پیروزی نامزد میانه‌رو و پایان نزدیک به دو دهه حاکمیت چپ در بولیوی
رودریگو پاز، سیاستمدار میانه‌رو از حزب دموکرات مسیحی، در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری بولیوی پیروز شد و رقیب محافظه‌کار خود، خورخه «توتو» کیروگا، را شکست داد.
رودریگو پاز، سیاستمدار میانه‌رو از حزب دموکرات مسیحی، در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری بولیوی پیروز شد و رقیب محافظه‌کار خود، خورخه «توتو» کیروگا، را شکست داد.
این انتخابات در حالی برگزار شد که بولیوی با بدترین بحران اقتصادی چند دهه اخیر دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ بحرانی که به حدود ۲۰ سال حضور جناح چپ در قدرت پایان داد.
بر اساس نتایج اولیه اعلام‌شده از سوی هیئت انتخاباتی بولیوی، پاز با ۵۴.۶ درصد آرا در برابر ۴۵.۴ درصد کیروگا پیروز شد. با این حال، حزب او نتوانست اکثریت پارلمانی را به دست آورد و ناگزیر است برای اداره کشور ائتلاف‌های سیاسی جدیدی تشکیل دهد. او در ۸ نوامبر (۱۸ آبان) رسماً قدرت را در دست خواهد گرفت.
نقطه‌عطف تاریخی در سیاست بولیوی
این پیروزی پایان دوره‌ای است که از سال ۲۰۰۶ آغاز شد و تا امروز ادامه داشت. در این دوره بولیوی تقریباً به‌طور پیوسته تحت حاکمیت جنبش سوسیالیسم (MAS)، حزب تاسیس‌شده به‌دست اوو مورالس، قرار داشت؛ حزبی که سال‌ها از حمایت گسترده اکثریت بومی کشور برخوردار بود.
پاز با برنامه‌ای میانه‌رو و عمل‌گرایانه وارد رقابت شد: حفظ برنامه‌های اجتماعی دولت‌های پیشین، اما با تمرکز بر رشد اقتصادی به رهبری بخش خصوصی. این رویکرد توانست رأی بسیاری از رأی‌دهندگان چپ‌گرایی را جلب کند که از جنبش سوسیالیسم ناامید شده بودند ولی نگران سیاست‌های ریاضتی کیروگا بودند.
گلاِل‌دیس گونسالس کالانچه، تحلیلگر اندیشکده گروه بین‌المللی بحران به رویترز گفت: «این انتخابات نقطه‌عطفی در سیاست بولیوی است. کشور در مسیر تازه‌ای قرار گرفته است.»
در لاپاز، پایتخت بولیوی، یکی از رأی‌دهندگان به رویترز گفت: «فرزندانم از وقتی به دنیا آمده‌اند فقط یک دولت را دیده‌اند. امیدوارم حالا شاهد گزینه‌های دیگری باشند.»
بحران اقتصادی در مرکز رقابت
اقتصاد شکننده بولیوی، محور اصلی رقابت‌ها بود. صادرات گاز طبیعی، ستون اقتصاد کشور، به‌شدت کاهش یافته، تورم در بالاترین سطح ۴۰ سال اخیر است و کمبود سوخت زندگی روزمره مردم را مختل کرده است.
هر دو نامزد وعده دادند مدل اقتصادی دولتی دوران حکومت جنبش سوسیالیسم را اصلاح کنند، اما پاز طرفدار اصلاح تدریجی از جمله با مشوق‌های مالیاتی برای کسب‌وکارهای کوچک و خودمختاری مالی مناطق بود در حالی که کیروگا به دنبال تعدیل شدید بودجه و درخواست وام از صندوق بین‌المللی پول بود.
پاز دو روز پیش از انتخابات در گفت‌وگو با رویترز گفت: «می‌خواهیم اقتصاد را برای مردم بسازیم، نه برای دولت. دوران جدیدی از دموکراسی بولیوی آغاز شده است.»
پس از سال‌ها که بولیوی عمدتاً با روسیه و چین همسو بود، پاز وعده داده است روابط دیپلماتیک با غرب، از جمله ایالات متحده را بهبود بخشد.
کارزار پاز تا حد زیادی به لطف ادمَن لارا، معاون او و افسر سابق پلیس که با ویدیوهای افشاگرانه در تیکتاک شهرت یافته بود، رونق گرفت. محبوبیت مردمی لارا به پاز کمک کرد تا با رأی‌دهندگان جوانتر و اقشار کارگری ارتباط برقرار کند.
چالشهای فوری دولت جدید
اقتصاددانان هشدار میدهند دولت پاز با چالشهایی فوری از جمله تامین سوخت، تثبیت نرخ ارز و تشکیل ائتلاف‌های پایدار در پارلمان چند پاره روبهرو است.
وزیر پیشین نفت و گاز اعلام کرده بود شرکت ملی انرژی بولیوی برای واردات سوخت با کمبود ارز خارجی مواجه است.
پاز گفت از هماکنون در حال مذاکره با تامینکنندگان سوخت برای پرداختهای معوقه است تا ورود گازوئیل و بنزین در روزهای ابتدایی پس از تحلیف تضمین شود.
او همچنین وعده داده یارانههای همگانی سوخت را بهتدریج حذف و به جای آن حمایت هدفمند از اقشار آسیبپذیر برقرار کند، در حالی که صنایع بزرگ باید بهای واقعی سوخت را بپردازند.
پاز گفت: «بازار باید خودش را با قیمتها تطبیق دهد، اما دولت تا زمان احیای اقتصاد، از بخشهای ضعیفتر حمایت خواهد کرد.»
پارلمان چندقطبی و احتمال شروع اعتراضات
حزب دموکرات مسیحی (PDC) به رهبری پاز در مجلس نمایندگان ۴۹ کرسی از ۱۳۰ کرسی و در سنا ۱۶ کرسی از ۳۶ کرسی را به دست آورد، در حالی که ائتلاف کیروگا ۴۳ کرسی در مجلس و ۱۲ کرسی در سنا کسب کرد؛ وضعیتی که احتمال درگیری سیاسی و لزوم ائتلافسازی گسترده را نشان میدهد.
اتحادیه اصلی کارگری کشور، مرکز کارگران بولیوی (COB)، هشدار داده که هرگونه تهدید علیه «دستاوردهای اجتماعی و اقتصادی» سالهای گذشته میتواند باعث تظاهرات خیابانی شود.
با این حال، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که پیروزی پاز فرصتی نادر برای بازتعریف مدل اقتصادی و سیاسی بولیوی پس از دوران مورالس فراهم کرده است؛ تلاشی برای عبور از دو دهه سیاست‌های دولتی به سمت اقتصادی بازتر اما همچنان اجتماعی.
