سال ۲۰۲۵ هر روزش تیتر تازهای ساخت. سالی که جنگ، تحولات سیاسی، بحران آب و موج بیسابقه اعدامها در یک قاب فشرده کنار هم آمدند. از همان آغاز سال نشانهها روشن بود: نزدیکی بیشتر تهران به مسکو، تشدید سیاستهای واشینگتن و رسیدن خاورمیانه به یکی از بزرگترین رویاروییهای دهههای اخیر.
تنها چند ماه بعد، جنگ ۱۲روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل، حمله مستقیم آمریکا به خاک ایران و بازگشت تحریمهای سازمان ملل، این سال را به نقطه عطفی در تاریخ معاصر کشور تبدیل کرد.
در داخل، حکومت با موجی از اعتراضات خاموش، بحرانهای زیستمحیطی و رکوردشکنی در اعدامها روبهرو شد؛ در بیرون، سقوط اسد، فشار بر حزبالله و تغییر آرایش قدرت در منطقه، جایگاه جمهوری اسلامی را بیش از هر زمان دیگری زیر سوال برد. حزبالله پس از جنگ، تولید پهپادهای داخلی را افزایش داد تا وابستگی خود به تهران را کاهش دهد؛ اقدامی که نشانهای از «بازآرایی تدریجی محور مقاومت» تلقی میشود.
این گزارش روایتی از سال ۲۰۲۵ است؛ سالی که شاید سالها بعد همچنان درباره آن بحث شود: سالی که ایران در آن، هم در میدان جنگ و هم در عرصه سیاست و جامعه، با شدیدترین تکانههای خود روبهرو شد.
۱ ژانویه: تشدید نبردها در جنگ سودان
«نیروی مشترک دارفور» اعلام کرد حمله گسترده نیروهای واکنش سریع (RSF) به شمال دارفور در منطقه الملیحه را دفع کرده و حدود ۴۶۰ نفر از نیروهای این گروه را کشته است. به این ترتیب، جنگ داخلی سودان، که از ۲۰۲۳ آغاز شده بود، در ۲۰۲۵ وارد مرحلهای خونینتر شده و به یکی از بزرگترین بحرانهای انسانی جهان تبدیل شده است.
۱۷ ژانویه: امضای «پیمان مشارکت جامع استراتژیک» ایران و روسیه
جمهوری اسلامی و روسیه در مسکو یک پیمان مشارکت جامع استراتژیک امضا کردند که جایگزین و ارتقایافته معاهده ۲۰ ساله ۲۰۰۱ شد. این توافقنامه همکاریهای بلندمدت در حوزههای انرژی، بانکی، نظامی و امنیتی را پوشش میدهد.
۲۰ ژانویه: آغاز دور دوم ریاستجمهوری دونالد ترامپ و تاسیس اداره کارآمدسازی دولت
دونالد ترامپ سوگند دور دوم ریاستجمهوری خود را در واشینگتن ادا کرد و بهسرعت دستور اجرایی تاسیس «اداره کارآمدسازی دولت» (DOGE) را امضا کرد؛ نهادی که مامور کاهش مخارج دولت فدرال و بازنگری در کمکهای خارجی شد.
قوانین مهاجرتی آمریکا و اخراج پناهجویان
بلافاصله پس از مراسم تحلیف در ۲۰ ژانویه دولت آمریکا با مجموعهای از فرمانها و تغییرات اجرایی، اجرای سختگیرانهتر قوانین مهاجرتی و بازداشت/اخراج را در دستور کار قرار داد؛ این سیاستها با مقاومت حقوقی و شکایتهای متعدد همراه شد و بحثهای جدی درباره شرایط مراکز بازداشت مهاجرتی را تشدید کرد.
اواخر ژانویه: گزارش سالانه حقوق بشر درباره ایران
در گزارش «وضعیت حقوق بشر در جهان در سال ۲۰۲۴» فصل مفصلی به ایران اختصاص یافت؛ از سرکوب معترضان و اعدامهای گسترده تا سرکوب زنان و تبعیض سیستماتیک علیه بهائیان و دیگر اقلیتها.
۱ فوریه: آغاز جنگ تجاری جدید میان آمریکا و دیگر کشورها
دولت آمریکا تعرفههای سنگینی بر واردات خود از کانادا، مکزیک و چین اعمال کرد. طبق فرمانهای صادرشده در فوریه و مارس ۲۰۲۵، ایالات متحده تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای وارداتی از مکزیک و کانادا و تعرفه ۱۰ درصدی بر کالاهای چینی وضع کرد. این اقدامات واکنش متقابل اوتاوا و مکزیکوسیتی را بهدنبال داشت و باعث افزایش تنشهای تجاری در آمریکای شمالی شد. دولت ترامپ اعلام کرد هدف از این سیاستها، فشار برای کنترل مرزها و مبارزه با قاچاق مواد مخدر، بهویژه فنتانیل، بوده است.
۴ فوریه: آغاز دوباره «فشار حداکثری» و تحریمهای آمریکا علیه ایران
دولت آمریکا تحت ریاست دونالد ترامپ سیاست «فشار حداکثری» را علیه ایران احیا کرد که شامل تشدید تحریمها، محدود کردن درآمدهای نفتی و افزایش اهرم فشار در پروندههای هستهای و منطقهای بود.
۴ فوریه: اظهارات ترامپ درباره جابهجایی مردم غزه
دونالد ترامپ در دیدار با نتانیاهو اظهاراتی درباره «جابجایی/خارج کردن» ساکنان نوار غزه مطرح کرد که در رسانههای بینالمللی بازتاب یافت و واکنشهای گستردهای را برانگیخت.
۵ فوریه: رد علنی عادیسازی با اسرائیل از سوی عربستان
وزارت خارجه عربستان سعودی در بیانیهای رسمی اعلام کرد این کشور بدون تشکیل دولت فلسطین روابط خود را با اسرائیل عادی نخواهد کرد و بهصراحت اظهارات ترامپ را مبنی بر اینکه ریاض دیگر چنین شرطی ندارد، رد کرد.
۱۰ تا ۱۱ فوریه: اجلاس اقدام جهانی در حوزه هوش مصنوعی در پاریس
در پاریس، نخستین «اجلاس اقدام در حوزه هوش مصنوعی» بهعنوان سومین حلقه از سلسله نشستهای جهانی درباره حکمرانی هوش مصنوعی، با مشارکت قدرتهای بزرگ برگزار شد. در کنار بحثهای فنی و اخلاقی، موضوع کنترل صادرات تراشههای پیشرفته، مدلهای بزرگ و کاربردهای نظامی هوش مصنوعی مطرح شد.
۲۸ فوریه ۲۰۲۵: دیدار ترامپ و ولودیمیر زلنسکی در کاخ سفید
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، و ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در کاخ سفید دیدار و گفتوگویی پرتنش داشتند که محور آن نوع حمایت آمریکا از اوکراین و چارچوب تضمینهای امنیتی بود.
۵ مارس ۲۰۲۵: نامه ترامپ به علی خامنهای
دونالد ترامپ در اوایل مارس ۲۰۲۵ نامهای به رهبر جمهوری اسلامی ایران ارسال کرد که در آن خواستار آغاز مسیر مذاکرات هستهای جدید با «فرصت زمانی محدود» و پیامدهای مشخص در صورت شکست روند مذاکره شده بود.
۱۲ آوریل ۲۰۲۵: آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط
گفتوگوهای رسمی بین ایران و ایالات متحده با میانجیگری عمان در مسقط آغاز شد و سپس دورهای بعدی از جمله ۱۹ آوریل (رم) و ۲۶ آوریل (مسقط) ادامه یافت. در کنار بخش سیاسی، گفتوگوهای فنی و کارشناسی برای چارچوب احتمالی توافق هستهای نیز دنبال شد.
۲۱ آوریل ۲۰۲۵: مرگ پاپ فرانسیس
پاپ فرانسیس در واتیکان درگذشت. واتیکان خبر رسمی مرگ او را منتشر کرد و مراسم خاکسپاری چند روز بعد برگزار شد.
۷ مه ۲۰۲۵: جنگ هند و پاکستان
درگیریهای هند و پاکستان پس از حمله مرگبار در منطقه کشمیر تشدید شد؛ درگیریهای چند روزه شامل حملات هوایی، موشکی و تبادل آتش بود که با میانجیگری بینالمللی (از جمله آمریکا) به آتشبس منجر شد. این درگیری به عنوان یکی از شدیدترین رویاروییهای دو کشور هستهای پس از دههها شناخته میشود.
۶ مه: فریدریش مرتس صدراعظم آلمان شد
پس از رایگیری پرتنش در بوندستاگ، فریدریش مرتس، رهبر حزب دموکراتمسیحی، بهعنوان دهمین صدراعظم آلمان انتخاب شد. تغییر رهبری در برلین، بر رویکرد اروپا نسبت به جنگ ۱۲روزه و «مکانیسم ماشه» در ماههای بعد تاثیر گذاشت.
۱۳ ژوئن: آغاز جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی
در بامداد ۱۳ ژوئن، ارتش اسرائیل عملیات گستردهای را با نام «طلوع شیران» علیه تاسیسات هستهای، پایگاههای نظامی و زیرساختهای کلیدی در ایران آغاز کرد. بیش از ۲۰۰ جنگنده اسرائیلی در چند موج، دهها هدف در نطنز، فردو، اصفهان و مراکز فرماندهی سپاه پاسداران را هدف قرار دادند. در همان ساعات اولیه، شماری از فرماندهان ارشد سپاه و چند چهره برنامه هستهای کشته شدند.
۱۴ تا ۲۱ ژوئن: پاسخ موشکی و پهپادی تهران و تشدید جنگ
جمهوری اسلامی در پاسخ، صدها موشک بالستیک و پهپاد انتحاری به سمت شهرها و اهداف نظامی در اسرائیل شلیک کرد؛ تلآویو، حیفا و پایگاههای نظامی در جنوب و مرکز اسرائیل هدف قرار گرفتند. همزمان، اسرائیل حملات هوایی گستردهای را علیه اهداف نظامی و حکومتی در تهران، اصفهان، شیراز، اهواز و دیگر شهرها ادامه داد. حوثیها، نیز حملاتی محدود علیه اسرائیل انجام دادند.
۲۲ ژوئن: عملیات «چکش نیمهشب» از سوی آمریکا
بامداد ۲۲ ژوئن، ایالات متحده در چارچوب جنگ، اما برای نخستینبار پس از سال ۱۹۸۸، مستقیما خاک ایران را هدف حمله هوایی قرار داد. در این عملیات که «چکش نیمهشب» نام گرفت، بمبافکنهای «بی-۲» و موشکهای کروز، سه مرکز کلیدی هستهای در نطنز، فردو و اصفهان را هدف قرار دادند.
۲۳ ژوئن: حمله موشکی تهران به پایگاه آمریکا در قطر
در پاسخ به عملیات آمریکا، جمهوری اسلامی پایگاه هوایی العدید در قطر را با موشک هدف قرار داد. این حمله تنش با واشینگتن را به اوج رساند و همزمان فشار قطر و دیگر میانجیها برای آتشبس را افزایش داد.
اصابت موشک به زندان اوین
در جریان حملات اسرائیل به تهران، بخشی از مجموعه زندان اوین هدف قرار گرفت. گزارشهای بعدی و تحقیقات حقوق بشری نشان داد تعدادی زندانی، از جمله زندانیان سیاسی، در این حمله کشته یا زخمی شدند. شماری از نهادهای حقوق بشری هشدار دادند با توجه به قابل پیشبینی بودن تلفات غیرنظامی، این حمله میتواند جنایت جنگی تلقی شود.
۲۴ ژوئن: آتشبس رسمی جمهوری اسلامی و اسرائیل
آتشبس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل با میانجیگری آمریکا و قطر لازمالاجرا شد و «جنگ ۱۲روزه» پایان یافت. طبق برآوردهای مختلف، بیش از هزار ایرانی، شامل نیروهای نظامی، کارکنان تاسیسات هستهای و غیرنظامیان، کشته و هزاران نفر زخمی شدند. بخش مهمی از زیرساخت هستهای ایران آسیب جدی دید. در اسرائیل نیز دهها نفر کشته و هزاران نفر مجروح شدند و خساراتی به زیرساختهای شهری وارد آمد.
ژوئن ۲۰۲۵: تشدید جنگ تعرفهای آمریکا با چین و مکزیک
در میانه سال، دولت آمریکا بسته جدیدی از تعرفهها علیه چین و مکزیک اعمال کرد. تحلیلهای اقتصادی نشان داد این اقدامات تجارت جهانی را وارد دورهای از «شوک تعرفهای» کرده و زنجیرههای تامین بینالمللی را تحت فشار قرار داد.
۶ - ۸ ژوئیه ۲۰۲۵: حملات حوثیها و مشکلات ناوبری دریایی
در دریای سرخ و تنگه بابالمندب، حملات حوثیها (حوثیهای وابسته به محور ایران) علیه کشتیهای تجاری باعث افزایش ریسک بیمه و اختلال در مسیرهای تجارت جهانی شد. گزارشها از حمله به دو کشتی و غرق شدن آنها و تلفات انسانی خبر دادند.
۷ اوت: معرفی عمومی هوشهای مصنوعی
اوپنایآی مدل GPT-5 را معرفی کرد و مایکروسافت همزمان نسخههای مبتنی بر آن را در کوپایلت در دسترس گذاشت. این مدلها بهعنوان جهشی مهم در تواناییهای استدلال، برنامهنویسی و تولید متن معرفی شدند و بحثهای گستردهای را درباره شکاف فناورانه میان کشورهایی با دسترسی آزاد به این فناوریها و کشورهایی مانند ایران برانگیختند.
۸ اوت ۲۰۲۵: توافق آذربایجان و ارمنستان
وزارت خارجه ارمنستان اعلام کرد که یک سند اولیه/ابتدایی با هدف حرکت بهسوی صلح و روابط بیندولتی میان باکو و ایروان «اولیهشده» است که گامی در جهت حل مناقشه طولانیمدت قرهباغ بهشمار میرود.
۱۵ اوت ۲۰۲۵: دیدار ترامپ و ولادیمیر پوتین درباره جنگ اوکراین
دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در ۱۵ اوت ۲۰۲۵ در انکوریج، آلاسکا، دیداری داشتند با هدف پیشبرد روند پایان جنگ اوکراین. با وجود مذاکرات، توافق مشخصی اعلام نشد.
اواخر اوت: هشدار سازمان ملل درباره موج اعدامها در ایران
کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل و نهادهای غیردولتی گزارش دادند جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۴ و اوایل ۲۰۲۵ دستکم صدها نفر را، عمدتا به اتهامهای مرتبط با مواد مخدر، پروندههای امنیتی و اعتراضات، اعدام کرده است و شمار اعدامها در حال نزدیک شدن به رکوردی بیسابقه است.
۴ سپتامبر: ارزیابی دیدبان حقوق بشر از حملات موشکی ایران به اسرائیل
دیدبان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد برخی از حملات موشکی جمهوری اسلامی به شهرهای اسرائیل، بهدلیل هدفگیری یا بیتوجهی آشکار به مناطق غیرنظامی، میتواند مصداق جنایت جنگی باشد. این گزارش جنگ ۱۲روزه را نقطه عطفی در مستندسازی رفتار نظامی تهران در خارج از مرزهایش دانست.
۸ تا ۹ سپتامبر: سقوط دولت نپال پس از اعتراضات گسترده
در پی اعتراضات گسترده نسل «زد» علیه فساد، محدودیتهای اینترنتی و بحران اقتصادی، خشونتها در نپال به اوج رسید و دهها نفر کشته شدند. این اعتراضات در نهایت به سقوط دولت «کیپی شارما اولی» انجامید و چند روز بعد، دولت موقت جدید تشکیل شد.
۲۳ سپتامبر: عبور شمار اعدامها از مرز هزار مورد
ائتلافی از نهادهای حقوق بشری، از جمله «ایران هیومن رایتس» و سازمانهای تخصصی ضد اعدام، اعلام کردند تعداد اعدامهای ثبتشده در ایران در ۹ ماه نخست ۲۰۲۵ از مرز هزار نفر گذشت.
۲۸ تا ۲۹ سپتامبر: بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی
بریتانیا، فرانسه و آلمان همراه با شماری از متحدان، با استناد به نقضهای برجام و اقدامات جمهوری اسلامی در جنگ ۱۲روزه، اعلام کردند تمام تحریمهای سازمان ملل علیه ایران که ذیل برجام تعلیق شده بودند، از نظر آنها دوباره «لازمالاجرا» هستند.
اوایل اکتبر ۲۰۲۵: درگیری افغانستان و پاکستان
در پاییز ۲۰۲۵ گزارش شد که پاکستان حملات هوایی داخل خاک افغانستان انجام داده و بهدنبال آن تنشها به درگیریهای مرزی کشیده شد؛ طالبان در کابل اسلامآباد را مسئول تلفات غیرنظامیان دانست و از «پاسخ» سخن گفت.
۹ اکتبر ۲۰۲۵: توافق صلح/آتشبس غزه
چارچوبهایی درباره «توافق صلح غزه» منتشر شد که شامل آتشبس مرحلهای، سازوکارهای آزادی گروگانها و طرحهایی برای مدیریت پسا جنگ بوده است؛ اجرای بندهای امنیتی و مساله حضور نیروهای اسرائیلی در تضاد با روح توافق توصیف شده است.
۱۰ اکتبر: روز جهانی مبارزه با اعدام؛ تمرکز بر ایران
«ائتلاف جهانی علیه اعدام» و چندین سازمان بینالمللی، ایران را بهعنوان یکی از «بحرانهای اصلی اعدام در جهان» برجسته کردند. تا این زمان، برآوردها از عبور شمار اعدامها از هزار مورد در سال خبر میداد؛ بسیاری از این اعدامها به جرایم مرتبط با مواد مخدر، مخالفان سیاسی، معترضان و اعضای اقلیتها مربوط بود.
۷ نوامبر: هشدار درباره تخلیه احتمالی تهران بهدلیل بحران آب
مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، در سخنانی که رسانههای داخلی و خارجی بهطور گسترده بازتاب دادند، هشدار داد اگر بارندگی کافی رخ ندهد، ممکن است ناچار شوند تهران را بهدلیل کمبود شدید منابع آب تخلیه کنند.
۲۲ تا ۲۳ نوامبر: اجلاس جی ۲۰ در ژوهانسبورگ
رهبران جی ۲۰ در ژوهانسبورگ، در غیاب دونالد ترامپ که این اجلاس را تحریم کرده بود، بر موضوعهایی مانند نابرابری، بدهی و اقلیم تمرکز کردند. در حاشیه، موضوع ایران، از جمله جنگ ۱۲روزه، بازگشت تحریمهای سازمان ملل و نقش جمهوری اسلامی در بازار انرژی، در گفتوگوهای چندجانبه مطرح شد.
۱۰ دسامبر: روز حقوق بشر و تمرکز دوباره بر سرکوب بهائیان
در روز حقوق بشر، گزارشها و بیانیههای جدیدی درباره وضعیت بهائیان در ایران منتشر شد که بار دیگر بر ماهیت سیستماتیک این سرکوب و ارتباط آن با سیاست رسمی حاکمیت تاکید میکردند؛ از جمله مصادره املاک، تخریب قبرستانها و محرومیت تحصیلی و شغلی.
۱۱ دسامبر: «معماران هوش مصنوعی» بهعنوان شخصيت سال مجله تایم
مجله تایم برای نخستین بار یک گروه را به عنوان «شخصیت سال» برگزید و عنوان را به «معماران هوش مصنوعی» اختصاص داد. این انتخاب، نقش کلیدی توسعهدهندگان و نوآوران حوزه هوش مصنوعی در شکلدهی به آینده فناوری و جامعه را برجسته کرد. اعلام این تصمیم در اواسط دسامبر با استقبال و بحثهای گسترده همراه شد.
۱۲ دسامبر: گزارشها درباره حملات متعدد آمریکا به قایقهای ونزوئلایی
رویترز گزارش داد ایالات متحده طی ماههای سپتامبر تا دسامبر بیش از ۲۰ حمله علیه قایقهای مرتبط با شبکههای قاچاق در نزدیکی ونزوئلا انجام داده است. این عملیاتها که دهها کشته بر جای گذاشت، تنش میان واشینگتن و کاراکاس را افزایش داد و بهعنوان یکی از جدیترین رویاروییهای غیرمستقیم دو کشور در سال ۲۰۲۵ توصیف شد.
۱۴ دسامبر: حمله مسلحانه در ساحل بوندای سیدنی
در استرالیا، حمله مسلحانه به جشن حنوکا در ساحل بوندای ۱۵ کشته بر جای گذاشت و بهعنوان مرگبارترین تیراندازی دهههای اخیر در این کشور ثبت شد. تحقیقات پلیس نشان داد مهاجمان از ایدئولوژی داعش الهام گرفته بودند.
بر اساس این اعلام، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، و گیدئون ساعر، وزیر خارجه اسرائیل، سند شناسایی را از طرف اسرائیل امضا کردند. عبدالرحمن محمد عبداللهی، رییسجمهور سومالیلند، نیز این سند را از طرف کشورش امضا کرد.
سومالیلند که اکثریت جمعیت آن مسلمان سنی هستند، در سال ۱۹۶۰ برای مدت پنج روز استقلال داشت و در همان دوره از سوی اسرائیل و ۳۴ کشور دیگر به رسمیت شناخته شد، اما سپس با سومالی متحد شد. این منطقه در سال ۱۹۹۱ بهطور رسمی اعلام جدایی کرد، با این حال تا پیش از اقدام اخیر اسرائیل، هیچ کشوری آن را بهعنوان دولت مستقل به رسمیت نشناخته بود. در این مدت، کشورهایی از جمله بریتانیا، اتیوپی، ترکیه، امارات متحده عربی، دانمارک، کنیا و تایوان تنها دفترهای رابط در سومالیلند دایر کرده بودند.
نتانیاهو در گفتوگوی تلفنی با عبدالرحمن محمد عبداللهی، روابط دو طرف را «بنیادین و تاریخی» توصیف کرد و گفت: «ما قصد داریم در حوزههای اقتصادی، کشاورزی و زمینههای توسعه اجتماعی با شما همکاری کنیم.»
در عین حال، این تصمیم با واکنش انتقادی در داخل اسرائیل روبهرو شده است. کانال ۱۲ اسرائیل گزارش داد یک مقام ارشد اسرائیلی، که نخواست نامش فاش شود، هشدار داده شناسایی سومالیلند میتواند استدلال دیرینه اسرائیل در مخالفت با به رسمیت شناختن کشور فلسطین را تضعیف کند.
زارع جمعه پنجم دی به خبرآنلاین گفت که از سال ۱۳۸۲ تا ۱۴۰۰، حدود ۷ میلیون واحد مسکونی در کل کشور نوسازی شدهاند، اما سرعت نوسازی بافتهای فرسوده از سرعت فرسودگی آنها کمتر بوده است.
او گفت: «هنوز حدود ۱۹ تا ۲۰ میلیون واحد مسکونی در ایران وجود دارد که یا در بافت فرسوده قرار دارند و یا با استانداردهای قدیمی ساخته شدهاند و نیاز به مقاومسازی جدی دارند. برآورد میشود که حدود ۳۰درصد جمعیت کشور همچنان در این بناهای ناایمن زندگی میکنند.»
افزایش بناهای فرسوده در ایران در شرایطی است که در سالهای اخیر خطر فرونشست زمین در ایران نیز افزایش یافته و به درون شهرها از جمله تهران گسترش یافته است.
اول آذر، علی بیتاللهی، رییس بخش زلزلهشناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: «پدیده فرونشست زمین بهصورت فزاینده در سراسر ایران در حال توسعه است و ۴۰ درصد مردم کشور را تهدید میکند.»
آسیبپذیری «بالا» برای ۷۵درصد ساختمانها در کلانشهرها
استاد پژوهشگاه زلزلهشناسی ایران گفت که در کلانشهرها مانند تهران برآورد میشود که «حدود ۷۵درصد ساختمانها» (شامل قدیمی و نوساز) آسیبپذیری «بالا» دارند.
او تاکید کرد: «بخشی از این بافتها، ساختمانهای نوسازی هستند که خارج از استانداردهای مهندسی یا در مناطق با ریسک بالا مانند حریم گسلهای فعال بنا شدهاند.»
به گفته زارع، برآورد میشود که بافت فرسوده سنتی حدود ۲.۷ میلیون واحد و بافت آسیبپذیر جدید حدود ۳ میلیون واحد باشد و جمع کل واحدهای ناایمن به حدود ۵.۷ میلیون واحد میرسد.
این آمار جدید در شرایطی است که پیشتر فرزانه صادق مالواجرد، معاون وقت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی ۲۵ بهمن ۱۴۰۱ از حدود ۷۴ هزار هکتار بافت فرسوده در محدوده شهری ایران با یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد ناپایدار در آن خبر داده بود.
خطر مسکن مهر
این استاد زلزلهشناسی همچنین در گفتوگوی خود تاکید کرد: «مسکن مهر و آپارتمانهای ارزانقیمت دهه ۸۰ و ۹۰، در بسیاری از موارد مکانیابی اشتباه داشتهاند.»
او به عنوان نمونه به زلزلههای خوی اشاره کرد و گفت: «در خوی در حاشیه شهر در زمینلرزههای با بزرگای ۵.۵ تا ۵.۸ در شش ماهه دوم ۱۴۰۱ تا فروردین ۱۴۰۲ مسکن مهر بسیار آسیب دید، در حالی که حتی بناهای قدیمی در شهر خوی چندان آسیب ندیدند.»
آبان ۱۳۹۶، اسحاق جهانگیری، معاون اول وقت ریاست جمهوری اعلام کرد بیشتر خانههای تخریب شده در زلزله همان ماه در غرب ایران متعلق به ساختمانهای مسکن مهر بود.
طرح مسکن مهر از برنامههای جنجالی دولت نهم و دهم به ریاست جمهوری محمود احمدینژاد بود که با اختصاص منابع عظیم مالی و با حداقل برنامهریزی علمی و فنی به صورت انبوه ساختمان ساخته شد.
در سالهای اخیر، تخریب گسترده این ساختمانهای نوساز، ولی کاملا نا ایمن توجه بسیاری از شهروندان و رسانههای ایران را به خود جلب کرد.
عراقچی جمعه پنجم دی در جریان سفر به اصفهان به رسانهها گفت که جمهوری اسلامی برنامههای «مرتبط با هستهای، صنایع دفاعی، نانو و ماهواره پیشرفت زیادی» داشته است.
او افزود: «این موارد از جمله ماهواره کاملا صلحآمیز است و ایران در مسیر پیشرفت این تکنولوژی قرار دارد.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی برنامه ماهوارهای حکومت ایران را «یک حق طبیعی» آن دانست و این ادعا را مطرح کرد که «ماهوارههای ایران، ماموریت علمی دارند.»
اواخر فروردین امسال، بلومبرگ در گزارشی به برنامه ماهوارهای جمهوری اسلامی پرداخت و نوشت که این برنامه با وجود تحریمها و فشارهای آمریکا همچنان رو به پیشرفت و تقویت است.
کشورهای غربی، برنامه ماهوارهای جمهوری اسلامی را بیشتر با انگیزههای جاسوسی و نظامی و فناوریهای پرتاب فضایی و موشکهای بالیستیک را بسیار مشابه میدانند.
پرتاب سه ماهواره جدید
رسانههای ایران گزارش دادند که «سه ماهواره سنجشی ایرانی» قرار است هفتم دی در مدار زمین قرار گیرند.
در جریان این عملیات ، ماهوارههای «پایا» و «ظفر ۲» به همراه «نسخه ارتقایافته ماهواره کوثر» به فضا پرتاب میشوند.
این رسانهها گزارش دادند که ماهواره کوثر نخستین ماهواره ساخت «بخش خصوصی» ایران است که نسخههای اولیه آن با نام «هدهد» و «کوثر» آبان سال گذشته پرتاب شد.
۲۰ آذر، نورنیوز، رسانه نزدیک به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی، گزارش داد این سه ماهواره ایرانی از پایگاهی در روسیه به فضا پرتاب خواهند شد.
نگرانیهای بینالمللی از پرتاب ماهواره از سوی جمهوری اسلامی
برنامه جمهوری اسلامی برای پرتاب ماهوارههای جدید در شرایطی است که تنشها میان تهران و غرب بر سر برنامههای موشکی و هستهای ایران همچنان در حال افزایش است.
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر یکی از بزرگترین برنامههای موشکی خاورمیانه را به اجرا گذاشته، اما چندین مورد از پرتابهای ماهوارهاش ناموفق بوده است.
در مردادماه نیز ماهواره «ناهید ۲» جمهوری اسلامی از پایگاه وستوچنی به فضا پرتاب شد.
همچنین در تیرماه، سازمان فضایی ایران از آزمایش یک موشک ماهوارهبر جدید بهنام «قاصد» خبر داد و هدف آن را «ارزیابی برخی فناوریهای جدید در حال توسعه» عنوان کرد.
انجام این آزمایش پس از جنگ ۱۲ روزه، توجهها را به جنبههای فنی، سیاسی، نظامی و امنیتی آن معطوف کرد.
در موارد پرتاب ماهواره از سوی جمهوری اسلامی، آمریکا و سه قدرت اروپایی، پرتاب موشک ماهوارهبر از سوی ایران را محکوم کرده و آن را اقدامی ناسازگار با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و اقدامی بیثباتکننده در منطقه عنوان کردند.
یر ۱۴۰۱،، کاخ سفید پرتاب ماهوارهبر ذوالجناح را اقدامی «غیرمفید و بیثباتکننده» خواند و اعلام کرد به استفاده از تحریمها و سایر اقدامات برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر در برنامه موشکی ایران متعهد است.
او در مصاحبهای تلویزیونی بر تقویت روابط دوجانبه تهران-بغداد تاکید کرد و گفت: «ما به خواستههای دولت عراق احترام میگذاریم و به گونهای تعامل میکنیم که حقوق مقاومت حفظ شود.»
«محور مقاومت» عنوانی است که مقامها و رسانههای جمهوری اسلامی از آن برای گروههای مسلح مورد حمایت تهران در منطقه، نظیر حماس، جهاد اسلامی، حزبالله، حشد شعبی و حوثیهای یمن، استفاده میکنند.
آلصادق افزود جمهوری اسلامی با «همه احزاب سیاسی» عراق رابطهای نزدیک دارد و از «شراکت، توافق و توازن» در دولت آینده این کشور حمایت میکند.
او تصمیمگیری درباره ادامه فعالیت محمد شیاع السودانی در مقام نخستوزیر عراق را موضوعی داخلی دانست و ادامه داد: «ما مطالباتی در بانکهای عراقی داریم که نمیتوانیم آنها را برداشت کنیم. [اما] در دولت سودانی توانستیم مقدار بیشتری از پولهای خود را که قبلا امکان دریافتشان نبود، بگیریم.»
در روزهای اخیر، گمانهزنیها درباره سرنوشت گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق و همچنین چشمانداز روابط بغداد-تهران در سایه فشارهای فزاینده آمریکا و اسرائیل افزایش یافته است.
انحلال گروههای نیابتی جمهوری اسلامی یکی از شروط سهگانه دولت دونالد ترامپ برای آغاز مجدد مذاکرات واشینگتن و تهران است.
آلصادق: گروههای عراقی نگران خلع سلاح هستند
سفیر جمهوری اسلامی در عراق در ادامه مصاحبه، با اشاره به درخواستها برای خلع سلاح گروههای همپیمان تهران گفت این گروهها نسبت به پیامدهای چنین اقدامی نگران هستند.
آلصادق اضافه کرد: «توصیف این گروهها بهعنوان نیروهای نیابتی ایران توهین به آنهاست. رابطه ایران با این گروهها قدیمی است، اما اکنون به مرحلهای رسیدهاند که خودشان تصمیم میگیرند.»
او ادامه داد: «ما در دوره داعش از این گروهها حمایت کردیم و ارتباط داشتن به معنای عمل کردن آنها به نیابت [از جمهوری اسلامی] نیست.»
فائق زیدان، رییس شورای عالی قضایی عراق، سوم دی اعلام کرد چهار گروه مسلح وابسته به جمهوری اسلامی با تحویل تسلیحات خود به دولت این کشور در راستای «رهنمودهای مرجعیت دینی» موافقت کردهاند.
به گفته زیدان، این چهار گروه عصائب اهل الحق، کتائب امام علی، کتائب سیدالشهدا و کتائب انصارالله الاوفیا هستند.
روزنامه الشرق الاوسط ۳۰ آذر به نقل از منابع آگاه گزارش داد دولت عراق طی دو هفته گذشته دو هشدار جدی درباره احتمال حمله گسترده اسرائیل به مواضع گروههای شبهنظامی متحد جمهوری اسلامی در این کشور دریافت کرده است.
رژه خیابانی حشد شعبی در بغداد
هزاران نفر از نیروهای حشد شعبی پنجم دی با برگزاری رژهای در خیابانهای بغداد حضور یافتند.
حشد الشعبی اعلام کرد این مراسم بهعنوان «تشییعی نمادین» برای ۵۰ نفر از اعضای این سازمان برگزار شد که شش سال پیش در حملات هوایی آمریکا در منطقه مرزی القائم جان باختند.
رسانههای عراقی نوشتند این مراسم واکنشی به تهدیدهای اخیر ایالات متحده درباره انحلال حشد شعبی بود.
بر اساس گزارشها، در جریان این تجمع شعارهایی علیه آمریکا و اسرائیل سر داده شد.
۲۹ آذر، پایگاه خبری واینت گزارش داد همزمان با هشدارها درباره حملات احتمالی اسرائیل، رهبران گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق برای تحویل سلاحهای خود به دولت آینده این کشور اعلام آمادگی کردهاند.
واینت نوشت اکنون این پرسش مطرح میشود که آیا تعدادی از جناحهای «محور مقاومت» در حال تغییر واقعی راهبرد خود هستند یا صرفا تحت فشارهای داخلی و بینالمللی، این «اعلامیههای حسابشده» را صادر کردهاند.
