دادستان کل جمهوری اسلامی: با عاملان هرگونه قصور در ترور هنیه برخورد شود

پس از ترور اسماعیل هنیه، نگاه‌ها به سمت ناکارآمدی دستگاه امنیتی و حفاظتی در جمهوری اسلامی نشانه رفتند.

حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مجلس شورای اسلامی، در واکنش به ترور هنیه گفت: «در حادثه شهادت اسماعیل هنیه در تهران نمی‌توان احتمال ایفای نقش افراد نفوذی را رد کرد، زیرا به هر حال، رژیم صهیونیستی ممکن است با پرداخت دلارهای آمریکایی به برخی افراد نادان یا خودفروخته، آن‌ها را برای دریافت اطلاعات یا انجام عملیات‌های تروریستی، اجیر کند»

سپاه ولی‌امر

وظیفه حفاظت از جان میهمانان خارجی جمهوری اسلامی به عهده، سپاه حفاظت ولی‌امر است. خرداد ماه سال ۱۳۹۷، علی نصیری، فرمانده وقت سپاه حفاظت در گفتگویی با خبرگزاری تسنیم-وابسته به سپاه پاسداران نحوه حفاظت از مقام‌های خارجی را که به ایران سفر می‌کنند تشریح کرد.

نصیری گفته بود قبل از اینکه مقام‌های عالی خارجی به ایران سفر کنند، سپاه وضعیت داخلی آن کشورها را بررسی می‌کند. به گفته او «سپاه در این بررسی، می‌سنجد که چه تهدیدات داخلی‌ای ممکن است از آن کشور، به ایران منتقل شده و آن مقام خارجی را در کشور ما تهدید کرده و یا هدف قرار دهد.»

فرمانده وقت سپاه حفاظت تاکید کرده بود که اگر سپاه به این نتیجه برسد که در ایران تهدیداتی ممکن است متوجه آن مقام خارجی شود، برای مقابله با آن تهدیدات، پیش‌بینی‌های خاصی انجام می‌دهد تا از جان مقام‌های خارجی محافظت شود.

یک سال پس از این مصاحبه و در سال ۱۳۹۸، شایعه شد نصیری بازداشت شده است. نیویورک تایمز نیز در گزارشی ضمن اشاره به بازداشت ده‌ها نفر از کارکنان وزارت دفاع، موضوع را تایید کرد.

از فروردین سال ۱۳۹۸، همزمان با شایعه فرار نصیری، حسین سلامی فتح‌الله جمیری را به سمت فرماندهی سپاه حفاظت منصوب کرد.

هزینه‌های حفاظت

۳۱ تیرماه امسال، اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، گفت: «با یک بودجه ۱۰ برابری زیرساختی و با پیگیری رئیسی و مجلس و قانون بودجه، توانستیم زیرساخت‌های امنیتی را گسترش دهیم و با اسرائیل به خوبی مقابله کنیم.»

او روز چهارشنبه سوم مرداد ۱۴۰۳، یک هفته قبل از ترور هنیه در پایتخت گفته بود: «شبکه، دسترسی و توانمندی‌های شبکه نفوذ موساد که شخصیت‌های علمی ما را ترور می‌کرد یا در مراکز حیاتی خرابکاری می‌کرد، از بین رفت.»

بودجه وزارت اطلاعات در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان بود. در قانون بودجه سال ۱۴۰۲، بودجه سپاه حفاظت ۳۷۴/۵ میلیارد تومان در نظر گرفته شد. بودجه این دستگاه در سال ۱۴۰۱، حدود ۳۰۶ میلیارد و در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۵۴ میلیارد تومان بود. در لایحه بودجه امسال هم بودجه سپاه حفاظت ۴۳۳ میلیارد تومان پیشبینی شده است.

با ترور اسماعیل هنیه در تهران، آن هم در محدوده سعدآباد تهران با بالاترین سطح امنیت هم‌زمان با مراسم تحلیف پزشکیان، به نظر می‌رسد بودجه‌های ۱۰ برابری به طور مشخصی نتوانسته عملکرد مطلوبی برای جمهوری اسلامی داشته باشد.

یورونیوز در گزارشی نوشت باربارا بوچ، نماد جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌کیو+ و فعال فمینیست اعلام کرد که پس از حضور در افتتاحیه بازی‌های المپیک پاریس از عاملان راه‌اندازی «کمپین بی‌سابقه آزار سایبری و افترا» شکایت کرده است.

بوچ در حساب اینستاگرام خود نوشت: «ابتدا تصمیم گرفتم سکوت کنم تا نفرت‌پراکنان آرام شوند، اما پیام‌های تهدیدآمیز مدام افزایش می‌یابد. همه این‌ها به خاطر فرصتی بود که با آن توانستم تنوع کشورم را از طریق هنر و موسیقی و در کنار هنرمندانی نمایش دهم که تحسین‌شان می‌کنم.»

او با اعلام این خبر گفت: «من در تمام زندگی‌ام از قربانی شدن امتناع کرده‌ام و حالا هم سکوت نخواهم‌کرد.»

آدری مسلیتی، وکیل بوچ، نیز گفت که موکلش با تهدید به «مرگ، شکنجه و تجاوز» و همچنین «توهین‌های یهودستیزانه، همجنس‌گراستیزانه، جنسیت‌ستیزانه و چاقی‌ستیزانه متعدد» مواجه است.

مسلیتی افزود: «بوچ امروز برای این اعمال، چه از شهروندان فرانسوی و چه خارجی‌ها، شکایت می‌کند و قصد دارد هر کسی را که در آینده به دنبال ارعاب او باشد، تحت پیگرد قانونی قرار دهد.»

بوچ که مروج «عشق و فراگیری» است، تاکید کرد از کسانی که پشت نام‌های مستعار پنهان می‌شوند تا نفرت خود را بروز دهند، نمی‌ترسد.

انجمن فرانسوی مبارزه با همجنس‌گراستیزی «اِس.اُ.اِس» (SOS) با صدور بیانیه‌ای از بوچ حمایت و تاکید کرد که چنین رفتارهایی قابل قبول نیست.

بوچ در مراسم افتتاحیه روز جمعه ۲۶ جولای (پنج مرداد)، در کنار رقصندگان و هنرمندان درگ مانند نیکی دال و پالوما، در بخشی به عنوان «جشن» به اجرا پرداخت.

این بخش از مراسم با انتقادهایی از سوی برخی گروه‌های مذهبی و شخصیت‌های سیاسی مواجه شد.

منتقدان این اجرا را تقلیدی از تابلوی «شام آخر» لئوناردو داوینچی دانستند.

شورای اسقف‌های فرانسه (CEF) از «صحنه‌های تمسخرآمیز نسبت به مسیحیت» ابراز تاسف کرد.

این نظر از سوی ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز تکرار شد.

انجمن انگلیکن در مصر با ابراز «تاسف عمیق» اعلام کرد که این مراسم می‌تواند باعث شود کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) «هویت ورزشی متمایز و پیام انسان‌دوستانه خود را از دست بدهد».

اندرو تیت، شخصیت رسانه‌ای جنجالی که منتظر محاکمه به اتهام قاچاق انسان، تجاوز جنسی و تشکیل یک گروه جنایتکار برای استثمار جنسی زنان است و برادرش تریستان تیت نیز از جمله منتقدان این بخش از مراسم افتتاحیه بودند.

آن‌ها در مقابل کلیسایی در نزدیکی سفارت فرانسه در بخارست به اعتراض ایستادند.

ایلان ماسک، مالک ایکس و تسلا نیز درحساب کاربری خود نوشت: «تا زمانی که شجاعت بیشتری برای دفاع از آنچه منصفانه و درست است نباشد، مسیحیت از بین خواهد ‌رفت.»

دونالد ترامپ نیز نتوانست از توصیف مراسم افتتاحیه به ویژه صحنه نمایش درگ کوئین‌های آن به عنوان یک «ننگ» خودداری کند.

رییس‌جمهوری سابق آمریکا در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز گفت: «من بسیار روشن‌فکر هستم، اما فکر می‌کنم کاری که آن‌ها انجام دادند مایه شرمساری بود.»

توماس ژولی، مدیر هنری مراسم تاکید کرد که این صحنه «جشنی بزرگ مرتبط با خدایان المپ» از اساطیر یونان باستان و هدفش نمایش تنوع و فراگیری بوده ‌است.

او گفت: «ما می‌خواستیم درباره تنوع صحبت کنیم. در فرانسه آزادی هنری وجود دارد و ما خوشبختیم که در کشوری آزاد زندگی می‌کنیم.»

با این حال، آن دی‌کامپ، سخنگوی پاریس ۲۰۲۴ عذرخواهی کرد و گفت: «هرگز قصد بی‌احترامی به هیچ گروه مذهبی وجود نداشته ‌است.»

او به مطبوعات گفت: «مراسم افتتاحیه تلاش کرد تا تحمل جامعه را جشن بگیرد. ما معتقدیم که این هدف محقق شده ‌است.»

آنتونیو تایانی، وزیر امور خارجه ایتالیا با اعلام حمایت از موضع آنتونی بلینکن، همتای آمریکایی خود پس از ترور هنیه گفت برقراری آتش‌بس در غزه در پی این رویداد «ضروری» است.

او افزود رم به تلاش‌های خود برای جلوگیری از گسترش درگیری‌ها در خاورمیانه ادامه می‌دهد.

تایانی تاکید کرد: «ما مطلقا نمی‌خواهیم خاورمیانه وارد جنگی آشکار شود.»

اسماعیل هنیه بامداد چهارشنبه ۱۰ مرداد در محل اقامتش در تهران هدف حمله قرار گرفت و همراه یکی از محافظانش کشته شد.

این حمله که در قلب پایتخت ایران انجام گرفته، تنش‌های موجود در منطقه را به شدت افزایش داده ‌است.

تحلیل‌گران سیاسی معتقدند این اقدام می‌تواند موازنه قدرت را در خاورمیانه دستخوش تغییرات اساسی کند و احتمال درگیری‌های گسترده‌تر را افزایش دهد.

نایتلی (The Nightly) به نقل از سفیر پیشین استرالیا در اسرائیل، کشتن هنیه را با حذف اسامه بن لادن، بنیان‌گذار القاعده از سوی ایالات متحده مقایسه کرد.

هنیه پس از کشته شدن بن لادن با توصیف او به عنوان «مجاهد عرب» از نابودی‌اش در عملیات نظامی آمریكاییان ابراز تاثر كرد و این اقدام را «ادامه سیاست آمریكا در سركوب و ریختن خون اعراب و مسلمانان» دانست.

دیو شارما، سفیر پیشین استرالیا در اسرائیل گفت هنیه در برنامه‌ریزی و اجرای حملات هفتم اکتبر دست داشته و «هدف نظامی مشروعی، مشابه نابود کردن اسامه بن لادن در پاکستان در سال ۲۰۱۱» بوده ‌است.

شارما همچنین بر نقش فزاینده جمهوری اسلامی در تنش‌های منطقه‌ای تاکید کرد و گفت: «علاوه بر حمایت از حماس، جمهوری اسلامی به طور فزاینده‌ای در پی هدف قرار دادن مستقیم اسرائیل با ادامه این جنگ بوده ‌است؛ از حمله موشکی به خاک اسرائیل در ماه آوریل گرفته تا استفاده از نیروهای نیابتی، حزب‌الله و حوثی‌های یمن برای هدف قرار دادن اسرائیل در هفته‌های اخیر.»

به گفته او، تاکتیک‌های تهاجمی جمهوری اسلامی به این معناست که نباید از تبدیل شدن ایران به هدف عملیات نظامی تعجب کرد.

در پی افزایش نگرانی‌ها از احتمال گسترش درگیری‌ها در منطقه، کشورهای مشترک‌المنافع به اتباع خود هشدار داده‌اند هر چه سریع‌تر لبنان را ترک کنند.

از بین بردن هنیه چند روز پس از حمله مرگبار حزب‌الله به زمین فوتبال کودکان در بلندی‌های جولان انجام شد که به کشته شدن ۱۲ کودک انجامید.

اگرچه اسرائیل به طور رسمی مسئولیت این حمله را نپذیرفته است اما پیش‌تر وعده داده ‌بود رهبران حماس را به دلیل حمله هفتم اکتبر و کشته شدن هزار و ۲۰۰ نفر و گروگان گرفتن ۲۵۰ نفر دیگر، از بین خواهد ‌برد.

نایتلی به نقل از الکس ریوچین، مدیر اجرایی شورای یهودیان استرالیا، هنیه را یک «قاتل جمعی بی‌رحم» (مشابه بن لادن) توصیف کرد و نوشت: «مرگ او جهان را به مکانی بهتر تبدیل می‌کند.»

ریوچین افزود: «مرگ هنیه، تروریست بزرگ، ضربه‌ای به نیروهای شیطانی است و به اندازه مرگ البغدادی و بن لادن اهمیت دارد. این مرد صدها عملیات انتحاری با هدف قرار دادن اتوبوس‌ها و کافه‌ها را طراحی و تایید کرد.»

به گفته او، اسماعیل هنیه کسی بود که به تبدیل شدن غزه به یک «اردوگاه تروریستی عظیم» کمک کرد؛ جایی که برای مردم غزه فاجعه آفرید و سال‌ها اسرائیلی‌ها را به وحشت انداخت.

پس از حمله موشکی حزب‌الله به زمین فوتبال کودکان، حمله هوایی تلافی‌جویانه اسرائیل در شب سه‌شنبه نهم مرداد در حومه پرجمعیت بیروت و پایگاه معروف حزب‌الله در ضاحیه جنوبی بیروت رخ داد که دست‌کم سه کشته و ۷۴ زخمی بر جای گذاشت.

این تحولات، نگرانی‌هایی جدی را درباره امنیت شهروندان خارجی، از جمله استرالیایی‌ها در لبنان برانگیخته است.

دکتر جمال ریفی، از رهبران برجسته جامعه مسلمانان استرالیا گفت حدود ۲۲ استرالیایی را می‌شناسد که در حال حاضر در لبنان زندگی می‌کنند و انتظار دارد پس از مرگ هنیه، به سرعت این کشور را ترک کنند.

او گفت: «من به مردم توصیه می‌کنم از لبنان خارج شوند. در حال حاضر فرودگاه هنوز فعال است و آن‌ها باید از پروازهای تجاری استفاده کنند. ما درباره خطرات این جنگ به آن‌ها هشدار دادیم. شما نمی‌توانید پیش‌بینی کنید چه اتفاقی می‌افتد و با این ترور، من معتقدم که خروج از لبنان ضروری خواهد ‌بود.»

وزارت امور خارجه استرالیا مجددا هشدار داد استرالیایی‌هایی که لبنان را ترک نکرده‌اند، ممکن است در بحبوحه نگرانی‌ها نسبت به وخامت اوضاع امنیتی، برای مدت طولانی در این کشور گیر بیفتند.

نایتلی به نقل از سخنگوی وزارت امور خارجه استرالیا نوشت: «برخی از شرکت‌های هواپیمایی پروازهای این هفته را به تعویق انداخته یا لغو کرده‌اند و احتمال لغو و اختلالات بیشتر بدون اطلاع قبلی وجود دارد.»

به گفته این وزارت‌خانه، فرودگاه بیروت ممکن است بسته شود و استرالیایی‌ها نتوانند برای مدت نامعلومی از طریق فرودگاه بیروت خارج شوند.

دولت ممکن است در چنین شرایطی قادر به کمک به استرالیایی‌ها برای خروج نباشد.

در سایه این رویدادها، آمار تلفات جنگ در غزه همچنان رو به افزایش است.

طبق گزارش وزارت بهداشت غزه که تحت کنترل حماس است، تاکنون نزدیک به ۴۰ هزار فلسطینی جان خود را از دست داده‌اند.

این آمار تفکیکی میان غیرنظامیان و نیروهای نظامی قائل نشده ‌است.

این تحولات، چشم‌انداز صلح در منطقه را بیش از پیش مبهم ساخته و نگرانی‌های جهانی درباره احتمال گسترش درگیری‌ها را به شدت افزایش داده ‌است.

بر اساس گزارش نایتلی، جامعه بین‌المللی با نگرانی تحولات منطقه را زیر نظر گرفته است؛ در حالی که تلاش‌ها برای یافتن راه‌حلی دیپلماتیک برای پایان دادن به خشونت‌ها ادامه دارد.

این رویداد به طور مستقیم بر روند داخلی سیاست ایران و شکل‌گیری و معرفی دولت مسعود پزشکیان، که تازه در حال آغاز است، موثر خواهد بود. از سوی دیگر می‌توان این اتفاق را حاصل فساد ساختاری در حکومت جمهوری اسلامی دانست.

در ادامه به برخی از این تاثیرات این رویداد و اثرات فساد جمهوری اسلامی در رخ دادن آن اشاره می‌شود، اما این‌که تاثیرات مورد نظر دقیقا در چه جهتی باشد، قابل پیش‌بینی نیست.

تغییر و بازبینی انتخاب وزرا

رویداد مهم و غیرمنتظره کشته‌شدن اسماعیل هنیه آن‌هم در قلب تهران توجه دولت و مقام‌های حکومت را به خود جلب می‌کند و تمرکز آن‌ها نسبت به روند شکل‌گیری دولت و معرفی وزیران و اجرایی کردن برنامه ها را دچار اختلال خواهد کرد.

این رویداد با پوشش رسانه‌ای گسترده‌ و توجه افکار عمومی داخلی و جهانی مواجه شده است. در چنین مواقعی، فرآیندهای داخلی مانند معرفی وزرا ممکن است تحت‌الشعاع قرار گیرند و یا با حساسیت بیشتری مواجه شوند و حتی بازنگری در آن نیز محتمل است.

با افزایش تنش‌های منطقه‌ای یا بین‌المللی، حاکمیت و دولت چهادهم مجبور می‌شوند اولویت‌های خود را تغییر دهند. به عنوان مثال، در صورت افزایش تحریم‌ها یا فشارهای بین‌المللی، تمرکز بیشتری بر روی سیاست خارجی و مسائل امنیتی قرار می‌گیرد.

اگر قتل هنیه منجر به تغییرات قابل توجهی در روابط خارجی ایران شود، این مساله ممکن است بر روند انتصاب وزرای جدید، به ویژه در وزارتخانه‌های مرتبط با سیاست خارجی و امنیتی تاثیر بگذارد. ممکن است نیاز به وزرایی با تجربه و توانمندی‌های خاص در شرایط جدید بیشتر احساس شود.

در صورتی که قتل هنیه منجر به تغییراتی در سیاست‌های منطقه‌ای شود که به نحوی ایران را درگیر کند، ممکن است فشارهای سیاسی داخلی برای معرفی افراد خاصی به عنوان وزرا افزایش یابد.

ضعف سیستم امنیتی و اطلاعاتی

کشته‌شدن هنیه از اثرات بلندمدت فساد اقتصادی و سیاسی نهادینه در جمهوری اسلامی است.

فساد اقتصادی-مدیریتی جمهوری اسلامی می‌تواند نقش مهمی در نفوذ اسرائیل به دستگاه‌های امنیتی ایران داشته باشد. این نقش به چندین شکل و به میزان قابل توجهی قابل ارزیابی است.

سوء استفاده از منابع و امکانات: فساد اقتصادی-مدیریتی منجر به سوء استفاده از منابع و امکانات دولتی و توزیع رانت می‌شود. افراد و باندهای فاسد از موقعیت‌های خود برای بهره‌برداری شخصی یا انتقال اطلاعات به طرف‌های خارجی، از جمله اسرائیل، استفاده می‌کنند. این امر به پیدایش انواع باگ‌ها و ضعف در حفظ اطلاعات حساس و حتی فروش آن‌ها به عوامل خارجی منجر شود.

کاهش کارآیی و نظارت: فساد ساختاری و نهادینه به کاهش کارآیی و اثربخشی سیستم‌های نظارتی و کنترلی در دستگاه‌های امنیتی منجر می‌شود. طبیعی است زمانی که نهادهای نظارتی به دلیل فساد قادر به انجام وظایف خود نباشند، احتمال نفوذ عوامل خارجی افزایش می‌یابد.

تضعیف روحیه و انگیزه کارمندان: فساد اقتصادی و مدیریتی به تضعیف روحیه و انگیزه کارمندان امنیتی منجر می‌شود. زمانی که کارکنان احساس کنند مدیران و همکاران آن‌ها فاسد هستند، تعهد خود به امنیت ملی را از دست می‌دهند، که این امر می‌تواند به سهل‌انگاری یا حتی همکاری با سرویس‌های امنیتی خارجی منجر شود.

تسهیل جاسوسی: افراد فاسد در نظام اطلاعات و امنیت برای دریافت رشوه یا حفظ منافع شخصی خود، اطلاعات حساس را به اسرائیل می‌فروشند. این اطلاعات می‌تواند شامل جزئیات عملیات امنیتی، هویت ماموران مخفی، یا اطلاعات استراتژیک باشد.

موانع در مبارزه با نفوذ خارجی: فساد مورد اشاره در ساختار نظام جمهوری اسلامی مانع از اقدامات موثر برای شناسایی و مقابله با عوامل نفوذی است. برای مثال، افراد فاسد ممکن است مانع از تحقیقات درباره نفوذهای مشکوک شوند یا حتی از دستگیری عوامل نفوذی جلوگیری کنند.

به این ترتیب می‌توان گفت کشته‌شدن هنیه در تهران یک پیامد فسادهای اقتصادی و سیاسی است و از سویی مسیر تشکیل دولت و جمهوری اسلامی را نیز به صورت متقابل تحت تاثیر قرار می‌دهد.