محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی، با اشاره به مشکلات اقتصادی در ایران، گفت که موضوع سلامت در کشور به یک بحث امنیتی تبدیل شده است چون فردی که به دنبال دارو میگردد و پیدا نمیکند، میتواند دست به کارهای خطرناکی بزند.
این نماینده مجلس شنبه ۱۶ فروردین گفت: «وقتی پدر یا مادری دنبال داروی فرزندش است یا بچهای برای پدر و مادرش دنبال دارو میگردد و پیدا نمیکند یا توان پرداخت مالی آن را ندارد، باید بپذیریم که این فرد میتواند هر کار خطرناکی بکند.»
به گفته جمالیان، امروز بیماران و عموم مردم مشغول تابآوری هستند: «شهروندان به ما به عنوان نمایندهشان مراجعه میکنند. ما پیگیری میکنیم ولی جواب درستی نمیگیریم و اتفاق خوبی نمیافتد.»
پیش از این نیز محمدعلی محسنی بندپی، عضو هیات رییسه کمیسیون بهداشت مجلس، خبر داده بود تعداد داروهای کمیاب به بیش از ۲۰۰ قلم رسیده و اگر چارهای اندیشیده نشود، ممکن است کمبود دارو به یک «بحران اجتماعی و سیاسی» تبدیل شود.
به گفته ناظران، احتکار، قاچاق و قیمتهای دستوری، از عوامل کمیاب یا نایاب شدن دارو در ایران هستند.
جمالیان اما در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: «ما منکر قاچاق دارو نیستیم و به خاطر اینکه دارو در ایران نسبت به کشورهای همسایه ارزانتر است، قاچاقش اتفاق میافتد. ولی سرمنشا این قاچاق قبل از شبکه توزیع کشور در مراکز تولیدکننده دارو است که وزارت بهداشت باید خودش به صورت جدی ورود کند.»
گزارشهای رسیده به ایراناینترنشنال در هفتههای اخیر از تشدید مشکلات داروخانهداران و قرار گرفتن بسیاری از داروخانهها در آستانه ورشکستگی حکایت دارند.
همزمان، سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور از افزایش سهم شهروندان در هزينههای درمان تا حدود ۷۰ درصد خبر داده است.
پیش از این و در ۱۴ بهمن ۱۴۰۳، انجمن داروسازان ایران با ارسال نامهای به علیاکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی، درباره پرداخت نشدن مطالبات داروخانهها از سوی سازمانهای بیمهای هشدار داد و تاکید کرد سازمان تامین اجتماعی تنها ۸/۸ درصد از مطالبات داروخانهها را پرداخت کرده است.
در سال گذشته قیمت دارو در ایران ۵۰ تا ۴۵۰ درصد، حق ویزیت ۳۰ تا ۱۲۵ درصد و خدمات دندانپزشکی تا ۱۸۰ درصد افزایش یافت. این در حالی است که مرکز آمار ایران میگوید تورم بخش بهداشت و درمان تنها ۳۰ درصد بوده است.
بیشتر بخوانید: گزارشی از مراکز درمانی ایران؛ افزایش پنج برابری قیمتها، از دارو تا حق ویزیت
پترائوس، فرمانده پیشین ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده و مدیر سابق سیا، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در این گفتوگو از وجود «یک طرح جامع حمله به تاسیسات هستهای و مراکز کلیدی نظامی ایران» پرده برداشت.
او گفت این نقشه نزدیک به ۱۵ سال پیش پایهریزی شده و البته مرتب بهروزرسانی شده است و در دورهای که او فرمانده سنتکام بود، آمریکا حتی یکبار در خاک خود، بهصورت عملیاتی آن را تمرین کرده است.
یک برنامه قدیمی؛ اما همچنان کارآمد
ژنرال پترائوس، که در فاصله سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ فرماندهی سنتکام را برعهده داشت، میگوید طرح نابود کردن برنامه هستهای ایران «از سالها پیش» تهیه شده است.
او در این گفتوگو یادآوری کرده که نیروهای آمریکایی یکبار به مرحله «آمادهباش کامل» رسیدند و تمامی هواپیماها، پایگاههای پروازی، بمبها، سوخترسانی هوایی و حتی تامین غذا و آب، همگی از قبل مهیا شده بودند.
پترائوس با اشاره به ضرورت عملیات همهجانبه گفت «هیچچیز "محدودی" در چنین عملیاتی وجود ندارد، عملیاتی که نهفقط زیرساختهای هستهای ایران را هدف میگیرد، بلکه باید سامانههای پدافند هوایی و موشکی ایران را نیز از بین ببرد. چون نمیشود هواپیماهای سرنشیندار را به پرواز درآورد، در حالیکه این سیستمها همچنان فعال هستند.»
پترائوس در ادامه با یادآوری اینکه اسرائیل پیشتر موفق شده به سامانه پدافند پیشرفته روسی اس۳۰۰ ایران خسارت قابل توجهی وارد کند، گفت این تاکیدی است بر این نکته که اگر ایالات متحده وارد رویارویی نظامی شود، احتمالا هدف صرفا زیرساختهای غنیسازی اورانیوم نخواهد بود؛ بلکه سامانههای دفاعی و موشکی ایران، و حتی بخشهایی از ظرفیت تلافیجویانه تهران هم در دایره اهداف حمله قرار میگیرند.
نفوذگر عظیم؛ بمبی که تنها آمریکا میتواند استفاده کند
از دید فرمانده پیشین سنتکام، استقرار بمبافکنهای رادارگریز بی-۲ در پایگاه دیهگو گارسیا در اقیانوس هند و پروازهای متعدد به منطقه، نهتنها پیامی بازدارنده، بلکه بخشی از «آمادهسازی احتمالی» برای حمله است. این بمبافکنها قادر به حمل دستکم دو نوع بمب سنگرشکن هستند:
«نفوذگر عظیم» (MOP) با وزنی نزدیک به ۱۴ تن که مخصوص هدف قرار دادن تاسیسات به شدت مستحکم در عمق زمین است.
بمبی کوچکتر با وزن تقریبا ۲.۵ تن وزن برای اهدافی است که در عمق کمتری از زمین قرار گرفتهاند.
پترائوس با تاکید بر اینکه اسرائیل چنین بمبی را ندارد و هواپیمایی هم که بتواند آن را حمل کند، در اختیارش نیست، گفت «اینها سلاحهایی بسیار سنگین و ویرانگر هستند، و توانایی وارد کردن خسارات عظیمی را دارند، بهویژه با توجه به اینکه بسیاری از تاسیسات هستهای ایران در مناطق دورافتاده واقع شدهاند.
او در ادامه تاکید کرد امکان استفاده از این بمبها، بهویژه بمب اماوپی علیه زیرساختهای هستهای ایران نه تنها ممکن است، بلکه ضروری خواهد بود.
حمله مشترک یا حمله مستقل آمریکا
همکاری احتمالی آمریکا و اسرائیل برای حمله احتمالی به ایران، از دیگر موضوعاتی است که پترائوس دربارهاش در این گفتوگو صحبت کرد.
او معتقد است واشینگتن توانایی کامل برای اجرای عملیاتی مستقل را دارد و الزاما نیازی به ورود اسرائیل نیست.
به گفته این فرمانده پیشن سنتکام، در سناریوهای مختلف مدنظر او، «مزایایی برای درگیر کردن اسرائیل وجود دارد»، اما او هشدار داد در چنین وضعیتی، ملاحظه عبور از حریم هوایی کشورهای ثالث و حساسیتهای منطقهای ممکن است مانع یک عملیات تمامعیار مشترک شود.
فرمانده پیشین سنتکام با اشاره به سابقه ارتش اسرائیل در حمله به تاسیسات هستهای سوریه یا عملیات محدود علیه تاسیسات ایران، گفت: «اسرائیل دو بار موفق شده به سامانه پدافند ایران نفوذ کند و حتی تاسیسات تولید موتورهای موشکی سوخت جامد را تخریب کند.»
اما به گفته او، اینکه در صورت تصمیم قطعی واشینگتن، تلآویو نیز همگام با آمریکاییها وارد میدان شود یا نه، بسته به شرایط منطقه خواهد بود.
پاسخ احتمالی ایران؛ «خانه شیشهای» یا آسیبهای گسترده؟
پترائوس با اشاره به تهدیدهای اخیر فرماندهان سپاه پاسداران مبنی بر هدف قرار دادن پایگاههای آمریکا در منطقه به ایران اینترنشنال گفت که واشینگتن این تهدیدها را «بسیار جدی» میگیرد و استقرارهای جدید نظامی دقیقا برای مقابله با این خطر برنامهریزی شدهاند.
اما او همزمان هشدار داد که ایران در «خانهای شیشهایتر» نسبت به نیروهای آمریکایی نشسته است: «بهنظر من، آنها در «خانهای شیشهایتر» از ما قرار دارند. و اگر ایران دست به اقدامی بزند که منجر به کشته شدن نیروهای آمریکایی یا نیروهای متحدان ما شود، ایالات متحده توانایی وارد کردن خساراتی بهمراتب گستردهتر و جدیتر به ایران را دارد—پاسخی که بسیار سنگین خواهد بود.»
به باور پترائوس، در صورت وقوع حمله، هر برنامه اقدام تلافیجویانه ایران نیز بخش مهمی از اهداف حمله آمریکا خواهد بود؛ از جمله پایگاههای موشکی بالستیک، سامانههای پدافندی و هر نقطه دیگری که امکان شلیک به پایگاهها و کشتیهای ایالات متحده و متحدانش را داشته باشد.
دیپلماسی یا برخورد نظامی؟
ژنرال پترائوس با اشاره به اینکه بر اساس آنچه از ترامپ دیدهایم او «جنگها را تمام میکند» و ترجیح میدهد درگیری جدیدی آغاز نشود، گفت اما در عین حال، «ترامپ بهخوبی نشان داده که اگر جنگی اجتنابناپذیر شود، آمادگی و توان لازم را برای ورود به آن دارد.»
فرمانده پیشین سنتکام در ادامه با اشاره به اینکه آمریکا و اسرائیل پیشتر روشنکردهاند اجازه نمیدهند ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند، گفت «نگرانی عمیقی درباره این وجود دارد که ایران تا چه اندازه به ساخت سلاح هستهای نزدیک شده است. آنها عملاً فقط یک مرحله از فرآیند غنیسازی فاصله دارند تا به اورانیوم با غنای لازم برای تولید سلاح هستهای برسند.»
پترائوس با اشاره به تقویت چشمگیر نیروهای نظامی آمریکا در منطقه گفت «رییسجمهور ترامپ بارها تاکید کرده او به هیچوجه اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست یابد و بنابراین آنچه امروز شاهد آن هستیم، هم تدارکات نظامی احتمالی است، و هم تلاشی برای ارسال پیام بازدارنده به ایران، پیامی جدی و روشن تا بگوید این مسیر را ادامه ندهید، چرا که در غیر این صورت، ایالات متحده ناچار به واکنش خواهد شد.»
پترائوس در نهایت تصریح کرد که اگر راههای دیپلماتیک به نتیجه نرسد و جمهوری اسلامی از رفتن به سمت ساخت تسلیحات هستهای دست نکشد، نقشه حمله آمریکا که زمانی او شخصا در طراحیاش نقش داشته و بهروزرسانی شده، اجرا میشود.
ایران، حزبالله و حماس؛ استراتژی نیابتی و ضربهپذیری منطقهای
پترائوس در بخش دیگری از گفتوگوی خود، با نام بردن از حزبالله لبنان و حماس بهعنوان مهمترین گروههای نیابتی ایران در خاورمیانه، به تأثیر فشارهای اخیر اسرائیل و تحولات منطقه بر این نیروهای مورد حمایت تهران اشاره کرد.
او معتقد است که بخشی از توان تلافیجویانه ایران، نهتنها در توان موشکی و پدافندی جمهوری اسلامی، بلکه در شبکهای از گروههای متحد منطقهای ریشه دارد؛ اما تغییرات میدانی چند سال گذشته ضربههایی جدی به این گروهها وارد کرده است.
حزبالله لبنان؛ «مهمترین نیروی نیابتی ایران»
فرمانده پیشین سنتکام، با تاکید بر اینکه حزبالله لبنان را «مهمترین» اهرم نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی میداند، گفت پس از عملیات زنجیره تامین، اسرائیل با حملات هدفمندی توانست زرادخانه موشکها، راکتها و پهپادهای حزبالله لبنان از حدود ۱۴۰ هزار عدد، به چیزی در حدود ۱۰ هزار کاهش پیدا کرده است.»
به گفته او، عملیات زنجیره تامین اسرائیل در گذشته ضربهای سنگین به فرماندهان ارشد حزبالله وارد کرده و توان تهاجمی این گروه را موقتاً فلج کرد: «این عملیات نهفقط ساختار فرماندهی حزبالله را هدف قرار داد، بلکه عملا سطوح ارشد آن را نابود کرد. این یک اقدام صرفا در سطح قطع سر فرماندهی نبود، بلکه عملا کمر حزبالله را شکست.»
پترائوس یادآوری کرد ایران برای حفظ قدرت حزبالله، همواره بهدنبال انتقال سلاح و مهمات از طریق سوریه بوده، اما دگرگونیهای سیاسی و نظامی در منطقه،از جمله تغییر معادلات در سوریه، توان ارسال تسلیحات به لبنان را بهطور قابل توجهی کاهش داده است.
نقش سوریه در زنجیره تامین ایران
از نگاه پترائوس، سوریه زمانی حلقه کلیدی انتقال تسلیحات و حمایت لجستیکی ایران به حزبالله لبنان محسوب میشد. او اما اشاره میکند که «سقوط بشار اسد» و تحولاتی که در مناطق شمالی سوریه رخ داد، مسیرهای حیاتیِ زمینی و هوایی ایران برای پشتیبانی از نیروهای نیابتی در لبنان و حماس را ناامن کرده است.
او ضمن اشاره به موارد متعددی که اسرائیل، حتی در عمق خاک ایران، تاسیسات حساس نظامی یا سامانههای دفاعی را هدف قرار داده، نتیجه میگیرد که استراتژی نیابتی ایران در محیط فعلی خاورمیانه شکنندهتر شده است:
«در کنار سقوط رژیم بشار اسد... نقشه ژئوپلیتیکی منطقه شمال و شمالشرق اسرائیل کاملاً تغییر کرده. ایران دیگر نمیتواند بهراحتی از خاک سوریه بهعنوان مسیر انتقال سلاح برای حزبالله لبنان استفاده کند، و اسرائیل هم بهشکل نظاممند زیرساختهای ایرانی در سوریه را هدف قرار میدهد.»
