهگیرهای فضایی و زمینی، قصد دارد حلقههای دفاعی متعددی ایجاد کند تا شانس عبور هر تهدیدی به حداقل برسد.
با این حال، منتقدان هشدار میدهند که این پروژه ممکن است رقابت تسلیحاتی جدیدی را در سطح جهانی دامن بزند.
در مقابل، حامیان آن تاکید دارند که چنین سامانهای برای حفظ برتری استراتژیک آمریکا در دهههای آینده ضروری است.
به گزارش آسوشیتدپرس، شش منابع آگاه انجام این مذاکرات را تایید کردهاند، اما میزان پیشرفت آن مشخص نیست.
این طرح بخشی از برنامه گستردهتر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، برای تسهیل مهاجرت آنچه او «داوطلبانه» میخواند از غزه است؛ اقدامی که فلسطینیها، نهادهای حقوق بشری و بسیاری از کشورها آن را نقشهای برای اخراج اجباری و ناقض قوانین بینالمللی میدانند.
نتانیاهو سهشنبه در گفتوگو با شبکه «آی۲۴» گفت: «کار درست این است که به مردم اجازه خروج بدهیم و سپس با تمام قوا علیه دشمن باقیمانده حمله کنیم.»
او به سودان جنوبی اشارهای نکرد.
به نوشته آسوشیتدپرس، اسرائیل پیشنهادهای مشابهی را با دیگر کشورهای آفریقایی مطرح کرده و پیشتر از طرح دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، برای جابهجایی بخش بزرگی از جمعیت غزه حمایت کرده بود.
مقامهای وزارت امور خارجه اسرائیل و سودان جنوبی به پرسشها درباره این گفتوگوها پاسخ ندادهاند و وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفته درباره اینگونه مکالمات خصوصی اظهارنظر نمیکند.
در همین حال، مصر که با غزه مرز مشترک دارد، بهشدت با هرگونه انتقال جمعیت فلسطینیها به خارج مخالف است و نگران ورود پناهجویان به خاک خود است.
جو سلاویک، رییس یک شرکت لابیگری آمریکایی که با سودان جنوبی همکاری میکند، گفت مقامهای سودان جنوبی او را در جریان مذاکرات قرار دادهاند و هیئتی از اسرائیل برای بررسی ایجاد اردوگاههای موقت فلسطینیها به سودان جنوبی سفر خواهد کرد.
به گفته او، هزینه این اردوگاهها را احتمالاً اسرائیل پرداخت خواهد کرد. ادموند یاکانی، فعال مدنی سودان جنوبی، نیز تایید کرده که با مقامهای کشورش درباره این موضوع گفتوگو کرده است.
چهار مقام دیگر مطلع از مذاکرات، به شرط ناشناس ماندن، گفتند که این گفتوگوها در جریان است. دو منبع مصری نیز اعلام کردند ماههاست از تلاش اسرائیل برای یافتن کشوری پذیرای فلسطینیها، از جمله سودان جنوبی، آگاهاند و آنها را از پذیرش فلسطینیها برحذر داشتهاند.
آسوشیتدپرس پیشتر گزارش داده بود اسرائیل و آمریکا مذاکرات مشابهی را با سودان، سومالی و منطقه جداییطلب سومالی موسوم به سومالیلند آغاز کردهاند که همگی با بحران جنگ و گرسنگی روبهرو هستند.
به نوشته این خبرگزاری، سودان جنوبی خواهان لغو ممنوعیت سفر به آمریکا و برداشته شدن تحریمها علیه برخی نخبگان این کشور از سوی دولت ترامپ است و حتی پیشتر چند فرد مشمول اخراجهای گسترده آمریکا را پذیرفته است.
پیتر مارتل، نویسنده کتابی درباره سودان جنوبی، گفت: «کشوری که با کمبود منابع مالی روبهروست به هر متحد، منفعت اقتصادی و امنیت دیپلماتیکی که بتواند، نیاز دارد.»
بر اساس همین کتاب، موساد اسرائیل در جریان جنگ استقلال سودان جنوبی علیه دولت عربمحور خارطوم پیش از سال ۲۰۱۱ به این کشور کمک کرده بود.
بسیاری از فلسطینیها هرچند بهدلیل جنگ و بحران گرسنگی مایل به خروج موقت از غزه هستند، اما هرگونه اسکان دائم در خارج را رد میکنند. آنها نگراناند اسرائیل هرگز اجازه بازگشت ندهد و خروج گسترده به الحاق غزه و بازگشت شهرکهای یهودی منجر شود.
آسوشیتدپرس میگوید حتی فلسطینیهایی که خواهان خروج موقتاند نیز به سختی حاضر به رفتن به سودان جنوبی میشوند؛ کشوری که پس از استقلال با جنگ داخلی و فساد ساختاری روبهرو بوده و برای تغذیه ۱۱ میلیون جمعیتش به کمک خارجی وابسته است. توافق صلح هفت سال پیش در این کشور همچنان شکننده است و تنشها امسال با حبس خانگی رهبر اصلی مخالفان افزایش یافته است.
یاکانی هشدار داده که فلسطینیها ممکن است در سودان جنوبی با بیاعتمادی یا خصومت روبهرو شوند، زیرا جنگ استقلال این کشور، عمدتاً مسیحیان و پیروان ادیان بومی جنوب را در برابر شمال عرب و مسلمان قرار داده بود.
او گفت: «سودان جنوبی نباید به زبالهدان انسانی تبدیل شود و نباید افرادی را بهعنوان مهره چانهزنی برای بهبود روابط بپذیرد.»
