احمد علوی، استاد دانشگاه و اقتصاددانبه ایراناینترنشنال گفت موقعیت حاکمیت ولایی در این مذاکرات بسیار ضعیف است و کشورهای دیگر از جمله دولت آمریکا میدانند که داستان چیست و اگر جمهوری اسلامی به این مذاکرات تن داده، بخش عمده آن مربوط به تنگناهای اقتصادی است.
به گفته او، این تنگناهای اقتصادی موجب میشوند که مردم به خیابان بروند و سرمایه اجتماعی حاکمیت از بین برود و همچنین کسری بودجهای که وجود دارد باعث میشود حاکمیت توان نظامی برای مقابله نظامی با آمریکا یا هر کشور دیگری را نداشته باشد.
علوی افزود: «عوامل اقتصادی باعث شده که حاکمیت مجبور بشود به این مذاکرات تن بدهد. جمهوری اسلامی در شرایط ضعیفی قرار دارد که با تحریمهای نفتی، اوضاعش بدتر خواهد شد.»
مهرداد درویشپور، جامعهشناس با اشاره به اینکه رهبران جمهوریاسلامی برای حفظ نظام حاضر به استریپتیز نیز هستند، به ایراناینترنشنال گفت: «با توجه به تمایل اسرائیل برای حمله به ایران و نیاز ترامپ به دستاوردهای مذاکره با جمهوریاسلامی، این مذاکرات با نظر مثبت علی خامنهای شکل گرفته است.»
او گفت: «پافشاری ترامپ و دیگر مقامات کاخ سفید بر حمله نظامی از یکسو و تاکید جمهوریاسلامی بر مذاکره نکردن با آمریکا و در نهایت حاضر شدن بر سر میز مذاکره و برنده خواندن خودش از سوی دیگر، از مصادیق جنگ روانی در مذاکرات است.»
این جامعهشناس ترامپ و خامنهای را دو رهبر پوپولیست و غیرقابل پیشبینی دانست و افزود: «خصلت پراگماتیستی رهبران جمهوریاسلامی و خوی بازاری ترامپ به گونهای است که توافق دیپلماتیک را بر حمله ترجیح دادهاند.»
درویشپور به باز بودن راههای دیپلماتیک در پس رجزخوانیهای دو طرف اشاره کرد و توافق اولیه را قابل پیشبینی خواند.
وبسایت علی خامنهای در تحلیلی نوشت که جمهوری اسلامی در برابر فشارهای دونالد ترامپ عقبنشینی نکرده و در مذاکرات عمان «دست برتر» را دارد.
آسیه امینی، تحلیلگر سیاسی، به ایراناینترنشنال گفت: «واکنش جمهوری اسلامی مثل این است که شهری را سیل ببرد و شهردارش بگوید ما خودخواسته سیل را فرا خواندیم.»
در آستانه مذاکره ایران و آمریکا، وبسایت رسمی علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، با انتشار تحلیلی نوشت که تهران در برابر فشارها و تهدیدهای دولت دونالد ترامپ عقبنشینی نکرده و در گفتوگوهای پیش رو در عمان «دست برتر» را دارد.
در این تحلیل تاکید شده است: «حتی در صورت دستیابی به توافق، مشکلات اقتصادی کشور حل نخواهد شد.»
از سوی دیگر، روزنامه کیهان به مدیریت نماینده رهبر جمهوری اسلامی، در سرمقاله خود مذاکرات عمان را «بینتیجه» خوانده اما جمهوری اسلامی را از هماکنون «برنده» این گفتوگوها معرفی کرده است.
میثم مهرانی، تحلیلگر مسائل سیاسی، در گفتوگو با ایراناینترنشنال با اشاره به این سرمقاله و تحلیل وبسایت خامنهای، هدف را «پوشش رسانهای اضطرار حکومت» توصیف کرد.
به گفته او، خامنهای زمانی پای میز مذاکره مینشیند که «بقای نظام را در خطر ببیند»، اما همزمان تلاش میکند با اعلام پیروزی، مذاکرهای از سر اجبار را در چشم حامیانش به عنوان «نشانه اقتدار» جلوه دهد.
مهرانی تصریح کرد: «یادداشت کیهان و تحلیل وبسایت خامنهای، بازتاب اضطراب رهبر جمهوری اسلامی است که میداند مذاکره ممکن است حاصلی نداشته باشد اما برای کنترل فضای داخلی و حفظ انسجام هوادارانش، نیاز دارد از قبل روایت پیروزی بسازد.»
او همچنین به نارضایتی گسترده فعلی در میان حامیان حکومت اشاره کرد و گفت: «بدنه وفادار به جمهوری اسلامی، از سکوت در برابر حملات اسرائیل به ایران، حملات آمریکا علیه حوثیها و نابودی حزبالله بهشدت ناراضی است و چنین یادداشتها و تحلیلهایی فقط با هدف آرامسازی نارضایتی هواداران نظام منتشر میشوند.»
امیر حمیدی، کارشناس امنیت ملی، در گفتوگو با ایراناینترنشنال درباره مذاکرات پیش روی تهران و واشینگتن گفت: «فشار اقتصادی بیسابقه، جمهوری اسلامی را به سمت نوعی نرمش سوق داده و گفتوگو با آمریکا بیش از آن که نشانگر تغییر راهبردی باشد، بخشی از یک تاکتیک آشنا برای خرید زمان است.»
حمیدی تاکید کرد جمهوری اسلامی «تحت شدیدترین فشارهای اقتصادی در طول عمرش قرار دارد» و در چنین شرایطی، «مطابق رویه همیشگیاش، با ایجاد فضای گفتوگو تلاش میکند بحران را کنترل کرده و همزمان از تشدید تنش یا اقدام عملی طرف مقابل جلوگیری کند».
او در ادامه گفت: «این مذاکرات برخاسته از اضطرار و اجبار است نه حاصل تجدیدنظر در تغییر راهبرد.»
از نظر حمیدی، تهران روز شنبه «از موضع ضعف» پای میز مذاکره در عمان مینشیند و «نه به دلیل تغییر رفتار جمهوری اسلامی».
حسن هاشمیان، تحلیلگر جهان عرب، در گفتوگو با ایراناینترنشنال درباره نقش عمان در مذاکرات شنبه میان تهران و واشینگتن گفت: «به نظر میرسد سلطنت عمان دیگر تمایلی به تداوم سیاست بیطرفانه ندارد چرا که این رویکرد تاکنون دستاورد ملموسی برای مسقط نداشته است.»
او تاکید کرد بخشی از مشکلات فعلی عمان مستقیما به جمهوری اسلامی بازمیگردد: «از جمله بحران در تنگه هرمز، دزدیهای دریایی و اخلال در پروژههایی مانند کریدور دهلی–حیفا که برای عمان منافع اقتصادی دارد.»
هاشمیان همچنین با اشاره به نقش جمهوری اسلامی در حمایت از حوثیهای یمن، در همسایگی عمان، تاکید کرد: «مجموع این عوامل باعث شده تا سلطنت هیثم بن طارق نسبت به دوران سلطان قابوس، نگرانی بیشتری نسبت به سیاستهای تهران داشته باشد.»





