خواب نامناسب می‌تواند مغز را زودتر پیر کند
یک مطالعه جدید نشان می‌دهد افرادی که کیفیت خواب پایینی دارند، ممکن است مغزشان حدود یک سال پیرتر از سن واقعی‌شان باشد.
یک مطالعه جدید نشان می‌دهد افرادی که کیفیت خواب پایینی دارند، ممکن است مغزشان حدود یک سال پیرتر از سن واقعی‌شان باشد.
پژوهش‌گران با بررسی داده‌های اسکن مغزی و الگوهای خواب بیش از ۲۷ هزار بزرگسال بریتانیایی ۴۰ تا ۷۰ ساله دریافتند که خواب نامناسب با پیری زودرس مغز ارتباط دارد.
بر اساس گزارش وب‌سایت کانورسیشن، در این مطالعه که در مجله «ای‌بایومدیسن» منتشر شد، سن مغزی افراد بر اساس بیش از هزار نشانگر تصویربرداری از اسکن‌های ام‌آر‌آی تخمین زده شد.
محققان ابتدا یک مدل هوش مصنوعی را با اسکن افراد با الگوی خواب سالم آموزش دادند و سپس این مدل را روی داده‌های همه شرکت‌کنندگان اجرا کردند.
ارتباط خواب با سلامت مغز
پیرتر بودن مغز از سن تقویمی می‌تواند نشانه خروج از روند طبیعی پیری باشد.
پژوهش‌های پیشین ارتباط مغز پیرتر را با افت سریع‌تر توانایی‌های ذهنی و احتمال بیشتر ابتلا به زوال عقل و حتی افزایش خطر مرگ زودهنگام، مشخص کردند.
در این مطالعه تازه، پژوهش‌گران پنج ویژگی خواب، الگوی خواب و بیداری (سحر‌خیز یا شب زنده‌دار بودن)، مدت خواب (هفت تا هشت ساعت مطلوب تعیین شده)، بی‌خوابی، خروپف و احساس خواب‌آلودگی در طول روز را ارزیابی کردند.
با ترکیب این پنج ویژگی، محققان تصویر کاملتری از سلامت کلی خواب به دست آوردند. افرادی که چهار یا پنج ویژگی سالم داشتند دارای نمایه خواب «سالم»، کسانی که دو تا سه ویژگی داشتند نمایه «متوسط» و افراد با صفر یا یک ویژگی نمایه خواب «ضعیف» داشتند.
یافتههای کلیدی
به گفته آبیگیل داو، محقق ارشد این مطالعه از موسسه کارولینسکای سوئد، نتایج نشان داد شکاف بین سن مغزی و سن تقویمی برای هر یک امتیاز کاهش در نمره خواب سالم، حدود شش ماه افزایش مییابد.
به طور متوسط، افراد با نمایه خواب ضعیف مغزی تقریبا یک سال پیرتر از سن تقویمیشان داشتند، در حالی که افراد با نمایه خواب سالم چنین شکافی نداشتند.
در میان پنج ویژگی مورد بررسی، شب زندهداری بیشترین تاثیر را در پیر شدن زودهنگام مغز داشت.
نقش التهاب
التهاب می‌تواند یکی از دلایل این ارتباط باشد. شواهد نشان می‌دهد اختلالات خواب التهاب بدن را افزایش می‌دهد. التهاب به نوبه خود می‌تواند با تخریب عروق خونی، انباشت پروتئینهای سمی و کشتن سلولهای مغزی، به مغز آسیب برساند.
پژوهش‌گران با بررسی نمونه خون شرکت‌کنندگان دریافتند التهاب حدود ۱۰ درصد از رابطه خواب نامناسب و پیری مغز را توجیه میکند.
توضیح دیگر مربوط به سیستم گلیمفاتیک، شبکه پاکسازی زبالههای مغز، است. اختلال در خواب، عملکرد این سیستم را که بیشتر هنگام خواب فعال است مختل میکند و باعث تجمع مواد مضر در مغز میشود.
این پژوهش تاکید دارد که پیری مغز اجتنابناپذیر است اما رفتار و شیوه زندگی ما می‌تواند روند آن را تعیین کند.
برای حفظ سلامت مغز در درازمدت، اولویت دادن به خواب با کیفیت ضروری است.
