انبیسی نیوز به نقل از منابع آگاه گزارش داد یکی از گفتوگوهای تلفنی اخیر میان دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بر سر بحران انسانی در نوار غزه، به مشاجره و بالا گرفتن تنش «تا حد فریاد» انجامیده است.
این گزارش که جمعه ۱۷ مرداد منتشر شد، بر پایه اظهارات یک مقام ارشد آمریکایی، دو مقام پیشین این کشور و همچنین یک مقام غربی تهیه شده است.
دفتر نتانیاهو پس از انتشار این گزارش، آن را «کاملا جعلی» خواند.
انبیسی نیوز نوشت جرقه تماس پرتنش میان رهبران ایالات متحده و اسرائیل پنجم مرداد زده شد. در آن تاریخ، نتانیاهو وجود قحطی در نوار غزه را انکار کرد و گفت: «هیچ سیاستی برای گرسنه نگه داشتن [مردم] غزه وجود ندارد.»
یک روز پس از آن، ترامپ در جریان سفر خود به اسکاتلند، به مخالفت با سخنان نتانیاهو پرداخت و گفت تصاویری از کودکان غزه دیده است که «بسیار گرسنه به نظر میرسند»، در آنجا «قحطی واقعی» وجود دارد و «چنین چیزی را نمیتوان جعل کرد».
به گزارش انبیسی نیوز، نتانیاهو بلافاصله پس از این موضعگیری ترامپ، خواستار برقراری تماسی تلفنی با رییسجمهوری آمریکا شد. او در این مکالمه بار دیگر گزارشها را درباره قحطی گسترده در غزه نادرست خواند و آن را ساخته و پرداخته حماس دانست.
به گفته منابع آگاه، سخنان نتانیاهو باعث برآشفتن ترامپ شد و او با قطع صحبتهای نخستوزیر اسرائیل، شروع به فریاد کشیدن کرد و افزود مشاورانش مستنداتی در خصوص گرسنگی شدید کودکان غزه در اختیار او قرار دادهاند و او حاضر نیست به چنین صحبتهایی درباره جعلی بودن این شواهد گوش دهد.
در هفتههای اخیر، تشدید قحطی و گرسنگی در غزه واکنش فعالان و نهادهای حقوق بشری را برانگیخته است.
یک مقام اتحادیه اروپا ۱۶ مرداد در مصاحبه با خبرگزاری رویترز اعلام کرد با وجود اقدامات صورتگرفته برای ارسال کمکهای بشردوستانه به نوار غزه، وضعیت انسانی در این منطقه همچنان «بسیار وخیم» است.
آمریکا و حواشی فعالیتهای بنیاد بشردوستانه غزه
انبیسی نیوز در ادامه گزارش خود به نقل از یک منبع آگاه نوشت مکالمه تلفنی ششم مرداد ترامپ و نتانیاهو «گفتوگویی صریح و عمدتا یکطرفه» بود که در آن «بیشتر ترامپ صحبت میکرد».
یک مقام پیشین آمریکایی در همین رابطه گفت: «ایالات متحده نهتنها احساس میکند که اوضاع [در غزه] بحرانی است، بلکه بهدلیل فعالیتهای بنیاد بشردوستانه غزه، خود را در قبال آن مسئول میداند.»
او افزود تماس تلفنی ترامپ و نتانیاهو در نهایت موجب شد استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، برای بررسی اوضاع به نوار غزه سفر کند.
به گزارش انبیسی نیوز، مقامهای اسرائیلی از نتایج سفر ویتکاف ابراز رضایت کردند.
به باور آنها، نحوه تعامل، زبان بدن و پرسشهای مطرحشده از سوی فرستاده ویژه آمریکا نشان میداد نگرانیهای اسرائیل درباره چالشهای پیش رو بهطور موثر به او منتقل شده است.
در هفتههای اخیر، فعالیتهای بنیاد بشردوستانه غزه که تحت حمایت آمریکا و اسرائیل قرار دارد، با انتقادهای گستردهای مواجه شده است.
در جریان توزیع کمکها به دست این بنیاد، صدها تن از ساکنان غزه بهدلیل تیراندازی یا ازدحام جمعیت، جان خود را از دست دادند یا زخمی شدهاند.
۱۴ مرداد، شماری از کارشناسان و گزارشگران ویژه سازمان ملل متحد با انتشار بیانیهای مشترک، از شیوه کمکرسانی به ساکنان نوار غزه بهشدت انتقاد کردند و خواستار انحلال «بنیاد بشردوستانه غزه» شدند.
بر اساس این گزارش که جمعه ۱۷ مرداد منتشر شد، ارتش لبنان اجازه انتشار تصاویر و مستندات این فعالیتها را نمیدهد زیرا بیم آن را دارد که بهعنوان همکار اسرائیل و عامل اقدام علیه شیعیان جنوب لبنان معرفی شود.
به همین دلیل، از زمان برقراری آتشبس با اسرائیل، ارتش لبنان اکثرا فعالیتهای خود را علیه تاسیسات گروههای مسلح فلسطینی در لبنان برجسته کرده و کمتر بهطور علنی به اقداماتش علیه حزبالله پرداخته است.
اسرائیل و لبنان هفتم آذر ۱۴۰۳ برای برقراری آتشبس و اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد به توافق دست یافتند.
بر اساس قطعنامه ۱۷۰۱، حزبالله باید نیروهای خود را به شمال رودخانه لیتانی (حدود ۳۰ کیلومتری مرز اسرائیل) منتقل کند و بدین ترتیب، تنها ارتش لبنان و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل (یونیفل) اجازه استقرار در جنوب این کشور را دارند.
ارتش اسرائیل نیز موظف است از جنوب لبنان عقبنشینی کند اما نظامیان اسرائیلی همچنان در پنج نقطه راهبردی در این منطقه حضور دارند.
در هفتههای اخیر، مساله خلع سلاح گروههای مسلح در لبنان، از جمله حزبالله، به یکی از محورهای اصلی و تاثیرگذار بر فضای سیاسی این کشور تبدیل شده است.
دولت لبنان ۱۶ مرداد کلیات طرح آمریکا برای خلع سلاح حزبالله را تصویب کرد. در این طرح، ایالات متحده همچنین خواستار توقف عملیات نظامی اسرائیل در خاک لبنان و عقبنشینی نیروهای اسرائیلی از پنج موضع در جنوب لبنان شده است.
در روزهای گذشته، شماری از مقامهای جمهوری اسلامی مخالفت علنی خود را با خلع سلاح حزبالله اعلام کردهاند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۵ مرداد گفت حزبالله سلاحهای خود را زمین نخواهد گذاشت و در برابر این طرح «ایستادگی» خواهد کرد.
لبنان این اظهارات را «تعرض به حاکمیت، وحدت و ثبات» و «دخالت در امور داخلی و تصمیمات حاکمیتی» این کشور خواند و آن را محکوم کرد.
نقش یونیفل در شناسایی انبارهای سلاح در جنوب لبنان
کانال ۱۱ اسرائیل همچنین گزارش داد نیروهای حافظ صلح سازمان ملل با ارتش لبنان برای کشف تسلیحات در جنوب این کشور همکاری دارند.
این رسانه به نقل از منابعی در یونیفل افزود نیروهای سازمان ملل در ماههای اخیر بیش از ۳۰۰ انبار سلاح و تاسیسات نظامی را در جنوب رودخانه لیتانی شناسایی کرده و اطلاعات آن را در اختیار ارتش لبنان قرار دادهاند.
در یک نمونه، گردان فرانسوی یونیفل، ۱۶ مرداد در اقدامی کمسابقه دست به انتشار تصاویری زد که از وجود شبکهای سازمانیافته از تونلهای زیرزمینی و مقادیر قابل توجهی سلاح در مناطق ساحلی جنوب لبنان حکایت داشت.
نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، ۱۴ مرداد تهدید کرد در صورت آغاز جنگی وسیع از سوی اسرائیل، موشکها بر سر این کشور فرود خواهند آمد و تمام امنیتی که طی هشت ماه گذشته ایجاد شده، ظرف یک ساعت فروخواهد ریخت.
او تاکید کرد: «حزبالله به هیچ توافق جدیدی با اسرائیل متعهد نیست و پیش از هر گفتوگویی، این رژیم باید توافقات پیشین را اجرا کند.»
روزنامه والاستریت ژورنال ۱۶ مرداد در تحلیلی، خلع سلاح حزبالله را «فرصتی حیاتی برای احیای حاکمیت ملی لبنان» خواند و نوشت این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی برای خودداری از زمین گذاشتن سلاحهایش، به فرقهگرایی مذهبی دامن میزند.
به نوشته این روزنامه که منتقد دولت است، کابینه امنیتی اسرائیل در حال بررسی طرحی است [در زمان انتشار این مطلب طرح در کابینه به تصویب رسیده است] که بر اساس آن ارتش این کشور کنترل کامل غزه را به دست بگیرد. این در حالی است که به باور کارشناسان نظامی، جنگ میتوانست بیش از یک سال پیش پایان یابد، اما با ادامه درگیری، احتمالاً به بیش از دو سال نبرد سنگین خواهد انجامید. این روند با تلفات بیشتر، کسری تاریخی بودجه و انزوای بینالمللی همراه خواهد بود.
هاآرتص میگوید اجرای این طرح به مرگ گروگانهای باقیمانده میانجامد و شکاف عمیقتری در جامعه اسرائیل ایجاد میکند، جز در میان طیف راست افراطی که در ائتلاف حاکم نفوذ بالایی دارد. تحلیل این رسانه نشان میدهد که نتانیاهو با حمایت شرکای راستگرایش به سمت ایجاد حکومت نظامی در غزه و پذیرش مسئولیت زندگی حدود دو میلیون فلسطینی پیش میرود؛ اقدامی که احتمالاً با اسکان شهرکنشینان در مناطق منتخب آغاز خواهد شد.
این روزنامه میافزاید وزیران و نمایندگان راستگرا، بهویژه چهرههایی چون بزالل اسموتریچ، اوریت استروک و ایتامار بنگویر، عملاً جهتگیری اصلی این سیاست را تعیین میکنند و تاکنون چندین معامله آزادی گروگان را با مخالفت خود متوقف کردهاند. به گفته هاآرتص، تجربه ماههای گذشته نشان داده که گفتههای این طیف، در نهایت به اجرا درمیآید.
ایال زمیر، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، در این گزارش بهعنوان یکی از منتقدان جدی این طرح معرفی شده است. او این اقدام را «تله استراتژیک» و «سیاهچاله» دانسته و هشدار داده که تصرف کامل غزه پنج ماه طول میکشد و عملیات پاکسازی روی زمین و زیرزمین حدود دو سال ادامه خواهد داشت. این طولانی شدن جنگ، به گفته هاآرتص، میتواند بهانهای برای نتانیاهو باشد تا انتخابات آتی را به تعویق بیندازد.
هاآرتص همچنین نتانیاهو را به پیگیری انگیزههای سیاسی شخصی متهم کرده و مینویسد که او از احساسات ملیگرایانه و ایدئولوژی «مسیحایی-امپریالیستی» در دولت خود برای توجیه ادامه جنگ استفاده میکند. این روزنامه تاکید میکند که در صورت اجرای این طرح، اسرائیل بیش از پیش به سمت الگوی حکومتهای اقتدارگرا مانند ترکیه و مجارستان حرکت خواهد کرد و جایگاه نتانیاهو به نسخهای از ولادیمیر پوتین تشبیه میشود که سیاست فتح و ویرانی را دنبال میکند.
طبق این گزارش، در بیانیه دفتر نخستوزیری آمده است که اسرائیل در جریان این عملیات، کمکهای بشردوستانه را به غیرنظامیان خارج از مناطق جنگی ارائه خواهد داد. همچنین، اکثریت اعضای کابینه امنیتی با پنج اصل پیشنهادی نتانیاهو بهعنوان شروط اسرائیل برای پایان جنگ با حماس موافقت کردهاند. این اصول عبارتاند از: «خلع سلاح کامل حماس، آزادی همه ۵۰ گروگان باقیمانده، که گفته میشود ۲۰ نفر از آنها زنده هستند، غیرنظامیسازی کامل نوار غزه، کنترل امنیتی اسرائیل بر نوار غزه؛ و تشکیل یک دولت غیرنظامی جایگزین که نه حماس باشد و نه تشکیلات خودگردان فلسطین» است.
به گفته این رسانه، دفتر نخستوزیری اسرائیل اعلام کرده است که اکثریت قاطع وزرا طرح جایگزینی که به کابینه امنیتی ارائه شده بود را ناکافی دانستهاند، زیرا قادر به شکست حماس یا بازگرداندن گروگانها نبود. گرچه جزئیات این طرح جایگزین ذکر نشده، اما ظاهراً به پیشنهاد رئیس ستاد ارتش اسرائیل، ایال زمیر، اشاره دارد که با اشغال کامل نوار غزه مخالفت کرده و هشدار داده این اقدام میتواند به یک فاجعه انسانی و تهدیدی برای جان گروگانها منجر شود.
تایمز اسرائیل مینویسد مشخص نیست چرا بیانیه دفتر نخستوزیری تنها به اشغال شهر غزه اشاره کرده و نه کل نوار غزه، در حالی که نتانیاهو پیشتر گفته بود قصد دارد تمام این منطقه را تحت کنترل بگیرد. شهر غزه بخشی از ۲۵ درصد باقیمانده نوار غزه است که هنوز در اختیار ارتش اسرائیل قرار نگرفته و شامل چند اردوگاه پناهندگان در مرکز غزه نیز میشود.
بر اساس این گزارش، تاکید بر شهر غزه نشان میدهد که روند اشغال نظامی بهصورت تدریجی انجام خواهد شد و این عملیات از این شهر آغاز میشود. منابع اسرائیلی پیشبینی میکنند که این اقدام به تخلیه شهر غزه، که حدود ۸۰۰ هزار نفر در آن زندگی میکنند، منجر شود و به این ترتیب مساحت قابل سکونت برای جمعیت دو میلیونی غزه باز هم محدودتر شود.
این مقاله که با امضای شورای سردبیری منتشر شده، با اشاره به کشته شدن حسن نصرالله، رهبر این گروه و تقریبا تمام فرماندهان ارشد، در کنار از دست رفتن بخش بزرگی از زرادخانه موشکی آن در حملات سال گذشته اسرائیل، همچنین محدودیتهای جدید دولتی برای بانک قرضالحسن که نهاد مالی گروه به شمار میآید، حزبالله را گروهی ضعیفشده و در موقعیت دفاعی معرفی میکند.
این مقاله پیشبینی میکند که حزبالله در هفتههای پیشِ رو تمام تلاش خود را برای «به تاخیر انداختن و مانعتراشی در مسیر خلع سلاح، ضعیف نگه داشتن دولت لبنان و ناتوانسازی ارتش لبنان در جنگهایی به نمایندگی جمهوری اسلامی از داخل خاک لبنان هدایت میشوند» به کار خواهد گرفت.
شورای سردبیری این روزنامه در این مقاله در کنار برشمردن نقاط ضعف حزبالله، به توانایی این گروه در بسیج تودههای شیعه و جلب حمایتهای فرقهای مذهبی اشاره میکنند و هشدار میدهند که این نقاط قوت میتواند به مانعی جدی در برابر اهداف دولت لبنان برای احیای حاکمیت ملی تبدیل شود.
آنها نوشتهاند: «اگر حزبالله و همپیمانانش در حزب «امل» بتوانند خلع سلاح را حملهای به شیعیان بازنمایی کنند، احتمالا میتوانند مانع پیشرفت موفقیتآمیز دولت لبنان در اجرای این طرح شوند و به عنوان «وتوی فرقهای» عمل کنند.»
به نظر نویسندگان این مقاله، موضعگیری جمهوری اسلامی در قبال خلع سلاح حزبالله و تلاشهای مستمر آن برای تقویت این گروه در عرصههای سیاسی و نظامی، توانایی حزبالله را در مقاومت در برابر خلع سلاح افزایش میدهد.
مقاله همچنین اشاره دارد که تصمیم حزب امل به پیوستن به حزبالله در ترک جلسات کابینه لبنان در روزهای سهشنبه و پنجشنبه (۱۴ و ۱۶ مرداد)، نشاندهنده تلاش این گروه برای ممانعت از پیشرفت طرحهای دولت لبنان علیه حزبالله است.
والاستریت ژورنال «استمرار فشارها از سوی همه بازیگران» را مهمترین عامل تعیینکننده در عقب راندن حزبالله از حاکمیت لبنان میداند، با اینحال از نظر نویسندگان این در نهایت لبنان است که باید تصمیم بگیرد آیا اراده لازم برای مقاومت در برابر حزبالله و بازسازی حاکمیت ملی خود را دارد یا خیر.
