معاون وزیر ارتباطات دولت ایران، ایجاد اختلال عمدی در خدمات مکان‌یابی، جی‌پی‌اس، را تایید کرد و با وجود این‌که پذیرفت این اقدام در ایران انجام می‌شود، بدون ارائه شواهد، بخشی از موضوع را متوجه آمریکا دانست و از برنامه‌ریزی برای جایگزینی سامانه چینی «بِی‌دو» به‌جای جی‌پی‌اس خبر داد.
احسان چیت‌ساز، دوشنبه ۲۳ تیر در گفت‌وگو با روزنامه هم‌میهن، اختلال‌های گسترده در سرویس‌های موقعیت‌یاب را تایید کرد و گفت برخی اختلال‌های ایجاد شده در جی‌پی‌اس، به دلایل «امنیتی» و «نظامی» و «از داخل کشور» اعمال شده‌اند.
او تایید کرد: «برخی مواقع اختلالاتی از سوی سیستم‌های داخلی روی این سیستم ایجاد می‌شود.»
این مقام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در عین حال گفت: «جی‌پی‌اس پیشرفته است اما یک حقیقت تلخ وجود دارد؛ کنترل کامل آن در دست وزارت دفاع آمریکا است. این یعنی هرگونه اختلال منطقه‌ای، اختلال عمدی یا کاهش کیفیت خدمات می‌تواند کاملا تصمیمی سیاسی باشد.»
چیت‌ساز بدون ارائه سندی خاص افزود پس از برقراری آتش‌بس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل در چهارم تیر، احتمالا «اولویت ماهواره‌ها تغییر کرده» و به همین دلیل، «اختلالات موضعی» در جی‌پی‌اس رخ داده است.
فرزین ندیمی، پژوهش‌گر انستیتو واشینگتن، با بی‌معنی دانستن گزاره تغییر اولویت ماهواره‌ها، به ایران‌اینترنشنال گفت که از سال ۲۰۰۰ میلادی و به دستور بیل کلینتون، رییس‌جمهوری وقت ایالات متحده، آمریکا حق دستکاری در سیگنال جی‌پی‌اس غیرنظامی را از خود سلب کرده است و ایالات متحده جز یک مورد استثنا و آن هم به طور بسیار محدود در جنگ افغانستان در سال ۲۰۰۱، هیچ‌گاه در سیگنال جی‌پی‌اس غیرنظامی اختلال یا محدودیت ایجاد نکرده است.
ندیمی در ادامه با اشاره به نوع اختلال ایجاد شده در سیگنال‌های جی‌پی‌اس در ایران گفت این اختلال به طور کامل داخلی است و نتیجه تصمیم مقامات جمهوری اسلامی.
در جریان جنگ ۱۲ روزه، ارتباطات مخابراتی و اینترنتی در ایران به شکلی گسترده قطع شد. اقدامی که از سوی مقام‌های امنیتی جمهوری اسلامی و به بهانه «حفظ امنیت ملی» به اجرا درآمد.
روایت شهروندان از دستکاری جی‌پی‌اس
در روزهای گذشته شماری از مخاطبان ایران‌اینترنشنال با ارسال پیام‌ها و ویدیوهایی، از ایجاد اختلال گسترده در سرویس مکان‌یابی در شهرهای ایران خبر دادند.
کاربران رسانه‌های اجتماعی نیز می‌گویند جی‌پی‌اس موقعیت آن‌ها را در شهر و حتی کشوری دیگر نشان می‌دهد.
هم‌میهن در این زمینه نوشت: «با شروع جنگ، اپلیکیشن‌های تاکسی اینترنتی از کار افتاد. راننده در شهرری بود و درخواست مسافری از ونک را قبول می‌کرد، در حالی که روی نقشه، موقعیت مکانی راننده در خیابان شیراز بود.»
بر اساس این گزارش، پشتیبانی اپلیکیشن‌های تاکسی اینترنتی در پاسخ به مطالبات می‌گفتند: «دست ما نیست. به‌دلیل مسائل امنیتی این اتفاق افتاده است.»
برنامه‌ریزی جمهوری اسلامی برای استفاده از نمونه چینی
معاون وزیر ارتباطات در ادامه اظهارات خود، به زمان رفع اختلال‌های جی‌پی‌اس اشاره‌ای نکرد اما گفت جمهوری اسلامی قرار است برای راه‌حل به سمت «گزینه‌های جایگزین» مانند بِی‌دو (BeiDou) ساخت چین برود و این موضوع در جریان مذاکرات تهران و پکن به‌عنوان «یکی از محورهای اصلی توافق مشترک» مطرح شده است.
به گفته چیت‌ساز، این موقعیت‌یاب چینی از قابلیت پوشش دادن آسیا برخوردار است و برخلاف جی‌پی‌اس، امکان پیام‌رسانی ماهواره‌ای را نیز فراهم می‌کند.
ایجاد اختلال در سامانه موقعیت‌یابی جهانی در ایران موضوعی پیشینه‌دار است.
ارسال پارازیت روی این شبکه، طیف گسترده‌ای از سیستم‌های ناوبری مورد استفاده در هواپیماهای تجاری، شبکه‌های ارتباط موبایلی و نمونه‌های حیاتی دیگر را مختل می‌کند.
تیر ۱۳۹۸ اختلال گسترده در سیستم جی‌پی‌اس باعث شد دسترسی به اینترنت موبایل در بسیاری از مناطق ایران قطع شود.
آذر ۱۴۰۲ مجله وایس با انتشار گزارشی درباره افزایش اختلالات جی‌پی‌اس در خاورمیانه، جمهوری اسلامی را مسئول ارسال پارازیت‌های مخرب روی این سامانه معرفی کرد.
گستره این اختلالات بین‌المللی تا جایی پیش رفت که دست‌کم ۲۰ هواپیمای تجاری در آسمان مرزی ایران و عراق از مسیر خود منحرف شدند.
زیان ۱۰ میلیون کسب‌وکار اینترنتی
معاون وزیر ارتباطات در بخشی دیگر از مصاحبه خود با هم‌میهن تایید کرد فیلترینگ گسترده و اختلال ساختاری در اینترنت «نه‌تنها بخشی از کسب‌وکارها را نابود کرده، بلکه موجب ناامیدی و بی‌اعتمادی اجتماعی شده است».
او گفت وزارت ارتباطات «تصمیم‌گیر نهایی» درباره وضعیت اینترنت نیست و «دستگاه‌های دیگری» در این زمینه نقش دارند.
چیت‌ساز همچنین از زیان ۱۰ میلیون کسب‌وکار اینترنتی در پی محدودیت‌های اخیر خبر داد.
