تحلیل‌گر ارشد در ایران‌اینترنشنال
اسرائیل در پی حمله خونین حماس در هفت اکتبر ۲۰۲۳ که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ شهروند اسرائیلی شد، وعده داد تمامی رهبران و فرماندهانی را که در طراحی و اجرای این حمله نقش داشته‌اند از بین خواهد برد، چه در نوار غزه و چه خارج از آن.
اکنون، با گذشت حدود یک سال و نیم، به نظر می‌رسد اسرائیل این موضوع را تا حد زیادی محقق کرده است.
در روزهای اخیر، اسرائیل خبر کشتن محمد سنوار، برادر یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه را اعلام کرد. با این اقدام، تقریبا تمامی فرماندهان و چهره‌های کلیدی حماس که در حمله هفت اکتبر نقش داشتند، کشته شده‌اند.
حلقه تصمیم‌گیری حمله
برنامه‌ریزی این حمله در حلقه‌ای محدود از رهبران ارشد حماس انجام شد. از جمله این افراد می‌توان به اسماعیل هنیه رییس دفتر سیاسی حماس، یحیی سنوار رهبر حماس در نوار غزه،
محمد ضیف فرمانده شاخه نظامی (گردان‌های عزالدین قسام) و مروان عیسی، معاون فرماندهی شاخه نظامی اشاره کرد.
عملیات نظامی در سطح میدانی به پنج تیپ نظامی حماس و ۲۴ گردان تابع آن‌ها واگذار شده بود.
اسماعیل هنیه در روز حمله حماس به اسرائیل، در دفتر خود در دوحه، همراه دیگر رهبران حماس به سجده شکر نشست. او چندی بعد، هنگام سفر به تهران جهت شرکت در مراسم تحلیف ریاست جمهوری پزشکیان، در یکی از مکان‌های به‌شدت محافظت‌شده سپاه، هدف ترور قرار گرفت و کشته شد.
تا امروز، جزییات دقیق این ترور مشخص نشده و روایت‌های مختلفی درباره نحوه لو رفتن محل اقامت و نوع سلاح استفاده شده مطرح شده است.
صالح العاروری، رهبر حماس در کرانه باختری و رابط میان حزب‌الله و حماس، نیز از دیگر فرماندهانی بود که در بیروت به‌دست اسرائیل کشته شد. او نیز در حلقه تصمیم‌گیرندگان حمله هفت اکتبر قرار داشت و نقشی کلیدی در هدایت حملات موشکی از جنوب لبنان ایفا کرده بود.
نقش محوری یحیی سنوار
مهم‌ترین چهره در طراحی حمله هفت اکتبر، یحیی سنوار، رهبر حماس در نوار غزه بود. او که پیش‌تر ۲۳ سال را در زندان‌های اسرائیل گذرانده بود، در سال ۲۰۱۱ در جریان مبادله زندانیان فلسطینی با گلعاد شالیت آزاد شد. سنوار بعدها رهبری حماس در غزه را برعهده گرفت و به طراح اصلی عملیات هفت اکتبر تبدیل شد. او در اکتبر ۲۰۲۴، در میان خرابه‌های غزه شناسایی و به‌دست ارتش اسرائیل کشته شد.
محمد ضیف و مروان عیسی
محمد ضیف، فرمانده کل شاخه نظامی حماس، سال‌ها تحت تعقیب اسرائیل بود و از چندین حمله جان سالم به در برده بود. او سرانجام در تیر ۱۴۰۳ (ژوئیه ۲۰۲۴)، در حمله‌ای سنگین کشته شد.
مروان عیسی، معاون او نیز شش ماه پس از حمله حماس به‌دست اسرائیل کشته شد. او یکی از فرماندهان میدانی اصلی گردان‌های قسام بود.
کشتن فرماندهان میدانی
ساختار شاخه نظامی حماس بر اساس تقسیم جغرافیایی نوار غزه به پنج تیپ سازمان‌دهی شده بود: تیپ شمالی (بیت‌لاهیا و جبالیا) به فرماندهی احمد غندور، تیپ غزه به فرماندهی عزالدین حداد، تیپ مرکزی به فرماندهی ایمن نوفل، تیپ خان‌یونس به فرماندهی محمد سنوار
و تیپ رفح به فرماندهی محمد شبانه.
اسرائیل در مدت یک سال و نیم گذشته چهار تن از این فرماندهان تیپ‌ها را کشته است. محمد شبانه، فرمانده ارشد حماس در رفح نیز در آخرین مرحله این عملیات‌ها اخیرا کشته شد.
حمله به حزب‌الله و کشتن نصرالله
هم‌زمان با عملیات نظامی در غزه، حزب‌الله لبنان نیز با حملاتی به شمال اسرائیل به نفع حماس وارد درگیری شد. در واکنش، اسرائیل سلسله‌ای از حملات را علیه رهبران این گروه آغاز کرد.
اسرائیل در کمتر از چند هفته، بسیاری از رهبران سیاسی و نظامی حزب‌الله از جمله حسن نصرالله، دبیرکل این گروه، و هاشم صفی‌الدین، جانشین او را، در حملاتی هدف قرار داد و کشت.
نصرالله در یک پناهگاه زیرزمینی و در جریان بمبارانی با بمب‌های سنگرشکن کشته شد.
از سوی دیگر، در حالی‌که اسرائیل طی ماه‌های اخیر چندین مقام ارشد نظامی جمهوری اسلامی، از جمله محمدرضا زاهدی و عباس نیلفروشان، دو فرمانده ارشد سپاه در لبنان و سوریه را در این دو کشور هدف قرار داده؛ جمهوری اسلامی از اقدام موفق متقابل عاجز بوده است.
چنین وضعیتی دست بالای اسرائیل را در چنین تقابلی با جمهوری اسلامی و گروه‌های نیابتی آن نشان می‌دهد. جمهوری اسلامی و گروه‌های نیابتی آن به رغم رجزخوانی‌های متقابل هرگز نتوانسته‌اند یک مقام ارشد یا یک فرمانده ارشد را به‌طور موفق هدف قرار دهند.
