خبرگزاری رویترز به نقل از دو مقام امنیتی غربی و یک مقام منطقه‌ای که نامشان را اعلام نکرد، خبر داد که جمهوری اسلامی در حال آماده شدن برای ارسال پرتابگرهای موشک‌های کوتاه‌برد به روسیه است. بر اساس این گزارش پیش‌بینی شده که حملات روسیه به خاک اوکراین شدت خواهد گرفت.
این پرتابگرها برای موشک‌های کوتاه‌بُردی استفاده می‌شود که به گفته ایالات متحده در سال گذشته از سوی جمهوری اسلامی برای استفاده در جنگ اوکراین به روسیه ارسال شده بود.
به‌نوشته رویترز، تحلیل‌گران می‌گویند که موشک‌های فتح ۳۶۰ با برد ۱۲۰ کیلومتر سلاح جدیدی در اختیار نیروهای روسی می‌‌گذارد تا نیروهای اوکراین در خطوط مقدم و همین‌طور اهداف نظامی و غیر نظامی نزدیک به مرز روسیه را هدف قرار دهند.
ارسال مجدد این پرتابگرها در صورت تحقق به معنای تایید روابط امنیتی رو به گسترش مسکو و تهران خواهد بود.
ایالات متحده پاییز گذشته اعلام کرد که جمهوری اسلامی این موشک‌ها را با ۹ کشتی به روسیه منتقل کرده است. این کشتی‌ها که حامل پرچم روسیه بودند، پس از آن تحریم شدند. همان زمان، سه منبع به رویترز گفته بودند این محموله حاوی پرتاب‌گر نبود.
مقامات امنیتی غربی و مقام منطقه‌ای که به دلیل حساسیت موضوع نخواستند نامشان فاش شود، گفتند که ارسال پرتابگرهای فتح ۳۶۰ به‌زودی انجام می‌شود، اما جزییات بیشتری از این انتقال احتمالی ارائه نکردند و درباره اینکه چرا پرتابگرها همراه با موشک‌ها ارسال نشده بودند هم توضیح ندادند.
فتح ۳۶۰ یا موشک فتح نوعی از موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد است که با هدف استفاده در عملیات تاکتیکی و با دقت بالا در فاصله‌های کمتر از ۲۰۰ کیلومتر ساخته شده است. جمهوری اسلامی این موشک را در مرداد ۱۳۹۹ رونمایی و ادعا کرد که این موشک مجهز به هوش مصنوعی است.
وزارت دفاع روسیه و هیئت نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل به درخواست رویترز برای اظهار نظر در این زمینه پاسخی ندادند.
شورای امنیت ملی ایالات متحده تحقیقات در این زمینه را به وزارت امور خارجه ارجاع داده است. این وزارت‌خانه و سازمان سیا هم از اظهار نظر در خودداری کردند.
چرا ارسال سلاح از جمهوری اسلامی به روسیه برای غرب مهم است؟
موشک‌های کوتاه‌برد فتح به آماده‌سازی چندانی برای پرتاب نیاز ندارند، مدت پرواز‌شان بسیار کوتاه است و افرادی با آموزش به‌نسبت کم هم می‌توانند آن را هدایت و شلیک کنند.
به گفته تحلیل‌گران، روسیه با استفاده از موشک‌های فتح می‌تواند حمله‌هایی بسیار سریع‌تر ترتیب دهد و موشک‌های پیشرفته‌تر خود را برای حمله‌های دوربُرد نگه دارد تا هم زیرساخت‌های حیاتی اوکراین از جمله شبکه برق را تحت فشار بیشتر بگذارد و هم سیستم ارزشمند دفاع موشکی اوکراین را فرسوده کند.
فابیان هینز، پژوهشگر موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک در پاسخ به این پرسش رویترز که چرا روسیه موشک‌های بیکیفیت ایرانی را میخرد؟ پاسخ داد: «تنها دلیلی که به ذهنم میرسد این است که روسها نمیتوانند به تعداد کافی موشک تولید کنند. به همین دلیل با وجود اینکه موشک‌های ایران خیلی دقیق نیستند و بار زیادی را حمل نمیکنند، می‌توانند اوکراین را به دردسر بیشتری بیندازند.»
ارسال سلاح به روسیه و مذاکره با آمریکا
به‌نوشته رویترز استفاده روسیه از این موشک‌ها بر تلاشهای دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا برای گشودن دریچهای جدید بهسوی آتشبس میان اوکراین و روسیه و همچنین بر مذاکره او با جمهوری اسلامی برای رسیدن به توافقی درباره مهار برنامه هستهای این حکومت سایه انداخته است و می‌تواند این مذاکرات را با پیچیدگیهایی روبهرو کند.
منابع رویترز گفتهاند که مذاکرات غیرمستقیم هستهای میان آمریکا و جمهوری اسلامی با میانجیگری عمان از جمله «دلایل متعدد» تاخیر در تحویل پرتابگرهاست.
جَک واتلینگ، پژوهشگر ارشد اندیشکده رویال یونایتد سرویسز در بریتانیا گفته است که مقامات جمهوری اسلامی موضوع ارسال سلاح به روسیه را چیزی جدا از مذاکرات هستهای جاری میدانند و تلقی آنها این است که آنچه ممکن است با روسها انجام دهند مرتبط با این مذاکرات نیست.
تهران تاکنون زیر بار تایید همکاری تسلیحاتی با روسیه نرفته است
ارسال سلاح از جمهوری اسلامی به روسیه با هدف تقویت این کشور در جنگ با اوکراین از نخستین ماههای آغاز این جنگ مطرح بود و نیمه شهریور ۱۴۰۳ با انتشار گزارشهایی درباره تحویل محمولهای از دستکم ۲۰۰ موشک بالستیک کوتاه‌برد شدت گرفت. همان زمان به نقل از یک مقام ارشد اروپایی اعلام شد که ارسال این محموله «پایان کار نیست» و حکومت ایران همچنان صادرات تسلیحات به روسیه را ادامه خواهد داد.
پیش از آن نیز گزارشهایی مبنی بر ارسال پهپادهای انتحاری شاهد ۱۳۱ و شاهد ۱۳۶ از سوی ایران به روسیه منتشر شده بود.
واکنش رسمی مقامهای جمهوری اسلامی تکذیب هرگونه ارسال تجهیزات نظامی به روسیه بوده است.
مسعود پزشکیان، روز ۲۶ شهریور در نخستین نشست خبری پس از انتخابش به عنوان رییس جدید دولت در جمهوری اسلامی، بر تداوم «همکاری و دوستی» با روسیه تاکید کرد و درباره ارسال موشک به این کشور گفت: «با قاطعیت میگویم از وقتی ما آمدیم چیزی به آنها ندادیم. ممکن است قبلا [در دولت ابراهیم رئیسی] چیزی داده باشند، چون منعی نداشته است.»
در همان دوره احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی ارسال موشک‌های ساخت ایران به روسیه را تایید کرده و در گفتوگو با وبسایت خبری دیدهبان ایران گفته بود: «ما برای تامین نیاز خود، از جمله در واردات سویا و گندم باید تهاتر کنیم. یک بخش از تهاتر شامل ارسال موشک و بخش دیگر، ارسال پهپادهای نظامی به روسیه است.»
ارسال محموله یادشده به روسیه تحریمهای جدیدی علیه جمهوری اسلامی به دنبال داشت. این سری از تحریمها بر صنایع هوایی ایران از جمله شرکت هواپیمایی ملی ایران، ایرانایر متمرکز بود.
