گاردین: روسیه ممکن است با پیشرفت مذاکرات، نقشی کلیدی در توافق هسته‌ای ایران ایفا کند
روزنامه گاردین در گزارشی به نقش کلیدی مسکو در مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشینگتن اشاره کرد و نوشت روسیه به‌عنوان مقصد احتمالی ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده ایران مطرح شده و همچنین ممکن است نقش داور را در موارد نقض توافقی که در آینده ممکن است به دست بیاید، ایفا کند.
گاردین یک‌شنبه ۳۱ فروردین و یک روز پس از برگزاری دور دوم مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا در ایتالیا، نوشت به گفته مقام‌های آمریکایی، مذاکرات غیرمستقیم چهار ساعته میان تهران و واشینگتن در رم، پیشرفت قابل‌توجهی داشت. قرار است در روزهای آینده گفت‌وگوهای فنی بیشتری در ژنو برگزار شود و شنبه آینده، نشست دیپلماتیک دیگری در سطح بالا در عمان انجام گیرد.
استیون ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، خواهان نهایی شدن توافق ظرف ۶۰ روز است، اما این موضوع احتمالا با مقاومت عباس عراقچی روبه‌رو خواهد شد؛ کسی که معتقد است سطح بی‌اعتمادی و پیچیدگی فنی گفت‌وگوها، رسیدن سریع به توافق را بعید می‌سازد.
انتقال یا نابودی ذاخایر اورانیوم غنی‌شده
به‌نوشته گاردین، دو مسئله چالش‌برانگیز اصلی در مذاکرات، محل نگهداری یا نابودی ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران و تضمین‌های خارجی است که در صورت نقض توافق از سوی آمریکا می‌توان به تهران داد.
جمهوری اسلامی به دنبال رفع تحریم‌ها در ازای کنترل برنامه هسته‌ای خود تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و خواهان ضمانت‌هایی است که در صورت خروج دوباره آمریکا از توافق یا نقض آن، پیامدهایی برای واشینگتن در پی داشته باشد.
تهران همچنین خواهان نگه‌داشتن ذخایر اورانیوم خود در داخل ایران است، اما آمریکا با این موضوع مخالفت کرده و خواستار نابودی این ذخایر یا انتقال آن‌ها به کشوری ثالث، مانند روسیه شده است.
محمد امرسی، عضو هیئت مشاوران اندیشکده ویلسون در واشینگتن، به گاردین گفت: «از نگاه ایران، پیام‌های متناقضی در شبکه‌های اجتماعی و مصاحبه‌ها درباره این مطرح شده بود که آمریکا خواهان حذف کامل برنامه هسته‌ای ایران است؛ در حالی که این موضوع اصلا با آنچه عراقچی پذیرفته بود، تطابق نداشت.»
او افزود: «بنابراین نخستین اطمینان‌خاطر این بود که اهداف آمریکا گسترش نیافته است. اگر عراقچی این اطمینان را دریافت نمی‌کرد، احتمالا کل روند مذاکره جمع می‌شد و بلافاصله پایان می‌یافت.»
تضمین‌هایی برای توافق
در مورد تضمین‌ها، تهران معتقد است تنها توافق امن، معاهده‌ای است که به تصویب کنگره آمریکا برسد، اما به عراقچی گفته شده با توجه به نفوذ شدید حامیان اسرائیل در کنگره، نمی‌توان مطمئن بود که ترامپ بتواند چنین توافقی را به تصویب برساند.
گزینه دیگر آن است که آمریکا متعهد شود در صورت خروج از توافق، خسارت‌های مالی ایران را جبران کند.
پیش‌تر نیز جمهوری اسلامی پیشنهاد جریمه مالی را مطرح کرده بود، اما در نبود یک معاهده رسمی، سازوکار اجرایی چنین بندی همچنان دشوار است.
در همین زمینه: مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا محکوم به شکست است
گزینه سوم، آن است که در صورت نقض توافق از سوی آمریکا، روسیه اختیار داشته باشد ذخایر اورانیوم با غنای بالایی را که از ایران تحویل گرفته، به تهران بازگرداند.
به این ترتیب تهران به‌عنوان طرف ناقض توافق شناخته نشده و مجازات هم نخواهد شد.
به‌نوشته گاردین، چنین ترتیبی می‌تواند نقشی کلیدی به روسیه در آینده روابط آمریکا و ایران بدهد و هم‌زمان، آلمان، فرانسه و بریتانیا را که ضامن‌های توافق هسته‌ای برجام بوده‌اند، از معادله کنار بگذارد.
گاردین در عین حال تاکید کرده که نه جمهوری اسلامی و نه آمریکا تمایلی به حفظ نقشی عمده برای سازمان ملل در توافق آینده ندارند.
برخی رم را محل مهمی برای این مذاکرات می‌دانند، چراکه در صورت شکست گفت‌وگوها، جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا که بهترین روابط را با ترامپ دارد، می‌توانست نقشی نجات‌بخش ایفا کند.
گاردین تاکید کرد که اکنون فشار زیادی بر ترامپ و ویتکاف وجود دارد تا دست‌کم در یکی از سه محور مذاکراتی که واشینگتن درگیر آن است یعنی «ایران - آمریکا»، «حماس - اسرائیل» و «روسیه – اوکراین» به نتیجه‌ای ملموس برسند.
یک منبع آگاه به گاردین گفته است از میان این سه محور، ایران بازیگر «عاقل‌تر و محاسبه‌گرتری» بوده و احتمال توافق با آن بیشتر است.