مطالب بیشتر
گیدون سعار، وزیر امور خارجه اسرائیل، در آستانه نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، با دیوید لمی، همتای بریتانیایی خود، گفتوگو کرد.
سعار در این گفتوگو تاکید کرد: «کشورهای عضو باید از آژانس بینالمللی انرژی اتمی بخواهند که ایران را محکوم و گزارشهایی در خصوص تخلفات مکرر آن ارائه کند.»
وزیر خارجه اسرائیل هشدار داد اگر جمهوری اسلامی «از سوی یک چتر هستهای مورد محافظت قرار بگیرد»، این موضوع خطراتی را در پی خواهد داشت.
علی لاریجانی که به عنوان نماینده ویژه علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، به سوریه سفر کرده است با بشار اسد دیدار کرد. هنوز مشخص نیست لاریجانی با چه ماموریتی به سوریه رفته اما سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرده لاریجانی بعد از انجام رایزنی با مقامات ارشد سوریه به لبنان سفر میکند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شامگاه چهارشنبه اعلام کرده بود لاریجانی در صدر هیاتی رسمی و به منظور دیدار و گفتوگو با مقامات ارشد سوریه، بهویژه بشار اسد، رییسجمهوری این کشور، پنجشنبه عازم دمشق میشود.
رسانهها جزییات چندانی از علت و اهداف این سفر منتشر نکردهاند اما همزمان با این سفر، حومه دمشق هدف حملاتی قرار گرفت که منابع خبری سوریه آنها را به اسرائیل نسبت دادند.
رسانههای ایران گزارش دادند که در جریان حملات اسرائیل به دمشق، برخی موشکها به ساختمانی در نزدیکی محل جلسه علی لاریجانی، مشاور خامنهای، با رییس شورای عالی امنیت ملی سوریه برخورد کرد اما او «در سلامت کامل است».
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، هم در خبری نوشت که گزارشها درباره مرگ علی لاریجانی، مشاور خامنهای، در جریان حملات اسرائیل به دمشق را رد میکند.
این دومین دیدار لاریجانی با اسد است. بهمن ماه ۱۳۹۸ کمی پس از هدف قرار گرفتن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به وسیله نیروهای آمریکایی در عراق، لاریجانی که در آن زمان رییس مجلس شورای اسلامی بود به سوریه سفر و با اسد دیدار کرد.
دور زدن دولت با فرستاده ویژه
لاریجانی در مورد مشابه دیگری هم به ایفای نقش پرداخت. او مسئول انعقاد قرارداد محرمانه با چین شد. سندی که به «قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین» مشهور است.
هر چند در مواردی رسانهها برخی جزییات این سند را منتشر کردند اما مقامات رسمی جمهوری اسلامی به بهانه محرمانگی، از انتشار آن خودداری کردهاند.
این قرارداد در حالی منعقد شد که لاریجانی هیچ سمت رسمیای در دولت نداشت و در واقع مسیر رسیدن به آن، خارج از روند عادی انعقاد قراردادهای مشابه طی شد.
سال ۱۳۹۹ وقتی دولت حسن روحانی هنوز روی کار بود، انتشار ویدیویی از پشت صحنه یک برنامه تلویزیونی درباره قرارداد مناقشهبرانگیز ۲۵ ساله با چین، خبرساز شد.
در این ویدیو مجیدرضا حریرچی، رییس اتاق بازرگانی ایران و چین، گفت: «ما پیام نظام را به چینیها دادیم نه پیام دولت را.»
به گفته حریرچی، لاریجانی پیام کتبی خامنهای را تسلیم شی چین پینگ، رییسجمهوری چین کرد.
بشار اسد و جمهوری اسلامی
رییسجمهوری سوریه که بقای خود را پس از اعتراضات گسترده این کشور تا حد زیادی به کمکهای جمهوری اسلامی مدیون است، نقش مهمی در درگیری مستقیم و غیرمستقیم جمهوری اسلامی و اسرائیل دارد.
در جریان درگیریهای یک سال اخیر، نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در سوریه، که از نظر جغرافیایی با عراق، لبنان و البته اسرائیل مرز مشترک دارد، بارها هدف قرار گرفتند.
فراتر از نیروهای نیابتی، فرماندهان سپاه پاسداران نیز در سوریه از سوی نیروهای اسرائیل هدف قرار داده شدند. در یک مورد نیز ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق هدف حمله قرار گرفت که در جریان آن، محمدرضا زاهدی، از فرماندهان بلندپایه سپاه پاسداران کشته شد.
اگرچه جمهوری اسلامی با اعزام نیروهای نظامی، امنیتی و کمکهای مالی، نقشی محوری در بقای اسد داشت اما اسد در جریان تنش تهران با ریاض، خود و کشورش را نسبتا از معرکه دور نگه داشت.
در نهایت او که پس از سرکوب خونین مخالفانش از سوی کشورهای عربی منزوی شده بود، در اردیبهشت ۱۴۰۲، با استقبال گرم آنها دوباره به اتحادیه عرب بازگشت.
پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، سوریه بارها هدف حمله هوایی قرار گرفته است که تقریبا در تمام موارد، اسد ترجیح داده است واکنش مشخصی نشان ندهد.
حالا لاریجانی، معتمد خامنهای، شخصی که معمولا برای رد و بدل کردن پیامهای مهم از سوی رهبر جمهوری اسلامی مامور میشود، به سوریه رفته تا با اسد دیدار کند.
هنوز جمهوری اسلامی انتقام وعده داده شده خود را از اسرائیل نگرفته اما مقامات نظامی ایران آن را قطعی میدانند؛ هر چند درباره زمان آن اظهار نظر نمیکنند.
در هر سناریویی که جمهوری اسلامی طرحریزی کند، سوریه به عنوان کشور هممرز با لبنان و اسرائیل، نقشی مهمی دارد.
امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، در آستانه دیدار تیمهای فوتبال اسرائیل و فرانسه تاکید کرد: «ما تسلیم یهودستیزی نخواهیم شد.»
او با اشاره به حملات اخیر به طرفداران اسرائیلی فوتبال در آمستردام افزود خشونت و تهدید در فرانسه و سایر نقاط جهان «هرگز پیروز نخواهد شد».
مکرون قرار است به همراه میشل بارنیه، نخستوزیر فرانسه، این دیدار را از نزدیک تماشا کند.
بنا بر اعلام کاخ الیزه، این اقدام برای ارسال «پیام برادری و همبستگی پس از اَعمال غیرقابل تحمل یهودستیزانه» در آمستردام صورت میگیرد.
وزارت خزانهداری آمریکا تحریمهایی را علیه یک هلدینگ سوری با نام «القاطرجی» و تعدادی از افراد، شرکتها و کشتیهای مرتبط با آن، وضع کرد. به گفته واشینگتن، این هلدینگ در تامین مالی نیروی قدس سپاه پاسداران و حوثیهای یمن دست دارد.
وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرد هلدینگ القاطرجی از طریق فروش نفت ایران به سوریه و چین، صدها میلیون دلار در اختیار نیروی قدس سپاه و حوثیها قرار داده است.
این وزارتخانه افزود جمهوری اسلامی «بهطور فزایندهای به شرکای تجاری کلیدی، مانند شرکت القاطرجی، برای تامین مالی فعالیتهای بیثبات کننده و شبکهای از نیروهای نیابتی تروریستیاش در سراسر منطقه وابسته است».
اختلافات دیپلماتیک در اجلاس کاپ ۲۹ باکو بالا گرفت و پس از اینکه الهام علیاف، رییسجمهوری آذربایجان، فرانسه را به «استعمار» و ارتکاب «جنایات» در کارائیب متهم کرد، وزیر اقلیم فرانسه سفر خود به باکو را لغو کرد.
علیاف غرب را به نفاق در سیاستهای اقلیمی متهم کرد و گفت کشورهای غربی در حالی که خود از بزرگترین مصرفکنندگان سوختهای فسیلی هستند، کشورهای دیگر را در زمینه تغییرات اقلیمی نصیحت میکنند.
اتحادیه اروپا در واکنش به این تنشها، با تاکید بر اهمیت فضای آزاد مذاکرات در کاپ، خواستار کاهش تنشها شد.
وپکه هوکسترا، کمیسر اقلیم اتحادیه اروپا، گفت: «اجلاس کاپ باید مکانی برای مذاکره اقلیمی باشد و ریاست اجلاس وظیفه دارد این فضا را فراهم کند.»
آرژانتین نشست را ترک کرد
به گزارش رویترز و به نقل از دو دیپلمات حاضر در اجلاس، نمایندگان دولت آرژانتین بدون ارائه توضیحی از ادامه مذاکرات در کاپ ۲۹ خارج شدند.
سفارت آرژانتین در باکو نیز از اظهارنظر درباره این اقدام خودداری کرد. پیشتر خاویر میلی، رییسجمهوری آرژانتین، گرمایش زمین را یک «افسانه» خوانده بود.
تعهدات جدید مالی در باکو
روز پنجشنبه، زاکیر نورییف، ربیس انجمن بانکهای آذربایجان، اعلام کرد که ۲۲ بانک این کشور متعهد شدهاند تا ۱/۲ میلیارد دلار برای پروژههای مرتبط با گذار به اقتصاد کمکربن در آذربایجان اختصاص دهند.
مسیری پرهزینه برای پایداری اقلیمی
کارشناسان هشدار دادند که کشورهای در حال توسعه به حداقل یک تریلیون دلار در سال برای گذار به انرژیهای سبز و مقابله با حوادث اقلیمی نیاز دارند و این مبلغ تا سال ۲۰۳۵ به ۱/۳ تریلیون دلار در سال افزایش مییابد.
کمک مالی پیشین ۱۰۰ میلیارد دلاری که برای کشورهای فقیر تا سال ۲۰۲۵ در نظر گرفته شده بود، با دو سال تاخیر در سال ۲۰۲۲ تحقق یافت، اما این بودجه عمدتا بهصورت وام پرداخت شد، نه کمک بلاعوض؛ موضوعی که کشورهای دریافتکننده نسبت به آن اعتراض دارند.
گزارش اخیر گروه مستقل کارشناسان مالی اقلیمی تاکید میکند که هر گونه کوتاهی در سرمایهگذاری تا سال ۲۰۳۰، فشار بیشتری بر سالهای آینده وارد کرده و مسیر رسیدن به پایداری اقلیمی را پرهزینهتر خواهد کرد.
این گزارش هشدار داده است که «هرچه اقدامات امروز کمتر باشد، سرمایهگذاری بیشتری برای آینده نیاز است.»
در حاشیه اجلاس، نمایندگان کشورها روی پیشنویس توافقات مالی مذاکره میکنند، اما بهگفته برخی دیپلماتها، اسناد اولیه نشاندهنده اختلاف نظرات جدی میان کشورهای شرکتکننده است.
برخی از مذاکرهکنندگان اعلام کردهاند که متن توافقات مالی فعلی بیش از حد طولانی است و نیاز به اصلاح دارد تا مذاکرات رسمی بتوانند آغاز شوند.
چالشهای سیاسی و مالی
انتظار میرود که خروج احتمالی ایالات متحده از هر گونه توافق مالی جدید با ورود دونالد ترامپ به ریاستجمهوری فشار بیشتری بر دیگر کشورها برای تامین این بودجه وارد کند.
ترامپ پیشتر نیز از توافق پاریس خارج شده بود و مخالفت خود را با پرداختهای اقلیمی ابراز کرده است.
در این راستا، بانکهای توسعهای چندجانبه نظیر بانک جهانی که از سوی کشورهای ثروتمند تامین مالی میشوند، برنامهای برای افزایش حمایت مالی از پروژههای اقلیمی به مبلغ ۱۲۰ میلیارد دلار در سال تا ۲۰۳۰ اعلام کردهاند و ۶۵ میلیارد دلار هم از بخش خصوصی برای این برنامه در نظر گرفته شده است.
