تصاویر ۷ عضو کشته شده سپاه در حمله به کنسولگری ایران در سوریه منتشر شد

نامزدی مراد کروم، وزیر سابق شهرسازی و مسکن از «حزب عدالت و توسعه» که به عنوان یکی از عاملان افزایش مرگ و میر زلزله سال گذشته ترکیه نام برده می‌شود، شرایط را به نفع امام‌اوغلو تغییر داد.

حزب جمهوری‌خواه خلق در حالی در این انتخابات به پیروزی رسید که در دو دهه گذشته یعنی پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه تقریبا در همه انتخابات، در همه سطوح و در سراسر ترکیه در مقابل حزب عدالت و توسعه شکست خورده بود.

با این پیروزی یک رقیب جدی برای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در سال ۲۰۲۸ برای اردوغان قد علم کرد و این رقیب قدرتمند کسی جز اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول نیست.

اقتصاد، پاشنه آشیل حزب عدالت و توسعه

در سال‌های اخیر لیر ترکیه در مقابل دلار آمریکا مدام ارزش خود را از دست داده است، طوری‌که در ماه می سال قبل و دقیقا قبل از انتخابات ریاست جمهوری، هر دلار آمریکا با ۱۹ لیر ترکیه معامله می‌شد اما ارزش هر دلار در روز ۳۱ مارس یعنی روز انتخابات، برابر با ۳۲ لیر بود.

نرخ تورم در ترکیه در پایان سال گذشته همچنان در حال افزایش بود. بر اساس گزارش ارائه شده توسط اداره ملی آمار در آنکارا، در ماه دسامبر قیمت مواد مصرفی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۴.۷۷ درصد افزایش یافت. این دومین ماه متوالی بود که نرخ تورم افزایش یافت و به بالاترین میزان خود در بیش از یک سال گذشته رسید.

دولت اردوغان در دو سال گذشته چند بار حقوق پایه کارگران در ترکیه را افزایش داد و چون میزان تورم همیشه بیش از میزان افزایش حقوق کارگران و کارمندان هم در بخش خصوصی و هم در بخش دولتی بود، این کار باعث تداوم نارضایتی بخش زیادی از مردم از  کارکرد اقتصادی دولت حزب عدالت و توسعه شد.

حدود ۱۶ میلیون بازنشسته در ترکیه وجود دارد که حقوق اندک اکثر قریب به اتفاق این طیف کفاف زندگی را نمی‌دهد و بخش زیادی از آن‌ها با توجه به اجرایی نشدن وعده‌های دولت برای بهبود شرایط اقتصادی‌شان در انتخابات به احزاب مخالف رای دادند.

یکی از مواردی که باعث افزایش نارضایتی مردم ترکیه از دولت اردوغان شده، مساله حضور میلیون‌ها مهاجر قانونی و غیرقانونی به ویژه از سوریه، افغانستان، پاکستان و کشورهای آفریقایی در ترکیه است. احزاب مخالف معتقدند سیاست مهاجرتی ترکیه باید بازبینی شود و اقتصاد ترکیه نمی‌تواند هزینه این حجم مهاجران خارجی را تقبل کند. در ضمن اولویت مهاجران سوری در برخی ادارات و بیمارستان‌ها نیز باعث افزایش نارضایتی در بین مردم شده است. حضور بیش از پیش مهاجران خارجی در اکثر شهرها مشکلات متعددی برای مردم ترکیه به‌وجود آورده است.

نارضایتی از تداوم تجارت با اسرائیل

پس از حمله حماس به اسرائیل در اکتبر گذشته و پس از شروع جنگ، دولت ترکیه مواضع تندی علیه اسرائیل اتخاذ کرد که موجب شد تنش جدی در روابط دو کشور به‌وجود آید. علی رغم اعتراض دولتمردان ترکیه به اسرائیل درباره حملات به حماس، تجارت بین دو کشور ادامه داشت و در این چند ماه صدها کشتی از بنادر ترکیه راهی اسرائیل شدند. نفت آذربایجان نیز از طریق زیر ساختار انرژی ترکیه به اسرائیل منتقل شد. باید یادآوری کرد بیش از نیمی از فولاد مورد نیاز اسرائیل نیز از طریق شرکت‌های ترکیه تامین می‌شود.

تداوم تجارت با اسرائیل مورد اعتراض طیف زیادی از محافظه‌کاران ترکیه بود و حتی «حزب رفاه نو» به رهبری فاتح اربکان که در این انتخابات سومین حزب برتر ترکیه شد، بارها از دولت اردوغان برای تداوم تجارت با اسرائیل انتقاد کرده بود. نارضایتی از برخی سیاست‌های دولت ترکیه از جمله مساله اسرائیل باعث شد تا در اعتراض به این عملکرد تعداد آرای حزب عدالت و توسعه کاهش یابد. آمار غیر رسمی نشان می‌دهد در حدود هشت میلیون از طرفداران حزب عدالت و توسعه پای صندوق‌های رای نرفتند.

زلزله فوریه ۲۰۲۳

زلزله مرگبار فوریه ۲۰۲۳ باعث میلیاردها دلار خسارت به اقتصاد ترکیه شد و بیش از ۵۰ هزار نفر نیز در جریان این زلزله جان خود را از دست دادند. علی‌رغم وقوع این زلزله، اکثر مناطق زلزله زده در انتخابات ریاست جمهوری به اردوغان رای دادند اما تداوم مشکلات متعدد مردم در این مناطق باعث شد تا در انتخابات اخیر برخی مناطق مردم به احزاب مخالف رای دهند.

پس‌لرزه انتخابات ۳۱ مارس

یکی از بازندگان این انتخابات «حزب ملی‌گرای خوب» به رهبری مرال آک‌شنر بود. بلافاصله پس از پایان انتخابات تعدادی از مقامات این حزب خواستار استعفای آک‌شنر شدند. این حزب نه تنها برخی شهرداری‌ها را از دست داد بلکه آرای این حزب نیز در قیاس با انتخابات گذشته کاهش یافت. اصرار آک‌شنر برای تداوم ریاست این حزب به تدریج باعث خواهد شد تا هم دو دستگی در این حزب افزایش یابد و هم به احتمال زیاد این حرف در انتخابات بعدی در سیاست داخلی ترکیه نقشی نداشته باشد.

نقش کردها در انتخابات

با این‌که حزب «برابری و دموکراسی ملت‌ها» حضور فعالی در اکثر شهرها داشت و نامزد خود را برای شهرداری استانبول نیز معرفی کرد، بخشی از کردها که در انتخابات قبلی به حزب عدالت و توسعه رای داده بودند این بار به حزب جمهوری‌خواه خلق رای دادند. در مناطق کردنشین حزب برابری و دموکراسی ملت‌ها توانست شهرداری چند شهر عمده را به خود اختصاص دهد.

انتخابات ۳۱ مارس ترکیه نشان داد با وجود کم و کاستی‌ها در این کشور هنوز دموکراسی و صندوق رای می‌تواند بهترین وسیله برای رساندن صدای مردم به دولت‌ها باشد و مردم ترکیه این بار از صندوق رای برای نشان دادن نارضایتی از شرایط اقتصادی سیاسی بهره گرفتند.

دموکراسی هنوز در ترکیه زنده است و برخی از کارشناسان ترک بر این باور هستند که اگر انتخابات زودهنگام برگزار نشود سال ۲۰۲۸ ترکیه شاهد حضور رییس‌جمهور جدیدی خواهد بود.

حزب عدالت و توسعه کار سختی برای گرفتن رای اعتماد مردم ترکیه پیش رو خواهد داشت. اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند قیمت دلار در پایان سال بین ۴۴۰ تا ۴۵ لیر خواهد بود و تورم نیز در دو ماه آینده به بیشترین میزان خود در سال‌های اخیر خواهد رسید.

فصل جدیدی در سیاست داخلی و خارجی ترکیه شروع شده است. اگر دولت اردوغان نتواند در کوتاه‌مدت شرایط اقتصادی را بهبود بخشد. هم نارضایتی مردم افزایش خواهد یافت هم احتمال تغییر مهمت شیمشک، وزیر دارایی و خزانه‌داری ترکیه نیز افزایش خواهد یافت.

این انتخابات پیام روشنی نیز به احزاب مخالف داد. اقتصاد مهم‌ترین مؤلفه موثر در آرای مردم ترکیه بود و این اولویت در سال‌های آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود و هر دولتی نتواند شرایط اقتصادی مردم ترکیه را بهبود بخشد از طریق صندوق‌های رای تنبیه خواهد شد.

می‌توان امیدوار بود کشورهای خاورمیانه نیز درس لازم از این انتخابات را گرفته باشند.

روز گذشته اعتماد آنلاین در گزارشی مدعی شد استقلال برای سومین فصل متوالی از آسیا حذف شده است: «شواهد حاکی از آن است که هت‌تریک استقلال در حذف از آسیا رقم خورده مگر اینکه باشگاه با انتشار اسنادی این مساله را تکذیب کند.»

هرچند تقریبا همزمان باشگاه استقلال از بارگذاری مدارک لازم برای مجوز حرفه‌ای خبر داده بود: «هواداران استقلال مطمئن باشند باشگاه تمامی مدارک و مستندات لازم را جهت دریافت مجوز حرفه‌ای، به موقع و با دقت کامل بارگذاری کرده و هیچ گونه نگرانی و دغدغه بابت مجوز حرفه‌ای وجود ندارد.»

در بیانیه نیمه‌شب گذشته آبی‌پوشان که با عنوان تند «شکایت از اعتماد آنلاین و آدمک‌های پشت پرده حمله به استقلال» منتشر شد،‌ آمده است: «برخی افراد که سابقه دشمنی با باشگاه استقلال را دارند، به دروغ مدعی حذف استقلال از آسیا شدند. باشگاه استقلال ضمن تکذیب این خبر جعلی، بار دیگر به هواداران فهیم خود اطمینان می‌دهد تمام مدارک و مستندات از جمله تسویه‌نامه معتبر با باشگاه سانتاکلارا را بارگذاری کرده است.»

استقلال همچنین تهدید کرده «در صورت تداوم این شیطنت‌ها، اسامی افراد پشت پرده جریان‌سازی رذیلانه علیه استقلال که بابت اخذ مجوز حرفه‌ای، سرخورده می‌شوند را منتشر خواهد کرد.»

بر اساس این گزارش، «اسلام‌هراسی در آمریکا» پس از آغاز جنگ حماس و اسرائیل در روز ۱۵ مهر (هفتم اکتبر) به شدت افزایش یافته است.

در سال ۲۰۲۳، هشت هزار و ۶۱ شکایت درباره حمله به مسلمانان در این کشور به ثبت رسیده است که در مقایسه با سال پیش از آن، رشدی ۵۶ درصدی نشان می‌دهد.

حدود سه هزار و ۶۰۰ حمله تنها در بازه زمانی اکتبر تا دسامبر ۲۰۲۳ رخ داده‌اند.

شمار حملات علیه مسلمانان در سال ۲۰۲۳ در طول ۳۰ سال فعالیت شورای روابط آمریکایی-اسلامی بی‌سابقه بوده است.

حملات اسلام‌هراسانه در آمریکا از ماه ژانویه تا آخر ماه سپتامبر ۲۰۲۳، به طور میانگین ۵۰۰ مورد در ماه گزارش می‌شد اما پس از آغاز درگیری‌ها در خاورمیانه به ماهانه هزار و ۲۰۰ مورد رسید.

این در حالی است که ایالات متحده در سال ۲۰۲۲ برای اولین بار شاهد کاهش شکایت‌های ثبت‌شده در خصوص حمله به مسلمانان بود.

قتل ودیع الفیوم، کودک شش ساله فلسطینی-آمریکایی، در ایلینوی در ماه اکتبر، تیراندازی به سوی سه دانشجوی فلسطینی‌تبار در ورمانت در ماه نوامبر و حمله به یک مرد فلسطینی-آمریکایی با چاقو در تگزاس در ماه فوریه، نمونه‌های برجسته‌ای از حملات اخیر علیه مسلمانان و فلسطینیان هستند.

حمله مرگ‌بار حماس به اسرائیل در روز هفتم اکتبر حدود هزار و ۲۰۰ کشته بر جای گذاشت. شبه‌نظامیان فلسطینی همچنین بیش از ۲۴۰ نفر را در جریان این حمله ربودند و به نوار غزه منتقل کردند که از این تعداد بیش از ۱۰۰ گروگان در چارچوب آتش‌بس هفت روزه در نوامبر ۲۰۲۳ آزاد شدند.

بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، تا کنون بیش از ۳۲ هزار فلسطینی در نوار غزه بر اثر حملات اسرائیل به این منطقه جان خود را از دست داده‌اند.

تقریبا تمامی جمعیت دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفری غزه در پی بحران کنونی آواره شده‌اند.

گروه‌های حقوق بشری می‌گویند بحران کنونی خاورمیانه منجر به رشد اسلام‌هراسی، یهودستیزی و تبعیض علیه فلسطینیان در نقاط مختلف جهان شده است.

به گفته شورای روابط آمریکایی-اسلامی، بیشترین شکایت‌ها در سال ۲۰۲۳ در حوزه‌های مهاجرت و پناهندگی، تبعیض شغلی، جنایات ناشی از تنفر و تبعیض آموزشی علیه مسلمانان به ثبت رسیده است.

این شورا افزود آمار موجود از بررسی اظهارات عمومی و ویدیوهای منتشر شده و نیز گزارش‌های مردمی از طریق ایمیل و سامانه ثبت شکایت آنلاین به دست آمده است.

ساعاتی قبل از این اظهارنظر، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که یک مقام سفارت سوییس به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران را احضار کرده تا پیام مهمی را به دولت آمریکا منتقل کند.

او به جزییات این پیام اشاره نکرد و نوشت: «پیام مهمی به دولت آمریکا به‌عنوان حامی رژیم صهیونیستی ارسال شد. آمریکا باید پاسخگو باشد.»

اکنون وبسایت آکسیوس گزارش می‌دهد که سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفته است:«ایالات متحده هیچ دخالتی در حمله [اسرائیل] نداشته و ما از قبل از آن اطلاعی نداشتیم»

به گفته این مقام ارشد آمریکایی، واشینگتن این موضوع را به‌طور مستقیم به ایران اعلام کرده است.

به نوشته آکسیوس، ارسال پیام کم‌سابقه مستقیم نشان می‌دهد که دولت باید عمیقا نگران است که حمله اسرائیل به تشدید تنش در منطقه و از سرگیری حملات شبه‌نظامیان طرفدار جهوری اسلامی علیه نیروهای آمریکایی در منطقه بینجامد.

در حمله‌ای که جمهوری اسلامی آن را کار اسرائیل دانسته، محمد رضا زاهدی، فرمانده سپاه در سوریه و لبنان، یک فرمانده ارشد دیگر سپاه و پنج افسر سپاه کشته شدند.

محمدرضا زاهدی ارشدترین افسر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که از زمان کشته شدن قاسم سلیمانی توسط آمریکا در سال ۲۰۲۰ کشته شده است.

اسرائیل تا کنون مسئولیت این حمله را به‌طور رسمی بر عهده نگرفته است. با این حال، از گزارش آکسیوس چنین برمی‌آید که آمریکا نیز این حمله را کار اسرائیل می‌داند.

آکسیوس همچنین به نقل از یک مقام اسرائیلی که نامش را اعلام نکرد، گزارش داد که سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل زاهدی را که مسئولیت تسلیح و هماهنگی با حزب الله و دیگر شبه نظامیان طرفدار ایران در لبنان و سوریه را برای مدتی طولانی بر عهده داشت، تعقیب می‌کرده است.

به گفته این مقام مقام اسرائیلی، «پنجره عملیاتی برای حذف او تنها در روزهای اخیر باز شد.»

مقام‌های اسرائیلی و آمریکایی گفتند که اسرائیل چند دقیقه قبل از حمله نیروی هوایی خود به دولت بایدن اطلاع داد اما از آمریکا برای انجام عملیات اجازه نخواست.

یک مقام آمریکایی، که نام او هم اعلام نشده، به آکسیوس گفت که اطلاع‌رسانی اسراییل شامل جزییات نبود و زمانی به ما رسید که جنگنده‌های اسرائیل به پرواز درآمده بودند. به عنوان مثال، اسرائیلی‌ها به آمریکا نگفتند که قصد بمباران ساختمانی در محوطه سفارت ایران را دارند.»

به نوشته آکسیوس، این حمله اندکی قبل از نشست ویدیویی جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا با مقام‌های ارشد اسرائیلی برای بحث درباره گزینه‌های جانشین حمله زمینی به رفح، انجام شد.

یک مقام آمریکایی به آکسیوس گفته که حمله هوایی به دمشق، در طول برگزای این نشست دو ساعت و نیمه صورت نگرفت.

آکسیوس همچنین گزارش داده که ساعاتی پس از حمله به ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق، چندین حمله پهپادی از سوی سوریه به اسرائیل انجام شد، اما سامانه‌های پدافند هوایی ارتش اسرائیل این حملات را خنثی کردند.

یک مقام دفاعی آمریکا گفت یک پهپاد تهاجمی یک طرفه چند ساعت پس از حمله در دمشق توسط نیروهای آمریکایی در پادگان التنف سوریه شناسایی و منهدم شد. تلفات جانی و خسارتی به زیرساخت‌ها گزارش نشده است.

یک مقام ارشد آمریکایی نیز به آکسیوس گفت که به احتمال زیاد درگیری بین اسرائیل با جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی آن تشدید خواهد شد.

یک مقام ارشد اسرائیلی هم به این وبسایت گفت که ارتش اسرائیل برای حملات تلافی‌جویانه شبه نظامیان متحد جمهوری اسلامی در سوریه در حالت آماده‌باش قرار دارد.

یک مقام آمریکایی به رویترز گفت سالیوان قصد دارد برای بررسی موضوع عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل با بن سلمان صحبت کند، اما انتظار یک پیشرفت بزرگ را ندارد.

یک مقام دیگر گفت او مدتی‌ست که به عربستان سعودی سفر نکرده و دیدارش شامل موضوعات مختلفی می‌شود.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در روز ۲۱ مارس (دوم فروردین) گفت واشینگتن و ریاض، «پیشرفت خوبی» در گفتگوها برای عادی‌سازی روابط داشته‌اند.