ماسک و ترامپ رو در روی هم؛ از دست فشردن در برج ترامپ تا نبرد بر سر آینده آمریکا
رابطه ترامپ و ماسک که از یک دست فشردن محتاطانه در برج ترامپ آغاز شد و اکنون به نبرد لفظی و تهدیدهای مالی رسیده، ماجرایی است که فراز و فرودش هم ممکن است بر سرنوشت این دو تاثیر بگذارد و هم راه صنعت خودروی برقی، فضا و حتی شکل‌بندی ائتلاف‌های حزبی در آمریکا را نیز متاثر کند.
نخستین جرقه آشنایی دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا و ایلان ماسک، بنیان‌گذار اسپیس‌ایکس و تسلا، در ۲۳ آذر ۱۳۹۵ زده شد؛ زمانی که تیم انتقالی ترامپ، برنده انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶، اعلام کرد ماسک در کنار مدیران اوبر و پپسی، به «مجمع راهبردی و سیاست‌گذاری» رییس‌جمهور منتخب می‌پیوندد.
میلیاردر سیلیکون‌ولی، با وجود انتقادهای قبلی از شعارهای ضد مهاجرتی ترامپ، این دعوت را فرصتی دانست تا از درون بر سیاست صنعتی و فضایی دولت اثر بگذارد.
دوستی نوپا این دو هنوز بهار را پشت سر نگذاشته بود که اختلاف نظر بر س بحران اقلیمی همه چیز را به هم ریخت.
ترامپ ۱۱ خرداد ۱۳۹۶ خروج ایالات متحده را از پیمان پاریس اعلام کرد و ماسک همان شب در توییتر نوشت که از شوراها استعفا می‌کند، زیرا: «تغییر اقلیم واقعیت است.»
کنار کشیدن او از دو شورای مشورتی کاخ سفید، نخستین ترک عمیق بر پیکره اتحاد آن بود که سه سال تا زمان همه‌گیری کرونا، طول کشید که فرصتی تازه برای همگرایی فراهم کرد.
اردیبهشت ۱۳۹۹، هنگامی که مقامات کالیفرنیا کارخانه فریمانت تسلا را تعطیل کردند، ترامپ در توییتی نوشت: «کالیفرنیا باید اجازه دهد تسلا و ماسک همین حالا کارخانه را باز کنند.» امری که با تشکر فوری ماسک در توئیتر همراه شد.
حمایت کاخ سفید سهام تسلا را بالا کشید و در چشم جمهوری‌خواهان، چهره او از «منتقد سیاستمدار» به «سرمایه‌دار عمل‌گرا» بدل شد.
تنها دو سال و اندی پس از این همسویی، اختلاف‌ها بار دیگر اوج گرفت.
تیر ۱۴۰۱، ترامپ در گردهمایی آلاسکا، ماسک را «یک حقه‌باز دیگر» خطاب و پیش‌بینی کرد قرارداد ۴۴ میلیارد دلاری خرید توئیتر که اکنون ایکس خوانده می‌شود، به سرانجام نمی‌رسد.
ماسک پاسخ داد: «وقت بازنشستگی آقای رییس‌جمهور سابق فرا رسیده است.» جدالی که میلیون‌ها کاربر دنبالش کردند و چهره شکاف را علنی‌تر کرد.
به این ترتیب، هیچ‌کس انتظار نداشت یک سال بعد همین دو نفر، شانه‌به‌شانه هم، گردهمایی‌های انتخاباتی ترامپ را پیش ببرند.
پاییز ۱۴۰۳ را شاید بتوان فصل طلایی ائتلاف ترامپ-ماسک دانست. افشای اسناد کمیسیون انتخابات فدرال نشان داد ماسک ظرف سه ماه، ۷۵ میلیون دلار به کمپین ترامپ تزریق کرده است.
او در گردهمایی‌های ویسکانسین و پنسیلوانیا، در حمایت از ترامپ، روی سِن ظاهر شد.
تحلیل‌گران این تزریق مالی را «نخستین تبدیل عملی تاثیر سیلیکون‌ولی به قدرت سیاسی راست» نامیدند.
کمکی که به گفته استراتژیست‌های جمهوری‌خواه، کارزار کم‌پول ترامپ را به لحاظ مالی رونق بخشید.
در پی پیروزی ترامپ، در انتخابات ریاست‌جمهوری آبان ۱۴۰۳، دوستی این دو به اوج رسید و پس از آن، ماسک بدون دریافت حقوق دولتی اما با اختیارات تام، در راس «وزارت کارآمدی دولت» قرار گرفت.
ماموریت این نهاد که با ابتکار مشترک ماسک و ترامپ شکل گرفت، کاهش هزینه‌های فدرال و حذف لایه‌های بوروکراتیک بود.
این نهاد جدید با هدف کاهش بوروکراسی، حذف مقررات زائد و بازسازی ساختارهای فدرال ایجاد شد. ماسک به‌عنوان یک «کارمند ویژه دولت» فعالیت می‌کرد، سمتی موقتی که معمولا برای مشاوران خارج از دولت در نظر گرفته می‌شود.
او در این نقش تا اواخر ماه مه ۲۰۲۵ فعالیت داشت و سپس به دلیل اختلاف با ترامپ، از جمله بر سر لایحه مالیاتی ۲۰۲۵ از سمت خود کناره‌گیری کرد.
هدف لایحه‌ای که دولت ترامپ در اوایل سال ۲۰۲۵ پیشنهاد داد افزایش درآمدهای مالیاتی از شرکت‌های بزرگ فناوری و بازگرداندن برخی معافیت‌های مالیاتی بود که در دوره‌های پیشین اعطا شده بودند.
این لایحه که از سوی ترامپ با عنوان «صورت‌حسابی بزرگ و زیبا» معرفی شده بود، با انتقاد شدید ماسک مواجه شد. او این طرح را مخرب برای نوآوری، رشد اقتصادی، و شرکت‌های پیشرو در فناوری دانست و آن را نشانه‌ای از سیاست‌زدگی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی دولت توصیف کرد.
این اختلاف نظر، نقطه آغاز تیرگی روابط میان این دو چهره قدرتمند در سیاست و فناوری شد.
ماسک در ایکس در واکنش به این لایحه، آن را «نفرت‌انگیز» و «ضد صرفه‌جویی» خواند و در ۲۹ اردیبهشت رسما استعفا داد.
واکنش ترامپ هم به‌اندازه خودش تند بود. در نشستی خبری، پس از استعفای ماسک، ترامپ تهدید کرد یارانه خودروهای برقی و قراردادهای ناسا با اسپیس‌ایکس را ملغی خواهد کرد؛ تهدیدی که می‌تواند میلیاردها دلار ارزش بازار تسلا را به باد دهد.
ماسک پاسخ داد آماده است پرتاب‌های فضایی را تعلیق کند و در یک نظرسنجی پرسید: «آیا زمان تاسیس حزبی جدید برای ۸۰ درصد میانه جامعه فرا نرسیده است؟»
بیش از چهار میلیون کاربر گزینه «بله» را برگزیده‌اند و افق تازه‌ای از گسست درون حزب جمهوری‌خواه به نمایش درآمده است.
به گزارش رسانه‌ها، در پی بالا گرفتن درگیری لفظی میان ایلان ماسک و دونالد ترامپ، حدود ۲۲ میلیارد دلار از قراردادهای دولتی شرکت اسپیس‌ایکس در خطر لغو شدن قرار گرفته و برخی از برنامه‌های کلیدی فضایی ایالات متحده ممکن است دستخوش تغییرات اساسی شوند.
روزنامه تلگراف به نقل از مقام‌های کاخ سفید گزارش داده است که ماسک، در دوره همکاری‌اش با دولت آمریکا، به ساختار اداری و سلسله‌مراتب دولتی بی‌اعتنایی کرده و تمایلی به تبعیت از روندهای رسمی نشان نداده است.
ترامپ هم در مصاحبه با شبکه ای‌بی‌سی در پاسخ به پرسشی درباره گزارش‌های مربوط به تماس برنامه‌ریزی‌شده با ماسک گفت: «منظورتون مردی است که عقلش را از دست داده؟»
او در ادامه تاکید کرد: «الان به‌طور خاص علاقه‌ای ندارم با او صحبت کنم.» ترامپ همچنین گفت که این ماسک است که مایل به گفت‌وگو با اوست، اما خودش فعلا آماده این تماس نیست.
به‌نوشته نیویورک‌تایمز، مشاوران ترامپ خود را برای یک نبرد سیاسی و رسانه‌ای طولانی‌مدت با ماسک آماده می‌کنند، جنگی که ممکن است متحدان دو طرف در عرصه‌های فناوری و سیاست را به انتخاب میان آن‌ها مجبور کند.
در حوزه اقتصادی هم سهام تسلا که پس از شروع درگیری ترامپ و ماسک، حدود ۱۷ درصد سقوط کرده بود، در معاملات اولیه وال استریت در روز جمعه پنج درصد افزایش یافت.