بر اساس یک سند داخلی وزارت خارجه ایالات متحده که نسخه‌ای از آن از سوی خبرگزاری رویترز مشاهده شده است، صدها شهروند آمریکایی طی هفته گذشته و پس از آغاز جنگ هوایی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، از طریق مسیرهای زمینی از ایران خارج شده‌اند.
بر اساس این سند، گرچه بسیاری از شهروندان بدون مشکل خاک ایران را ترک کرده‌اند اما «تعداد زیادی» نیز هنگام خروج با «تاخیر و آزار» مواجه شده‌اند.
رویترز نوشت که یک خانواده ناشناس گزارش داده است دو شهروند آمریکایی در جریان تلاش برای خروج از ایران بازداشت شده‌اند اما جزییات بیشتری در این‌باره ارائه نشده است.
سند داخلی وزارت خارجه آمریکا که تاریخ آن جمعه ۲۰ ژوئن (۳۰ خرداد) است، بر دشواری‌های دولت آمریکا در تلاش برای حمایت و حفاظت از شهروندانش در کشوری که با آن روابط دیپلماتیک ندارد، تاکید می‌کند؛ به‌ویژه در شرایطی که ممکن است ایالات متحده به‌زودی وارد جنگی شود که جمهوری اسلامی و اسرائیل درگیر آن هستند.
وزارت خارجه آمریکا به درخواست رویترز برای اظهارنظر درباره این گزارش پاسخ نداده است.
نخستین بار روزنامه واشینگتن‌پست این سند را گزارش کرد.
آمریکایی‌ها خاک ایران را ترک کنند!
وزارت خارجه ایالات متحده پیش از این در هشداری امنیتی اعلام کرد شهروندان آمریکایی حاضر در ایران باید هرچه سریع‌تر خاک این کشور را ترک کنند.
بر اساس این اطلاعیه، آمریکایی‌هایی که در ایران به سر می‌برند، برای خروج از این کشور نمی‌توانند به کمک دولت آمریکا متکی باشند.
این هشدار در حالی منتشر شد که حریم هوایی ایران به‌دلیل ادامه درگیری‌های نظامی با اسرائیل همچنان بسته است.
بر پایه اطلاعیه وزارت خارجه آمریکا، شهروندان آمریکایی باید برنامه مشخصی برای خروج زمینی از ایران تهیه کنند و در صورتی که امکان ترک این کشور را ندارند، در مکان‌های امن و مجهز به مایحتاج ضروری، پناه بگیرند.
مسیرهای زمینی فعال و محدودیت‌های مرزی
در اطلاعیه وزارت خارجه آمریکا آمده است که مرز زمینی ایران با ارمنستان، مرزهای ایران با ترکیه و مرز ایران با ترکمنستان باز هستند اما شهروندان آمریکایی برای ورود به ترکمنستان یا آذربایجان، نیازمند دریافت مجوز ویژه از دولت آن کشورها هستند که باید از طریق سفارتخانه‌های آمریکا در عشق‌آباد و باکو هماهنگ شود.
در سند که به رویت رویترز رسیده، آمده است که سفارت آمریکا در عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان، درخواست ورود بیش از ۱۰۰ شهروند آمریکایی را ارائه داده اما دولت ترکمنستان هنوز با این درخواست موافقت نکرده است.
وزارت خارجه آمریکا تاکید کرده است که شهروندان دو تابعیتی ایرانی-آمریکایی، تنها مجاز به خروج با گذرنامه ایرانی خود هستند و ممکن است پیش از ترک کشور با بازرسی، بازجویی یا توقیف گذرنامه آمریکایی خود مواجه شوند.
دولت جمهوری اسلامی دو تابعیتی بودن (تابعیت دوم) را به رسمیت نمی‌شناسد و شهروندان دو تابعیتی را صرفا ایرانی تلقی می‌کند.
اختلال در ارتباطات و محدودیت خدمات کنسولی
دولت آمریکا از شهروندان خود خواسته است در «برنامه هوشمند ثبت‌نام مسافر (STEP)» عضو شوند تا در صورت نیاز، امکان دریافت هشدارها و خدمات کنسولی اضطراری برای آنان فراهم باشد.
در بخش دیگری از این اطلاعیه هشدار، به اختلال شدید در اینترنت، قطع خطوط تلفن همراه و ثابت و محدود شدن شبکه اطلاعات در ایران اشاره شده است.
وزارت خارجه آمریکا همچنین تاکید کرده است که دفتر حفاظت منافع خارجی سفارت سوئیس در تهران که وظایف کنسولی آمریکا را بر عهده دارد، تا اطلاع ثانوی تعطیل است و خدمات بسیار محدودی ارائه می‌دهد.
این دفتر پیش از این اعلام کرده بود: «شهروندان آمریکایی نباید به هیچ دلیلی به ایران سفر کنند و در صورت حضور در ایران، باید فورا این کشور را ترک کنند.»
در ادامه اعلامیه این دفتر آمده است: «وزارت خارجه ایالات متحده یک فرم ثبت اطلاعات در شرایط بحرانی برای شهروندان آمریکایی حاضر در ایران ایجاد کرده است تا اطلاعات مربوط به کمک‌های کنسولی را دریافت و پیگیری کنند.»
دولت آمریکا اعلام کرده است نمی‌تواند ایمنی شهروندانی را که تصمیم می‌گیرند ایران را ترک کنند تضمین کند و خروج از ایران تنها زمانی توصیه می‌شود که فرد از امنیت مسیر اطمینان حاصل کند.
