نماینده آمریکا در سازمان ملل: حکومت ایران امنیت دریایی را تهدید میکند
دوروتی شی، نماینده آمریکا در سازمان ملل، گفت تهدیدها علیه عبور کشتیها در دریای سرخ «عمدتا ناشی از نادیده گرفتن» تحریم تسلیحاتی سازمان ملل از سوی حکومت ایران میشود.
دوروتی شی، نماینده آمریکا در سازمان ملل، گفت تهدیدها علیه عبور کشتیها در دریای سرخ «عمدتا ناشی از نادیده گرفتن» تحریم تسلیحاتی سازمان ملل از سوی حکومت ایران میشود.
به گفته او، تهدید حکومت ایران برای امنیت دریایی «فقط از طریق حمایت از گروههای تروریستی نیست، بلکه بهطور مستقیم نیز عمل میکند».
خبرگزاری رویترز بهنقل از سه منبع مطلع ایرانی که نامشان را فاش نکرد، گزارش داد با بحرانی شدن وضعیت مذاکرات هستهای واشینگتن و تهران بر سر غنیسازی اورانیوم، رهبری جمهوری اسلامی در صورت شکست تلاشها برای حل این مناقشه چند دههای، طرح جایگزین مشخصی ندارد.
این منابع به رویتزر گفتند که با بنبست مذاکرات و تقابل خطوط قرمز طرفین، جمهوری اسلامی ممکن است به چین و روسیه بهعنوان «طرح جایگزین» روی آورد، اما با توجه به جنگ تجاری چین با آمریکا و درگیری نظامی روسیه در اوکراین، این مسیر جایگزین نیز پایهای لرزان دارد.
یک مقام ارشد جمهوری اسلامی در اینباره گفت: «طرح جایگزین، ادامه همان استراتژی پیش از آغاز مذاکرات است. تهران از افزایش تنش خودداری میکند و آماده دفاع از خود است. این استراتژی همچنین شامل تقویت روابط با متحدانی چون روسیه و چین میشود.»
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، سهشنبه ۳۰ اردیبهشت خواستههای آمریکا مبنی بر توقف غنیسازی اورانیوم را «یاوهگویی و غلط زیادی» خواند و هشدار داد که احتمال موفقیت مذاکرات پایین است.
دو مقام جمهوری اسلامی و یک دیپلمات اروپایی گفتند تهران حاضر نیست تمام ذخایر اورانیوم با غنای بالا را به خارج ارسال کند یا درباره برنامه موشکهای بالستیک خود وارد گفتوگو شود.
رویترز در گزارش خود نوشته است کمبود اعتماد دوطرفه و تصمیم دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، برای خروج از توافق سال ۲۰۱۵ با قدرتهای جهانی، نیاز ایران به دریافت تضمینهایی مبنی بر پایبندی واشینگتن به توافق احتمالی آینده را دوچندان کرده است.
همزمان، حکومت روحانیون در ایران با بحرانهای فزایندهای از جمله کمبود انرژی و آب، سقوط ارزش پول ملی، تلفات نظامی در میان متحدان منطقهای، و افزایش نگرانیها از حمله احتمالی اسرائیل به تاسیسات هستهای روبهرو است. بهنوشته رویترز همه این مسائل با سیاستهای سختگیرانه ترامپ تشدید شدهاند.
به گفته منابع مطلع، با بازگشت سریع ترامپ به سیاست «فشار حداکثری» از فوریه گذشته، از جمله تشدید تحریمها و تهدیدهای نظامی، رهبری ایران «گزینهای بهتر» از توافق جدید برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی در اختیار ندارد؛ بحرانی که میتواند بقای رژیم را به خطر اندازد.
اعتراضهای سراسری در سالهای اخیر علیه تنگناهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که با سرکوب شدید مواجه شدند، آسیبپذیری جمهوری اسلامی در برابر خشم عمومی را عیان کرده و منجر به اعمال تحریمهای حقوق بشری جدیدی از سوی غرب شده است.
یکی از مقامات جمهوری اسلامی به رویترز گفت: «بدون لغو تحریمها برای فروش آزاد نفت و دسترسی به منابع مالی، اقتصاد ایران امکان احیا ندارد.»
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخ نداده است.
مسیری پرسنگلاخ
وندی شرمن، معاون پیشین وزیر امور خارجه آمریکا که رهبری تیم مذاکرهکننده آمریکا در توافق ۲۰۱۵ را بر عهده داشت، به رویترز گفت: «متقاعد کردن ایران به کنار گذاشتن برنامه هستهای و دست کشیدن از غنیسازی، هرچند که این هدف ایدهآل باشد، غیرممکن است.»
او افزود: «به همین دلیل مذاکرات به بنبست میرسد و ما با خطر جنگ مواجه خواهیم شد، خطری که صادقانه بگویم، ترامپ هم مشتاقش نیست چرا که خودش را رییسجمهوری صلح معرفی کرده است.»
بهنوشته رویترز حتی اگر اختلافات بر سر غنیسازی کاهش یابد، مسئله لغو تحریمها همچنان چالشبرانگیز خواهد بود. آمریکا خواهان لغو تدریجی تحریمهای مرتبط با هستهای است، در حالی که تهران خواستار رفع فوری همه محدودیتهاست.
از سال ۲۰۱۸، دهها نهاد کلیدی اقتصادی ایران، از جمله بانک مرکزی و شرکت ملی نفت، به اتهام «حمایت از تروریسم یا اشاعه تسلیحات» هدف تحریمهای آمریکا قرار گرفتهاند.
وندی شرمن در پاسخ به پرسشی درباره گزینههای جمهوری اسلامی در صورت شکست مذاکرات گفت: «حکومت ایران احتمالا به دور زدن تحریمها و فروش نفت، عمدتا به چین و شاید به هند و برخی دیگر کشورها، ادامه خواهد داد.»
چین، خریدار اصلی نفت ایران علیرغم تحریمها، تا حدودی مانع فروپاشی اقتصادی شده اما فشارهای شدید دولت ترامپ بر شرکتها و نفتکشهای چینی این صادرات را تهدید میکند.
تحلیلگران هشدار میدهند که حمایت چین و روسیه نیز محدودیتهای خود را خواهد داشت. چین خواهان تخفیفهای سنگین برای نفت ایران است و با کاهش تقاضای جهانی نفت، ممکن است فشار بیشتری برای کاهش قیمت وارد کند.
در صورت شکست مذاکرات، سناریویی که بهنوشته رویترز هم تهران و هم واشینگتن میکوشند از آن اجتناب کنند، نه چین و نه روسیه قادر به محافظت از جمهوری اسلامی در برابر تحریمهای یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپا نخواهند بود.
فرانسه، بریتانیا و آلمان، هرچند بهطور مستقیم در مذاکرات ایران و آمریکا شرکت ندارند، هشدار دادهاند در صورت عدم دستیابی به توافق، با فعال کردن مکانیسم ماشه، تحریمهای سازمان ملل را بازخواهند گرداند.
بر اساس قطعنامه شورای امنیت مرتبط با توافق هستهای ۲۰۱۵، این سه کشور تا ۱۸ اکتبر فرصت دارند تا «مکانیسم ماشه» را فعال کنند.
به گفته دیپلماتها و بر اساس سندی که رویترز مشاهده کرده، این کشورها ممکن است در صورت نبود توافقی ملموس تا آن زمان، این مکانیسم را حتی تا ماه اوت فعال کنند.
یکی از مقامات ارشد اروپایی هشدار داد: «دستیابی به توافق پیش از آن تاریخ، حتی در بهترین سناریو، تنها میتواند به چارچوبی سیاسی مانند توافق موقت سال ۲۰۱۳ منجر شود که در آن هر دو طرف امتیازاتی فوری و محدود ارائه دهند تا زمان برای مذاکرات گستردهتر فراهم شود.»
او افزود: «هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم این روند کمتر از ۱۸ ماه طول بکشد، بهویژه که پارامترها و وضعیت ژئوپولیتیک امروز بسیار پیچیدهتر از آن زمان است.»
شبکه سیانان بهنقل از مقامهای آمریکایی گزارش داد اطلاعات جدید حاکی از آن است که اسرائیل در حال آمادگی برای حمله احتمالی به تاسیسات هستهای ایران است.
مقامها هشدار دادند هنوز مشخص نیست رهبران اسرائیل تصمیم نهایی را گرفته باشند و اینکه در درون دولت آمریکا اختلافنظرهای جدی درباره احتمال اقدام اسرائیل وجود دارد.
با این حال، یک فرد آگاه از اطلاعات آمریکا درباره این موضوع گفت: «احتمال حمله اسرائیل به تاسیسات هستهای ایران در ماههای اخیر بهطور قابل توجهی افزایش یافته است.»
او افزود: «چشمانداز دستیابی به توافقی میان آمریکا و ایران که تحت رهبری ترامپ حاصل شود و غنیسازی اورانیوم ایران را بهطور کامل از بین نبرد، احتمال وقوع حمله را بیشتر میکند.»
راجر ویکر، سناتور جمهوریخواه، درباره رونمایی از طرح سامانه دفاع موشکی «گنبد طلایی» از سوی ترامپ گفت این اقدام «به دفاع از سرزمین ما و نیروهای نظامی مستقر در خارج از کشور در برابر تهدید موشکهای پیشرفته دوربرد از سوی چین، روسیه، ایران و کرهشمالی کمک خواهد کرد».
او با اشاره به اختصاص ۲۵ میلیارد دلار برای این پروژه افزود: «نمیتوانیم بدون برتری فضایی و ارتقای توان دفاع هوایی و موشکی، بازدارندگی خود را حفظ کنیم.»
شرکت امنیت دریایی بریتانیایی امبری اعلام کرد براساس گزارشهایی که دریافت کرده، یک نفتکش حامل فرآوردههای نفتی که با پرچم پاناما حرکت میکرد و به امارات متحده عربی مرتبط است، در حدود ۸۲ کیلومتری شمالغربی بندر جاسک ایران توقیف شده است.
این شرکت افزود که یک پیام فوری دریافت کرده که از «ربوده شدن» کشتی حکایت دارد.
امبری اعلام کرد که این کشتی احتمالا با «ناوگان سایه» ایران مرتبط بوده است.
بهگفته این شرکت، یک کشتی مشابه تحت برنامه تحریمهای ایران از سوی دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا (اوفک) مشخص شده است.
علی خضریان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، اظهارات استیو ویتکاف درباره غنیسازی جمهوری اسلامی را «غلط زیادی» خواند و گفت: «اینکه ما با صدای بلند اظهارات ویتکاف را غلط زیادی میدانیم اما آمریکاییها به دنبال تنظیم وقت مذاکرهاند، حکایت از نیاز شدید آنها به توافق دارد.»
او افزود: «شعار ترامپ این است که تهدید میکند، اما به دلیل ناتوانی، وارد جنگ نمیشود و تهدیدهایی که مطرح میشود، پشتوانه عملی ندارند.»
