تحلیلگر ارشد در ایراناینترنشنال
در روزهای اخیر، بمبارانهای شدید منطقه ضاحیه در بیروت، که مقر حزبالله است، خبرساز شده است. این بمبارانها تصادفی نیستند و بهطور مستقیم به دکترین ضاحیه مربوط میشوند که از سال ۲۰۰۶ بهعنوان یک شیوه جنگی ویژه از سوی اسرائیل معرفی شده است.
بنیانگذار این دکترین، ژنرال گادی آیزنکات، از فرماندهان وقت ارتش اسرائیل است. در جنگ ۲۰۰۶ بین حزبالله و اسرائیل، فرماندهان ارتش اسرائیل دستور بمبارانهای شدید ضاحیه را صادر کردند که منجر به تخریبهای گستردهای در این منطقه شد.
پس از پایان جنگ، آیزنکات در سخنرانی خود این روش جنگی را بهعنوان استراتژی اسرائیل در برابر گروههای شبهنظامی مانند حزبالله و حماس اعلام کرد و نام آن را دکترین ضاحیه گذاشت.
ژنرال آیزنکات، که دارای تحصیلاتی در تاریخ و علوم سیاسی است و پسرش نیز در جنگ با حماس کشته شده؛ این دکترین را بر پایه تخریب گسترده و پاسخ نامتناسب به حملات دشمن تعریف میکند. او بر این باور است که پاسخ باید به حدی شدید باشد که هم مجازاتی برای گذشته و هم درسی برای آینده باشد. این روش بهگونهای طراحی شده که دشمن حتی به فکر حمله به اسرائیل نیفتد.
طبق دکترین ضاحیه، اسرائیل باید به حملات گروههایی مانند حماس و حزبالله بهگونهای پاسخ دهد که تمام مقرها و انبارهای مهمات آنها را نابود کرده و زیرساختهای شهری را تخریب کند.
هدف این است که مناطق تحت کنترل این گروهها برای حامیانشان غیرقابل سکونت شود. این دکترین با انتقادات فراوانی مواجه است و برخی آن را «دومیساید» یا تخریب زیر ساختها و غیرقابل سکونت کردن مناطق مسکونی در اثر حملات نظامی میدانند.
آیزنکات همچنین توضیح داده است که این استراتژی در سه مرحله اجرا میشود: ابتدا، هدفها و تهدیدهای فوری شناسایی و مورد حمله قرار میگیرند. سپس، به ساکنان هشدار داده میشود که منطقه را ترک کنند و در نهایت، بمبارانهای شدید برای تخریب اهداف نظامی آغاز میشود؛ فرماندهان و رهبران این گروهها هم طبق فهرستی که از قبل آماده شده کشته شوند و در نهایت اگر لازم شد ارتش باید آماده ورود به جنگ کامل هم باشد.
سوال مهم این است که آیا اسرائیل از دکترین ضاحیه در حمله به جمهوری اسلامی نیز استفاده خواهد کرد؟ مقامات اسرائیل بهطور رسمی در این باره صحبت نکردهاند، اما تهدید کردهاند که به حملات موشکی سپاه پاسخی بازدارنده خواهند داد.
به نظر میرسد اسرائیل در پاسخ به حملات، همچنان اصل پاسخ نامتناسب را مورد توجه قراردهد و حملاتش فراتر از آنچه جمهوری اسلامی انتظار دارد، باشد اما به احتمال بسیار بخشی از دکترین ضاحیه را در مورد حمله به جمهوری اسلامی اجرا نخواهد کرد و آن حمله به مناطق شهری است.
اسرائیل ممکن است برای تخریب زیرساختهای کلیدی و مراکز نظامی جمهوری اسلامی از دکترین ضاحیه استفاده کند، اما به احتمال بسیار از حمله به مناطق شهری خودداری خواهد کرد.
این رویکرد به دلیل شناخت اسرائیل از مخالفت بخش مهمی از مردم ایران با حکومت جمهوری اسلامی و احساسات مثبت برخی مردم ایران نسبت به اسرائیل است. به همین دلیل، به نظر میرسد که اسرائیل بهدنبال بمباران شدید مراکز نظامی و تخریب زیرساختها و تاسیسات مهم جمهوری اسلامی باشد.
دلیل اینکه پاسخ اسرائیل به حمله سپاه نیز به تاخیر افتاده، ممکن است به مساله هماهنگیهای لازم با آمریکا و میزان آمادگی آمریکا برای مشارکت در این حملات مربوط باشد. آمریکا اعلام کرده که همیشه از اسرائیل حمایت خواهد کرد، اما هنوز مشخص نیست که در عملیات تهاجمی نیز به چه میزان حاضر به مشارکت خواهد بود. اگر اسرائیل طبق دکترین ضاحیه به جمهوری اسلامی حمله کند، ممکن است توازن قوا در خاورمیانه بهطور جدی تغییر کند و شاهد درگیریهای گستردهتری باشیم.
به گزارش رویترز، در اورشلیم مقابل خانه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، حدود ۳۰۰ نفر به رهبری خانوادههای گروگانها با در دست داشتن تصاویر عزیزانشان، به احترام کشتهشدگان یک دقیقه سکوت کردند. در این لحظه، صدای آژیر نیز به گوش رسید.
یوال بارون، که پدرزنش کیث سیگل در غزه گروگان است، درباره دلیل حضورش در مقابل منزل نتانیاهو به رویترز گفت: «ما هنوز در تاریخ هفت اکتبر ۲۰۲۳ گیر کردهایم، در یک روز بیپایان از ترس، وحشت، خشم و ناامیدی. ما خواستیم این روز را با هم شروع کنیم تا به خودمان، نخستوزیرمان و مردم اسرائیل یادآوری کنیم که با وجود روز اندوه، همچنان ماموریت مقدسی برای بازگرداندن گروگانها داریم.»
اسحاق هرتزوگ، رییسجمهور اسرائیل با حضور در رییم، محلی که جشنواره موسیقی برگزار شد و بیش از ۳۶۰ نفر کشته و دهها نفر گروگان گرفته شدند، در یک مراسم یادبود شرکت کرد.
در این مراسم هرتزوگ با تاکید بر این که «ما همیشه به یاد خواهیم داشت چه کسانی ربودند، چه کسانی کشتند، چه کسانی تجاوز کردند و چه کسانی قتلعام کردند» گفت «در عین حال، ما شاهد پایداری فوقالعادهای بودهایم. ما مردمی شگفتانگیز داریم و در این روز از آنها حمایت میکنیم و خواستار وحدت هستیم.»
در طول روز، مراسمهای یادبود در کیبوتسها و شهرهای نزدیک مرز هم برگزار شد.
اکثر کشتهشدگان از جمله زنان، کودکان و سالمندان که در خانههایشان، در جادهها و در محل برگزاری جشنواره موسیقی هوای آزاد نوا کشته شدند، غیرنظامی بودند؛ همچنین تعدادی سرباز نیز در پایگاههای نظامی نزدیک مرز غزه جان باختند.
به گفته رویترز در غزه همچنان ۱۰۱ گروگان در اختیار حماس هستند که در غزه نگهداری میشوند، هرچند مشخص نیست چه تعداد از آنها زنده هستند.
آمادهباش امنیتی
روز دوشنبه نیروهای امنیتی در سراسر اسرائیل در حالت آمادهباش بالا قرار داشتند.
ارتش و پلیس اعلام کردند که انتظار دارند در سالگرد حمله هفت اکتبر ۲۰۲۳، فلسطینیها اقدام به حملات احتمالی کنند.
همچنین حرکت در کرانه باختری اشغالی به دلیل بسته شدن بسیاری از ایستهای بازرسی محدود شد و برخی فلسطینیها که مجوز ورود به اسرائیل داشتند، پیامهایی دریافت کردند که روز دوشنبه اجازه ورود نخواهند داشت.
ارتش اسرائیل اعلام کرد که هواپیماهایش حمله موشکی برنامهریزیشده حماس را در غزه خنثی کردهاند.
در خارج از اسرائیل، مراسم دعا برگزار شد و انتظار میرود تظاهراتی علیه حملات اسرائیل به نوار غزه که منجر به تخریب گسترده و کشته شدن نزدیک به ۴۲,۰۰۰ نفر شده است، برگزار شود.
این حمله منجر به مرگبارترین روز تاریخ اسرائیل شد و حس امنیت بسیاری از شهروندان را نابود کرد و اعتماد آنها به رهبرانشان را به شدت کاهش داد.
تمرکز اسرائیل بر روی شمال
تمرکز جنگ به طور فزایندهای به شمال و لبنان منتقل شده است. در آنجا، نیروهای اسرائیلی با حزبالله لبنان، که به منظور حمایت از حماس از ۸ اکتبر تبادل آتش با اسرائیل را آغاز کرد؛ درگیر شدهاند.
آنچه در ابتدا به عنوان تبادلات محدود روزانه آغاز شد، اکنون به بمباران مناطق تحت کنترل حزبالله در بیروت و عملیات زمینی در روستاهای مرزی برای سرکوب نیروهای حزبالله و بازگشت دهها هزار اسرائیلی که از مناطق شمالی کشور تخلیه شدهاند، تبدیل شده است.
حملات اسرائیل که در دو هفته گذشته منجر به کشته شدن بیش از ۲۰۰۰ نفر شده است، باعث فرار گسترده از جنوب لبنان شده و بیش از یک میلیون نفر را آواره کرده است.
بر اساس این گزارش، عملیاتهایی ارتش اسرائیل که در ماههای اخیر منجر به کشته شدن رهبران حزبالله و حماس شده و همچنین حملهای پیچیده به حزبالله از طریق بیسیمها و پیجرها، امنیت اسرائیلیها را تا حدودی بازگردانده است.
ایران امروز در معرض درگیری، حمله و جنگ قرار دارد؛ جنگی که مردم ایران هرگز خواهان آن نبودهاند و انتخابشان نبوده است.
این جنگ متعلق به مردم ایران نیست اما این مردم هستند که باید هزینههای آن را بپردازند و مخاطراتش را تحمل کنند. جنگی تحمیلی از سوی جمهوری اسلامی بر ملت ایران. جنگی که جمهوری اسلامی به دلیل پیوند زدن سرنوشت مردم ایران با سرنوشت حزبالله و حماس به راه انداخته است.
درگیری جمهوری اسلامی با اسرائیل هر لحظه ممکن است به جنگی تمامعیار تبدیل شود.
دولت و ارتش اسرائیل سالهاست با پیشبینی وقوع چنین جنگهایی، برای مردم خود پناهگاه ساخته و آموزشهای لازم را ارائه کردهاند تا در صورت وقوع جنگ، بتوانند جان مردم را حفظ کنند و در شرایط بحرانی، به زندگی ادامه دهند.
اما در ایران، با وجود سیاستهای ماجراجویانه و جنگطلبانه جمهوری اسلامی در منطقه، تقریبا هیچ پناهگاهی برای مردم ساخته نشده و آموزشهای لازم برای پناهگیری نیز ارائه نشده است.
مشروح تحلیل را در اینجا بخوانید.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در پیامی ویدیویی حمله هفتم اکتبر حماس را «وحشتناک» خواند و خواستار آزادی فوری و بیقید و شرط گروگانهای در بند این گروه شد.
گوترش گفت هفتم اکتبر روزی است که جامعه جهانی باید «با بلندترین صدا انزجار کامل خود را از اعمال نفرتانگیز حماس، از جمله گروگانگیری، اعلام کند».
او افزود حماس باید به کمیته بینالمللی صلیب سرخ اجازه دهد با گروگانهای اسرائیلی ملاقات کند.
دبیرکل سازمان ملل با اشاره به موج «شوکهکننده» خشونتها پس از حادثه هفتم اکتبر تاکید کرد تلاشها برای یافتن راهحلی پایدار به منظور پایان دادن به منازعه اسرائیل، فلسطین و سایر کشورهای منطقه، باید همچنان ادامه یابد.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گستردهای را در نوار غزه آغاز کرد. در سوی دیگر، گروههای مورد حمایت جمهوری اسلامی، از جمله حزبالله لبنان و حوثیهای یمن، در حمایت از حماس وارد این مناقشه شدند و درگیریهای شدید و مرگبار در طول یک سال گذشته، منطقه را به بیثباتی کشانده است.
آنتونی آلبانیزی، نخستوزیر استرالیا، هم در پیامی ویدیویی اعلام کرد کشورش تهاجم هفتم اکتبر حماس را «بهطور قاطعانه» محکوم میکند.
او با مردود دانستن هرگونه «تعصب و نفرتپراکنی» گفت: «در استرالیا جایی برای تبعیض علیه افراد با هر دینی وجود ندارد.»
آلبانزی هشدار داد یهودیان استرالیا «سایه سرد یهودستیزی» را تا به امروز احساس کردهاند.
نخستوزیر استرالیا تاکید کرد بر اساس اصول اساسی و مشترک انسانیت، «جان هر بیگناهی اهمیت دارد».
کریستوفر لکسون، نخستوزیر نیوزیلند هم در پستی در رسانه اجتماعی ایکس خواهان آتشبس در غزه و لبنان شد و نوشت: «شرمآور است که یک سال پس از این حملات، حماس همچنان به گروگانگیری خود ادامه میدهد.»
دانشگاه تلآویو و اتحادیه ضد افترا روز ۱۶ اردیبهشت در گزارشی مشترک اعلام کردند رخدادهای یهودستیزانه در نقاط مختلف جهان افزایشی چشمگیر داشته است.
پیشتر و در روز ۱۴ فروردین، شورای روابط آمریکایی-اسلامی هشدار داد تبعیض و حملات علیه مسلمانان در ایالات متحده به بالاترین میزان خود در ۳۰ سال گذشته رسیده است.
چاک شومر، سناتور دموکرات و رهبر اکثریت مجلس سنای آمریکا، در آستانه سالگرد حمله مرگبار حماس گفت: «هفتم اکتبر روزی است که به دلیل بدنامی در یادها باقی خواهد ماند.»
شومر با اشاره به رویدادهای هفتم اکتبر افزود: «تروریستهای شرور حماس زنان و کودکان و سالمندان را به قتل رساندند و زنان را با بیپروایی مورد تجاوز قرار دادند.»
این سناتور آمریکایی تاکید کرد: «جهان در طول هزاران سال تاریخ خود، بهندرت شاهد چنین وحشیگری و بیرحمی بوده است.»
برآورد میشود حدود ۷۰ گروگان اسرائیلی در قید حیات هنوز در اسارت گروههای مسلح فلسطینی در نوار غزه باشند. گزارشها همچنین حاکی از آن است که جسد حدود ۳۰ گروگان همچنان در این باریکه نگهداری میشود.
شبکه خبری دویچه وله گزارش داد در آستانه سالگرد حمله هفتم اکتبر حماس، تظاهرات حامیان اسرائیل از یک سو و حامیان فلسطین و لبنان از سوی دیگر، در برلین برگزار شده است.
بر اساس این گزارش، حدود ۵۰۰ مامور پلیس آلمان وظیفه حفظ نظم در این تجمعات را بر عهده داشتند.
توماس هالدن وانگ، رییس سازمان امنیت داخلی آلمان، پیشتر هشدار داده بود تشدید تنشها در خاورمیانه در آستانه اولین سالگرد حمله هفتم اکتبر میتواند به ناآرامیها در آلمان منجر شود.
خبرگزاری رویترز هم از تجمع گسترده حامیان فلسطین در لندن خبر داد و نوشت حدود ۴۰ هزار نفر در این تظاهرات حضور داشتند.
پاریس، رم، مانیل، نیویورک، جاکارتا و کیپ تاون نیز شاهد تجمع حامیان فلسطین بود. تظاهرکنندگان خواستار پایان عملیات نظامی اسرائیل در غزه و لبنان و برقراری آتشبس در منطقه بودند.
