کاخ سفید مجموعهای از عکسهای رسمی از جلسه تیم امنیت ملی دونالد ترامپ در «اتاق وضعیت» منتشر کرد. این تصاویر رئیسجمهوری آمریکا را در حال گفتوگو با مقامهای ارشد نظامی و امنیتی نشان میدهند؛ نشستی که به نظر میرسد در ساعات پایانی عملیات نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران برگزار شده است.
شکریا برادوست، پژوهشگر مطالعات امنیت بینالملل و سیاست خارجی به ایراناینترنشنال گفت: ترامپ حرفهایش را با اشاره به رفتار جمهوری اسلامی آغاز کرد، نه صرفا با تمرکز روی برنامه هستهای. او گفت جمهوری اسلامی عامل بیثباتی، کشتار و ویرانی گسترده در منطقه بوده. بنابراین، نقطه شروع این عملیات از نگاه ترامپ، نه پرونده هستهای، بلکه نقش جمهوری اسلامی در خشونتهای منطقهای است. جنگی که حالا میان اسرائیل و جمهوری اسلامی در جریان است، در واقع پاسخی است به سالها اقدامات بیثباتکنندهای که این رژیم مرتکب شده؛ و خود جمهوری اسلامی هم با ادامه همین سیاستها، خودش را به این نقطه رسانده است.
برادوست در ادامه گفت ترامپ بهصراحت گفت که حملات فعلی پایان کار نیست و اگر جمهوری اسلامی تسلیم نشود، اهداف دیگری هم در دستور کار قرار دارند، اهدافی که میتوانند «در چند ثانیه» نابود شوند.
به گفته برادوست این تهدید روشن است. هدف بعدی احتمالاً نه تأسیسات هستهای، بلکه توان موشکی جمهوری اسلامی است، حوزهای که بهویژه اسرائیل بر آن متمرکز است. اگر جمهوری اسلامی در برابر خواستههای ترامپ کوتاه نیاید، حملات بعدی ممکن است زیرساختهای موشکی و نظامی گستردهتری و حتی شخص خامنهای را هدف بگیرد.
برادوست معتقد است نکته مهم دیگر این است که ترامپ عملاً به جمهوری اسلامی هشدار داد که هرگونه واکنش نظامی، حتی اگر به یک نیروی آمریکایی در منطقه آسیب برساند، دست او را برای پاسخگویی کامل باز خواهد کرد. منظور ترامپ فقط حمله به پایگاهها نیست، بلکه حتی آسیب به یک سرباز آمریکایی میتواند بهانهای برای حمله گستردهتر باشد.
به نظر او در نهایت، سه سناریو محتمل است. اگر جمهوری اسلامی واکنشی نشان ندهد، سعی میکند بحران را کنترلشده و محدود به درگیری با اسرائیل نگه دارد، شاید با حملات موشکی مستقیم به اسرائیل. اما اگر واکنشی جدی نشان دهد یا حملهای انجام دهد، ممکن است با موج دوم حملات آمریکا و شاید حتی ورود رسمیتر آن به جنگ روبهرو شود. در هر حال، در این نقطه، واکنش تهران تعیینکننده آینده جنگ خواهد بود.
برادوست گفت آنچه ترامپ میخواهد، این است که ادامه درگیری صرفاً محدود بماند به جمهوری اسلامی و اسرائیل. او مایل نیست آمریکا درگیر جنگی فرسایشی یا منطقهای گستردهتر شود، مگر در صورت لزوم. بنابراین، اگر جمهوری اسلامی تنها به حملات موشکی به سمت اسرائیل بسنده کند و وارد تقابل مستقیم با نیروهای آمریکایی نشود، ترامپ احتمالاً مداخله مستقیم را متوقف نگه میدارد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، شامگاه شنبه به وقت محلی در یک سخنرانی رسمی، عملیات نظامی آمریکا علیه سه سایت کلیدی هستهای در ایران را «دقیق، موفق و تاریخی» خواند و تأکید کرد که اگر جمهوری اسلامی به مسیر خود ادامه دهد، حملات بعدی «بسیار شدیدتر» خواهد بود.
او اعلام کرد: «یک عملیات بسیار دقیق علیه سه سایت کلیدی برنامه هستهای رژیم ایران—فردو، نطنز و اصفهان—انجام گرفت. همان سایتهایی که رژیم ایران در آنها بیوقفه و پنهانی، برنامهای بسیار خطرناک را برای تهدید جهان پیش میبرد. ما این روند را متوقف کردیم.»
ترامپ افزود که زیرساختها و توانمندیهای هستهای ایران «بهطور کامل نابود شدهاند» و هشدار داد: «اگر چنین نباشد، حملات بعدی ما بسیار شدیدتر و آسانتر خواهد بود.»
رئیسجمهوری آمریکا در این سخنرانی بار دیگر به سوابق اقدامات جمهوری اسلامی اشاره کرد و گفت: «سالهاست که ایران شعار مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل سر داده، مردم بیگناه را کشته و نیروهای ما را هدف قرار داده. اقدامات این رژیم، از جمله توسط قاسم سلیمانی، به کشتهشدن صدها هزار نفر در خاورمیانه و نقاط دیگر جهان منجر شده است.»
ترامپ با قدردانی از نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، گفت که تیم او همکاری نزدیکی با آمریکا داشته و اسرائیل «کار بزرگی انجام داده است.» او همچنین از نیروهای نظامی آمریکا بابت اجرای این عملیات، بهویژه «تجهیزات فوقالعادهای که شبانه بهکار بردند»، تقدیر کرد.
او تأکید کرد: «در دهههای اخیر، چنین عملیات موفقی بیسابقه بوده. امیدوارم نیازی به تکرار چنین اقداماتی نباشد، اما اگر لازم باشد، آمادهایم.»
ترامپ با اشاره به نشست خبری فردای رئیس ستاد مشترک و وزیر دفاع آمریکا در پنتاگون گفت: «این وضعیت نمیتواند ادامه یابد: یا باید صلحی فوری برقرار شود، یا ایران با فاجعهای بسیار بزرگتر روبهرو خواهد شد.»
او هشدار داد که «اهداف زیادی در ایران باقی ماندهاند—اهدافی مرگبارتر، دقیقتر و مخربتر» و در صورت عدم تحقق صلح، ایالات متحده میتواند در «چند دقیقه» آنها را منهدم کند. ترامپ گفت: «هیچ ارتشی در جهان توان انجام چنین کاری را ندارد—حتی نزدیک هم نیستند.»
او در پایان سخنان خود گفت: «ما خدا را دوست داریم، و ارتشمان را هم. خداوند پشت و پناه ما، اسرائیل، و ایالات متحده آمریکا باشد.»
دونالد ترامپ در سخنرانی خود گفت: «سالهاست اسم فردو، نطنز و اصفهان شنیده شد چرا که حکومت ایران این برنامه مخرب را قدمبهقدم بنا کرده بود.»
بخشهای مهم سخنان رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی در کاخ سفید پس از حملات به تاسیسات هستهای در ایران:
یک عملیات بسیار دقیق علیه سه سایت کلیدی برنامه هستهای رژیم ایران—یعنی فردو، نطنز و اصفهان—انجام گرفت. همه شما این نامها را طی سالها شنیدهاید؛ همان سایتهایی که رژیم ایران در آنها بیوقفه و پنهانی، برنامهای بسیار خطرناک را برای تهدید جهان پیش میبرد. ما این روند را متوقف کردیم. عملیات نظامی ما با موفقیتی خیرهکننده به پایان رسید. زیرساختها و توانمندیهای برنامه هستهای ایران بهطور کامل نابود شدهاند. و اگر چنین نباشد، حملات بعدی ما بسیار شدیدتر و آسانتر خواهد بود.
برای سالها، ایران شعار «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» سر داده. مردم بیگناه را کشته و نیروهای ما را با بمبهای کنار جادهای هدف قرار داده. اقدامات این رژیم، از جمله توسط ژنرال قاسم سلیمانی، به کشتهشدن صدها هزار نفر در خاورمیانه و نقاط دیگر جهان منجر شده است. من مدتها پیش تصمیم گرفتم اجازه ندهم این روند ادامه پیدا کند.
میخواهم از نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، قدردانی کنم. تیم او همکاری نزدیکی با ما داشت؛ همکاریای بیسابقه. اسرائیل کار بزرگی انجام داد و باید به آن تبریک گفت. همینطور از همه آمریکاییهای وطندوستی که در این عملیات شرکت داشتند، بهویژه آنهایی که این تجهیزات فوقالعاده را شبانه بهکار بردند، تشکر میکنم. به پرسنل و نیروهای نظامیمان تبریک میگویم. در دهههای اخیر، چنین عملیات موفقی بیسابقه بوده.
امیدوارم نیازی به تکرار چنین اقداماتی نباشد، اما اگر لازم باشد، آمادهایم. رئیس ستاد مشترک، و وزیر دفاعمان که فردا ساعت ۸ صبح به وقت پنتاگون در نشست خبری صحبت خواهد کرد، تشکر کنم. این وضعیت نمیتواند به همین شکل ادامه پیدا کند: یا باید صلحی فوری برقرار شود، یا ایران با فاجعهای بسیار بزرگتر از آنچه در این هشت روز گذشته دیدیم، روبهرو خواهد شد.
فراموش نکنید: اهداف زیادی در ایران باقی ماندهاند—اهدافی مرگبارتر، دقیقتر و مخربتر. اگر صلحی فوری برقرار نشود، ما بدون تردید سراغ این اهداف خواهیم رفت. میتوانیم در عرض چند دقیقه آنها را منهدم کنیم. هیچ ارتشی در جهان توان انجام چنین کاری را ندارد—حتی نزدیک هم نیستند.
در پایان، میخواهم از همه تشکر کنم—و بهویژه از خداوند. ما خدا را دوست داریم، و ارتشمان را هم. خداوند پشت و پناه ما، و پشت و پناه اسرائیل و ایالات متحده آمریکا باشد.
فرزین ندیمی، تحلیلگر امور دفاعی و امنیتی در موسسه واشینگتن، به ایراناینترنشنال گفت: «میزان بمبی که در حمله به تاسیسات هستهای ایران استفاده شده، بهاحتمال زیاد بسیار بیشتر از ۳۰ تن است.»
او توضیح دا هر هواپیمای بی-۲ قادر است تا ۲۰ تن بمب حمل کند، که آن را به یکی از قدرتمندترین بمبافکنهای جهان تبدیل میکند.
ندیمی با استناد به گزارشها افزود که گفته میشود شش فروند هواپیمای بی-۲ در این عملیات مشارکت داشتهاند، که اگر درست باشد، مجموع ظرفیت بمبهای بهکاررفته بسیار فراتر از ۳۰ تن خواهد بود.
او در پایان تتکید کرد: «این حجم از قدرت آتش نشان میدهد که حمله به تأسیسات هستهای ایران عملیاتی کاملاً جدی و پرحجم بوده است.»
امید معماریان، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی، به ایراناینترنشنال گفت: «قطعا در روزهای آینده شاهد افزایش تنشها خواهیم بود. فرصت دو هفتهای ترامپ صرفا برای این بود که زمان حمله را خودش تعیین کند، وگرنه جایی برای دموکراسی باقی نمانده بود.»
او در ادامه به احتمال وقوع جنگ تمامعیار اشاره کرد و گفت: «اینکه آیا آمریکا و جمهوری اسلامی وارد جنگ مستقیم میشوند، بستگی دارد به اینکه جمهوری اسلامی طبق ادعاهای همیشگیاش به پایگاههای آمریکا در کشورهای همسایه حمله کند یا نه.»
به گفته معماریان، اگر جمهوری اسلامی حملهای انجام دهد، باید دید آیا این حمله محدود و نمادین خواهد بود و آیا آمریکا هم پاسخ متقابل و گستردهای میدهد یا نه.
او گفت تفاوت زیادی است بین حملهای که فقط چند موشک در بیابان فرود میآید، مثل حمله چند سال پیش ایران، با حملهای که به کشته شدن سرباز آمریکایی منجر شود؛ واکنش آمریکا در این دو سناریو یکسان نخواهد بود.
