پوتین دستور داد «منطقه حائل» در خاک اوکراین در سال ۲۰۲۶ گسترش یابد
بالاترین مقام نظامی روسیه اعلام کرد ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری این کشور، دستور گسترش «منطقه حائل» در خاک اوکراین را در سال ۲۰۲۶ صادر کرده است.
بالاترین مقام نظامی روسیه اعلام کرد ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری این کشور، دستور گسترش «منطقه حائل» در خاک اوکراین را در سال ۲۰۲۶ صادر کرده است.
والری گراسیموف، رییس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه، چهارشنبه ۱۰ دی گفت پوتین دستور داده است منطقه حائل در مناطق سومی و خارکیف اوکراین در نزدیکی مرز روسیه در سال آینده میلادی گسترش یابد.
به گزارش رسانههای روسی، گراسیموف از گروه نظامی «شمال» ارتش این کشور در خط مقدم نبرد با اوکراین بازدید کرده است.
این گروه که در اوایل سال ۲۰۲۴ شکل گرفت، در شمالشرق اوکراین فعالیت دارد و ماموریت آن ایجاد منطقهای حائل در امتداد مرز، عقب راندن نیروهای اوکراینی از این مناطق و آمادهسازی شرایط برای پیشرویهای بعدی روسیه است.
کییف تاکنون به اظهارات رییس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه در خصوص گسترش منطقه حائل واکنشی نشان نداده است.
این سخنان در شرایطی مطرح شد که مسکو تهدید کرده در واکنش به تلاش اوکراین برای «حمله به محل اقامت پوتین»، دست به اقدام تلافیجویانه خواهد زد.
خبرگزاری رویترز نوشت روسیه تاکنون «هیچ مدرکی» در این خصوص ارائه نداده است.
کییف نیز این اتهام را نادرست دانست و هشدار داد هدف مسکو از طرح آن، بر هم زدن مذاکرات جاری صلح است.
پوتین بارها منطقه حائل را راهی برای دورتر راندن نیروها و تسلیحات اوکراینی از مرزهای روسیه توصیف کرده و در این زمینه به گلولهبارانها و حملات پهپادی اوکراین به مناطقی مانند بلگورود و کورسک اشاره کرده است.
در سوی دیگر، کییف طرح منطقه حائل را رد کرده و آن را ابزاری برای مشروع جلوه دادن پیشرویهای گستردهتر روسیه در خاک اوکراین دانسته است.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، پیشتر گفته بود برنامههای روسیه برای مناطق سومی و خارکیف «دیوانهوار» است و اوکراین برای دفاع از خاک خود، با آنها مقابله خواهد کرد.
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین در اسفند ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان، درگیریها میان دو کشور . از زمان آغاز جنگ کنونی، روسیه حدود یکپنجم از خاک اوکراین را به تصرف خود درآورده است.
وزارت خارجه قطر سهشنبه اعلام کرد بیانیههای اخیر عربستان سعودی و امارات متحده عربی درباره تحولات یمن، بیانگر «تعهد به اولویت دادن به منافع منطقه» است. دوحه در عین حال بر ضرورت حفظ وحدت و تمامیت ارضی یمن تاکید کرد.
این واکنش پس از آن منتشر شد که امارات اعلام کرد نیروهای باقیمانده خود را از یمن خارج میکند؛ تصمیمی که در پی حمایت عربستان از درخواست خروج نیروهای اماراتی ظرف ۲۴ ساعت اتخاذ شد. این تحول بهعنوان یکی از جدیترین بحرانها میان دو متحد سابق خلیج فارس و تولیدکنندگان بزرگ نفت توصیف شده است.
ساعاتی پیش از این اعلام، نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان بندر مکلا در جنوب یمن را هدف حمله هوایی قرار دادند. ریاض گفت این حمله محمولهای از سلاح مرتبط با امارات را هدف گرفته است؛ حملهای که به گفته ناظران، مهمترین تشدید تنش تاکنون در شکاف رو به گسترش میان دو پادشاهی خلیج فارس به شمار میرود.
در واشینگتن، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد مارکو روبیو با فیصل بن فرحان آل سعود درباره تنشهای یمن و پیامدهای آن برای امنیت و ثبات منطقه گفتوگو کرده است.
عربستان و امارات که زمانی دو ستون اصلی امنیت منطقهای محسوب میشدند، طی سالهای اخیر در موضوعاتی از جمله سهمیههای نفتی تا نفوذ ژئوپلیتیک دچار واگرایی شدهاند. وزارت دفاع امارات اعلام کرد ماموریت نیروهای ضدتروریسم خود در یمن را بهطور «داوطلبانه» پایان داده است؛ نیروهایی که تنها حضور باقیمانده این کشور پس از پایان رسمی عملیات نظامی در سال ۲۰۱۹ بودند. به گفته این وزارتخانه، ماموریت باقیمانده محدود به پرسنل تخصصی و در هماهنگی با شرکای بینالمللی بوده است.
ریاض در مقابل، امارات را متهم کرده که شورای انتقالی جنوب یمن (STC) را برای تضعیف دولت مرکزی و پیشروی به سمت مرزهای عربستان تحت فشار قرار داده و امنیت ملی این کشور را «خط قرمز» خوانده است. این تندترین موضعگیری عربستان در اختلاف با همسایهای است که پیشتر در ائتلافی مشترک علیه حوثیهای همسو با حکومت ایران همکاری میکرد.
به نوشته رویترز، هرچند خروج محدود نیروهای امارات میتواند بهطور موقت از شدت تنشها بکاهد، اما پرسش اصلی همچنان باقی است: آیا ابوظبی حمایت سیاسی یا مالی خود از شورای انتقالی جنوب را متوقف خواهد کرد یا نه. عربستان اعلام کرده انتظار دارد امارات هرگونه پشتیبانی از این گروه جداییطلب را پایان دهد.
در همین حال، رشاد العلیمی، رییس شورای ریاستجمهوری مورد حمایت عربستان در یمن، به نیروهای اماراتی ۲۴ ساعت مهلت داد خاک یمن را ترک کنند. امارات ضمن ابراز شگفتی از حمله هوایی اخیر گفت محمولههای هدفگرفتهشده حاوی سلاح نبوده و مقصد آنها نیروهای اماراتی بوده است، اما تاکید کرد بهدنبال راهحلی برای جلوگیری از تشدید تنش است.
این اختلافات در حالی رخ میدهد که عربستان و امارات هر دو از بازیگران کلیدی اوپک هستند و هرگونه شکاف میان آنها میتواند بر اجماع این گروه درباره سطح تولید نفت اثر بگذارد. قرار است اعضای اوپکپلاس یکشنبه بهصورت آنلاین دیدار کنند؛ نشستی که به گفته منابع آگاه، احتمالاً به تمدید سیاست حفظ سطح تولید در سهماهه نخست سال منجر خواهد شد.
همزمان با افزایش تنشها، شاخصهای اصلی بورس در کشورهای خلیج فارس با کاهش مواجه شدند؛ نشانهای از نگرانی بازارها نسبت به پیامدهای سیاسی و اقتصادی بحران جدید در یمن.
بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، دستکم دو نفتکش در روزهای اخیر وارد آبهای ونزوئلا شدهاند و چند کشتی دیگر نیز در مسیر رسیدن به سواحل این کشور قرار دارند. این روند در حالی ادامه دارد که محاصره اعلامشده از سوی ایالات متحده، صادرات نفت ونزوئلا را به کمترین سطح خود رسانده است.
این محاصره که در ماه جاری از سوی دونالد ترامپ اعلام شد، شامل همه کشتیهای تحریمشدهای است که به آبهای ونزوئلا وارد یا از آن خارج میشوند و بخشی از راهبرد واشینگتن برای افزایش فشار بر دولت نیکلاس مادورو به شمار میرود. به گفته رویترز، این اقدام باعث شده صادرات نفت ونزوئلا در ماه دسامبر به حدود نصف سطح ماه نوامبر کاهش یابد.
ایالات متحده تاکنون دو محموله کاملاً بارگیریشده نفت ونزوئلا را توقیف کرده و ناوگان دریایی این کشور در دریای کارائیب به گشتزنی ادامه میدهد. این وضعیت بسیاری از مالکان کشتیها را نگران کرده و موجب تغییر مسیر یا بازگشت نفتکشها شده است، بهگونهای که تنها تعداد محدودی از کشتیها همچنان مسیر خود را به سوی این کشور عضو اوپک ادامه دادهاند.
با این حال، برخی مالکان نفتکشها به فعالیت خود ادامه دادهاند. طبق دادههای سرویس رهگیری «تانکر تراکرز»، دستکم دو کشتی تحت تحریم در روزهای گذشته وارد ونزوئلا شدهاند و دو کشتی دیگر که مشمول تحریم نیستند نیز به سواحل این کشور نزدیک میشوند.
دولت ونزوئلا از سال ۲۰۱۹ و پس از اعمال تحریمهای انرژی آمریکا، بخشی از هزینه خرید کالا و خدمات خود را از طریق تهاتر نفت پرداخت کرده است؛ از جمله بازپرداخت بدهی به چین. دو نفتکش در حال نزدیک شدن به ونزوئلا نیز بخشی از ناوگانی هستند که برای انتقال نفت خام به بنادر چین و تسویه بدهیها مورد استفاده قرار میگیرند. هنوز مشخص نیست که پکن برای تحویل این محمولهها از واشینگتن درخواست معافیت خواهد کرد یا خیر.
شرکت دولتی نفت ونزوئلا، پیدیویاسای، به درخواست رویترز برای اظهارنظر پاسخ نداده است، اما وزارت نفت ونزوئلا و شخص مادورو تاکید کردهاند که صادرات نفت ادامه خواهد یافت.
در عین حال، منابع صنعتی میگویند پیدیویاسای در هفتههای اخیر با مشتریان خود بر سر تخفیفهای قیمتی و تغییر قراردادها مذاکره کرده تا از بازگشت محمولهها یا کاهش تولید جلوگیری کند. با این وجود، بسیاری از خریداران بهدلیل نبود گزینههای عملی برای خروج نفت از کشور—حتی با نفتکشهای غیرتحریمی—دچار بیاعتمادی و نارضایتی شدهاند.
گزارش رویترز همچنین به یک حمله سایبری در ماه جاری اشاره میکند که سامانه اداری متمرکز پیدیویاسای را از کار انداخت. پس از این حمله، تحویل محمولهها در بنادر با سرعت کمتری انجام میشود؛ هم برای رعایت زمانبندی بارگیری صادراتی و هم برای ذخیره نفت خام و سوخت در کشتیها، با هدف افزایش ظرفیت ذخیرهسازی شناور.
در حال حاضر، تنها نفتکشهایی که بهطور منظم بنادر ونزوئلا را ترک میکنند، کشتیهای شرکت شورون هستند که با مجوز دولت آمریکا نفت را به مقصد ایالات متحده حمل میکنند، بههمراه تعدادی کشتی کوچک حامل فرآوردههای نفتی و پتروشیمی.
رویترز یادآوری میکند که وضعیتی مشابه در سال ۲۰۲۰، زمانی که آمریکا تحریمها علیه شرکای اصلی تجاری ونزوئلا را تشدید کرد، باعث افت شدید تولید نفت، تعطیلی میادین و کمبود گسترده سوخت شد. سالها طول کشید تا ونزوئلا دوباره به تولید روزانه حدود یک میلیون بشکه برسد و بخشی از ظرفیت پالایشی و صادراتی خود را بازیابی کند.
بر اساس دادههای اخیر، تا این هفته نزدیک به دو دوجین نفتکش در نزدیکی بندر خوزه در انتظار بارگیری یا دریافت دستور حرکت بودهاند. حجم نفت ذخیرهشده در نفتکشهایی که هنوز حرکت نکردهاند، از حدود ۱۱ میلیون بشکه در اواسط دسامبر به حدود ۱۶ میلیون بشکه افزایش یافته است.
این در حالی است که ترامپ دوشنبه ۸ دی ماه اعلام کرده بود که ایالات متحده به منطقهای در ونزوئلا که به گفته او محل بارگیری قایقهای حامل مواد مخدر بوده، حمله کرده است؛ اقدامی که نخستین عملیات شناختهشده آمریکا در خاک ونزوئلا از زمان تشدید فشارها علیه دولت نیکلاس مادورو بهشمار میرود.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی سهشنبه ۹ دی در بیانیهای اعلام کرد این تصمیم بر اساس ماده هفت قانون «اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهعنوان سازمان تروریستی توسط آمریکا» مصوب سال ۱۳۹۸ اتخاذ شده است.
طبق این ماده، تمامی کشورهایی که از تصمیم آمریکا در این زمینه تبعیت یا از آن حمایت کنند، مشمول اقدام متقابل جمهوری اسلامی میشوند.
در این بیانیه آمده است که سپاه پاسداران یکی از ارکان رسمی نیروهای مسلح در ایران است و معرفی آن بهعنوان نهاد تروریستی، نقض قواعد شناختهشده بینالمللی به شمار میرود.
پیش از این و در سال ۲۰۱۲، کانادا روابط دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد و از ۲۹ خرداد ۱۴۰۲، سپاه پاسداران را در فهرست سازمانهای تروریستی قرار داد.
سپاه پاسداران و لیست گروههای ترور
روند تروریستی شناختن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا درخواستهای رسمی برای قراردادن این نهاد در فهرست گروههای تروریستی، در ماههای گذشته سرعت گرفته است.
در تازهترین مورد، استرالیا پنجم آذر اعلام کرد سپاه پاسداران را در فهرست «تروریسم دولتی» قرار داده است.
به گفته دولت این کشور، این نهاد نظامی-امنیتی جمهوری اسلامی مسئول طراحی حملاتی علیه جامعه یهودیان استرالیا در سال ۲۰۲۴ بود.
اکوادور نیز در شهریور ۱۴۰۴ سپاه پاسداران را «تهدیدی علیه امنیت خود» شناخت و این نهاد را به فهرست رسمی گروههای تروریستیاش افزود.
ششم خرداد، پارلمان دانمارک بررسی طرح قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی اتحادیه اروپا را در دستور کار قرار داد و وزیر خارجه این کشور در جلسه پارلمان خواستار افزودن نام سپاه پاسداران به این فهرست شد.
بیش از ۵۰۰ نماینده پارلمان بریتانیا و عضو مجلس اعیان این کشور، اردیبهشت ۱۴۰۴ از نخستوزیر خواستند سپاه پاسداران را در فهرست گروههای تروریستی قرار دهد.
همان زمان، پاراگوئه، سپاه پاسداران را بهدلیل «مشارکت در نقض سیستماتیک حقوق بشر و تهدید امنیت جهانی» بهعنوان یک گروه تروریستی شناخت.
پارلمان سوئد اردیبهشت ۱۴۰۲ و پارلمان اروپا، دی ۱۴۰۱ با تصویب قطعنامههایی خواستار معرفی سپاه پاسداران بهعنوان سازمان تروریستی شدند.
عربستان سعودی و بحرین نیز حدود شش ماه پیش از آمریکا، در سال ۱۳۹۷، سپاه پاسداران را بهدلیل «حمایت از گروههای تروریستی در منطقه»، سازمانی تروریستی اعلام کردند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، سهشنبه ۹ دی به خبرنگاران گفت: «ما معتقدیم لازم است از هر اقدامی که میتواند تنشها در منطقه را تشدید کند، خودداری شود و پیش از هر چیز، گفتوگو با ایران ضروری است.»
او افزود مسکو به تقویت روابط نزدیک خود با تهران ادامه خواهد داد.
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، سهشنبه در واکنش به اظهارات دونالد ترامپ گفت: «ایران برای دفاع از خود از کسی اجازه نمیگیرد.»
قالیباف تاکید کرد پاسخ جمهوری اسلامی به هر گونه «ماجراجویی و شرارتی، گسترده، بدون اغماض و حتی غیرمنتظره» است.
به گفته او، تصمیمات تهران برای «تامین منافع و دفاع به حق از خود، لزوما قابل پیشبینی و یا مشابه گذشته نخواهد بود».
ترامپ هشتم دی، در حالی که در کنار بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، سخن میگفت، اعلام کرد احتمال دارد تهران در حال بازسازی برنامههای تسلیحاتی خود پس از جنگ ۱۲ روزه باشد.
او گفت: «خواندهام که آنها در حال تقویت تسلیحات و چیزهای دیگر هستند و اگر چنین باشد، از سایتهایی که ما نابود کردیم استفاده نمیکنند، بلکه احتمالا سراغ سایتهای دیگری رفتهاند.»
همزمان با اظهارات ترامپ، علی شمخانی، عضو شورای عالی دفاع حکومت ایران، در شبکه ایکس نوشت: «در دکترین دفاعی ایران، برخی پاسخها پیش از آنکه تهدید به مرحله اجرا برسد، تعیین تکلیف میشوند.»
شمخانی افزود: «توان موشکی و دفاعی ایران نه قابل مهار است و نه نیازمند اجازه. هر تجاوزی، پاسخ سخت، فوری و فراتر از تصور طراحانش خواهد داشت.»
رییسجمهوری آمریکا تاکید کرد جمهوری اسلامی «قرار نیست به همان جایی که بود برگردد»، اما هشدار داد: «اگر این کار را میکنند، اشتباه بزرگی مرتکب میشوند.»
این در حالی است که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، ۲۹ آذر ساخت بمب اتمی را «سادهترین کار» برای حکومت خواند و گفت: «ما در موضوع هستهای به لبه قدرت رسیدیم و در مرحلهای قرار داریم که دیگر موضوع مجهولی برایمان باقی نمانده است.»
ترامپ همچنین با اشاره به بمبافکنهای راهبردی بی-۲ که در جنگ ۱۲ روزه، سایتهای هستهای جمهوری اسلامی را هدف گرفتند، گفت: «امیدوارم کاری نکنند، چون نمیخواهیم سوخت یک بی-۲ را هدر بدهیم. این یک سفر ۳۷ ساعته رفتوبرگشت است.»
آمریکا خرداد گذشته و پس از پیوستن به اسرائیل در جنگ علیه جمهوری اسلامی، در حملهای با استفاده از بمبهای سنگرشکن و بمبافکنهای بی-۲، سه سایت اصلی هستهای ایران (اصفهان، فردو و نطنز) را هدف قرار داد.
مقامهای محلی اوکراین ۱۰ دی اعلام کردند حملات پهپادی شبانه روسیه به ساختمانهای مسکونی و زیرساختها در منطقه اودسا خسارت وارد کرد و چهار زخمی بر جای گذاشت.
اودسا که بندری مهم در دریای سیاه به شمار میرود، در حدود چهار سال گذشته بارها هدف حملات موشکی و پهپادی روسیه بوده و این حملات اغلب زیرساختهای بندر، انرژی و حملونقل و همچنین مناطق مسکونی را هدف قرار دادهاند.
سرهی لیساک، رییس اداره نظامی اودسا، ۱۰ دی گفت در میان مجروحان حمله اخیر روسیه، یک نوزاد هفتماهه و دو کودک دیگر به چشم میخورند.
او افزود بقایای پهپادها و همچنین اصابت مستقیم آنها باعث آسیب دیدن نمای ساختمانها و شکستن پنجرههای چند مجتمع مسکونی مرتفع شد.
