مقامهای حوزه دارو در ایران با هشدار نسبت به تشدید بحران کمبود دارو گفتهاند ذخیره صدها قلم دارو در کشور به زیر یک تا سه ماه رسیده است. همزمان مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو اعلام کرد که نظام دارویی کشور در «بدترین وضعیت ممکن» از نظر ارزی و ریالی قرار دارد.
اکبر عبداللهیاصل در حاشیه نشستی که یکشنبه ۱۶ آذر با انجمن شرکتهای پخش دارو برگزار شد، گفت از مجموع حدود سه هزار قلم داروی موجود در فهرست رسمی کشور، ۱۹۵ قلم موجودی کمتر از یک ماه، ۳۶۰ قلم کمتر از دو ماه و ۲۷۰ قلم موجودی کمتر از سهماه دارند.
وضعیتی که بهگفته او میتواند خطرناک باشد و به معنای قرار گرفتن حدود ۸۰۰ قلم دارو که منتظر دریافت ارز و ریال هستند، در معرض خطر کمبود در ماههای آینده است.
او اضافه کرد که در گروه داروهای ضروری بیمارستانی، دستکم ۲۱ قلم دارو با کمبود روبهروست و ۵۶ قلم دیگر از داروهای ضروری غیربیمارستانی نیز در فهرست کمبود قرار دارند.
مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو در ادامه گفت ذخیره استراتژیک دارو در شرایط ثبات برای شرایط غیرثبات انجام میشود اما در حال حاضر نظام دارویی کشور «در بدترین وضعیت ممکن از نظر ارزی و ریالی» قرار دارد.
این نخستین بار نیست که گزارشهایی از بحران کمبود دارو، بحران نقدینگی و تامین نشدن ارز مورد نیاز برای واردات دارو در ایران منتشر میشود.
در یکی از آخرین نمونهها در ۱۵ آذر، امین افشار، رییس هیئتمدیره کانون هموفیلی ایران گفت: «واردات برخی داروهای حیاتی بیماران هموفیلی و اختلالات انعقادی متوقف شده است و اکنون در برخی اقلام به مرحله پایان ذخایر اضطراری رسیدهایم.»
در پنجم آذر نیز مهدی پیرصالحی، رییس سازمان غذا و دارو اعلام کرد که بهدلیل کمبود ارز و اخلال در منابع ارزی، زنجیره تامین دارو و شیرخشک در کشور دچار بحران شده است.
بحران شدید نقدینگی
در کنار بحران ارزی، فعالان صنعت دارو نیز در نشست ۱۶ آذر از بحران شدید نقدینگی بهعنوان یکی از عوامل تهدیدکننده تامین دارو نام بردند.
ابراهیم هاشمی، رییس هیئتمدیره انجمن شرکتهای پخش دارو و مکمل، گفت کل زنجیره تامین دارو در شرایط «بسیار سخت مالی» قرار دارد و مطالبات شرکتهای پخش از بازار دارویی کشور تا پایان آبانماه به حدود ۱۵۷ هزار میلیارد تومان رسیده است.
هاشمی در ادامه گفت داروخانهها و شرکتهای پخش، بخش قابلتوجهی از مطالبات خود را از بیمهها و نهادهای دولتی دریافت نکردهاند: «بیش از ۳۱ هزار میلیارد تومان از این مطالبات مربوط به دانشگاههای علوم پزشکی است و مجموع بدهی دولت، از جمله تامین اجتماعی، هلالاحمر و بیمهها، به حدود ۴۷ هزار میلیارد تومان میرسد.»
او هشدار داد در صورتی که این منابع تامین نشود، تولید و واردات داروهای اساسی با مشکل جدی روبهرو خواهد شد.
از دست رفتن ذخیره استراتژیک دارو
شهرام کلانتری، رییس انجمن داروسازان ایران، گفت حدود ۷۰ درصد توزیع دارو در کشور بهدست بخش خصوصی انجام میشود اما بیمهها در مجموع نزدیک به ۴۰ هزار میلیارد تومان به داروخانههای خصوصی بدهکارند.
او اضافه کرد هر نوسان ارزی حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان زیان به این داروخانهها تحمیل میکند و بنابراین توان خرید و جایگزینی داروخانهها در حال از بین رفتن است.
به گفته او، در ماههای اخیر قفسهها و انبار داروخانهها «لاغرتر» شده و ذخایر استراتژیک دارو عملا در حال از بین رفتن است.
این هشدارها در حالی مطرح میشود که گزارشهای ماههای گذشته از تشدید فشار مستقیم بر بیماران بهدلیل کمبود و گرانی دارو در کشور حکایت دارد.
۲۵ آبان، احمد آریایینژاد، عضو کمیسیون بهداشت مجلس گفت به دلیل گرانی دارو و ویزیت پزشک، بسیاری از افراد کمبرخوردار از مراجعه به پزشک و مصرف دارو صرفنظر میکنند و ناچارند یا با بیماری خود سر کنند یا به سمت طب گیاهی بروند.
یکی از شهروندان نیز ۲۱ آبان، در پیامی که به ایراناینترنشنال فرستاده بود با اشاره به دو برابر شدن بهای دارویش، خطاب به مسئولان گفته بود: «شما که گفتید مکانیسم ماشه اثری ندارد. شما عرضه ندارید یک قیمت دارو را ثابت نگه دارید، میخواهید مملکت را نگه دارید؟»
نویسندگان بیانیه شرایط ویژهای را که از آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۴ در جامعه و به تبع آن در دانشگاه حاکم شده، به «آتش زیر خاکستر» تشبیه کردند.
آنها موجودیت جمهوری اسلامی را توام با جنایت، سرکوب و نابودی مستمر زندگی و معیشت مردم خواندند و گفتند حکومت چارهای ندارد جز اینکه به موازات تبلیغات ملی-میهنی-اسلامی پس از جنگ ۱۲ روزه، به سرکوب آزادی، برابری و «زن، زندگی، آزادی» بپردازد.
به گفته این تشکلها، جامعه در شرایط کنونی انتظار دارد آزادیخواهی، رفع تبعیض، برابریطلبی، دادخواهی و مبارزه را بهگونهای پررنگتر از سوی دانشجویان ببیند.
در این بیانیه آمده است: «وجود ابربحرانهایی که جمهوریاسلامی خلق کرده، به این عاملیت اهمیتی دوچندان میدهد. جامعه ما آبستن یک تغییر بزرگ است و در این تغییر، امید و اعتماد سیاسی به دانشجویان جایگاه ویژهای به جنبش مبارزاتی پرافتخار ما میدهد.»
۱۵ آذر، شاهزاده رضا پهلوی در پیامی صوتی خطاب به دانشجویان و جوانان ایران، به فشار شدید اقتصادی، خفقان و سرکوب در دانشگاهها و نبود آزادی اشاره کرد و در عین حال، از جوانان خواست از امید به تغییر دست نکشند.
در روزهای اخیر، گروهی از فعالان و تشکلهای دانشجویی و صنفی در بیانیههایی جداگانه بر ضرورت پیوند دادن مبارزات صنفی با مبارزات سیاسی بهمنظور ایجاد تغییرات بنیادین در ایران تاکید کردهاند.
تاکید بر آزادی فوری و بیقید و شرط تمامی دانشجویان زندانی
تشکلها و گروههای دانشجویی در ادامه بیانیه مشترک خود از بیآبی، آلودگی هوا، گرانی، اقتصاد فروپاشیده و سایه جنگ و قحطی، بهعنوان عواملی یاد کردند که سبب نابودی آینده و امید شهروندان به زندگی بهتر شدهاند.
به گفته نویسندگان بیانیه، پیام ۱۶ آذر «در هم شکستن سرکوب و ستم و دیکتاتوری» است.
تشکل دانشجویان پیشرو، نهاد دانشجویان آزادیخواه تهران شمال، انجمن آزادیخواهان دانشگاه بهشتی، کمیته سراسری دانشجویان کردستان، صدای آزاد دانشگاه (دانشگاه هنر اصفهان) و جمعی از دانشجویان دانشگاههای مختلف استان اصفهان، ارومیه، علامه، خوارزمی کرج، تهران، الزهرا، کردستان و آزاد سنندج از امضاکنندگان بیانیه هستند.
آنها همچنین خواهان لغو فوری حکم اعدام احسان فریدی، دانشجوی ۲۲ ساله محبوس در زندان تبریز، لغو همیشگی اعدام، توقف قتلهای عمد حکومتی و شکنجه، آزادی فوری و بیقید و شرط تمامی دانشجویان زندانی و زندانیان سیاسی، و بازگشت به تحصیل و تدریس همه دانشجویان و اساتید اخراجی و تعلیقی شدند.
احسان فریدی: آزادی از دل و اراده مردمان همین سرزمین زاده میشود
احسان فریدی ۱۶ آذر در بیانیهای به مناسبت روز دانشجو نوشت: «آزادی از بیرون تحمیل نمیشود؛ بلکه تنها از دل ایمان و اراده همین دانشجویان و مردم سرزمینمان زاده خواهد شد.»
او خطاب به دانشجویان افزود: «معیار سنجش ما نه عنوانهاست و نه مدرکها، تنها ایستادگی ماست که نشان خواهد داد از این آزمون چگونه بیرون آمدهایم.»
این دانشجوی محکوم به اعدام دانشجویان را «امیدهای زنده این سرزمین» خطاب کرد که به آزادی ایمان دارند، حقیقت را معامله نمیکنند و در سختترین لحظات، «راه ایستادن را بر فراموشی و سازش» ترجیح میدهند.
پیشتر امیرحسین مرادی و علی یونسی، دانشجویان محبوس در زندانهای اوین و قزلحصار، در یادداشتهایی در آستانه روز دانشجو، به اعدامها، فقر و استبداد حاکم بر ایران اشاره کردند.
آنها بر ضرورت شکستن سکوت، مبارزه نسل جوان برای آزادی و نقش دانشگاه بهعنوان قلب تپنده اعتراض در برابر استبداد تاکید کردند.
این رسانه یکشنبه ۱۶ آذر نوشت اسرائیل وارد مرحلهای شده که مقامهای ارشد از آن بهعنوان «گرگومیش جنگ» یاد میکنند؛ مرحلهای که با آتشبس موقت و آغاز فشارهای دیپلماتیک همراه است.
در این شرایط، ترامپ بر دیپلماسی و اعتمادسازی تاکید میکند، در حالی که نتانیاهو همچنان بر موضع «پیروزی کامل» و نابودی حماس و حزبالله پافشاری دارد.
به گزارش واینت، دایره نزدیکان نتانیاهو بسیار محدود است و همین موضوع، دید استراتژیک کابینه و نهاد دفاعی را تضعیف میکند. این روند فضای بیشتری برای نقشآفرینی ترامپ در جهتدهی به مسیر اسرائیل ایجاد کرده است.
این رسانه افزود فعالیتهای نظامی ممکن است همچنان ادامه یابند، اما «مرکز ثقل» اکنون به سمت دیپلماسی در حال حرکت است؛ جایی که پایههای ترتیبات امنیتی، سیاسی و منطقهای آینده مورد مذاکره قرار میگیرند.
در روزهای اخیر، گمانهزنیها درباره چشمانداز منازعات منطقهای، بهویژه توافق صلح غزه، خلع سلاح حزبالله لبنان، و روابط سوریه و اسرائیل بالا گرفته است.
در همین حال، نامشخص بودن وضعیت برنامه هستهای جمهوری اسلامی بر پیچیدگیها و تردیدها نسبت به آینده و واکنش احتمالی اسرائیل افزوده است.
فشار ترامپ بر نتانیاهو برای تغییر مسیر
واینت به نقل از مقامهای ارشد اسرائیل گزارش داد ترامپ ۱۰ آذر در تماس با نتانیاهو، او را ترغیب کرد بهتدریج از عملیات تهاجمی و تهدیدهای تنشزا در غزه، لبنان و سوریه فاصله بگیرد و به سمت دیپلماسی و اقدامات اعتمادساز حرکت کند.
ترامپ استدلال کرد این تغییر برای پیشبرد مرحله غیرنظامی «طرح ۲۰بندی» او برای غزه و حرکت بهسوی پایان پایدار و بلندمدت خصومتها همراه با احتمال گسترش پیمان ابراهیم ضروری است.
انتظار میرود نتانیاهو این مسائل را در سفر هفتم دی خود به واشینگتن یا اندکی پس از آن با ترامپ مطرح کند.
واینت به نقل از یک منبع امنیتی نوشت مقامات بلندپایه ارتش اسرائیل نیز به نتانیاهو توصیه کردهاند پس از بیش از دو سال جنگ، روند بازسازی و تبدیل ارتش به نیرویی بزرگتر و مدرنتر را برای مقابله با چالشهای آینده آغاز کند.
بر اساس این گزارش، در ستاد کل ارتش اسرائیل نیز حمایت گستردهای از همسویی با رویکرد واشینگتن در مورد غزه وجود دارد.
قواعد «روز بعد»
واینت نوشت به نظر میرسد ترامپ در حال تعیین قواعد جدید برای دوران پس از جنگ است.
نخستین قاعده این است که محور اصلی تلاشها در غزه، لبنان و سوریه باید بهسمت دیپلماسی حرکت کند.
بر اساس این گزارش، اسرائیل ممکن است همچنان تفاهمهای آتشبس را اجرا کند و فشارهای گزینشی بر حماس و حزبالله وارد آورد، اما این روند عمدتا با حملات هوایی محدود و دقیق و نه عملیات زمینی انجام خواهد شد.
در این چارچوب، خلع سلاح گروههای مسلح با فشار و توافقات دیپلماتیک از طریق میانجیگری پیگیری خواهد شد، نه یورشهای عمیق ارتش اسرائیل به مناطق تحت کنترل حماس یا حزبالله.
از همه طرفها نیز انتظار میرود در چارچوب قواعد جدید، اقدامات اعتمادساز انجام دهند.
به گزارش واینت، ایال زمیر، رییس ستاد ارتش اسرائیل، همچون ترامپ خواهان گذار به یک آتشبس پایدار در منطقه است.
دکترین امنیتی جدید اسرائیل بر پیشگیری زودهنگام از تهدیدها، حفظ دفاع پیشرونده از طریق حضور میدانی در کانونهای خطر و مناطق غیرنظامی، و آمادگی کامل در برابر هرگونه حمله غافلگیرانه تاکید دارد.
اما مسائلی مانند محدودیت بودجه و نبود یک «نقشه راه سیاسی روشن»، این گذار را پیچیده میکند.
واینت افزود بدون توافقی هماهنگ با واشینگتن برای پایان دادن به منازعات کنونی و تعریف ترتیبات امنیتی جدید، ارتش اسرائیل قادر نخواهد بود از درگیریهای فرسایشی فاصله بگیرد و وارد مرحله بازسازی و آمادگی برای تهدیدهای آینده شود.
