محمدباقر قالیباف سهشنبه ۱۱ شهریور در نطق پیش از دستور خود در صحن علنی مجلس گفت که قطعنامههای تحریمی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی «پیامدهای تاثیرگذاری بر اقتصاد ایران نخواهند داشت».
او افزود: «اولین دلیل این واقعیت این است که تحریمهای اقتصادی ذکر شده در این قطعنامهها به فعالیتهای هستهای ایران مرتبط است و بسیار کماثرتر از تحریمهای عمومی و با مصادیق بسیار زیادی است که آمریکا علیه ایران اعمال کرده است. به عبارت دیگر با بازگشت قطعنامههای سازمان ملل تحریم اقتصادی جدیدی نیست که به تحریمهای فعلی اضافه شود.»
قالیباف ادامه داد: «دلیل دوم این است که با پیگیری نهاد اوفک (دفتر کنترل داراییهای خارجی) از جانب دولت آمریکا، تحریمهای یکجانبه این کشور به شکل حداکثری اجرایی میشود. این در حالی است که تحریمهای سازمان ملل به نسبت تحریمهای یکجانبه آمریکا، گستردگی و نهاد ناظر و ضامن ندارد.»
ششم شهریور، فرانسه، بریتانیا و آلمان با اعلام آغاز روند فعال شدن مکانیسم ماشه، از جمهوری اسلامی خواستند در مهلت ۳۰ روزه این مکانیسم برای تعویق تحریمها، به مذاکرات هستهای با آمریکا بازگردد و با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کامل کند.
در روزهای اخیر مقامات جمهوری اسلامی تلاش کردهاند بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی را کماهمیت جلوه دهند و واکنش منفی بازارهای ایران به آغاز روند فعال شدن مکانیسم ماشه را صرفا ناشی از «پیامدهای روانی» این موضوع بدانند نه پیامدهای اقتصادی واقعی آن.
پیشتر گزارشی از اتاق بازرگانی منتشر شد که در آن احتمال افزایش نرخ ارز به ۱۶۵ هزار تومان و تورم ۹۰ درصدی در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه مطرح شد.
در گزارش اتاق بازرگانی که واکنش نهادهای امنیتی را بهدنبال داشت، با هدف بررسی سناریوهای پیش روی اقتصاد ایران تا پایان سال ۲۰۲۵، تاکید شده بود که سه سناریوی خوشبینانه، محتمل و بدبینانه قابل پیشبینی است و در سناریوی بدبینانه، دلار با جهشی چشمگیر از نرخ فعلی به ۱۶۵ هزار تومان میرسد و تورم نیز به ۹۰ درصد افزایش مییابد.
رشد اقتصادی ایران در همه سناریوها منفی پیشبینی شد.
از سوی دیگر شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل، در واکنش به آغاز روند فعالسازی مکانیسم ماشه، در اینستاگرام خود نوشت این اقدام به معنای بازگشت همه تحریمهای بینالمللی است و پیامدهای آن برای کشور «بسیار خطرناکتر از جنگ» خواهد بود و جمهوری اسلامی مقصر اصلی این وضعیت است.
هفتم شهریور، یدالله جوانی، معاون سیاسی سپاه پاسداران، در واکنش به فعالسازی مکانیسم ماشه در مطلبی نوشت که «همه شواهد و قرائن نشان میدهد خود اروپاییها هم میدانند» مکانیسم ماشه «نمیتواند اقتصاد ایران را دچار مشکلات اساسی کند».
قالیباف: باید مکانیسم ماشه را «هزینهمند» کنیم
رییس مجلس شورای اسلامی همچنین گفت که قطعنامههای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی، شامل تحریمهای کم شدتی هستند و تحریم صادرات نفت ایران را در بر نمیگیرند.
قالیباف با این حال اضافه کرد: «لازم است که ایران اقدامی بازدارنده برای هزینهمند کردن این اقدام غیرقانونی طرفهای اروپایی انجام دهد تا منجر به تغییر تصمیم دشمن در فعال کردن مکانیسم ماشه شود.»
پیشتر ایراناینترنشنال گزارش داده بود که با اجرای مکانیسم ماشه، تمام تحریمهای مصوب شورای امنیت علیه ایران در شش قطعنامه سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ احیا خواهد شد، از جمله: تحریم تسلیحاتی، ممنوعیت غنیسازی و بازفرآوری اورانیوم، ممنوعیت پرتاب و توسعه موشکهای بالستیک قادر به حمل کلاهک هستهای و هرگونه انتقال فناوری و کمک فنی در این حوزه، مسدودسازی داراییها و ممنوعیت سفر برای افراد و نهادهای ایرانی مشخصشده و مجوز بازرسی محمولههای شرکت هواپیمایی ایرانایر و خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی برای جلوگیری از انتقال اقلام ممنوعه.
سه کشور اروپایی و کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با اشاره به آغاز روند بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی اعلام کردهاند که این اقدام به معنای پایان دیپلماسی نیست اما تاکید کردهاند: «اکنون توپ در زمین تهران است.»
مقامهای جمهوری اسلامی وعده دادهاند که تهران به اقدام سه کشور اروپایی در فعالسازی مکانیسم ماشه، «پاسخ مقتضی» خواهد داد.