موسسه علوم و امنیت بین‌المللی و روزنامه واشینگتن‌پست گزارش داده‌اند که جمهوری اسلامی قصد دارد ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم خود را در فردو، یکی از مخفی‌ترین تاسیسات هسته‌ای در ایران، سه یا حتی چهار برابر کند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز پیشتر نصب و نیز فعالیت آبشارهای جدیدی از سانتریفیوژها در تاسیسات فردو و نطنز را تایید کرده بود.
سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه، نیز روز ۲۶ خرداد اقدام جمهوری اسلامی در نصب سانتریفیوژهای جدید در تاسیسات فردو و نطنز را محکوم و درباره خطر دست‌یابی تهران به تسلیحات هسته‌ای ابراز نگرانی کردند.
دیوید آلبرایت، کارشناس تسلیحات هسته‌ای و رئیس موسسه علوم و امنیت بین‌المللی به ایران‌اینترنشنال گفت که گزارش فنی این موسسه پس از آن منتشر شد که جمهوری اسلامی از استقرار سریع ۱۴۰۰ سانتریفیوژ پیشرفته خبر داد.
آلبرایت گفت که این پیشرفت، غافلگیرکننده بود.
آلبرایت گفت: «کسی نمی‌دانست که این تعداد سانتریفیوژ آماده کار است. در کارخانه فردو، سانتریفیوژهایی که IR-6 نامیده می‌شوند، کار می‌کنند که پیشرفته‌ترین سانتریفیوژهای فعال در ایران هستند.»
به گفته آلبرایت، ۱۴۰۰سانتریفیوژ پیشرفته و جدید، ظرفیت فردو را ۳۶۰ درصد افزایش می‌دهد. تاسیسات فردو در اعماق زمین بنا شده و تخریب آن بسیار سخت است.
واشینگتن‌پست نیز گزارش داده است که بر اساس اسناد محرمانه و تجزیه و تحلیل کارشناسان تسلیحاتی، توسعه بزرگ در حال انجام در داخل فردو می‌تواند تولید اورانیوم غنی‌شده در این سایت را به‌زودی سه برابر کند.
دیوید آلبرایت به ایران‌اینترنشنال گفت که جمهوری اسلامی ظرف یک ماه می‌تواند اورانیوم با درجه غلظت کافی برای ساخت پنج سلاح هسته‌ای را در فردو تولید کند.
گزارش‌های واشینگتن‌پست و موسسه علوم و امنیت بین‌المللی در بحبوحه نگرانی‌های فزاینده در مورد برنامه هسته‌ای ایران منتشر شده است؛ برنامه‌ای که در چند سال اخیر به سرعت رشد کرده اما هم‌زمان دسترسی محدودی به آن وجود داشته و بسیاری از بازرسان سازمان ملل از آن دور نگه داشته شده‌اند.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز ۱۶ خرداد برای اولین بار طی دو سال گذشته، قطعنامه‌ای علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی صادر کرد.
همان زمان فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه‌ای مشترک ضمن استقبال از تصویب این قطعنامه اظهار امیدواری کردند ایران از این فرصت برای حل مسائل مهم استفاده کند تا هیچ اقدام دیگری در شورای حکام لازم نباشد.
با گذشت ۱۰ روز از صدور این قطعنامه، این سه کشور بیانیه‌ای جدید منتشر کردند و گفتند ایران از ده‌ها سانتریفیوژ پیشرفته اضافی در سایت غنی‌سازی نطنز بهره‌برداری و اعلام کرده است هزاران سانتریفیوژ دیگر را در سایت‌های فردو و نطنز نصب می‌کند.
جمهوری اسلامی در واکنش به تصویب این قطعنامه، بر شدت فعالیت‌های هسته‌ای خود افزوده است.
ایالات متحده نیز تهدید کرده است که در صورت تسریع بیشتر غنی‌سازی اورانیوم از سوی جمهوری اسلامی، واکنش مناسب نشان خواهد داد هرچند درباره جزییات چنین واکنش احتمالی توضیحی نداده است.
قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از رهبران جمهوری اسلامی می‌خواهد تا همکاری با این سازمان را افزایش دهند و ممنوعیت اخیر بازرسان را لغو کنند.
به دنبال تصویب این قطعنامه، علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، این قطعنامه را کم اهمیت جلوه داد و گفت که صدور قطعنامه‌ها هیچ تاثیری بر «عزم» ایران برای توسعه پروژه‌های هسته ای خود ندارد.
آلبرایت معتقد است که واکنش جمهوری اسلامی به قطعنامه، «رفتار تهاجمی‌تری» بود که با استقرار این ۱۴۰۰ سانتریفیوژ انجام داد.
دو سال است که جمهوری اسلامی اورانیوم را با خلوص ۶۰ درصد غنی می‌کند. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفته است که اورانیوم با این خلوص هیچ کاربرد غیرنظامی آشکاری ندارد. کارشناسان می گویند اگر جمهوری اسلامی تصمیم بگیرد غنی‌سازی اورانیوم را از ۶۰ درصد به ۹۰ درصدی که برای ساخت سلاح هسته‌ای به آن نیاز دارد برساند، تنها به چند هفته زمان نیاز خواهد داشت.
آلبرایت گفت که اکنون به تاسیسات فردو به‌عنوان نیروگاهی نگاه می‌شود که می‌تواند اورانیوم لازم برای ساخت چند سلاح هسته‌ای را ظرف چند هفته تولید کند، در حالی که قبلاً هرگز چنین نگاهی به آن وجود نداشت.
او گفت ظرفیت و توانایی غافلگیرکننده تاسیسات فردو و این واقعیت که این سایت یکی از حفاظت‌شده‌ترین تأسیسات هسته‌ای در ایران است، بر نگرانی‌ها می‌افزاید.
آلبرایت گفت: «ما با یک موقعیت کاملاً جدید روبرو هستیم.»
