در پی آتشبس شکننده میان جمهوری اسلامی و اسرائیل که با میانجیگری ایالات متحده برقرار شده، فرماندهان ارشد نظامی جمهوری اسلامی هشدار دادهاند که برای آغاز دوباره جنگ کاملاً آمادهاند.
نشریه آمریکایی نیوزویک، جمعه ۲۷ تیر در گزارشی اختصاصی نوشت: «فرماندهان نظامی حکومت ایران تاکید کردهاند که در صورت حمله مجدد، این کشور نه عقبنشینی خواهد کرد و نه رحمی نشان خواهد داد.»
به گزارش نیوزویک، اگرچه درگیری ۱۲ روزه اخیر با آتشبس متوقف شده، اما تنشها در منطقه همچنان بالاست. جمهوری اسلامی هشدار داده که کوچکترین تحریک یا تجاوز نظامی میتواند به ازسرگیری فوری جنگ منجر شود؛ موضوعی که میتواند توازن شکننده بین صلح و درگیری در خاورمیانه را برهم بزند.
محمد پاکپور، فرمانده کل سپاه پاسداران که پس از کشته شدن حسین سلامی در اولین ساعات حمله اسرائیل جانشین او شد، در جریان دیداری با امیر حاتمی، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی، گفت: «نیروهای ما کاملاً آمادهاند تا دقیقاً از همان نقطهای که جنگ متوقف شد، درگیری را از سر بگیرند.»
او افزود: «متجاوزان در امان نخواهند بود.»
پاکپور با تمجید از وحدت ملی و عزم نیروهای مسلح، تاکید کرد جمهوری اسلامی تنها در صورتی وارد نبرد خواهد شد که گزینه نظامی برای حفظ امنیت کشور ضروری باشد.
تردیدها درباره میزان خسارت حملات آمریکا به تاسیسات هستهای
در ادامه گزارش نیوزویک آمده است که همزمان با اظهارات فرماندهان سپاه پاسداران، دولت آمریکا در حال رد یک ارزیابی اطلاعاتی جدید است که با ادعاهای دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده درباره «نابودی کامل» تاسیسات هستهای ایران در تناقض است.
بر اساس گزارش شبکه انبیسی نیوز، پنج مقام فعلی و پیشین آمریکایی گفتهاند که تنها سایت غنیسازی فردو تا حد زیادی در حملات ایالات متحده تخریب شده و دو سایت دیگر، یعنی نطنز و اصفهان، ممکن است تنها برای چند ماه متوقف شده باشند.
شان پارنل، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، در واکنش به این گزارش در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «نادرست است. اعتبار رسانههای دروغپرداز مانند وضعیت فعلی تاسیسات هستهای ایران است: نابود، زیر خاک، و نیازمند سالها بازسازی.»
بازگشت به مذاکرات؛ فقط با شروط ایران
نیوزویک در ادامه نوشت: عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، پس از تماس با همتایان خود در فرانسه، بریتانیا، آلمان و اتحادیه اروپا، اعلام کرده که بازگشت به مذاکرات هستهای تنها زمانی ممکن خواهد بود که شرایط «منصفانه و متوازن» برای تهران فراهم شود.
عراقچی گفت: «این آمریکا بود که از توافق دوسالهای که در سال ۲۰۱۵ با هماهنگی اتحادیه اروپا حاصل شده بود خارج شد، نه ایران. همچنین این ایالات متحده بود که در ماه ژوئن میز مذاکره را ترک کرد و بهجای دیپلماسی، راه نظامی را انتخاب کرد.»
منطقه در آستانه بحران تازه
نیوزویک در پایان گزارش خود نوشت: «در حالی که آتشبس بهظاهر به درگیریها پایان داده، سطح تنش بهشدت بالا باقی مانده است. ایران هشدار داده که در صورت هرگونه تحریک، بیدرنگ به جنگ بازخواهد گشت. اسرائیل نیز تاکید کرده که این درگیری هنوز به پایان نرسیده است.»
در این میان، واشینگتن همچنان بهدنبال احیای مذاکرات است اما همزمان تهدید به حملات بیشتر را مطرح میکند. جمهوری اسلامی نیز موضعی سخت اتخاذ کرده و گفته تنها در صورت تحقق شرایط منصفانه وارد گفتگو خواهد شد. در چنین شرایطی، خطر آغاز دوباره جنگ بیش از هر زمان دیگری جدی است.
تهران ادعای آمریکا مبنی بر توقیف بزرگترین محموله تسلیحات ایرانی برای حوثیها را «بیاساس» دانست
در پی تشدید حملات مرگبار حوثیها به کشتیهای تجاری در دریای سرخ، فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده (سنتکام) از توقیف بزرگترین محموله تسلیحات ایرانی که در مسیر ارسال به شورشیان حوثی بود، خبر داد.
بهنوشته نشریه نیوزویک، این اقدام در بحبوحه تنشهای فزاینده منطقهای صورت گرفته است. ایران در واکنش، ادعای ایالات متحده را «بیاساس» و بخشی از یک «کمپین رسانهای» علیه جمهوری اسلامی توصیف کرده است.
توقیف محمولهای بیسابقه
بهنوشته نیوزویک، سنتکام در بیانیهای اعلام کرده که نیروهای «مقاومت ملی یمن» تحت فرمان ژنرال طارق صالح، موفق شدهاند بیش از ۷۵۰ تُن تسلیحات پیشرفته ساخت ایران را در مسیر ارسال به گروه حوثی توقیف کنند.
این تجهیزات شامل موشکهای ضدکشتی و ضدهوایی، صدها موتور پهپاد، کلاهکهای انفجاری، رادار، اجزای سامانههای پدافند هوایی و ابزارهای ارتباطی رمزگذاریشده بوده است.
سنتکام تاکید کرده که دفترچههای فارسی و سایر علائم فنی نشان میدهند این تسلیحات توسط شرکتی وابسته به وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران تولید شدهاند. این فرماندهی، عملیات اخیر را مهمترین رهگیری سلاح از زمان آغاز جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳ توصیف کرده است.
واکنش جمهوری اسلامی
در مقابل، جمهوری اسلامی بلافاصله به این گزارش واکنش نشان داد. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در اظهاراتی که در نیوزویک بازتاب یافته، ادعاهای آمریکا را «بیاساس» دانست و گفت: «این اتهام بخشی از کارزار رسانهای علیه ایران است.»
او ضمن متهمکردن ایالات متحده به تلاش برای انحراف افکار عمومی از نقش خود در بیثباتی منطقه، از ارائه توضیحات درباره منشا تسلیحات یا جزئیات محموله توقیفشده خودداری کرد.
جمهوری اسلامی در سالهای گذشته همواره اتهام ارسال سلاح به حوثیها را رد کرده، اما ایالات متحده و سازمان ملل بارها گزارشهایی منتشر کردهاند که ایران را به تجهیز این گروه شبهنظامی متهم میکند.
همزمانی با حملات دریایی حوثیها
بهنوشته نیوزویک، انتشار خبر توقیف این محموله همزمان شده با ازسرگیری حملات حوثیها به کشتیهای تجاری در دریای سرخ. در روز ۶ ژوئیه، کشتی فلهبر یونانی «مجیک سیز» هدف حملات موشکی و قایق انفجاری قرار گرفت و خدمه آن ناچار به ترک کشتی شدند.
تنها چند روز بعد، کشتی یونانی دیگری به نام «اترنیتی سی» نیز هدف حمله قرار گرفت. هر دو کشتی بهشدت آسیب دیدند و در نهایت غرق شدند.
این دو حمله، بهنوشته نیوزویک، مرگبارترین عملیات دریایی حوثیها پس از پایان آتشبس ۲۴ ژوئن میان ایران و اسرائیل بهشمار میروند. سخنگویان گروه حوثی اعلام کردهاند که این حملات در حمایت از فلسطینیها در غزه انجام شده و تا زمان پایان عملیات نظامی اسرائیل ادامه خواهند یافت.
واکنش فرمانده ارتش آمریکا
ژنرال مایکل اریک کوریلا، فرمانده سنتکام، در بیانیهای گفت: «رهگیری این محموله عظیم تسلیحات ایرانی بار دیگر نشان میدهد که ایران همچنان بیثباتکنندهترین بازیگر در منطقه است. محدود کردن جریان آزاد حمایتهای تسلیحاتی ایران به حوثیها، برای حفظ امنیت منطقه، ثبات راهبردی و آزادی ناوبری بینالمللی حیاتی است.»
نیوزویک نوشت با تداوم تهدیدهای حوثیها علیه کشتیرانی در یکی از مهمترین گذرگاههای تجاری جهان، ایالات متحده احتمالاً همکاری امنیتی خود با نیروهای یمنی و شرکای اروپایی را برای رهگیری محمولههای بعدی تسلیحات ایران افزایش خواهد داد. در همین راستا، واشینگتن قصد دارد توان دفاعی دریایی خود را نیز در منطقه تقویت کند.
کاتز که به واشینگتن سفر کرده، جمعه ۲۷ تیر در پنتاگون افزود: «ما با هم برنامه هستهای ایران را نابود کردیم. بله، برنامه هستهای ایران را نابود کردیم. میتوانم این را بهصراحت بگویم—برای همه. کاملا روشن است.»
او تاکید کرد: «ما عوامل هستهای و دیگر اهداف مرتبط با برنامه هستهای را هدف قرار دادیم و آنها را از بین بردیم. همچنین توانایی تولید موشک در ایران را نابود کردیم. هدف مشترک ما حفظ این دستاوردهاست: جلوگیری از ساخت مجدد برنامه هستهای ایران و تولید انبوه موشکها.»
اسرائیل در جریان یک جنگ ۱۲ روزه به مواضعی در سراسر خاک ایران، برخی از مقامات بلندپایه نظامی و عوامل برنامه هستهای جمهوری اسلامی را کشت و به تاسیسات مربوط به برنامه موشکی و هستهای جمهوری اسلامی حمله کرد.
آمریکا نیز سه تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی از جمله تاسیسات زیرزمینی فردو را هدف گرفت.
وزیر دفاع اسرائیل درباره همکاریهای آمریکا و اسرائیل گفت: «ما شراکتی بسیار نزدیک داریم، و در زمینه دفاع موشکی و تسلیحاتی همچنان آن را تقویت خواهیم کرد.»
تاکید هگست بر حمایت آمریکا از اسرائیل
وزیر دفاع آمریکا نیز در این دیدار گفت: «ما قاطعانه در کنار اسرائیل ایستادهایم و متعهد به تقویت حق دفاع از خود برای این کشور هستیم.»
او افزود عملیات علیه جمهوری اسلامی توانمندیهای ارتش آمریکا را به نمایش گذاشت و سه سایت هستهای را نابود کرد؛ در صورتی که رسانهها هنوز نتوانستند این را بفهمند.
هگست تاکید کرد: «حمله به تاسیسات ایران پیامی به جهان بود که ایالات متحده میتواند مخفیانه ۳۷ ساعت پرواز کند و داخل یک کشور متخاصم شود، مهمات قوی و دقیقی را که فقط آمریکا دارد شلیک کند و در امنیت کامل بازگردد.»
وزیر دفاع آمریکا همچنین گفت که در صورت انتخاب صلح از سوی جمهوری اسلامی، «این میتواند امید نهایی برای کشور شما و کشور ما باشد.»
پیشتر وزیر دفاع اسرائیل، در یک مراسم نظامی هشدار داد در صورت تهدید دوباره از سوی جمهوری اسلامی، ارتش اسرائیل بار دیگر به مواضع جمهوری اسلامی در خاک ایران حمله خواهد کرد و این بار هیچ نقطهای در امان نخواهد بود.
کاتز پنجشنبه ۱۹ تیر در در مراسم فارغالتحصیلی دوره خلبانی نیروی هوایی در پایگاه حتسریم گفت: «اگر ناچار به بازگشت شویم، این بار با قدرتی بیشتر بازخواهیم گشت.»
کرامر جمعه ۲۷ تیرماه در گفتوگو با ایران اینترنشنال در پاسخ به پرسشی که آیا نیازی به حمله نظامی مجدد به خاک ایران میبیند یا خیر، گفت: «صادقانه بگویم، فکر میکنم رئیسجمهوری تصمیم درستی گرفت. او یک حمله دقیق و مخفیانه انجام داد که به ایران فرصت کافی داد تا واکنشی مسالمتآمیز نشان دهد.»
او با تاکید بر اینکه این حمله برنامه هستهای جمهوریاسلامی را سالها، شاید حتی دههها به عقب انداخت، تصریح کرد: «هیچ دلیلی برای ورود به یک درگیری طولانیمدت وجود ندارد—و رئیسجمهوری هم چنین قصدی ندارد. او قدرتش را نشان داد و فکر میکنم این اقدام باید به صلح منجر شود. بنابراین، فعلا ضرورتی برای اقدامات نظامی بیشتر نمیبینم.»
اول تیرماه، پس از حمله آمریکا به تاسیسات هستهای فردو، نطنز و اصفهان، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا اعلام کرد حمله به سایتهای هستهای ایران از جمله فردو با موفقیت انجام شده است.
این سناتور جمهوریخواه با بیان اینکه با فعال کردن مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی موافق است، گفت: «تمام جنگها نظامی نیستند. در بسیاری از موارد، آسیبپذیریهای اقتصادی یا سایبری هم میتوانند به همان اندازه مؤثر باشند.»
همزمان با این گفتوگو، سه کشور اروپایی هشدار دادند در صورت به بنبست رسیدن مذاکرات با جمهوری اسلامی، مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
او در پاسخ به ایران اینترنشنال، درباره به رسمیت شناختن طالبان از سوی ایالات متحده، به عنوان حکومت مشروع افغانستان گفت «من در حال حاضر طرفدار چنین کاری نیستم» و ادامه داد: «یکی از مشکلات این است که رئیسجمهوری ترامپ در زمان ریاستجمهوریاش روند مهمی را آغاز کرده بود—و به نظرم روند خوبی هم بود—اما آن روند بر اساس شروط مشخصی طراحی شده بود که طالبان باید قبل از خروج نیروها به آنها عمل میکرد.»
او با انتقاد از رئیسجمهوری پیشین آمریکا گفت: «اما جو بایدن با یک عقبنشینی شتابزده و بدون برنامهریزی، عملاً آن روند را برهم زد.»
۱۲ تیرماه، روسیه بهعنوان نخستین کشور، طالبان را به رسمیت شناخت.
زندان اوین، دوم تیر و در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی هدف حمله قرار گرفت. پس از این حمله، محمد حبیبی، زندانی سیاسی پیشین و محمد حسنپوره، معلم زندانی در اوین، در شبکه ایکس به کشته شدن تعدادی از افراد از جمله زندانیان ترنس اشاره کردند اما در هیچ یک از روایتها به تعداد مشخص کشتهشدگان اشاره نشد.
یکی از کارمندان بخش اداری زندان اوین که در حمله اسرائیل بهصورت سطحی زخمی شده است و به شرط ناشناس ماندن با ایران اینترنشنال گفتوگو کرد، درباره وضعیت زندانیان ترنس و آخرین آمار آنان گفت که تعداد زندانیان این بخش در ماههای منتهی به حمله دوم تیرماه، بین ۱۴ تا ۳۶ نفر در نوسان بوده وهیچگاه از ۳۶ نفر فراتر نرفته است.
با این حال، روزنامه نیویورک تایمز ۱۵ تیر در گزارشی به نقل از یک وکیل دادگستری نوشت که نزدیک به ۱۰۰ نفر از زندانیان ترنس و الجیبیتیکیو پلاس، در جریان حمله اسرائیل به زندان اوین کشته شدهاند.
منبع ایراناینترنشنال با رد این عدد گفت اطلاعات او نشان میدهد در کل زندانهای استان تهران، ۱۰۰ زندانی ترنس و الجیبیتیکیو پلاس نگهداری نمیشوند و این گزارش نمیتواند درست باشد.
او به ایراناینترنشنال گفت که افراد ترنس محبوس در زندان اوین، به دلایل مختلفی بازداشت و زندانی شده بودند: «از اتهامات مالی و درگیری و ضرب و جرح بگیر تا زنانه پوشیدن برای افرادی که ظاهری مردانه داشتند و شماری از آنها هم کارگر جنسی بودند.»
بیخبری زندانیان سیاسی از سرنوشت زندانیان ترنس
یک زندانی ترنس که بین سالهای ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ با اتهامات مالی در زیرزمین بند یک (بند ترنسها) دوره زندان خود را گذرانده است، به ایراناینترنشنال گفت: «تعداد زندانیان این بند در دورههای مختلف بهدلیل آزادی یا بازداشتهای جدید تغییر میکرد. در دورهای که من بودم از ۹ نفر تا ۳۰ و چند نفر را دیدم.»
سه زندانی سیاسی فعلی و پیشین هم در گفتوگو با ایراناینترنشنال، به عدم دسترسی به زندانیان ترنس و اخبار و اطلاعات مربوط به آنها تاکید کردند.
یکی از این زندانیان به احتمال جابهجایی این زندانیها در ماههای پیش از حمله اسرائیل به ساختمانی متروکه در اطراف بند چهار زندان اشاره کرد و گفت: «ما هیچگاه این افراد را نمیدیدیم اما در ماههای گذشته شایعاتی در خصوص جابهجایی آنها مطرح شده بود. اگر این شایعات درست باشد و آنها به محدوده نزدیک به بند چهار و ساختمانهای اداری منتقل شده باشند، احتمال آسیب دیدن یا کشته شدنشان وجود دارد.»
یکی از مددکاران زندان اوین نیز با اشاره به اینکه روز ملاقات زندانیان ترنس با اعضای خانواده خود یک دوشنبه در هر ماه بود، گفت دوشنبه دوم تیر که حمله اسرائیل به زندان اوین رخ داد، این زندانیان ملاقات نداشتند و طبیعتا در سالن ملاقات که آسیب فراوانی دیده، حضور نداشتند.
اعضای خانواده یک زندانی هم به نقل از او به ایراناینترنشنال گفتند زندانیان از برخی کارمندان زندان تهران بزرگ شنیدهاند که زندانیان ترنس، پس از حمله اسرائیل به این زندان منتقل شدند.
خانواده این زندانی به نقل از او گفت: «اخباری در خصوص کشته شدن سه زندانی ترنس و زخمی شدن تعدادی دیگر در حمله اسرائیل به اوین، در این زندان شنیده شده است.»
ایراناینترنشنال نمیتواند مستقلا این آمار را تایید کند.
محل نگهداری زندانیان ترنس و الجیبیتیکیو پلاس در زندان اوین
زندانیان ترنس و الجیبیتیکیو پلاس در زندان اوین از سالهای دور در شرایطی جدا از سایر زندانیان محبوس بودند. تا پیش از دی سال ۱۳۹۸، این زندانیان در سلولهای انفرادی و چند نفری بند امنیتی ۲۴۰ زندان اوین نگهداری میشدند اما بر اساس گزارشی که سایت ایران وایر در خرداد ۱۴۰۰ منتشر کرد و همچنین بررسیهای ایراناینترنشنال، این زندانیان در دی سال ۱۳۹۸ به زیرزمین بند یک زندان اوین منتقل شدند.
از طبقه همکف بند یک زندان اوین به عنوان قرنطینه استفاده میشود. زندانیان در بدو ورود به زندان، به این بند منتقل و پس از دو روز، بر حسب نوع اتهام، حکم یا قرار وثیقه، به بندهای مختلف انتقال داده میشوند. این ساختمان زیرزمینی دارد که در سال ۱۳۹۸ به محل نگهداری زندانیان ترنس و دگرباش بدل شد.
موقعیت جغرافیایی این ساختمان به گونهای است که بر اساس تصاویری که پس از حمله اسرائیل از زندان منتشر شد، آسیبی به آن نرسیده است.
آمارهای رسمی و تردیدها
سازمان حقوق بشری ههنگاو که پیشتر گزارشهایی درباره زندان اوین و حمله اسرائیل به آن منتشر کرده است، در پاسخ به ایراناینترنشنال درباره کشته شدن زندانیان ترنس در این حمله اعلام کرد: «ما تاکنون هیچ گزارش موثقی مبنی بر کشته شدن این تعداد از زندانیان تراجنسیتی دریافت نکردهایم؛ هرچند گزارشهایی رسمی حاکی از کشته شدن شماری از افراد در حمله اسرائیل به این زندان منتشر شده است و همچنین اعلام گردیده که شماری از زندانیان موفق به فرار شدهاند.»
اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، ۹ تیر اعلام کرد ۷۹ نفر از مراجعان، خانواده زندانیان، کادر اداری، سربازان وظیفه و زندانیان در این حمله کشته و تعدادی نیز مجروح شدند.
قوه قضاییه تاکنون نام و تصاویر ۴۱ نفر از پرسنل زندان را که در حمله اسرائیل کشته شدند منتشر کرده که سرشناسترین آنها علی قناعتکار، سرپرست دادسرای اوین (مقدسی) و معاون امنیتی دادستان تهران و روحالله توسلی، معاون زندان اوین بودند.
نام و تصاویر ۱۳ نفر از سربازان وظیفه که در این حمله کشته شدند نیز منتشر شده است.
یکی از قربانیان، مهرانگیز ایمنپور، همسر سابق رضا خندان مهابادی، نویسنده و عضو کانون نویسندگان بود که در مجاورت زندان اوین زندگی میکرد و در روز حمله در آن منطقه حاضر شده بود.
لیلا جعفرزاده، شهروند دیگری است که روز حمله برای انجام امور اداری مرتبط با همسرش که در زندان اوین دوران محکومیت خود را میگذراند، به دادسرای اوین رفته بود و همانجا کشته شد.
همچنین نام مهرداد خیری، فرزند پنج ساله زهرا عبادی، کارمند زندان اوین نیز در میان کشتهشدگان حمله به زندان اوین مشاهده میشود.
مغایرت آمارها و قربانیان گمنام
آمار رسمی کشته شدن ۷۹ نفر در زندان اوین با اسامی و تعداد افراد کشته شده اختلافی ۲۲ نفره دارد. هویت ۵۷ نفر از کشتهشدگان در زندان اوین اعلام شده اما از ۲۲ قربانی دیگر اطلاعاتی در دست نیست.
سخنگوی قوه قضاییه ۲۱ تیر اعلام کرد تعداد زندانیان کشته شده در زندان اوین پنج نفر بودند که همه آنها با اتهامات مرتبط با جرایم مالی زندانی شده بودند.
قوه قضاییه به هویت این پنج زندانی اشارهای نکرده است.
در روزهای پس از حمله به زندان اوین، در روایتهای شماری از زندانیان از آنچه در روز حمله تجربه کردند، به کشته شدن تعدادی از بازجویان امنیتی در زندان اشاره شده است. نام و تعداد این افراد از سوی مقامهای رسمی اعلام نشده است.
ابهام در سرنوشت زندانیان ترنس
با وجود گزارشها و آمارهای مختلف، فقدان شفافیت رسمی در مورد سرنوشت دقیق زندانیان ترنس و الجیبیتیکیو پلاس، نگرانیها و ابهامات جدی را در سطح جامعه و خانوادههای آنان ایجاد کرده است.
عدم انتشار اطلاعات کامل و دسترسی نداشتن به اخبار مرتبط با این افراد، موجب افزایش تردیدها و گمانهزنیها شده و مانع از شفافیت و بررسی دقیق شرایط آنان میشود.
روشن نشدن نام و مشخصات دستکم ۲۲ نفر از کسانی که بر اساس آمار رسمی در حمله به زندان اوین کشته شدهاند، به ابهام و نگرانیها درباره سرنوشت زندانیان ترنس که تا پیش از این حمله در زندان اوین محبوس بودند، دامن زده است.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، چهارشنبه ۲۵ تیر گزارش داد که وزارت ارتباطات و فنآوری اطلاعات روز دوم تیر با ارسال نامهای به اتحادیه بینالمللی مخابرات (ITU)، از استارلینک شکایت کرد.
نسخهای از نامه که در گزارش خبرگزاری فارس منتشر شده ادعا میکند که فعالیت استارلینک «بدون داشتن مجوزهای لازم» در ایران مصداق نقض مقررات جهانی ارتباطات رادیویی است.
این شکایت در پی فعالسازی استارلینک در ایران طی جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسراییل صورت گرفته است؛ زمانی که جمهوری اسلامی محدودیتهای گستردهای بر اینترنت اعمال کرده بود.
ایلان ماسک، بنیانگذار استارلینک، ۲۴ خرداد، همزمان با دومین روز جنگ، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «پرتوها روشن هستند»؛ عبارتی که به فعال بودن سرویس اینترنت ماهوارهای در داخل ایران تعبیر شد.
نیمه دوم سال ۱۴۰۲ دولت ابراهیم رییسی نیز با ارسال نامهای مشابه به اتحادیه بینالمللی مخابرات از استارلینک شکایت کرد.
به دنبال این شکایت، کمیسیون فدرال ارتباطات آمریکا در نامهای به ITU پاسخ داد و نوشت: «ایالات متحده طبق قوانین هیچ الزامی برای ردیابی موقعیت ایستگاههای زمینی ندارد.»
توانمندی استارلینک و تمایل جمهوری اسلامی به کنترل اطلاعات
نقش استارلینک در ارتباطات اینترنتی کاربران ایرانی طی سالهای اخیر بهطور چشمگیری افزایش یافته است.
به گفته پویا پیرحسینلو، رئیس کمیته اینترنت انجمن تجارت الکترونیک، تعداد کاربران این سرویس در ایران از ۱۰۰ هزار نفر فراتر رفته است.
او دی ماه ۱۴۰۳ در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا گفته بود: «بیش از ۳۰ هزار کاربر منحصربهفرد از اینترنت ماهوارهای استفاده میکنند که نشان میدهد مجموع کاربران این نوع اینترنت از ۱۰۰ هزار نفر عبور کرده است.»
مجلس شورای اسلامی بلافاصله پس از پایان یافتن تنش نظامی با اسراییل طرحی با عنوان «تشدید مجازات جاسوسی و همکاری با کشورهای متخاصم» را تصویب کرد. در این طرح به استارلینک هم اشاره شده است.
مادههای دو و سه این طرح «همکاریهای اقتصادی، رسانهای یا علمی با نهادهای وابسته به دشمنان جمهوری اسلامی» را نیز جرمانگاری میکند.
هرگونه همکاری اطلاعاتی، تحلیلی، عملیاتی یا حتی رسانهای با اسرائیل، آمریکا یا هر کشوری که شورای عالی امنیت ملی آن را «متخاصم» تشخیص دهد، میتواند مصداق «افساد فیالارض» تلقی شود.
ارسال خبر، تحلیل یا تصویر به رسانههایی که «وابسته یا همسو با دشمن» خوانده میشوند، تا ۱۰ سال زندان دارد و استفاده از تجهیزات «ارتباطی ماهوارهای» نظیر استارلینک نیز ممنوع شده و مجازات آن شامل شش ماه تا دو سال حبس است.
اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، هفته پیش اعلام کرد که مقامات قضایی علیه افراد و نهادهایی که از استارلینک استفاده میکنند بهطور قانونی اقدام خواهند کرد.
حملهای که طی آن فرماندهی نظامی جمهوری اسلامی هدف قرار گرفت، چندین تن از عوامل اصلی برنامه هستهای ترور شدند، تاسیسات هستهای آسیب جدی دیدند و برتری هوایی اسرائیل بر فراز ایران طی کمتر از ۳۶ ساعت تثبیت شد.
در بخشی از این گزارش آمده است که سه ماه پیش از آغاز جنگ، در یکی از شبهای اسفند ۱۴۰۳، دهها جنگنده اسرائیلی با عبور از آسمان سوریه به سمت عراق پیش رفتند؛ مسیری که مستقیماً به مرزهای ایران منتهی میشد. اما در آخرین لحظه، مسیر را تغییر دادند و بازگشتند.
این عملیات، که تنها یک تمرین کامل برای حمله نهایی بود، بهوضوح در رادارهای ایران ثبت شد. هدف از این مانور، شبیهسازی کامل فاصله و مسیر پرواز تا ایران بود؛ تمرینی که بهگفته یک مقام ارشد نظامی اسرائیل، آخرین تمرین کامل پیش از آغاز جنگ محسوب میشد.
طلوع شیران، مرد آهنین
در ۲۴ خرداد ۱۴۰۴، تنها سه ماه پس از آن مانور تمرینی، نیروی هوایی اسرائیل با اجرای عملیات «طلوع شیران» حملهای گسترده به اهدافی در عمق خاک ایران انجام داد. از ترور فرماندهان و متخصصان هستهای گرفته تا بمباران مراکز هستهای و انهدام سامانههای پدافندی. اما بنا بر اطلاعات افشاشده در اسرائیل هیوم، این عملیات تنها بخش کوچکی از نقشه گستردهتری به نام «مرد آهنین» بود.
این نقشه، که به دستور مستقیم هرتزی هالوی، رییس ستاد کل ارتش، و با همکاری تنگاتنگ تامر بار، فرمانده نیروی هوایی تدوین شده بود، شامل استقرار گسترده تسلیحات، تغییر مسیرهای پروازی، تامین سوخت میانراهی و آمادهسازی کامل نیروی هوایی برای یک کارزار در مسافتی بیش از دو هزار کیلومتر آن سوتر از خاک اسرائیل بود.
دگرگونی در دکترین نظامی اسرائیل
بهنوشته اسرائیل هیوم تا پیش از این، اقدامات اسرائیل علیه ایران معمولاً به عملیاتهای اطلاعاتی موساد یا حملات هوایی محدود خلاصه میشد. اما با روی کار آمدن هرتزی هالوی، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، نگاه ارتش از عملیات تکمرحلهای به راهبردی چندمرحلهای تغییر کرد؛ طرحی برای کسب برتری هوایی، انهدام پدافندهای ایران و حتی باز کردن مسیر حملات مستقیم به تهران.
با وجود مشکلات داخلی ناشی از بحران قضایی، و تهدیدهای ناشی از حزبالله و ناآرامیهای غزه، تمرکز ارتش از پاییز ۱۴۰۲ به محور ایران بازگشت.
بهنوشته اسرائیل هیوم حمله ۷ اکتبر به جنوب اسرائیل (عملیات طوفان الاقصی) عاملی کلیدی در فعالسازی مجدد این راهبرد بود. تحلیلگران ارتش به این نتیجه رسیدند که بدون مهار تهران، مقابله با گروههای نیابتی نیز بیفایده خواهد بود.
از دمشق تا تهران
اسرائیل در فروردین ۱۴۰۳ «محمدرضا زاهدی» (معروف به حسن مهدوی)، فرمانده ارشد سپاه در سوریه و لبنان را در دمشق ترور کرد. درحالیکه اسرائیل امیدوار بود این حمله واکنش ایران را در پی نداشته باشد، علی خامنهای آن را «نقض حاکمیت» خواند و پاسخ داد؛ حمله گسترده موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل در ۲۵ فروردین، که در اسرائیل به «شب موشکی» معروف شد.
اگرچه پدافند اسرائیل با کمک متحدان غربی بیشتر حملات را دفع کرد، اما این حمله بیسابقه، زمینهساز پاسخ نظامی جدیدی از سوی اسرائیل شد.
بهنوشته اسرائیل هیوم، نیروی هوایی تنها یکی از سامانههای پیشرفته اس-۳۰۰ ایران را هدف قرار داد، اما همین حمله محدود، آزمایش بزرگی از توانایی اسرائیل برای ورود به حریم هوایی ایران بود.
با فروپاشی اسد، راه باز شد
به نوشته اسرائیل هیوم، زمانی که رژیم بشار اسد در اواخر آبان ۱۴۰۳ سقوط کرد، اسرائیل از فرصت استفاده کرد و سامانههای دفاعی سوریه را نابود کرد. این امر، مسیر مستقیم پرواز به ایران را هموار کرد.
جنگندههای اسرائیلی بدون نیاز به انحراف، مستقیماً به شرق پرواز کردند. همچنین هواپیماهای سوخترسان توانستند تا نزدیکی مرز ایران مستقر شوند و زمینه حملات مستمر را فراهم کنند.
راز «مرد آهنین»: هماهنگی بیسابقه، ضربه دقیق
بر اساس این گزارش، طرح «مرد آهنین» نهفقط شامل آموزش خلبانان، بلکه شامل ساختاردهی مجدد مقرهای عملیاتی، تخصیص نیرو به تیمهای تخصصی برای برتری هوایی، سوخترسانی، هدفگیری سامانههای موشکی و تمرین واقعی پروازهای دوربرد بود. در طول این مدت، نیروی هوایی همچنان درگیر عملیات روزمره در غزه، لبنان و یمن نیز بود.
در هفتههای پایانی، تمرکز کامل بر نابودی سامانههای پدافند ایران بود. اطلاعات بهدستآمده از موساد، اطلاعات ارتش و تیمی ویژه در بخش اطلاعات هوایی، به اسرائیل امکان داد تا دقیقاً محل ۸۴ سامانه پدافند ایران را شناسایی و آنها را در چند شب متوالی منهدم کند.
آسمان تهران در تیررس اسرائیل
پس از کسب برتری هوایی، اسرائیل برای اولینبار توانست با جنگندههای سرنشیندار، بهصورت مستقیم بر فراز تهران پرواز کند. این امر، بهنوشته اسرائیل هیوم، هم از نظر فیزیکی و هم روانی، شرایط را تغییر داد.
از آن پس، عملیات شکار سامانههای موشکی ایران آغاز شد. بهدلیل حذف تهدیدات پدافندی، جنگندهها میتوانستند در ارتفاع پایین پرواز کنند، بر روی اهداف چرخ بزنند و بمبهای سنگین و ارزانقیمت رها کنند.
در این میان، تیمهای زمینی موساد نیز در برخی مناطق پدافند را بهصورت فیزیکی منهدم کردند. در طول عملیات ۱۲ روزه، حتی یک جنگنده سرنگون نشد. منابع آگاه به اسرائیل هیوم گفتند: «خلبانان میدانستند اگر در ایران سقوط کنند، شانسی برای نجات ندارند. با این حال، هیچکدام سرنگون نشدند.»
نقطه اوج: حمله آمریکا به تاسیسات هستهای
در نهایت، و پس از هموار شدن مسیر از سوی اسرائیل، نیروی هوایی ایالات متحده با هدایت بمبافکنهای بی-۲، حملهای سنگین به تاسیسات هستهای فردو، نطنز و اصفهان انجام داد. پیش از آن، اسرائیل سامانههای پدافند آن مناطق را بهطور کامل منهدم کرده بود.
حتی پس از آتشبس رسمی، جمهوری اسلامی با پرتاب دو موشک بالستیک به اسرائیل، توافق را نقض کرد.
بهنوشته اسرائیل هیوم، اسرائیل در پاسخ ۵۲ جنگنده را برای حمله مستقیم به تهران آماده کرد، اما دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، در آخرین لحظه و در حالی دستور توقف حمله را صادر کرد که جنگندههای اسرائیلی تنها ۲۰ دقیقه با پرتاب بمبها فاصله داشتند.
