همزمان با سفر مورگان اورتگاس، معاون فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه به لبنان و دیدار با مقامات این کشور، سامی جمیل، رهبر حزب کتائب لبنان، گفت که موضوع خلع سلاح حزبالله دیگر قابل بحث نیست.
جمیل، شنبه ۱۶ فروردین در گفتوگو با شبکه البیسیآی تاکید کرد وجود سلاح خارج از کنترل دولت، «نقض قانون اساسی، قانون کشور و اصل برابری شهروندان» است.
او تاکید کرد که آشتی ملی نباید به پوششی برای ادامه این وضعیت تبدیل شود.
جمیل در بخش دیگری از سخنانش گفت دولت سوریه، گروه حزبالله و حکومت جمهوری اسلامی سالها مانع آشتی لبنانیها شدند اما: «امروز پس از پنج دهه، فرصتی واقعی برای گفتوگوی مشترک و ساختن آینده داریم.»
این چهره سیاسی لبنان گفت که آشتی باید بر پایه گفتن حقیقت و احترام متقابل به روایتهای مختلف لبنانیها باشد: «تا زمانی که برخی تصور میکنند میتوانند اراده خود را با زور سلاح تحمیل کنند، به تفاهم ملی نمیرسیم.»
سفر اورتگاس به لبنان
به گزارش رسانههای عرب زبان، دفتر ریاستجمهوری لبنان اعلام کرد که میشل عون، رییسجمهوری این کشور، شنبه در دیدار با اورتگاس، درباره وضعیت جنوب و شرق لبنان، اصلاحات مالی و اقتصادی و راههای مبارزه با فساد گفتوگو کرده است.
پیش از نشست رسمی، دیداری خصوصی میان عون و اورتگاس برگزار شده است.
پیشبینی میشد که گفتوگو درباره خلع سلاح حزبالله لبنان و محدود کردن فعالیتهای این گروه، یکی از موضوعات این دیدارها باشد.
اورتگاس پیش از این و در ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ در کاخ ریاست جمهوری لبنان در بعبدا اعلام کرد آمریکا خط قرمزی تعیین کرده که بر اساس آن، حزبالله نباید در دولت آینده لبنان حضور داشته باشد.
او با اشاره به «شکست حزبالله» در جنگ با اسرائیل، گفته بود «دوران وحشتآفرینی حزبالله» تمام شده است.
بیستم بهمن، محمد رعد، رییس فراکسیون «وفاداری به مقاومت» پارلمان لبنان از گروه حزبالله، اظهارات اورتگاس را «دخالت آشکار در حاکمیت لبنان و خارج از تمامی آداب دیپلماتیک و الزامات روابط بینالملل» توصیف کرد و آن را «سرشار از کینه و بیمسئولیتی» دانست.
سناتورهای ارشد جمهوریخواه و دموکرات در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا ۱۴ فروردین هشدار دادند ارتش لبنان باید اجرای آتشبس میان حزبالله و اسرائیل را که با میانجیگری آمریکا به دست آمده تسریع کند و در غیر این صورت، کمکهای نظامی واشینگتن به بیروت مورد بازنگری قرار خواهد گرفت.
طبق توافق آتشبس اسرائیل و حزبالله، این گروه موظف است نیروها و تسلیحات خود را دستکم ۳۲ کیلومتر از مرز لبنان و اسرائیل دور کند. در مقابل، اسرائیل باید از باقیمانده مناطق اشغالشده لبنان بهطور کامل خارج شود و ارتش لبنان کنترل مناطق تخلیهشده را بر عهده بگیرد.
در دیدار عون و اورتگاس، دو طرف به بررسی مسائل مربوط به جنوب لبنان، فعالیتهای کمیته نظارت بینالمللی، روند عقبنشینی اسرائیل و وضعیت امنیتی مرز لبنان با سوریه پرداختند.
به گزارش شبکه الحدث، اصلاحات مالی و اقتصادی و اقدامات دولت لبنان برای مقابله با فساد، بخش دیگری از مذاکرات بود.
اورتاگوس در ادامه سفر خود به لبنان با نواف سلام، نخستوزیر این کشور دیدار و با او درباره تقویت همکاریهای اقتصادی، اجرای اصلاحات ساختاری و تقویت شفافیت مالی گفتوگو کرد.
سفر دوباره فرستاده آمریکا به لبنان در شرایطی انجام میشود که این کشور همچنان با رکود اقتصادی، بحران سیاسی و ضعف شدید زیرساختهای عمومی مواجه است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، تام فِلِچر، مسئول کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد، شنبه ۱۶ فروردین در بازدید از شهر ماندالای در نزدیکی مرکز زمینلرزه میانمار، از نقش برجسته گروههای محلی و امدادی در پاسخ به این بحران ستایش کرد.
او در پستی در شبکه ایکس نوشت: «بسیاری از امدادگران خود همهچیزشان را از دست دادهاند اما همچنان برای کمک به بازماندگان پیشقدم میشوند.»
آتشبس موقت در میانمار؛ توقف درگیریها پس از زلزله مرگبار
مین آنگ هلاینگ، فرمانده دولت نظامی میانمار، پس از شرکت در نشست کشورهای آسیای جنوب و جنوب شرقی در بانکوک، به پایتخت بازگشته است.
او در این سفر با رهبران تایلند، نپال، بوتان، سریلانکا و هند دیدار کرد و به نارندرا مودی، نخستوزیر هند، گفت که انتخابات «آزاد و عادلانه» در میانمار در ماه دسامبر برگزار خواهد شد.
پس از زمینلرزه مرگبار هشتم فروردین دولت نظامی میانمار اعلام کرد از ۱۳ تا ۲۳ فروردین بهطور موقت درگیریها با مخالفان مسلح را متوقف خواهد کرد.
این تصمیم در پاسخ به اقدام مشابه گروههای شورشی اتخاذ شد که برای تسهیل امدادرسانی و عملیات بشردوستانه، عملیات نظامی خود را بهطور موقت متوقف کردهاند.
مودی ضمن درخواست برای تثبیت آتشبس پس از زمینلرزه، تاکید کرد که انتخابات میانمار باید «فراگیر و معتبر» باشد. با این حال، منتقدان این انتخابات را «نمایشی برای حفظ قدرت ژنرالها از طریق چهرههای نیابتی» میدانند.
از زمان کودتای نظامی در سال ۲۰۲۱ که به سرنگونی دولت منتخب آنگ سان سوچی منجر شد، اقتصاد و زیرساختهای حیاتی میانمار از جمله بهداشت و درمان فروپاشیدهاند.
جنگ داخلی و زلزله نیاز به کمکها را افزایش داده
به گزارش سازمان ملل، جنگ داخلی ناشی از کودتا بیش از سه میلیون نفر را در میانمار آواره کرده و اکنون بیش از یکسوم جمعیت این کشور نیازمند کمکهای بشردوستانه هستند.
در همین حال، دفتر حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد دولت نظامی میانمار ارسال کمکها را به مناطق زلزلهزدهای که از دولت حمایت نمیکنند، محدود کرده است.
این نهاد همچنین گفت در حال تحقیق درباره ۵۳ حمله گزارششده از سوی دولت نظامی علیه مخالفان، از جمله ۱۶ حمله پس از آتشبس اخیر است.
سخنگوی دولت نظامی تاکنون به درخواستها برای اظهار نظر درباره این موضوع پاسخی نداده است.
تخریبهای گسترده
زلزله میانمار از دشتهای مرکزی اطراف ماندالای گرفته تا تپههای ایالت شان را که برخی مناطق آن همچنان بهطور کامل تحت کنترل دولت نظامی نیستند، تحت تاثیر قرار داد.
تصاویر جادههای شکسته و ترکخورده، پلهای فرو ریخته و سدی که ترکیده، نگرانیهایی درباره امکان دسترسی امدادگران به برخی مناطق ایجاد کرده است.
محمد ریاض، مدیر کمیته نجات بینالمللی در میانمار گفت: «میترسیم که هفتهها طول بکشد تا ابعاد کامل تخریب ناشی از این زلزله مشخص شود.»
پترائوس، فرمانده پیشین ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده و مدیر سابق سیا، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در این گفتوگو از وجود «یک طرح جامع حمله به تاسیسات هستهای و مراکز کلیدی نظامی ایران» پرده برداشت.
او گفت این نقشه نزدیک به ۱۵ سال پیش پایهریزی شده و البته مرتب بهروزرسانی شده است و در دورهای که او فرمانده سنتکام بود، آمریکا حتی یکبار در خاک خود، بهصورت عملیاتی آن را تمرین کرده است.
یک برنامه قدیمی؛ اما همچنان کارآمد
ژنرال پترائوس، که در فاصله سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ فرماندهی سنتکام را برعهده داشت، میگوید طرح نابود کردن برنامه هستهای ایران «از سالها پیش» تهیه شده است.
او در این گفتوگو یادآوری کرده که نیروهای آمریکایی یکبار به مرحله «آمادهباش کامل» رسیدند و تمامی هواپیماها، پایگاههای پروازی، بمبها، سوخترسانی هوایی و حتی تامین غذا و آب، همگی از قبل مهیا شده بودند.
پترائوس با اشاره به ضرورت عملیات همهجانبه گفت «هیچچیز "محدودی" در چنین عملیاتی وجود ندارد، عملیاتی که نهفقط زیرساختهای هستهای ایران را هدف میگیرد، بلکه باید سامانههای پدافند هوایی و موشکی ایران را نیز از بین ببرد. چون نمیشود هواپیماهای سرنشیندار را به پرواز درآورد، در حالیکه این سیستمها همچنان فعال هستند.»
پترائوس در ادامه با یادآوری اینکه اسرائیل پیشتر موفق شده به سامانه پدافند پیشرفته روسی اس۳۰۰ ایران خسارت قابل توجهی وارد کند، گفت این تاکیدی است بر این نکته که اگر ایالات متحده وارد رویارویی نظامی شود، احتمالا هدف صرفا زیرساختهای غنیسازی اورانیوم نخواهد بود؛ بلکه سامانههای دفاعی و موشکی ایران، و حتی بخشهایی از ظرفیت تلافیجویانه تهران هم در دایره اهداف حمله قرار میگیرند.
نفوذگر عظیم؛ بمبی که تنها آمریکا میتواند استفاده کند
از دید فرمانده پیشین سنتکام، استقرار بمبافکنهای رادارگریز بی-۲ در پایگاه دیهگو گارسیا در اقیانوس هند و پروازهای متعدد به منطقه، نهتنها پیامی بازدارنده، بلکه بخشی از «آمادهسازی احتمالی» برای حمله است. این بمبافکنها قادر به حمل دستکم دو نوع بمب سنگرشکن هستند:
«نفوذگر عظیم» (MOP) با وزنی نزدیک به ۱۴ تن که مخصوص هدف قرار دادن تاسیسات به شدت مستحکم در عمق زمین است.
بمبی کوچکتر با وزن تقریبا ۲.۵ تن وزن برای اهدافی است که در عمق کمتری از زمین قرار گرفتهاند.
پترائوس با تاکید بر اینکه اسرائیل چنین بمبی را ندارد و هواپیمایی هم که بتواند آن را حمل کند، در اختیارش نیست، گفت «اینها سلاحهایی بسیار سنگین و ویرانگر هستند، و توانایی وارد کردن خسارات عظیمی را دارند، بهویژه با توجه به اینکه بسیاری از تاسیسات هستهای ایران در مناطق دورافتاده واقع شدهاند.
او در ادامه تاکید کرد امکان استفاده از این بمبها، بهویژه بمب اماوپی علیه زیرساختهای هستهای ایران نه تنها ممکن است، بلکه ضروری خواهد بود.
حمله مشترک یا حمله مستقل آمریکا
همکاری احتمالی آمریکا و اسرائیل برای حمله احتمالی به ایران، از دیگر موضوعاتی است که پترائوس دربارهاش در این گفتوگو صحبت کرد.
او معتقد است واشینگتن توانایی کامل برای اجرای عملیاتی مستقل را دارد و الزاما نیازی به ورود اسرائیل نیست.
به گفته این فرمانده پیشن سنتکام، در سناریوهای مختلف مدنظر او، «مزایایی برای درگیر کردن اسرائیل وجود دارد»، اما او هشدار داد در چنین وضعیتی، ملاحظه عبور از حریم هوایی کشورهای ثالث و حساسیتهای منطقهای ممکن است مانع یک عملیات تمامعیار مشترک شود.
فرمانده پیشین سنتکام با اشاره به سابقه ارتش اسرائیل در حمله به تاسیسات هستهای سوریه یا عملیات محدود علیه تاسیسات ایران، گفت: «اسرائیل دو بار موفق شده به سامانه پدافند ایران نفوذ کند و حتی تاسیسات تولید موتورهای موشکی سوخت جامد را تخریب کند.»
اما به گفته او، اینکه در صورت تصمیم قطعی واشینگتن، تلآویو نیز همگام با آمریکاییها وارد میدان شود یا نه، بسته به شرایط منطقه خواهد بود.
پاسخ احتمالی ایران؛ «خانه شیشهای» یا آسیبهای گسترده؟
پترائوس با اشاره به تهدیدهای اخیر فرماندهان سپاه پاسداران مبنی بر هدف قرار دادن پایگاههای آمریکا در منطقه به ایران اینترنشنال گفت که واشینگتن این تهدیدها را «بسیار جدی» میگیرد و استقرارهای جدید نظامی دقیقا برای مقابله با این خطر برنامهریزی شدهاند.
اما او همزمان هشدار داد که ایران در «خانهای شیشهایتر» نسبت به نیروهای آمریکایی نشسته است: «بهنظر من، آنها در «خانهای شیشهایتر» از ما قرار دارند. و اگر ایران دست به اقدامی بزند که منجر به کشته شدن نیروهای آمریکایی یا نیروهای متحدان ما شود، ایالات متحده توانایی وارد کردن خساراتی بهمراتب گستردهتر و جدیتر به ایران را دارد—پاسخی که بسیار سنگین خواهد بود.»
به باور پترائوس، در صورت وقوع حمله، هر برنامه اقدام تلافیجویانه ایران نیز بخش مهمی از اهداف حمله آمریکا خواهد بود؛ از جمله پایگاههای موشکی بالستیک، سامانههای پدافندی و هر نقطه دیگری که امکان شلیک به پایگاهها و کشتیهای ایالات متحده و متحدانش را داشته باشد.
دیپلماسی یا برخورد نظامی؟
ژنرال پترائوس با اشاره به اینکه بر اساس آنچه از ترامپ دیدهایم او «جنگها را تمام میکند» و ترجیح میدهد درگیری جدیدی آغاز نشود، گفت اما در عین حال، «ترامپ بهخوبی نشان داده که اگر جنگی اجتنابناپذیر شود، آمادگی و توان لازم را برای ورود به آن دارد.»
فرمانده پیشین سنتکام در ادامه با اشاره به اینکه آمریکا و اسرائیل پیشتر روشنکردهاند اجازه نمیدهند ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند، گفت «نگرانی عمیقی درباره این وجود دارد که ایران تا چه اندازه به ساخت سلاح هستهای نزدیک شده است. آنها عملاً فقط یک مرحله از فرآیند غنیسازی فاصله دارند تا به اورانیوم با غنای لازم برای تولید سلاح هستهای برسند.»
پترائوس با اشاره به تقویت چشمگیر نیروهای نظامی آمریکا در منطقه گفت «رییسجمهور ترامپ بارها تاکید کرده او به هیچوجه اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست یابد و بنابراین آنچه امروز شاهد آن هستیم، هم تدارکات نظامی احتمالی است، و هم تلاشی برای ارسال پیام بازدارنده به ایران، پیامی جدی و روشن تا بگوید این مسیر را ادامه ندهید، چرا که در غیر این صورت، ایالات متحده ناچار به واکنش خواهد شد.»
پترائوس در نهایت تصریح کرد که اگر راههای دیپلماتیک به نتیجه نرسد و جمهوری اسلامی از رفتن به سمت ساخت تسلیحات هستهای دست نکشد، نقشه حمله آمریکا که زمانی او شخصا در طراحیاش نقش داشته و بهروزرسانی شده، اجرا میشود.
ایران، حزبالله و حماس؛ استراتژی نیابتی و ضربهپذیری منطقهای
پترائوس در بخش دیگری از گفتوگوی خود، با نام بردن از حزبالله لبنان و حماس بهعنوان مهمترین گروههای نیابتی ایران در خاورمیانه، به تأثیر فشارهای اخیر اسرائیل و تحولات منطقه بر این نیروهای مورد حمایت تهران اشاره کرد.
او معتقد است که بخشی از توان تلافیجویانه ایران، نهتنها در توان موشکی و پدافندی جمهوری اسلامی، بلکه در شبکهای از گروههای متحد منطقهای ریشه دارد؛ اما تغییرات میدانی چند سال گذشته ضربههایی جدی به این گروهها وارد کرده است.
حزبالله لبنان؛ «مهمترین نیروی نیابتی ایران»
فرمانده پیشین سنتکام، با تاکید بر اینکه حزبالله لبنان را «مهمترین» اهرم نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی میداند، گفت پس از عملیات زنجیره تامین، اسرائیل با حملات هدفمندی توانست زرادخانه موشکها، راکتها و پهپادهای حزبالله لبنان از حدود ۱۴۰ هزار عدد، به چیزی در حدود ۱۰ هزار کاهش پیدا کرده است.»
به گفته او، عملیات زنجیره تامین اسرائیل در گذشته ضربهای سنگین به فرماندهان ارشد حزبالله وارد کرده و توان تهاجمی این گروه را موقتاً فلج کرد: «این عملیات نهفقط ساختار فرماندهی حزبالله را هدف قرار داد، بلکه عملا سطوح ارشد آن را نابود کرد. این یک اقدام صرفا در سطح قطع سر فرماندهی نبود، بلکه عملا کمر حزبالله را شکست.»
پترائوس یادآوری کرد ایران برای حفظ قدرت حزبالله، همواره بهدنبال انتقال سلاح و مهمات از طریق سوریه بوده، اما دگرگونیهای سیاسی و نظامی در منطقه،از جمله تغییر معادلات در سوریه، توان ارسال تسلیحات به لبنان را بهطور قابل توجهی کاهش داده است.
نقش سوریه در زنجیره تامین ایران
از نگاه پترائوس، سوریه زمانی حلقه کلیدی انتقال تسلیحات و حمایت لجستیکی ایران به حزبالله لبنان محسوب میشد. او اما اشاره میکند که «سقوط بشار اسد» و تحولاتی که در مناطق شمالی سوریه رخ داد، مسیرهای حیاتیِ زمینی و هوایی ایران برای پشتیبانی از نیروهای نیابتی در لبنان و حماس را ناامن کرده است.
او ضمن اشاره به موارد متعددی که اسرائیل، حتی در عمق خاک ایران، تاسیسات حساس نظامی یا سامانههای دفاعی را هدف قرار داده، نتیجه میگیرد که استراتژی نیابتی ایران در محیط فعلی خاورمیانه شکنندهتر شده است:
«در کنار سقوط رژیم بشار اسد... نقشه ژئوپلیتیکی منطقه شمال و شمالشرق اسرائیل کاملاً تغییر کرده. ایران دیگر نمیتواند بهراحتی از خاک سوریه بهعنوان مسیر انتقال سلاح برای حزبالله لبنان استفاده کند، و اسرائیل هم بهشکل نظاممند زیرساختهای ایرانی در سوریه را هدف قرار میدهد.»
به گفته یکی از این دو منبع، ساختار این توافق تا روز چهارشنبه تقریبا نهایی شده بود و قرار بود عملیات و داراییها و مدیدیرت تیکتاک در ایالات متحده به یک شرکت جدید مستقر در آمریکا منتقل شود تا مالکیت و مدیریت آن عمدتا در اختیار سرمایهگذاران آمریکایی باشد.
شرکت چینی بایتدنس، مالک این اپلیکیشن محبوب قرار بود سهمی کمتر از ۲۰ درصد در این شرکت جدید داشته باشد.
این منبع افزود که توافق مذکور مورد تایید سرمایهگذاران فعلی، سرمایهگذاران جدید، شرکت بایتدنس و دولت ایالات متحده قرار گرفته بود.
شرکت بیاتدنس و کاخ سفید و سفارت چین در واشینگتن، هنوز به درخواست اظهار نظر رسانهها درباره این خبر پاسخ ندادهاند.
گزارشهای پیشین از توافق تیکتاک
ترامپ، پیشتر در ۱۱ فروریدن گفت توافقی با شرکت چینی بایتدنس، مالک اپلیکیشن تیکتاک، برای فروش این اپ پیش از ضربالاجل روز شنبه ۱۶ فروردین حاصل خواهد شد.
ترامپ در ماه ژانویه ضربالاجل پنجم آوریل را تعیین کرد تا تیکتاک خریدار غیرچینی پیدا کند، وگرنه طبق قانونی که در سال ۲۰۲۴ تصویب شده، به دلایل امنیت ملی در آمریکا ممنوع خواهد شد.
او یکشنبه در هواپیمای ریاستجمهوری به خبرنگاران گفت: «خریداران بالقوه زیادی داریم. علاقه زیادی به تیکتاک وجود دارد و دوست دارم تیکتاک به کارش ادامه دهد.»
بر اساس مصوبه کنگره آمریکا، بایتدنس، شرکت مادر تیکتاک، یا باید سهام این شبکه اجتماعی را تا قبل از ۳۰ دی به مالکی غیرچینی میفروخت، یا دسترسی به این شبکه اجتماعی در آمریکا مسدود میشد.
پس از تایید این مصوبه در دیوان عالی آمریکا در ۲۸ دی، تیکتاک تصمیم گرفت فعالیت خود را در ایالات متحده متوقف کند اما سپس اعلام کرد که ارائه خدمات خود را دوباره از سر گرفته و با دونالد ترامپ بر سر راهحلی بلندمدت کار میکند.
شو چو، مدیرعامل تیکتاک، پیش از آغاز به کار رسمی ترامپ در عمارت مارالاگو با او دیدار کرده بود. ترامپ هم در روز اول ریاست جمهوری خود فرمان اجازه ادامه فعالیت شبکه اجتماعی تیکتاک به مدت ۹۰ روز را امضا کرد.
ترامپ پیشتر پیشنهاد مالکیت ۵۰ درصدی یک یا چند سرمایهگذار آمریکایی بر تیکتاک در کنار مالک چینی را مطرح کرده بود. درصدر که در توافق فعلا معل شده به ۸۰ درصد رسیده است.
وزارت خارجه چین اما علام کرده بود که حتی در این صورت تیکتاک باید تابع قوانین و مقررات چین باشد.
