واکنشهای جهانی به اعتراضات مردمی ایران همچنان ادامه دارد
در پی ادامه اعتراضات مردمی در ایران، شماری از مقامها، سیاستمداران، نهادهای بینالمللی و چهرههای سیاسی و مدنی در خارج و داخل کشور به این تحولات واکنش نشان دادهاند.
در پی ادامه اعتراضات مردمی در ایران، شماری از مقامها، سیاستمداران، نهادهای بینالمللی و چهرههای سیاسی و مدنی در خارج و داخل کشور به این تحولات واکنش نشان دادهاند.
در سطح بینالمللی، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در آغاز دیدار خود با بنیامین نتانیاهو، با اشاره به دور جدید اعتراضات در تهران و برخی شهرهای دیگر ایران گفت: «آنها مشکلات زیادی دارند. تورم شدیدی دارند. اقتصادشان فروپاشیده است. اقتصاد وضعیت خوبی ندارد. میدانم مردم چندان راضی نیستند. اما فراموش نکنید، هر بار که اعتراضی رخ میدهد یا گروهی، کوچک یا بزرگ، شکل میگیرد، شروع به تیراندازی به مردم میکنند.»
او افزود در دیدار با نتانیاهو «من قرار نیست درباره سرنگونی یک حکومت صحبت کنم.»
ترامپ همچنین تاکید کرد: «میدانید، مردم را میکشند. من سالهاست این را دیدهام. نارضایتی بسیار گسترده است. ۱۰۰ هزار نفر، ۲۰۰ هزار نفر جمع میشوند، اما ناگهان تیراندازی شروع میشود و آن گروه خیلی سریع متفرق میشود. من سالها این رفتار را زیر نظر داشتهام. آنها آدمهای بیرحم، بسیار بیرحمی هستند.»
راجر ویکر، سناتور جمهوریخواه آمریکا نیز در واکنش به این اعتراضات گفت: «ایرانیان امروز در واکنش به ویرانی اقتصادی که رهبری حامی تروریسم جمهوری اسلامی بر کشور تحمیل کرده، به خیابانها آمدهاند.»
او افزود: «از مبارزه مردم ایران برای رسیدن به یک حکمرانی خردمندانه که منافع مردم را به جای تروریستهای اسلامگرا در اولویت قرار دهد، حمایت میکنم. ایرانیان باید از استبدادی که جامعه شکوفای آنها را ویران کرده است، رها شوند.»
کاترین شکدم، پژوهشگر یهودی بریتانیایی-فرانسوی، در شبکه ایکس از اعتراضات مردم ایران حمایت کرد و نوشت: «تنها نیستید. میلیونها نفر در سراسر جهان با تحسین و دلسوزی شاهد ایستادگی شما در برابر رژیمی هستند که دههها تلاش کرده روح انسانی را با ترس و سرکوب بشکند. با این حال، شما همچنان ایستادهاید.»
عراقچی در یادداشتی که سهشنبه هشتم دی در روزنامه گاردین منتشر شد، نوشت که حمایت گستردهای در منطقه از نتیجه موفقیتآمیز مذاکرات وجود دارد.
او در این یادداشت که یک روز پس از دیدار دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو در ایالت فلوریدا منتشر شد، افزود پایگاه حامیان ترامپ در حزب جمهوریخواه متمایل به یک توافق است و نه ورود به جنگهای غیرضروری.
بهنوشته گاردین، در جریان مذاکرات نتانیاهو با ترامپ، درخواستهای اسرائیل برای بررسی حملات جدید به ایران در کنار طرح صلح غزه مورد بحث قرار گرفت.
بر اساس این گزارش، نتانیاهو میگوید که تهران پس از حملات مشترک اسرائیل و آمریکا که به سایتهای هستهای جمهوری اسلامی آسیب جدی وارد کرد، ممکن است بهدنبال بازسازی برنامه هستهای خود باشد.
گاردین اضافه کرد که نتانیاهو همچنین نگرانی فزایندهای در مورد خطری که برنامه موشکی جمهوری اسلامی برای اسرائیل ایجاد میکند، ابراز کرده است.
این روزنامه اشاره کرد که گزارشهای مربوط به اعتراضات در ایران که به سومین روز رسیده است، او را جسورتر خواهد کرد.
بر اساس این گزارش، ترامپ دوشنبه هشتم دی در گفتوگو با خبرنگاران در کنار نتانیاهو گفت: «امیدوارم آنها دوباره در تلاش برای ایجاد تأسیسات نباشند، زیرا اگر چنین کنند، ما چارهای جز ریشهکن کردن سریع این تأسیسات نخواهیم داشت.»
پیش از این دیدار، یک مقام اسرائیلی که نامش فاش نشده بود، اعلام کرده بود نتانیاهو قصد دارد اطلاعات تازهای درباره تلاش جمهوری اسلامی برای بازسازی توان نظامی و افزایش تولید تسلیحات متعارف و موشکی در اختیار دولت ایالات متحده بگذارد.
به نوشته گاردین، عراقچی بهطور مستقیم از ترامپ خواست که هشدارهای اسرائیل را کنار بگذارد و متوجه شود که دریچه باریکی برای از سرگیری مذاکرات با ایران باز شده است.
این روزنامه اشاره کرد که «این یکی از مستقیمترین درخواستهای عراقچی از واشینگتن برای از سرگیری مذاکرات و گنجاندن ایران در خاورمیانهای از نو تنظیم شده است.»
او نوشت: «دولت آمریکا اکنون با یک دو راهی روبرو است: میتواند با پول مالیاتدهندگان آمریکایی و اعتبار این کشور، به صدور چکهای سفید برای اسرائیل ادامه دهد، یا بخشی از یک تغییر ساختاری برای بهتر شدن باشد.»
عراقچی خطاب به ترامپ نوشت: «شما هرگز ما را در ایران شکست نخواهید داد، اما با گفتوگوهای واقعی هر دو برنده خواهیم شد.»
او با اشاره به جنگ ۱۲ روزه در تابستان سال جاری نوشت در حالی که نتانیاهو به رویای خود «برای کشاندن آمریکا به یک تقابل نظامی با ایران رسید، این اقدام برای اسرائیل هزینهای سنگین و بیسابقه داشت.»
این در شرایطی است که میدلایست فروم، اندیشکده مستقر در ایالات متحده، یازدهم آبان در مقالهای نوشت که جنگ ۱۲ روزه از هم گسیختگی استراتژیک جمهوری اسلامی را سرعت داد، به افزایش سرکوب داخلی، چرخش حکومت به سوی ملیگرایی انجامید و همزمان حکومت را در برابر بحرانهای آینده آسیبپذیرتر کرد.
این مقاله، جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی با اسرائیل و آمریکا را برخلاف تبلیغات رسمی حکومت ایران «یک شکست تحقیرآمیز» خواند که «ضعفهای ساختاری جمهوری اسلامی بهویژه سپاه پاسداران» را آشکار کرد.
عراقچی در یادداشت خود عنوان کرد «اینکه نتانیاهو به رویای خود برای کشاندن آمریکا به یک رویارویی نظامی با ایران دست یافت و به ترامپ التماس کرد از باتلاق نجاتش دهد، باعث شده است که شمار فزایندهای از آمریکاییها آشکارا اذعان کنند که اسرائیل نه یک متحد، بلکه یک بار اضافی است.»
او در بخشی از یادداشت خود نوشت: «من آگاه شدهام که میان دوستان مشترک ایران و آمریکا، آمادگی بیسابقهای برای تسهیل گفتوگو و تضمین اجرای کامل و قابل راستیآزماییِ هر نتیجه مذاکرهشده شکل گرفته است» و این چشمانداز را «امیدوارکننده» نامید.
او همچنین از تمایل جمهوری اسلامی برای انجام «مذاکرات جدی» برای رسیدن به «توافقی منصفانه» سخن گفت و افزود: «چنین توافقی باید شامل رفع ملموس و قابل راستیآزمایی تحریمها باشد.»
با این حال، به نوشته گاردین، عراقچی چیزی در این مورد نگفت که تهران آماده عقبنشینی از اصرار خود بر حق غنیسازی اورانیوم در داخل ایران است.
در همین حال، به گزارش رسانهها در ایران، او سهشنبه در نامهای خطاب به وزرای امور خارجه کشورهای جهان، تهدیدهای اخیر رییسجمهوری آمریکا علیه جمهوری اسلامی را «نقض فاحش حقوق بینالملل و منشور ملل متحد» توصیف کرد و خواستار محکومیت صریح و قاطع این سخنان «تحریکآمیز» از سوی همگان شد.
ترامپ دوشنبه گفت اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی دوباره به سطح پیشین قدرت نظامی خود بازگردد و افزود اگر جمهوری اسلامی بخواهد توان نظامی خود را بازیابد، تهدید را ریشهکن میکند.
او با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی باید پیشتر با واشینگتن به توافق میرسید، گفت: «من این گزینه را به آنها دادم. گفتم میتوانید توافق کنید، انجامش بدهید. اما حرفم را باور نکردند. حالا باورم کردهاند.»
به گفته ترامپ، توافق همچنان «انتخاب عاقلانهتر» برای تهران است.
منابع ایراناینترنشنال ۱۷ آذر خبر دادند دولت آمریکا در پاسخ به درخواست مسعود پزشکیان از عربستان سعودی برای میانجیگری با هدف ازسرگیری مذاکره با آمریکا، یک بار دیگر بر شرایط سهگانه خود از جمله تعطیلی کامل غنیسازی، انحلال نیروهای نیابتی و محدود شدن برنامه موشکی تهران تاکید کردهاست.
ترامپ ۲۷ آبان در نشست خبری مشترک با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، گفته بود: «جمهوری اسلامی به شدت خواهان دستیابی به توافق است و ما مشغول گفتوگو با آنها هستیم.»
او همچنین سهشنبه در واکنش به اعتراضات روزهای اخیر در ایران، رهبران جمهوری اسلامی را «بسیار بیرحم» خواند.
ترامپ با اشاره به تورم شدید و وضعیت اقتصادی ایران افزود: «اقتصادشان از هم پاشیده است و مردم راضی نیستند.»
او همچنین گفت حکومت ایران اعتراضهای مردمی را با خشونت سرکوب میکند و «هر بار تجمعی شکل میگیرد، تیراندازی میکنند و مردم را میکشند.»
او همچنین تاکید کرد: «جهان بارها از رنج شما چشمپوشی کرده و مبارزهتان را تنها یک داستان دور دانسته، اما این حقیقت ندارد. این یک آزمون اخلاقی برای همه کسانی است که ادعای باور به آزادی و کرامت انسانی دارند.»
نفتالی بنت، نخستوزیر پیشین اسرائیل، شامگاه دوشنبه هشتم دیماه در پیامی ویدیویی خطاب به مردم ایران گفت: «به پا خیزید.»
او افزود: «مردم ایران گذشتهای پرافتخار دارند و میتوانند آیندهای حتی پرافتخارتر داشته باشند. آن آینده به تکتک شما بستگی دارد.»
بنت ادامه داد: «خطاب به همه مردان و زنان شجاعی که اکنون در سراسر کشور خود به پا خاستهاید، همه ملتهای جهان آزاد در کنار شما و در کنار مبارزه عادلانهتان ایستادهاند. تغییر ممکن است. خاورمیانهای بهتر وجود خواهد داشت.»
وزارت امور خارجه آمریکا نیز در صفحه فارسی خود در شبکه ایکس نوشت: «با کاهش ارزش پول ایران به پایینترین سطح تاریخی خود در برابر دلار آمریکا، صدها تن از مردم در بازار بزرگ تهران تجمع کردند تا به وخامت شرایط اقتصادی اعتراض کنند.»
در این پست آمده است: «با وجود خشونت و حضور سنگین نیروهای امنیتی، ایرانیان شجاع همچنان صدایشان را بلند کرده و اعتراض چشمگیری از خود نشان میدهند.»
وزارت امور خارجه آمریکا تاکید کرد: «رژیم جمهوری اسلامی باید به حقوق بنیادین مردم ایران احترام بگذارد و به خواستههای مشروع آنان پاسخ دهد، نه اینکه صدای آنان را خاموش کند. ایالات متحده آمریکا از تلاش مردم ایران برای شنیده شدن صدایشان حمایت میکند.»
وزارت خارجه آمریکا همچنین در بیانیهای دیگر که در سومین روز اعتراضات صادر کرد نوشت: «آینده ایران از آن جوانان است.»
صفحه فارسی وزارت خارجه آمریکا در رسانه اجتماعی ایکس افزود: «دانشجویان دانشگاهها در سراسر ایران حقوق اساسی خود را مطالبه میکنند، حتی در حالیکه نیروهای امنیتی مرتبا با ارعاب و خشونت با آنها برخورد میکنند.»
در این بیانیه آمده: «این دانشجویان نماینده برخی از تحصیلکردهترین و بااستعدادترین افراد کشور هستند، اما به دلیل سیاستهای شکستخورده رژیم جمهوری اسلامی و بیتوجهی آنها به حقوق اساسی شهروندان، از فرصت ساختن یک زندگی خوب محروم شدهاند.»
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا، نیز در شبکه ایکس نوشت: «تعجبی ندارد که مردم ایران برای اعتراض به اقتصاد در حال فروپاشی به خیابانها آمدهاند. حکومت ایران با افراطگرایی و فساد، کشوری را که میتوانست پویا و شکوفا باشد، ویران کرده است.»
او افزود: «مردم ایران شایسته حکومتی پاسخگو هستند که نماینده آنها و در خدمت منافع آنان باشد، نه منافع ملاها و نزدیکان و وابستگانشان.»
مایک فلین، مشاور پیشین امنیت ملی دونالد ترامپ، در شبکه ایکس با بازنشر پیام شاهزاده رضا پهلوی نوشت: «برای مردم ایران دعا کنید. مردمی که سالها زیر سایه ترس و حاکمیت سرکوبگر و استبدادی آیتاللهها زندگی کردهاند. زمان آن فرا رسیده که قیام کنند و کشورشان را بازپس گیرند.»
او جمهوری اسلامی را «دشمن سهمگینی» دانست که «نزدیک به ۴۰ سال است با آمریکا و متحدین آن، بهطور اخص اسرائیل، در جنگ است و ریشه این جدال در طبیعت جمهوری اسلامی نهفته است.»
مسعود قرهخانی، رییس پارلمان نروژ، با انتشار پیامی در شبکههای اجتماعی حمایت خود را از اعتراضات مردم ایران اعلام کرد و با انتشار تصویری از برخورد نیروهای امنیتی با معترضان نوشت: «در مبارزه با دیکتاتوری، قدرت واقعی همواره در دستان مردم است.»
کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز طی بیانیهای اعلام کرد: «سرکوب وحشیانه تهران علیه مردم خودش وحشتناک است. مردم ایران لیاقت بهتر از این رژیم بیعرضه و فاسد را دارند که پیوسته منافع شخصی را بر نیازهای شهروندان خود اولویت میدهد. ما در کنار ایرانیان و حق آنها برای انتخاب مسیری بهتر ایستادهایم.»
جو ویلسون، سناتور جمهوریخواه آمریکا، در حمایت از مردم ایران گفت: «من از معترضان ایران که بر ارزشگذاری و پاسداشت میراث بزرگ پارسی خود تاکید دارند حمایت میکنم. سوریه نمادی است از اینکه حتی یک دیکتاتوری ۵۴ ساله هم میتواند ناچار به فرار به مسکو شود.»
همچنین برد شرمن، نماینده کالیفرنیا در کنگره آمریکا، گفت: «بار دیگر، مردم ایران برای اعتراض به حکومتی خشن که منابع و جان مردم ایران را برای پیشبرد جنگهای نیابتی پایانناپذیر در سراسر منطقه به تاراج برده است، به خیابانها آمدهاند.»
او افزود: «امروز و همواره، من در کنار مردم ایران ایستادهام؛ مردمی که خواهان دموکراسی و حکومتی پاسخگو در برابر شهروندان ایران هستند.»
گیلا گملیل وزیر نوآوری علم و فناوری اسرائیل روز دوشنبه تصویری سلفی از خود در شبکه ایکس منتشر کرد که در آن کلاهی با شعار «ایران را دوباره باشکوه کنیم» بر سر داشت. او در این پست به حساب کاربری شاهزاده رضا پهلوی اشاره کرد.
واکنش فعالان مدنی و سیاسی ایران
داریوش اقبالی، خواننده ایرانی، با انتشار تصویری از یک معترض در تهران که در مقابل نیروهای امنیتی موتورسوار جمهوری اسلامی به تنهایی در خیابان نشسته بود، شهروندان را به ادامه مقاومت و مبارزه فراخواند و بخشی از ترانه خود را منتشر کرد.
در داخل ایران، مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی زندانی، در نامهای از زندان اوین نوشت که وضعیت کنونی ناشی از سیاستهای اشتباه حاکم است و مسیر کنونی به بنبست میرسد.
او تاکید کرد که رهبر جمهوری اسلامی بیشترین نقش را در اداره کشور دارد و نوشت: «علتالعلل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، بینالمللی و حتی زیستمحیطی این یا آن دولت و مجلس نیست بلکه ساختار انسدادآفرین ولایت مطلقه فقیه و سیاستهای ایرانسوز و مردمگداز آقای خامنهای است.»
تاجزاده مطمئنترین شیوه گذر از بحرانها را تشکیل مجلس موسسان، تغییر قانون اساسی مطابق نظر ملت و برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه دانست.
ابوالفضل قدیانی، فعال سیاسی زندانی، همزمان با سومین روز دور جدید اعتراضات در ایران در بیانیهای وضعیت کنونی کشور را «نزدیک به فروپاشی» توصیف کرد و کرد و هشدار داد که تداوم وضع موجود، مسیر گذار کمهزینه و خشونتپرهیز را هر روز دشوارتر میکند
او نوشت که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، با «نصیحت و درخواست» از قدرت کنار نمیرود.
قدیانی تاکید کرد که به باورش حکومت جمهوری اسلامی به رهبری خامنهای در همه حوزهها از جمله اقتصاد، فرهنگ و سیاست داخلی و خارجی به بنبست رسیده و امکان هرگونه اصلاح، حتی اصلاحات محدود، سالهاست مسدود شده است.
او برگزاری رفراندوم برای تغییر نظام و تشکیل مجلس موسسان برای تدوین قانون اساسی جدید را تنها مسیر باقیمانده دانست، اما تصریح کرد که تحقق چنین روندی با ادامه تسلط خامنهای بر ارکان قدرت ممکن نیست.
قدیانی در بخش دیگری از این بیانیه با تاکید بر لزوم اعتراضات مسالمتآمیز خیابانی نوشت که چشمپوشی آگاهانه از این ابزار، حتی از سوی جریانهای سیاسی منتقد، پیامدهای سنگینی خواهد داشت و هشدار داد که در صورت عدم ایفای نقش تاریخی از سوی جامعه، تاریخ درباره این دوره «بیرحمانه قضاوت خواهد کرد».
گوهر عشقی، مادر دادخواه ستار بهشتی، در پیامهای ویدیویی جداگانه در اینستاگرام و شبکه ایکس از مردم خواست «دست در دست هم» بگذارند و بر ضرورت اتحاد تاکید کرد و گفت که هر کس نمیتواند به خیابان برود، به اعتصاب بپیوندند.
او اضافه کرد: «گرانی بیداد میکند. آب نیست. برق نیست. همهچیز گران شده است. مردم دیگر واقعا فقیر شدهاند.»
عشقی خطاب به مردم ایران گفت: «مردم، مرگ یک بار، شیون یک بار؛ بیایید متحد شویم. اگر متحد نشویم تکبهتک کشته خواهیم شد.»
او همچنین در متن همراه این ویدیو نوشت: «اگر امروز دست در دست هم نگذاریم، فردا هر کداممان تنها در طوفان خواهیم بود. با هم باشیم؛ صدایمان یکی و امیدمان زنده. اتحاد، تنها راه نجات ماست! جمهوری اسلامی باید برود.»
امیر رئیسیان، وکیل دادگستری، با انتشار تصویری از یک پیامک هشدارآمیز منتسب به «سازمان اطلاعات سپاه پاسداران» در شبکه ایکس نوشت وقتی هیچ راهی برای تغییر دموکراتیک باقی نمانده است، اعتراض به سیاست، اقتصاد و مدیریت کشور حق مردم است و تاکید کرد: «اینها تجمعات غیرقانونی نیست.»
عادل فردوسیپور، مجری و تهیهکننده ورزشی، در برنامه زنده فوتبال ۳۶۰ گفت: «حق مردم صبور ما این وضعیت دردناک معیشتی نیست. زندگی آنقدر برای این مردم سخت شده که در تامین حداقل نیازهای انسانیشان دچار مشکل شدهاند.»
توماج صالحی، خواننده رپ ایرانی و زندانی سیاسی پیشین، در ویدیویی با اشاره به افزایش لحظهای قیمت سکه طلا از ۱۵۷ میلیون تومان به ۱۷۰ میلیون تومان گفت این جهش در چند ساعت رخ داده است.
او تمرکز قدرت و ثروت در دست گروهی محدود را عامل وضعیت اقتصادی دانست و گفت: «۲۰ هزار آدم دارند این مملکت را میچرخانند، کوچکترین آسیبی به سفرههایشان وارد نمیشود و حتی با بالا رفتن نرخ دلار و سکه پولدارتر و پولدارتر میشوند هر روز و اصلا آخ هم نمیگویند؛ در حالی که این همه مردم دارند زیر فشار اقتصادی له میشوند.»
صالحی افزود: «ایراد از من است، ایراد از ماست که شما اینگونه میتازانید.»
او در متن همراه این ویدیو نوشت: «ایران «فقط با احتساب نفت و گاز» یکی از ثروتمندترین سرزمینهای دنیاست و افزود: «این زندگی حق مردم ایران نیست. حق گرفتنی است.»
این واکنشها در حالی منتشر میشود که اعتراضات مردمی در شهرهای مختلف ایران همچنان ادامه دارد.
