مای ساتو، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، نسبت به گزارش‌های درباره انتقال اجباری پنج زندانی سیاسی محکوم به اعدام از بند چهار زندان اوین به زندان قزل‌حصار ابراز نگرانی شدید کرد.
ساتو پنج‌شنبه ۲۸ فروردین، در پستی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، یادآور شد که در آخرین گزارش خود به شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز درباره وضعیت زندان اوین هشدار داده بود.
او اکنون بار دیگر نسبت به گزارش‌هایی مبنی بر ناآرامی و شرایط بی‌ثبات این زندان پس از انتقال زندانیان هشدار داد و گفت که این وضعیت، محیطی خطرناک ایجاد کرده است.
هم‌زمان مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان در همایش دانش‌آموختگی مکتب «ام‌المومنین حفصه» با انتقاد شدید از افزایش اعدام‌ها درایران به‌ویژه طی هفته‌های اخیر، این اعدام‌ها را «مغایر با شریعت و قوانین بین‌المللی» دانست و بر لزوم «اصلاح» قوانین جزایی کشور در این زمینه تاکید کرد.
از دیگر سو، گلرخ ایرایی، زندانی سیاسی، در نامه‌ای از زندان اوین، در واکنش به انتقال حمید حسین‌نژاد حیدرانلو برای اجرای حکم اعدام، نسبت به «سر شدن» جامعه در برابر اخبار مربوط به اعدام هشدار داد.
او با انتقاد از واکنش‌ها نسبت به اخبار صدور، تایید و اجرای احکام اعدام در ایران، نوشت: «ما مخالفان اعدام که در فضایی آزاد، در خانه یا پشت میزهای کارمان از پشت گوشی‌هایی با سکیوریتیِ بالا هستیم و همه جوانب را رصد می‌کنیم مبادا شناسایی بشویم.»
پیش‌تر منابع حقوق بشری گزارش دادند این زندانی سیاسی محکوم به اعدام، از بند سیاسی زندان مرکزی ارومیه به قرنطینه این زندان منتقل شده است. انتقال این زندانی در کنار تایید حکم او در دیوان عالی کشور باعث افزایش نگرانی‌ها درباره خطر اعدام قریب‌الوقوع او شده است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل با اشاره به تبعات گسترده اعدام، تصریح کرد که تاثیر آن فراتر از قربانیان مستقیم است و خانواده‌ها را ویران می‌کند، دیگر زندانیان را دچار آسیب‌های روانی می‌کند، بر کارکنان زندان تاثیر می‌گذارد و موجی از اندوه و اضطراب را در جامعه به راه می‌اندازد. او این تاثیرات را «غیرقابل اندازه‌گیری» توصیف کرد.
ساتو در پایان با اشاره به نگرانی‌های مستمر نسبت به استفاده جمهوری اسلامی از مجازات اعدام، گفت: «این موارد بار دیگر لزوم نظارت و پاسخ‌گویی را برجسته می‌کند. من این وضعیت را از نزدیک پیگیری خواهم کرد. جامعه جهانی نباید در برابر این وقایع سکوت کند.»
پنج زندانی سیاسی در خطر اعدام
در همین حال هشدار داده شده است که ممکن است جمعی از زندانیان سیاسی محبوس در زندان اوین به زندان قزل‌حصار منتقل شوند.
در میان آنها پنج زندانی سیاسی به نامه‌ای بابک علیپور، وحید بنیعامرین، پویا قبادی، محمد تقوی و علیاکبر دانشورکار که به اتهام «هواداری از سازمان مجاهدین خلق ایران» به اعدام محکوم شدهاند، حضور دارند.
اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال حاکی است که این پنج زندانی سیاسی برای انتقال به زندان قزل‌حصار تحت فشار قرار گرفتهاند اما همچنان در زندان اوین بهسر میبرند.
یک منبع نزدیک به خانواده این زندانیان سیاسی در گفتوگو با ایراناینترننشال گفت: «ماموران قصد داشتند این پنج زندانی سیاسی محکوم به اعدام را از زندان اوین به زندان قزل‌حصار منتقل کنند اما با توجه به اعتراضات صورت گرفته از سوی سایر زندانیان، انتقال آنها متوقف شد.»
این منبع آگاه با بیان اینکه این زندانیان همچنان در خطر انتقال به زندان قزل‌حصار هستند، از مردم و سازمانهای حقوق بشری خواست نسبت به این موضوع اعتراض کنند و جلوی انتقال آنها را بگیرند: «هشدار میدهیم در صورتی آنها را به قزل‌حصار منتقل کنند، خطر اجرای حکم اعدامشان بیشتر میشود.»
ایمان افشاری، رییس شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران، دهم آذر ماه ۱۴۰۳ علیپور، بنیعامریان، قبادی، منتظر، دانشورکار و تقوی را به اتهام «بغی از طریق عضویت در گروههای مخالف نظام» به اعدام محکوم کرد.
دوبرابر شدن اعدام‌ها در ماههای اخیر
جمهوری اسلامی در سه ماه نخست سال ۲۰۲۵، دستکم ۲۳۰ زندانی را در زندانهای سراسر ایران به دار آویخت. این آمار در مقایسه با سه ماه نخست سال گذشته میلادی که ۱۱۰ نفر اعدام شده بودند، بیش از دو برابر شده است.
سازمان حقوق بشر ایران ۱۶ فروردین ماه، گزارش داد در سه ماه نخست سال ۲۰۲۵، دستکم ۲۳۰ نفر، شامل ۲۲۲ مرد و هشت زن، در زندانهای ایران اعدام شدند.
طبق این گزارش، ۱۱۳ نفر از این افراد به اتهام «قتل»، ۱۰۶ نفر بابت اتهامات مرتبط با «مواد مخدر»، سه نفر به اتهام «محاربه» و هشت نفر به اتهام «تجاوز به عنف» اعدام شدند.
بر اساس گزارش سالانه عفو بینالملل، ایران با دستکم ۹۷۲ مورد اعدام ثبتشده در سال ۲۰۲۴ میلادی، بیش از ۶۴ درصد کل اعدامهای ثبتشده جهان در سال گذشته میلادی را به خود اختصاص داده است.
گزارش تازه عفو بینالملل نشان میدهد شمار اعدامهای ثبتشده در جهان در سال ۲۰۲۴ به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۵ تاکنون رسیده است و ایران با اجرای دستکم ۹۷۲ اعدام، بار دیگر در صدر «این جدول تاریک» ایستاده است.
بر اساس گزارش «احکام اعدام و اجرای آنها در سال ۲۰۲۴»، که عفو بینالملل بامداد سهشنبه ۱۹ فروردین منتشر کرد، در این سال دستکم ۱۵۱۸ نفر در ۱۵ کشور اعدام شدهاند؛ آماری که نسبت به سال پیش از آن ۳۲ درصد افزایش یافته است.
