وزیر دفاع آمریکا دستور اعزام یک ناو هواپیمابر دیگر را به خاورمیانه صادر کرد

علی مطهری، نایب رییس پیشین مجلس، در گفت‌وگویی با «صفحه اقتصاد» که ۱۲ فروردین منتشر شد، گفت: «به نظرم مذاکره و حتی رابطه با آمریکا هیچ بدی ندارد، بلکه لازم است.»

مطهری تاکید کرد رابطه با آمریکا به «آرمان‌های» جمهوری اسلامی، از جمله در ارتباط با فلسطین ربطی ندارد و برقراری رابطه با واشینگتن به معنای تسلیم نیست.

خبرگزاری رویترز در گزارشی، به روند روابط ایران و ایالات متحده، پیش و پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ پرداخت.

به‌نوشته این خبرگزاری، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در سال ۱۳۳۲، به «کودتایی» علیه محمد مصدق، نخست‌وزیر وقت کمک کرد و محمدرضا شاه پهلوی را به قدرت بازگرداند.

در سال ۱۳۴۶، ایالات متحده یک رآکتور هسته‌ای و سوخت اورانیوم غنی‌شده را در اختیار ایران قرار داد. ایران یک سال بعد پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای موسوم به «ان پی تی» را امضا کرد که به این کشور اجازه برنامه هسته‌ای غیرنظامی، و نه نظامی، را می‌داد.

در سال ۱۳۵۱، ریچارد نیکسون، رییس‌جمهوری وقت آمریکا، برای تقویت روابط امنیتی به تهران سفر کرد. این اقدام بخشی از سیاست آمریکا برای تبدیل ایران و عربستان سعودی به «دو ستون» استراتژی مهار نفوذ شوروی در خاورمیانه بود.

بحران سفارت و قطع روابط دیپلماتیک

در سال ۱۳۵۷، در پی خروج محمدرضا شاه پهلوی از ایران، با بازگشت روح‌الله خمینی جمهوری اسلامی بنیان‌گذاشته شد.

کمتر از یک سال پس از آغاز به کار رسمی جمهوری اسلامی، دانشجویان پیرو خط امام (که بعدها جریان چپ مذهبی را بنیان‌ گذاشتند) در ۱۳ آبان ۱۳۵۸، سفارت آمریکا در تهران را اشغال کردند و کارکنان آن را به گروگان گرفتند.

پس از اشغال سفارت، در سال ۱۳۵۹، ایالات متحده روابط دیپلماتیک خود را با جمهوری اسلامی قطع و دارایی‌های جمهوری اسلامی را مصادره کرد و بیشتر تجارت با این کشور را ممنوع ساخت.

عملیات نجات گروگان‌ها که به دستور جیمی کارتر، رییس‌جمهوری وقت انجام شد، شکست خورد و گروگان‌ها دقایقی پس از شکست کارتر در انتخابات آزاد شدند.

در سال ۱۳۶۲، ایالات متحده حزب‌الله لبنان، گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی ، را به انجام بمب‌گذاری در سفارت خود در بیروت و پایگاه تفنگداران دریایی متهم کرد که منجر به کشته شدن حدود ۳۰۰ نفر، عمدتا آمریکایی، شد. حزب‌الله این اتهام را رد کرد.

در سال ۱۳۶۳، ایالات متحده روابط خود را با عراق از سر گرفت و به‌طور دیپلماتیک از این کشور در جنگ علیه ایران حمایت کرد.

در سال ۱۳۶۵، رونالد ریگان، رییس‌جمهوری آمریکا، فاش کرد که دولتش برخلاف تحریم تسلیحاتی، مخفیانه با تهران معامله تسلیحاتی انجام داده است.

در سال ۱۳۶۷، نیروی دریایی ایالات متحده دو سکوی نفتی ایران را منهدم کرده و یک ناوچه ایرانی را در واکنش به برخورد کشتی آمریکایی با مین ایرانی غرق کرد. در همان سال، ناو جنگی وینسنس آمریکا به‌اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایران را بر فراز خلیج فارس هدف قرار داد که موجب کشته شدن تمامی ۲۹۰ سرنشین آن شد.

ادامه تنش‌ها و محور شرارت

در سال ۱۳۸۱، جورج دبلیو بوش، رییس‌جمهوری وقت آمریکا، جمهوری اسلامی ، عراق و کره شمالی را «محور شرارت» نامید و مقامات آمریکایی جمهوری اسلامی را به داشتن برنامه مخفی تسلیحات هسته‌ای متهم کردند. یک سال بعد، پس از حمله آمریکا به عراق، شبه‌نظامیان شیعه مورد حمایت جمهوری اسلامی نفوذ گسترده‌ای در بخش‌هایی از عراق پیدا کردند و حملاتی علیه نیروهای آمریکایی انجام دادند.

اتهام ترور و فشارهای اقتصادی

در سال ۱۳۹۰، اف‌بی‌آی اعلام کرد که یک توطئه از سوی جمهوری اسلامی برای ترور سفیر عربستان سعودی در واشینگتن را کشف کرده است. جمهوری اسلامی این اتهام را رد کرد.

در سال ۱۳۹۱، باراک اوباما، رییس‌جمهوری وقت آمریکا تحریم‌هایی گسترده‌ای از جمله تحریم‌های بانکی علیه جمهوری اسلامی وضع کرد. اقدامی که منجر به بحران اقتصادی در ایران شد.

برجام و خروج آمریکا

در سال ۱۳۹۴، جمهوری اسلامی و شش قدرت جهانی، از جمله ایالات متحده، به توافقی هسته‌ای دست یافتند که در ازای کاهش محدود تحریم‌ها، فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را محدود می‌کرد.

در سال ۱۳۹۵، جمهوری اسلامی ۱۰ ملوان آمریکایی را که وارد آب‌های سرزمینی ایران شده بودند، آزاد کرد و دو کشور اقدام به تبادل زندانیان کردند.

در سال ۱۳۹۷، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری وقت آمریکا، از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را دوباره اعمال کرد.

در سال ۱۳۹۸، نفت‌کش‌هایی در خلیج فارس مورد حمله قرار گرفتند و ایالات متحده جمهوری اسلامی را مقصر دانست، اما تهران این اتهام را رد کرد.

در سال ۱۳۹۹، ایالات متحده در حمله‌ای در عراق، قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را هدف قرار داد. جمهوری اسلامی در پاسخ، پایگاه‌های نظامی آمریکایی در عراق را با موشک هدف قرار داد.

تحولات اخیر و تشدید تنش‌ها

در سال ۱۴۰۱، جمهوری اسلامی در پی قتل حکومتی مهسا امینی، شاهد اعتراضات گسترده‌ای بود و ایالات متحده تحریم‌هایی را علیه نهادهایی که به گفته آن در سرکوب معترضان نقش داشتند، اعمال کرد.

در سال ۱۴۰۲، جمهوری اسلامی پنج شهروند دو تابعیتی ایرانی-آمریکایی، از جمله سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی را در ازای آزادسازی شش میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده جمهوری اسلامی در کره جنوبی آزاد کرد.

چند روز بعد، واشینگتن پنج زندانی ایرانی را آزاد کرد. در ۱۵ مهر ۱۴۰۲، حماس که مورد حمایت جمهوری اسلامی است، حملات گسترده‌ای را علیه اسرائیل انجام داد که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و اسارت ۲۵۰ نفر شد.

در پاسخ، اسرائیل حمله‌ای نظامی به غزه انجام داد. حزب‌الله لبنان نیز در همبستگی با حماس، حملاتی به اسرائیل انجام داد و حوثی‌های یمن نیز کشتی‌رانی در دریای سرخ را هدف قرار داده و پهپادهایی به سمت اسرائیل پرتاب کردند.

در سال ۱۴۰۳، حملات اسرائیل به نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سوریه و کشته شدن حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، باعث شد ایران دو حمله مستقیم به اسرائیل انجام دهد. آمریکا در این درگیری‌ها به اسرائیل کمک کرد و برخی از موشک‌ها و پهپادهای جمهوری اسلامی را رهگیری کرد.

در سال ۱۴۰۴، دونالد ترامپ تهدید کرد که در صورت عدم توافق جمهوری اسلامی با واشینگتن بر سر برنامه هسته‌ای‌اش، این کشور را بمباران خواهد کرد. علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در پاسخ اعلام کرد که هرگونه حمله آمریکا با «ضربه متقابل قوی» مواجه خواهد شد.

بر اساس بیانیه پنتاگون که سه‌شنبه ۱۲ فروردین‌ماه منتشر شد، در راستای دستور دونالد ترامپ برای «دستیابی به صلح از طریق قدرت»، گروه نبرد ناو هواپیمابر «هری اس. ترومن» در منطقه تحت پوشش «سنتکام»، ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، باقی خواهد ماند.

همچنین گروه نبرد ناو هواپیمابر «کارل وینسون» پس از اتمام رزمایش خود در منطقه هند-پاسیفیک، به سنتکام خواهد پیوست تا به تلاش‌ها برای «ثبات منطقه‌ای، بازدارندگی در برابر اقدامات خصمانه و حفظ جریان آزاد تجارت» ادامه دهد.

در همین حال، گروه نبرد ناو «یو‌اس‌اس نیمیتز» نیز ماموریت خود را در غرب اقیانوس آرام آغاز کرده است تا «برتری رزمی آمریکا در منطقه هند-پاسیفیک را حفظ کند.»

پنتاگون در این بیانیه نوشت: «پیت هگست بار دیگر تاکید کرده است که اگر ایران یا نیروهای نیابتی‌اش تهدیدی متوجه پرسنل یا منافع آمریکا در منطقه کنند، ایالات متحده بدون تردید دست به اقدام قاطع خواهد زد.»

وزارت امور خارجه آمریکا نیز سه‌شنبه ۱۲ فروردین با اشاره به تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی گفت ایالات متحده از تمام ابزارهای موجود برای افشا و مختل‌سازی برنامه‌های در حال گسترش پهپادی و موشکی ایران و گسترش تسلیحاتی این کشور که موجب بی‌ثباتی در خاورمیانه و فراتر از آن شده است، استفاده خواهد کرد.

وزارت امور خارجه آمریکا افزود: «ما به مقابله با شبکه‌های پیچیده‌ای که ایران در کشورهای ثالث برای پنهان‌سازی خرید و انتقال فناوری‌های حساس به‌کار می‌برد، ادامه خواهیم داد.»

بر اساس این گزارش، حسین اکبری، مدیرعامل شرکت «راه رشد»، و رضا امیدی، مدیر بازرگانی این شرکت و از مدیران پیشین شرکت دولتی صنایع هوافضای قدس،به توطئه برای تامین غیرقانونی تجهیزات آمریکایی برای برنامه پهپادی جمهوری اسلامی، حمایت مادی از سپاه پاسداران و همچنین پول‌شویی متهم شده‌اند.

بر پایه این گزارش، از ژانویه ۲۰۲۰ تاکنون، حسین اکبری و رضا امیدی با بهره‌گیری از شرکت «راه رشد» تلاش کرده‌اند تحریم‌های آمریکا را دور بزنند و قطعات با منشا آمریکایی را برای استفاده در پهپادهای تولید ایران، از جمله پهپاد تهاجمی «مهاجر-۶»، تهیه کنند. بر اساس اسناد دادگاه، دست‌کم یکی از این قطعات توسط شرکتی مستقر در بروکلین تولید شده است.

در سپتامبر ۲۰۲۲، نیروی هوایی اوکراین یک فروند پهپاد مهاجر-۶ ساخت ایران را که در اختیار ارتش روسیه در جنگ اوکراین قرار داشت، سرنگون کرد. بررسی‌های انجام‌شده روی لاشه این پهپاد نشان داد که در ساخت آن از قطعات چند شرکت آمریکایی استفاده شده است.

وانگ یی، وزیر خارجه چین، در جریان سفر به مسکو با سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، درباره مسائل بین‌المللی از جمله برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی گفت‌وگو کرد.

به گزارش وزارت خارجه روسیه، در این دیدار طیفی از موضوعات منطقه‌ای نظیر وضعیت در شبه‌جزیره کره، تحولات آسیای مرکزی و آینده ساختارهای امنیتی در اوراسیا مورد بررسی قرار گرفت.

این وزارتخانه همچنین اعلام کرد دیدار در فضایی «دوستانه و صریح» برگزار شد و طرفین بر همسویی یا نزدیکی دیدگاه‌ها در موضوعات کلیدی دوجانبه و مسائل جهانی تأکید کردند.