کمیته بررسی علل حادثه بندر رجایی: قصور در رعایت اصول ایمنی و پدافند غیرعامل محرز شده
کمیته بررسی علل حادثه آتشسوزی در بندر رجایی در اطلاعیهای اعلام کرد: «قصور در رعایت اصول ایمنی و پدافند غیرعامل محرز شده است.»
در این اطلاعیه آمده: «خلافاظهاری در برخی موارد وجود داشته و دستگاههای امنیتی و قضایی با جدیت در پی شناسایی خاطیان هستند.»
این کمیته اضافه کرد: «علتیابی قطعی این حادثه مستلزم بررسی کامل و همهجانبه ابعاد مختلف آن است که به دلیل الزامات کارشناسی، نیازمند طی شدن فرایندهای فنی و آزمایشگاهی است.»
بر اساس اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال، محسن لنگرنشین، زندانی سیاسی محکوم به اعدام برای اجرای حکم به انفرادی زندان قزلحصار منتقل شده است.
اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال در دوشنبه هشتم اردیبهشت حاکی است که مسئولان زندان قزلحصار از بیان علت انتقال لنگرنشین به انفرادی خودداری کردند و خطر اجرای حکم اعدام او در روزهای پیشرو وجود دارد.
این زندانی سیاسی، پیش از این و در ۲۷ بهمن ۱۴۰۳ از بند چهار زندان اوین به زندان قزلحصار کرج منتقل شده بود.
محسن لنگرنشین ۱۲ تیر ۱۴۰۲ به دست نیروهای امنیتی در تهران بازداشت و به یکی از خانههای امن وزارت اطلاعات منتقل شد.
لنگرنشین در شب نخست بازداشت از سوی ماموران امنیتی تهدید به شکنجه شد و به او گفته شد که حکم تعزیر یا شلاق زدنش را از قاضی گرفتهاند و در صورتی هر آنچه میخواهند را ننویسد و اعتراف نکند، تحت شکنجههای شدید قرار خواهد گرفت.
این زندانی سیاسی، یک روز بعد در ۱۳ تیر ۱۴۰۲ ابتدا از خانه امن به دادسرا منتقل و پس از تفهیم اتهام برای ادامه بازجوییها به بازداشتگاه وزارت اطلاعات موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد.
او به مدت ۴۳ روز در یکی از سلولهای انفرادی بند ۲۰۹ زندان اوین و تحت شکنجه و بازجوییهای مداوم و سنگین همراه با تهدید بازداشت اعضای خانواده خود قرار گرفت.
لنگرنشین در فایلی صوتی از زندان درباره شکنجه، فشار و تهدیدی که به او برای گرفتن اعتراف اجباری تحمیل شده، توضیح داد و گفت: «در جریان بازجوییها فشارهای زیادی به من وارد کردند. گفتند تکتک اعضای خانوادهات را بازداشت میکنیم و آنقدر نگهشان میداریم که آنها را نشناسی.»
این زندانی سیاسی با اشاره به اینکه تحت همین فشارها و شکنجههای مختلف به ناچار وادار به اعترافات اجباری و دروغین علیه خود شد، گفت: «از من خواستند ببنویسم و بگویم یک موتورسیکلت خریدم و پشت آن دوربین گذاشتم و بردم در مکانی گذاشتم فیلمبرداری کنم.»
او همچنین توضیح داده که در جریان بازجوییها به جابهجایی یک بسته مواد انفجاری متهم شده بود.
در بیش از چهار دهه گذشته، گزارشهای بسیاری درباره شکنجه سیستماتیک متهمان و زندانیان سیاسی در بازداشتگاهها و زندانهای جمهوری اسلامی منتشر شده است.
این شکنجهها در برخی موارد به جان باختن افراد بازداشت شده یا وارد شدن صدمات جبرانناپذیر به آنها منجر شده اما جمهوری اسلامی، مسوولیتی در قبال مرگ یا صدمات وارد شده به این افراد در اثر شکنجه نپذیرفته است.
لنگرنشین در نهایت با پروندهسازی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی با اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» مواجه شد و از سوی دادگاه انقلاب تهران به اعدام و پرداخت جزای نقدی محکوم شد.
افزایش شمار اجرای احکام اعدام و همچنین صدور و تایید احکام اعدام برای زندانیان سیاسی در ایران، در ماههای اخیر با موجی از اعتراضات در داخل و خارج از کشور روبهرو شده است.
روزنامه فرهیختگان، وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی، در مطلبی ضمن توهین به منتقدان عملکرد جمهوری اسلامی و مخالفان حکومت در ارتباط با انفجار بندرعباس، نوشت: «فقط ذهنهای عقبافتاده میتوانند هر بحرانی را به حاکمیت ربط دهند.»
مقامهای این روزنامه حکم خود را از دانشگاه آزاد دریافت و زیر نظر مقامهای این دانشگاه فعالیت میکند. علیاکبر ولایتی، مشاور علی خامنهای، رییس هیئت امنا و هیئت رییسه دانشگاه آزاد است.
این مطلب در شرایطی منتشر میشود که گزارشها حاکی از استقرار فضای امنیتی در بندرعباس، فشار به رسانهها و خبرنگاران برای جلوگیری از انتشار گزارش و تصاویر مستقل و منع وزارت بهداشت از اعلام آمار کشتهشدگان است.
این روزنامه با اشاره به حوادث سراسر دنیا نوشت «اگر چنین سادهاندیشیهایی را رواج دهیم، قطعاً خیلیها خواهند گفت پیشنهاددهندهها دچار مشکلات روانی هستند، چون برای حل مشکلات سعی دارند با مقصریابی مسئله را ساده نشان دهند!.»
این روزنامه وابسته به حکومت اضافه کرد: «در هیچکجا در دنیا یک حادثه را به گردن حکومت نمیگذارند، آن هم در این روزها که دولتها در حال کوچکسازی هستند و بسیاری از وظایف به بخشهای خصوصی واگذار شده است.»
در روزهای گذشته گزارشهای متعددی از ورود محمولههای خطرناک و بدون مجوز به بندر رجایی منتشر شد و مقامهای حکومتی نیز این موضوع را مورد تایید قرار دادند.
وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد یک تیم فنی از آژانس بینالمللی انرژی اتمی وارد تهران شده است. همزمان، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تاکید کرد که جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، نیازمند برچیدن کامل زیرساختهای هستهای جمهوری اسلامی است.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی دوشنبه اعلام کرد یک تیم فنی از آژانس بینالمللی انرژی اتمی وارد تهران شده است. این سفر همزمان با آماده شدن تهران و واشینگتن برای دور تازه مذاکرات در عمان صورت میگیرد.
تردید درباره زمان و مکان دور چهارم
بقائی که در نشست خبری با حضور خبرنگاران شرکت کرده بود گفت غنیسازی داخلی و لغو موثر تحریمها «خط قرمز ایران» در مذاکرات است.
او در پاسخ به سوالی در مورد احتمال تغییر زمان و مکان دور بعدی مذاکرات تهران و واشینگتن گفت: «فعلا دور بعدی مذاکرات برای شنبه برنامهریزی شده است. قاعدتا در مورد زمان و مکان، هماهنگی با هر سه طرف خواهد بود و ما تا پیش از این چیزی از طرف عمانی نشنیدهایم.»
او افزود آزادسازی داراییهای بلوکهشده نیز بخشی از روند گفتوگوها خواهد بود.
زیرساختهای هستهای ایران؛ خط قرمز نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، دوشنبه با تاکید بر این که بخش قابل توجهی از زندگی خود را صرف جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای کرده، گفت برای این هدف چند راه وجود دارد.
او افزود: «یکی از این راهها رسیدن به توافقی است که با برچیدن زیرساختهای هستهای ایران، مانع دستیابی این کشور به سلاح هستهای شود.»
نخستوزیر اسرائیل گفت: «ما باید زیرساختهای هستهای ایران را از بین ببریم. این به معنای آن است که سانتریفیوژهایشان نابود یا جمعآوری شود و مواد هستهای غنیشده از قبل نیز برداشته شود.»
واکنشها در تهران به تهدیدهای اسرائیل
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در واکنش به تهدیدهای اسرائیل در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران به اندازه کافی قدرتمند است که هرگونه تلاش برای خرابکاری یا دیکته کردن در سیاست خارجی خود را خنثی کند.» او هشدار داد که در صورت هرگونه حمله، پاسخ مشابه و فوری داده خواهد شد.
علی شمخانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی نیز تبعات اقدام احتمالی نظامی اسرائیل علیه ایران را خارج از تصور توصیف کرد و پرسید که آیا این تهدیدات با هماهنگی دونالد ترامپ صورت گرفته است.
ترامپ همچنان خوشبین است
در حالی که فضای مذاکرات شکننده به نظر میرسد، شهرام خلدی، استاد روابط بینالملل، در گفتوگو با ایراناینترنشنال گفت خوشبینی ترامپ به مذاکرات بیشتر تلاشی برای حفظ طرف مقابل بر سر میز مذاکره است.
او تاکید کرد که ترامپ تلاش دارد در فضای مبهم مذاکرات، روزنه امیدی ایجاد کند تا شاید جمهوری اسلامی متقاعد به توقف غنیسازی شود.
در ادامه تحولات مرتبط با مذاکرات هستهای ایران و آمریکا، یکشنبه جیک سالیوان، مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا، گفت باور دارد دولت دونالد ترامپ احتمالا به توافقی با تهران دست خواهد یافت که در عناصر اصلی تفاوت چندانی با توافق هستهای سال ۲۰۱۵ نخواهد داشت.
سالیوان در گفتوگو با شبکه ایبیسی نیوز تاکید کرد: «فکر میکنم این احتمال وجود دارد که آنها به توافق برسند.» او افزود: «در اجزای اصلی، این توافق تفاوت زیادی با توافقی که در دوره اوباما حاصل شد و ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، نخواهد داشت.»
پیشتر دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، روند مذاکرات را «بسیار خوب» توصیف کرده و گفته بود: «توافقی حاصل خواهد شد... بدون آنکه نیاز به بمباران باشد، به نتیجه خواهیم رسید.»
تد کروز، سناتور جمهوریخواه تگزاس، به فاکسنیوز گفت دانشگاه پرینستون باید حسین موسویان، دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی را اخراج کند.
کروز گفت: «موسویان ارتباط نزدیکی با جمهوری اسلامی و کارزارهای ترور و قتل این رژیم دارد. حضور او در پرینستون باعث شده دانشجویان، کاملا به حق، برای امنیت خود نگران باشند.»
او تصمیم پرینستون برای ادامه استخدام موسویان را نشانگر این دانست که این دانشگاه بیشتر به دنبال فراهم کردن تریبون برای تبلیغات ضدآمریکایی و حامیان جمهوری اسلامی است.
تد کروز گفت : «چنین سوگیری ایدئولوژیک و بیملاحظهای دقیقا همان دلیلی است که باعث شده دولت ترامپ بازنگری در تامین مالی فدرال دانشگاه پرینستون را در دستور کار قرار دهد.»
خبرگزاری ایسنا به نقل از گمرک جمهوری اسلامی گزارش داد محمولهای که به انفجار مرگبار و آتشسوزی گسترده در بندر رجایی بندرعباس انجامید، در اختیار گمرک قرار نداشت و به این نهاد «اظهار نشده بود».
ایسنا دوشنبه هشتم اردیبهشت نوشت: «محموله وارداتی که ابتدا در بندر رجایی دچار انفجار و حریق شده است، هیچگونه شماره کوتاژ و اظهارنامه مبنی بر اینکه کالا به گمرک اظهار شده است را ندارد.»
این خبرگزاری افزود بر اساس قوانین گمرک جمهوری اسلامی، پس از ورود محمولههای کشتی، ابتدا «مانیفست» یا همان اطلاعات باری آنها در اختیار بندر قرار میگیرد و سپس صاحب کالا «محموله را به گمرک اظهار میکند تا تشریفات گمرکی و ترخیص آن آغاز شود»، اما این روند در خصوص محموله منجر به انفجار صورت نگرفته است.
ماده ۱۸ قانون امور گمرکی، شرکتهای حمل و نقل را موظف میکند هنگام ورود به قلمرو گمرکی، اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار را به گمرک و مرجع تحویلگیرنده ارائه دهند.
این گزارش در شرایطی منتشر میشود که گمانهزنیها درباره دلایل انفجار مهیب بندر رجایی شدت گرفته و مقامهای جمهوری اسلامی همچنان از شفافسازی در این خصوص سرباز میزنند.
برخی تحلیلگران معتقدند ماده پرکلرات سدیم که در تولید سوخت جامد موشک مورد استفاده قرار میگیرد، موجب انفجار بندر رجایی شده است.
بر اساس آمار رسمی، این حادثه که ساعت ۱۲ ظهر شنبه ششم اردیبهشت (به وقت ایران) به وقوع پیوست، تاکنون دستکم ۴۶ کشته و هزار و ۲۰۰ مجروح برجای گذاشته است.
سعید جعفری، مدیرعامل شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا که انفجار بندر رجایی در محوطه اختصاصی آن رخ داد، هفتم اردیبهشت در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا «محمولههای بسیار خطرناک» را عامل این رخداد معرفی کرد.
جعفری در همین رابطه گفت: «این سانحه در پی اظهار خلاف محمولههای وارداتی رخ داده و محمولههای بسیار خطرناک تحت عنوان کالای معمولی وارد و دپو شده بود.»
او با انتقاد از «تکرار فاجعهآمیز اظهار خلاف واقع در خصوص کالاهای خطرناک» افزود: «این محموله بهعنوان محموله معمولی و غیرخطرناک اظهار و بستهبندی و تحویل بندر شده بود.»
ایلنا ساعاتی پس از انتشار این گزارش، بدون ارائه هیچ توضیحی اقدام به حذف آن کرد.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، که با سکوت طولانی خود درباره انفجار مرگبار بندرعباس خشم و ناراحتی مردم ایران را برانگیخته بود، در نهایت عصر یکشنبه هفتم اردیبهشت در پیامی از مسئولان امنیتی و قضایی خواست «هرگونه سهلانگاری یا تعمد را کشف و بر طبق مقررات پیگیری کنند».
اسکندر مومنی، وزیر کشور دولت پزشکیان، هشتم اردیبهشت نسبت به «بزرگنمایی و کوچکنمایی» حادثه بندر رجایی هشدار داد و در عین حال اذعان کرد «قصوراتی همچون عدم رعایت پدافند غیرعامل و نکات ایمنی» در این حادثه نقش داشته است.
علی خضریان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، نیز «ضعف ایمنی داخلی و سوءمدیریت» را بهعنوان عوامل اصلی آتشسوزی بندر رجایی معرفی کرد و گفت تاکنون هیچ سندی مبنی بر «دخالت عوامل خارجی» ارائه نشده است.
