محمد پاکپور، فرمانده کل سپاه پاسداران با اشاره به جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، گفت: «ما الان در وضعیت قطع درگیری هستیم اما دشمن میداند که اگر خدای نخواسته بخواهد اقدامی علیه جمهوری اسلامی انجام دهد، حتما پاسخی سختتر و کوبندهتر از دوره قبل خواهد گرفت.»
او افزود: «قطر مهمترین پایگاه هوایی آمریکاییها در منطقه است و ما ۱۴ موشک به آنجا شلیک کردیم، آمریکاییها بعد از حمله ما اعلام کردند که اگر شما نزنید، ما دیگر نمیزنیم.»
فرمانده کل سپاه پاسداران اضافه کرد: «در نهایت نیز فضایی ایجاد شد که آمریکا و اسرائیل دیدند هدفی که برای جنگ ترسیم کرده بودند و برنامهریزی که انجام داده بودند، قابل تحقق نیست و آنها در برآوردهای خود اشتباه بزرگی کردند.»
سخنان فرمانده سپاه پاسداران در حالی است که پیشتر دونالد ترامپ، بابت اینکه جمهوری اسلامی قبل حمله به پایگاه آمریکا در قطر به ایالات متحده اطلاع داده، تشکر کرده بود.
نویسندگان بیانیه شرایط ویژهای را که از آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۴ در جامعه و به تبع آن در دانشگاه حاکم شده، به «آتش زیر خاکستر» تشبیه کردند.
آنها موجودیت جمهوری اسلامی را توام با جنایت، سرکوب و نابودی مستمر زندگی و معیشت مردم خواندند و گفتند حکومت چارهای ندارد جز اینکه به موازات تبلیغات ملی-میهنی-اسلامی پس از جنگ ۱۲ روزه، به سرکوب آزادی، برابری و «زن، زندگی، آزادی» بپردازد.
به گفته این تشکلها، جامعه در شرایط کنونی انتظار دارد آزادیخواهی، رفع تبعیض، برابریطلبی، دادخواهی و مبارزه را بهگونهای پررنگتر از سوی دانشجویان ببیند.
در این بیانیه آمده است: «وجود ابربحرانهایی که جمهوریاسلامی خلق کرده، به این عاملیت اهمیتی دوچندان میدهد. جامعه ما آبستن یک تغییر بزرگ است و در این تغییر، امید و اعتماد سیاسی به دانشجویان جایگاه ویژهای به جنبش مبارزاتی پرافتخار ما میدهد.»
۱۵ آذر، شاهزاده رضا پهلوی در پیامی صوتی خطاب به دانشجویان و جوانان ایران، به فشار شدید اقتصادی، خفقان و سرکوب در دانشگاهها و نبود آزادی اشاره کرد و در عین حال، از جوانان خواست از امید به تغییر دست نکشند.
در روزهای اخیر، گروهی از فعالان و تشکلهای دانشجویی و صنفی در بیانیههایی جداگانه بر ضرورت پیوند دادن مبارزات صنفی با مبارزات سیاسی بهمنظور ایجاد تغییرات بنیادین در ایران تاکید کردهاند.
تاکید بر آزادی فوری و بیقید و شرط تمامی دانشجویان زندانی
تشکلها و گروههای دانشجویی در ادامه بیانیه مشترک خود از بیآبی، آلودگی هوا، گرانی، اقتصاد فروپاشیده و سایه جنگ و قحطی، بهعنوان عواملی یاد کردند که سبب نابودی آینده و امید شهروندان به زندگی بهتر شدهاند.
به گفته نویسندگان بیانیه، پیام ۱۶ آذر «در هم شکستن سرکوب و ستم و دیکتاتوری» است.
تشکل دانشجویان پیشرو، نهاد دانشجویان آزادیخواه تهران شمال، انجمن آزادیخواهان دانشگاه بهشتی، کمیته سراسری دانشجویان کردستان، صدای آزاد دانشگاه (دانشگاه هنر اصفهان) و جمعی از دانشجویان دانشگاههای مختلف استان اصفهان، ارومیه، علامه، خوارزمی کرج، تهران، الزهرا، کردستان و آزاد سنندج از امضاکنندگان بیانیه هستند.
آنها همچنین خواهان لغو فوری حکم اعدام احسان فریدی، دانشجوی ۲۲ ساله محبوس در زندان تبریز، لغو همیشگی اعدام، توقف قتلهای عمد حکومتی و شکنجه، آزادی فوری و بیقید و شرط تمامی دانشجویان زندانی و زندانیان سیاسی، و بازگشت به تحصیل و تدریس همه دانشجویان و اساتید اخراجی و تعلیقی شدند.
احسان فریدی: آزادی از دل و اراده مردمان همین سرزمین زاده میشود
احسان فریدی ۱۶ آذر در بیانیهای به مناسبت روز دانشجو نوشت: «آزادی از بیرون تحمیل نمیشود؛ بلکه تنها از دل ایمان و اراده همین دانشجویان و مردم سرزمینمان زاده خواهد شد.»
او خطاب به دانشجویان افزود: «معیار سنجش ما نه عنوانهاست و نه مدرکها، تنها ایستادگی ماست که نشان خواهد داد از این آزمون چگونه بیرون آمدهایم.»
این دانشجوی محکوم به اعدام دانشجویان را «امیدهای زنده این سرزمین» خطاب کرد که به آزادی ایمان دارند، حقیقت را معامله نمیکنند و در سختترین لحظات، «راه ایستادن را بر فراموشی و سازش» ترجیح میدهند.
پیشتر امیرحسین مرادی و علی یونسی، دانشجویان محبوس در زندانهای اوین و قزلحصار، در یادداشتهایی در آستانه روز دانشجو، به اعدامها، فقر و استبداد حاکم بر ایران اشاره کردند.
آنها بر ضرورت شکستن سکوت، مبارزه نسل جوان برای آزادی و نقش دانشگاه بهعنوان قلب تپنده اعتراض در برابر استبداد تاکید کردند.
این رسانه یکشنبه ۱۶ آذر نوشت اسرائیل وارد مرحلهای شده که مقامهای ارشد از آن بهعنوان «گرگومیش جنگ» یاد میکنند؛ مرحلهای که با آتشبس موقت و آغاز فشارهای دیپلماتیک همراه است.
در این شرایط، ترامپ بر دیپلماسی و اعتمادسازی تاکید میکند، در حالی که نتانیاهو همچنان بر موضع «پیروزی کامل» و نابودی حماس و حزبالله پافشاری دارد.
به گزارش واینت، دایره نزدیکان نتانیاهو بسیار محدود است و همین موضوع، دید استراتژیک کابینه و نهاد دفاعی را تضعیف میکند. این روند فضای بیشتری برای نقشآفرینی ترامپ در جهتدهی به مسیر اسرائیل ایجاد کرده است.
این رسانه افزود فعالیتهای نظامی ممکن است همچنان ادامه یابند، اما «مرکز ثقل» اکنون به سمت دیپلماسی در حال حرکت است؛ جایی که پایههای ترتیبات امنیتی، سیاسی و منطقهای آینده مورد مذاکره قرار میگیرند.
در روزهای اخیر، گمانهزنیها درباره چشمانداز منازعات منطقهای، بهویژه توافق صلح غزه، خلع سلاح حزبالله لبنان، و روابط سوریه و اسرائیل بالا گرفته است.
در همین حال، نامشخص بودن وضعیت برنامه هستهای جمهوری اسلامی بر پیچیدگیها و تردیدها نسبت به آینده و واکنش احتمالی اسرائیل افزوده است.
فشار ترامپ بر نتانیاهو برای تغییر مسیر
واینت به نقل از مقامهای ارشد اسرائیل گزارش داد ترامپ ۱۰ آذر در تماس با نتانیاهو، او را ترغیب کرد بهتدریج از عملیات تهاجمی و تهدیدهای تنشزا در غزه، لبنان و سوریه فاصله بگیرد و به سمت دیپلماسی و اقدامات اعتمادساز حرکت کند.
ترامپ استدلال کرد این تغییر برای پیشبرد مرحله غیرنظامی «طرح ۲۰بندی» او برای غزه و حرکت بهسوی پایان پایدار و بلندمدت خصومتها همراه با احتمال گسترش پیمان ابراهیم ضروری است.
انتظار میرود نتانیاهو این مسائل را در سفر هفتم دی خود به واشینگتن یا اندکی پس از آن با ترامپ مطرح کند.
واینت به نقل از یک منبع امنیتی نوشت مقامات بلندپایه ارتش اسرائیل نیز به نتانیاهو توصیه کردهاند پس از بیش از دو سال جنگ، روند بازسازی و تبدیل ارتش به نیرویی بزرگتر و مدرنتر را برای مقابله با چالشهای آینده آغاز کند.
بر اساس این گزارش، در ستاد کل ارتش اسرائیل نیز حمایت گستردهای از همسویی با رویکرد واشینگتن در مورد غزه وجود دارد.
قواعد «روز بعد»
واینت نوشت به نظر میرسد ترامپ در حال تعیین قواعد جدید برای دوران پس از جنگ است.
نخستین قاعده این است که محور اصلی تلاشها در غزه، لبنان و سوریه باید بهسمت دیپلماسی حرکت کند.
بر اساس این گزارش، اسرائیل ممکن است همچنان تفاهمهای آتشبس را اجرا کند و فشارهای گزینشی بر حماس و حزبالله وارد آورد، اما این روند عمدتا با حملات هوایی محدود و دقیق و نه عملیات زمینی انجام خواهد شد.
در این چارچوب، خلع سلاح گروههای مسلح با فشار و توافقات دیپلماتیک از طریق میانجیگری پیگیری خواهد شد، نه یورشهای عمیق ارتش اسرائیل به مناطق تحت کنترل حماس یا حزبالله.
از همه طرفها نیز انتظار میرود در چارچوب قواعد جدید، اقدامات اعتمادساز انجام دهند.
به گزارش واینت، ایال زمیر، رییس ستاد ارتش اسرائیل، همچون ترامپ خواهان گذار به یک آتشبس پایدار در منطقه است.
دکترین امنیتی جدید اسرائیل بر پیشگیری زودهنگام از تهدیدها، حفظ دفاع پیشرونده از طریق حضور میدانی در کانونهای خطر و مناطق غیرنظامی، و آمادگی کامل در برابر هرگونه حمله غافلگیرانه تاکید دارد.
اما مسائلی مانند محدودیت بودجه و نبود یک «نقشه راه سیاسی روشن»، این گذار را پیچیده میکند.
واینت افزود بدون توافقی هماهنگ با واشینگتن برای پایان دادن به منازعات کنونی و تعریف ترتیبات امنیتی جدید، ارتش اسرائیل قادر نخواهد بود از درگیریهای فرسایشی فاصله بگیرد و وارد مرحله بازسازی و آمادگی برای تهدیدهای آینده شود.
