ایال زمیر، رییس ستاد ارتش اسرائیل، اعلام کرد این کشور در مقابله با دشمنانش به «هر جا که لازم باشد»، حمله خواهد کرد. پایگاه خبری تایمز اسرائیل این اظهارات را اشارهای به ضرورت حمله مجدد به جمهوری اسلامی دانست.
زمیر یکشنبه ۳۰ آذر در مراسمی که از سوی ارتش اسرائیل برگزار شد، گفت حملات احتمالی این کشور میتواند «هم در جبهههای نزدیک و هم در جبهههای دوردست» انجام شود.
او با اشاره به تداوم تقابل میان اسرائیل و جمهوری اسلامی افزود کارزار علیه حکومت ایران «در کانون طولانیترین و پیچیدهترین جنگ تاریخ اسرائیل قرار دارد».
زمیر ادامه داد جمهوری اسلامی «حلقه فشار پیرامون اسرائیل را تامین مالی و تسلیح کرد و پشت طرحهای نابودی آن ایستاد».
انبیسینیوز ۲۹ آذر به نقل از منابع آگاه نوشت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در حال آمادهسازی برای ارائه گزارشی به دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، درباره گزینههای حمله دوباره به برنامه هستهای جمهوری اسلامی است.
انتظار میرود ترامپ و نتانیاهو اواخر ماه جاری میلادی در اقامتگاه رییسجمهوری آمریکا در فلوریدا دیدار کنند.
همزمان با ادامه گمانهزنیها درباره حمله مجدد اسرائیل به ایران، روزنامه الشرق الاوسط ۳۰ آذر گزارش داد دولت عراق طی دو هفته گذشته دو هشدار جدی درباره احتمال حمله گسترده اسرائیل به مواضع گروههای شبهنظامی متحد جمهوری اسلامی در این کشور دریافت کرده است.
نگرانی جمهوری اسلامی از حمله دوباره اسرائیل
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۳۰ آذر در مصاحبه با شبکه راشاتودی گفت: «ما احتمال حمله دوباره اسرائیل را رد نمیکنیم، اما برای آن کاملا آماده هستیم.»
عراقچی افزود: «در دو سال گذشته، اسرائیل به هفت کشور در منطقه حمله کرده و همچنان به تهدیدهای خود ادامه میدهد و فکر میکنیم این شرایط در سال ۲۰۲۶ نیز ادامه یابد.»
به گفته او، جمهوری اسلامی «همه آنچه را که در جنگ قبلی آسیب دیده بود، بازسازی کرده است».
مایک هاکبی، سفیر آمریکا در اسرائیل، ۲۸ آذر برنامه هستهای حکومت ایران را محور اصلی نگرانیهای امنیتی منطقه خواند و ابراز امیدواری کرد و از مسیری که میتواند به یک درگیری جدید منجر شود، عقبنشینی کند.
الشرق الاوسط یکشنبه ۳۰ آذر نوشت یکی از این هشدارها از سوی یک کشور عربی و هشدار دیگر از طرف یک سرویس اطلاعاتی غربی به بغداد ارسال شد.
یک مقام عراقی تایید کرد یک «کشور دوست» بغداد را در جریان ماهیت این تهدیدات قرار داد؛ تحولی که موجب شد گروههای شیعه به دادن برخی امتیازات و کوتاه آمدن از مواضع خود تن دهند.
بر اساس این گزارش، دامنه این حملات احتمالی میتواند شامل نهادهای دولتی مرتبط با گروههای شیعه و نیروهای «بسیج مردمی» یا همان حشد شعبی، چهرههای بانفوذ مالی و نظامی، انبارها و تاسیسات پهپادی و موشکی، و اردوگاههای آموزشی باشد.
الشرق الاوسط افزود دو هشدار اخیر به شکلگیری موج تازهای از موضعگیریها در میان برخی گروههای عراقی انجامیده که از یک سو بر ضرورت انحصار سلاح در اختیار دولت تاکید میکنند و از سوی دیگر، خواستار برخورداری از زمان و اختیار لازم برای برچیدن توان نظامی خود در قالب یک «چارچوب ملی» هستند.
۲۹ آذر، پایگاه خبری واینت گزارش داد همزمان با هشدارها درباره حملات احتمالی اسرائیل، رهبران گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق برای تحویل سلاحهای خود به دولت آینده این کشور اعلام آمادگی کردهاند.
واینت نوشت اکنون این پرسش مطرح میشود که آیا تعدادی از جناحهای «محور مقاومت» در حال تغییر واقعی راهبرد خود هستند یا صرفا تحت فشارهای داخلی و بینالمللی این «اعلامیههای حسابشده» را صادر کردهاند.
محور مقاومت عنوانی است که مقامها و رسانههای جمهوری اسلامی برای گروههای مسلح مورد حمایت تهران در منطقه، نظیر حماس، جهاد اسلامی، حزبالله، حشد شعبی و حوثیهای یمن، استفاده میکنند.
چراغ سبز آمریکا به اسرائیل برای حمله به عراق؟
الشرق الاوسط در ادامه گزارش خود نوشت یک کشور عربی که با واشینگتن و تهران روابط مناسبی دارد، اخیرا به عراق هشدار داد که «به طرز خطرناکی» در آستانه یک حمله نظامی قرار دارد.
در این پیام تاکید شده بود که خطر حمله «بسیار جدی» است و مقامهای اسرائیلی اکنون بهطور علنی از چراغ سبز آمریکا برای اقدام یکجانبه در عراق سخن میگویند.
الشرق الاوسط به نقل از سیاستمداران عراقی افزود واشینگتن در ماههای اخیر مانع اقدام نظامی اسرائیل در عراق شده، اما همزمان بغداد را برای کاهش تهدیدات ناشی از سلاحهای خارج از کنترل دولت تحت فشار قرار داده است.
به گفته یک دیپلمات غربی، مقامهای ایالات متحده از مواضع «ضعیف» بغداد در قبال گروههای مسلح ناراضی هستند و احساس میکنند رهبران عراق «وخامت اوضاع» را بهطور کامل درک نکردهاند.
بر اساس گزارشها، انحلال گروههای نیابتی جمهوری اسلامی یکی از شروط سهگانه دولت دونالد ترامپ برای از سرگیری مذاکرات با تهران است.
یک مقام آمریکایی ۳۰ آذر در مصاحبه با شبکه الحدث گفت حکومت ایران «از هر طریق ممکن، از زمین و دریا» در پی ارسال تسلیحات به نیروهای نیابتی خود در منطقه است.
او افزود جمهوری اسلامی از طریق قاچاقچیانی که در اقلیم کردستان عراق فعالیت میکنند، برای شبهنظامیان عراقی سلاح ارسال میکند.
او تاکید کرد واشینگتن در حال هماهنگی با لبنان، سوریه، اردن و عراق برای کنترل مرزها و جلوگیری از قاچاق اسلحه است.
اسماعیلزاده یکشنبه ۳۰ آذر در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا، با اشاره به ادامه گرانیها در کشور گفت: «طی ماههای اخیر، میزان نگرانیها درباره تغذیه مردم چند برابر شده و این بیم وجود دارد که مردم دچار کمبود مواد مغذی شوند.»
او افزود وزارت بهداشت بارها هشدار داده که افزایش قیمت مواد غذایی میتواند سبب «سوءتغذیه» مردم شود، زیرا «حتی دهکهای متوسط و بالاتر» نیز در شرایط کنونی میزان مصرف لبنیات و پروتئین خود را کاهش دادهاند.
در هفتههای اخیر، افزایش بیسابقه قیمت مواد غذایی و کالاهای اساسی در ایران فشار سنگینی بر زندگی شهروندان وارد کرده است.
کارشناسان و فعالان اجتماعی هشدار دادهاند تداوم این روند میتواند عواقبی جدی به همراه داشته باشد؛ از جمله آسیب به سلامت عمومی، گسترش سوءتغذیه و تشدید فشارهای روانی بر جامعه.
یک شهروند ۲۴ آذر در پیامی به ایراناینترنشنال، ضمن ابراز نگرانی درباره پیامدهای بحران اقتصادی بر سلامت فرزندش گفت: «با اینکه بچه در سن رشد دارم، تنها گاهی شیر میخرم. هرچند خودم و همسرم کار میکنیم، اما ناچاریم کاملا با احتیاط خرید کنیم.»
لزوم اختصاص یارانه برای تغذیه مردم
اسماعیلزاده در ادامه مصاحبه خود، خواستار تخصیص یارانه در حوزه تغذیه شد و تاکید کرد چنین یارانهای «اتلاف منابع نیست».
او گفت: «یارانه به حوزه تغذیه نوعی پیشگیری از بروز بیماریهای مزمن در سالهای آینده است که بهمراتب هزینه کمتری نسبت به درمان دارد.»
به گفته این مقام وزارت بهداشت، اگر دولت «یک درصد مالیات کارخانههای مواد غذایی» را در اختیار دفتر بهبود تغذیه قرار دهد، این منابع «میتواند بار نظام سلامت کشور را در سالهای آینده بهطور قابل توجهی کاهش دهد».
۲۸ مهر، پایگاه خبری رویداد۲۴ گزارش داد با تشدید بحران اقتصادی و افت شدید قدرت خرید مردم، شمار فزایندهای از شهروندان ایرانی توان تامین مواد غذایی ضروری را از دست دادهاند و سوءتغذیه اکنون به عامل حدود ۳۵ درصد از مرگومیرها در کشور تبدیل شده است.
هشدار نسبت به پیامدهای سوءتغذیه
اسماعیلزاده همچنین نسبت به پیامدهای بلندمدت بحران غذایی در کشور هشدار داد و گفت: «ابتلا به سوءتغذیه سبب کاهش نیروی کار در آینده میشود.»
او افزود: «آثار کاهش مصرف لبنیات، میوه، سبزیجات و حبوبات به صورت افزایش بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی-عروقی، سکتهها، پوکی استخوان، شکستگیها و سایر مشکلات سلامت نمایان میشود.»
به گفته این مقام وزارت بهداشت، بار ناشی از بروز چنین شرایطی «گریبان این وزارتخانه را میگیرد» و به ناچار باید هزینههای بیشتری در زمینه درمان صرف شود.
بهدنبال سیاستهای ناکارآمد جمهوری اسلامی در زمینههای اقتصادی، سیاست داخلی و سیاست خارجی طی دهههای اخیر، تورم افسارگسیخته زندگی شهروندان را بهشدت تحت تاثیر قرار داده و قیمت کالاهای اساسی با جهشی بیسابقه روبهرو شده است.
این در حالی است که غلامرضا نوری قزلجه، وزیر کشاورزی، ۱۶ مهر روند افزایش قیمتها در کشور را «منطقی» خواند و گفت نرخ مواد غذایی در ایران «در مقایسه با قیمتهای جهانی ارزان هم است».
انتقاد از نبود اقدام عملی برای بهبود شرایط
اسماعیلزاده اعلام کرد در صورت تخصیص منابع به دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، برنامههایی چون توزیع شیر در مدارس به اجرا در خواهد آمد.
او در عین حال اذعان کرد: «شرایط کنونی به نحوی است که بهطور مداوم باید از بدتر شدن وضعیت سوءتغذیه سخن بگوییم یا به کاهش مصرف کلسیم و پروتئین اشاره کنیم. متاسفانه بسیاری از مسائل فقط در حد حرف و سخن باقی میماند و اقدام عملی در ورای آن وجود ندارد.»
در آبانماه، رسانهها در ایران گزارش دادند بهرغم وعده وزارت آموزش و پرورش مبنی بر توزیع شیر در مدارس ایران، این طرح تنها در چهار استان اجرا شده است.
این در حالی است که در بودجه سال جاری، ۶۵۰۰ میلیارد تومان برای اجرای این طرح اختصاص داده شده بود.
عراقچی در مصاحبه با شبکه راشاتودی که متن آن یکشنبه ۳۰ آذر در رسانههای ایران منتشر شد، گفت: «واقعیت این است که من با ویتکاف در تماس بودهام؛ البته نه در این روزها، زیرا چند ماهی است که تصمیم گرفتیم این تماسها را متوقف کنیم.»
او تاریخ دقیق آخرین تماس خود با نماینده ویژه دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، را مشخص نکرد.
عراقچی با اشاره به برخی گمانهزنیها درباره چشمانداز مذاکرات احتمالی تهران و واشینگتن افزود مقامهای ایالات متحده «آمادگی یک توافق عادلانه را ندارند، بنابراین باید صبر کنیم تا زمانی که به آن نقطه برسند و آنگاه بتوانیم گفتوگو کنیم».
هفتم آذر، ایراناینترنشنال به نقل از منابع آگاه گزارش داد دولت آمریکا در پاسخ به درخواست مسعود پزشکیان از عربستان سعودی برای میانجیگری میان تهران و واشینگتن، بار دیگر بر شروط سهگانه خود برای مذاکره با حکومت ایران تاکید کرد.
ویتکاف پیشتر از جمهوری اسلامی خواسته بود برنامه هستهای و غنیسازی اورانیوم را بهطور کامل کنار بگذارد، نیروهای نیابتی خود را منحل کند و محدود شدن برنامه موشکیاش را بپذیرد.
«با دیکته کردن مخالفیم»
عراقچی در ادامه گفتوگو با راشاتودی، کشورهای غربی را به تلاش برای «دیکته کردن» خواستهها و مواضع خود به جمهوری اسلامی متهم کرد.
او گفت: «در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل وارد مذاکره شدیم تا برای مساله موسوم به اسنپبک راهحلی پیدا کنیم. ما ایدههای خوبی ارائه دادیم، اما همه آنها رد شد. پس از آن به این نتیجه رسیدیم که دیگر کافی است.»
آخرین دیدار عراقچی با مقامهای غربی در ارتباط با پرونده هستهای حکومت ایران پنجم آذر با ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، در پاریس انجام شد.
پس از این دیدار، وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد پاریس از تهران خواسته است برای دستیابی به توافقی «قوی و پایدار» به مذاکرات بازگردد تا تضمین شود ایران هرگز به سلاح هستهای دست نخواهد یافت.
سرنوشت برنامه هستهای جمهوری اسلامی، بهویژه ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی، همچنان نامشخص است و حکومت ایران در ماههای گذشته از دادن اجازه به آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای بازرسی از تاسیسات بمبارانشده خودداری کرده است.
شورای حکام آژانس ۲۹ آبان در نشست غیرعلنی خود قطعنامهای تصویب کرد که جمهوری اسلامی را ملزم میکند «بیدرنگ» درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنیشده و سایتهای هستهای آسیبدیده در جریان جنگ ۱۲ روزه گزارش دهد.
انتقاد مجدد عراقچی از آژانس
عراقچی در ادامه بار دیگر از مواضع آژانس بینالمللی انرژی اتمی انتقاد کرد و گفت این نهاد «همانند بسیاری از کشورهای اروپایی» از محکوم کردن حملات علیه سایتهای هستهای ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه خودداری کرد و این «بسیار تاسفبار» است.
عراقچی از آژانس خواست «به وظیفه حرفهای خود بازگردد» و «هرگونه درخواست با انگیزههای سیاسی» را رد کند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، ۲۹ آذر روایت جمهوری اسلامی درباره «ناامنی» تاسیسات هستهای آسیبدیده در جنگ و غیرممکن بودن دسترسی بازرسان را زیر سوال برد و تاکید کرد تهران نمیتواند یکجانبه در این باره تصمیم بگیرد.
عراقچی ۱۷ آذر گفته بود در سایتهای بمبارانشده «خطر تشعشعات» وجود دارد.
قالیباف یکشنبه ۳۰ آذر در جلسه علنی مجلس گفت «گرانی افسارگسیخته کالاهای معیشتی» به یکی از دغدغههای اصلی مردم تبدیل شده و افزایش قیمت ارز و طلا «بخشی از دلایل یا بهانه گرانیها» به شمار میآید.
او با اشاره به جلسات اخیر خود با اعضای دولت پزشکیان افزود جلسه نظارتی ۲۵ آذر با حضور وزیران اقتصاد، کشاورزی و صنعت، و همچنین روسای سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی برگزار شد و به موضوعاتی چون جلوگیری از کاهش قدرت خرید مردم، اجرای قانون کالابرگ و مدیریت بازار ارز اختصاص داشت.
قالیباف تهدید کرد: «در صورتی که این اقدامات به نتیجه نرسد، برای رسیدن به کمترین زمان و تنش، اولویت با ترمیم کابینه توسط دولت است و اگر اصلاحات ضروری توسط دولت صورت نگیرد، نمایندگان مجبور به آغاز فرآیند استیضاح خواهند شد.»
این اولین بار نیست که موضوع استیضاح وزیران دولت پزشکیان مطرح میشود.
اسفند ۱۴۰۳ و تنها شش ماه پس از آغاز به کار دولت چهاردهم، استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، در مجلس رای آورد و او از سمت خود برکنار شد.
در آن زمان نیز افزایش قیمت دلار و کالاهای اساسی از جمله دلایل برکناری او اعلام شده بود.
در جلسه استیضاح همتی، پزشکیان بهصورت تلویحی به نقش علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در ایجاد وضعیت بغرنج اقتصادی در کشور اشاره کرد و گفت: «ما پای موضع رهبری در قبال آمریکا ایستادهایم. ما باید خودمان را با مواضع رهبری در مورد مذاکره نکردن با آمریکا تطبیق دهیم.»
بهدنبال سیاستهای ناکارآمد جمهوری اسلامی در زمینههای اقتصادی، سیاست داخلی و سیاست خارجی طی دهههای اخیر، تورم شدید زندگی شهروندان، بهویژه اقشار کمدرآمد، را بهشدت تحت تاثیر قرار داده و قیمت کالاهای اساسی با جهشی بیسابقه روبهرو شده است.
رکوردزنی روزانه نرخ ارزهای خارجی نیز به نگرانیها از چشمانداز اقتصادی ایران دامن زده و امنیت روانی جامعه را تحتالشعاع قرار داده است.
بحران اقتصادی ایران بهویژه در پی فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل در مهرماه شدت گرفته است.
روزنامه دنیای اقتصاد ۲۹ آذر گزارش داد تصمیم اخیر آمریکا برای تحریم ۲۹ نفتکش حامل نفت ایران، به «بسته شدن گلوگاههای اقتصادی کشور» منجر خواهد شد و درآمدهای ارزی را «بهشدت کاهش میدهد».
در هفتههای اخیر گزارشهای متعددی منتشر شده است که از تلاش جمهوری اسلامی برای بازسازی توان موشکی خود خبر میدهند.
۳۰ آبان، سندیکای اخبار یهود گزارش داد نشانهها از بازسازی توان موشکی جمهوری اسلامی حکایت دارند و سرویسهای اطلاعاتی غربی افزایش قابل توجه ورود مواد با کاربرد دوگانه به ایران را شناسایی کردهاند.
همچنین بر اساس گزارش شبکه سیانان، طی چند ماه گذشته ۱۰ تا ۱۲ محموله از بنادر چین راهی بندرعباس شده و ایران بیش از ۲ هزار تُن مواد مورد نیاز برای تولید سوخت موشک وارد کرده است.
یورونیوز نیز نوشت مقامات و تحلیلگران اسرائیلی هشدار میدهند حکومت ایران پس از جنگ اخیر، با سرعت در حال بازسازی زرادخانه موشکی خود است و هدف دارد در درگیریهای آینده، همزمان دو هزار موشک شلیک کند.
