مجید تختروانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، از «تعامل و مشورت با دوستان» درباره آغاز به کار دولت دونالد ترامپ خبر داد و گفت تهران ایدههایی دارد اما باید برای «بدترین حالت» آماده شد.
تختروانچی در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا که دوشنبه هشتم بهمن منتشر شد، گفت: «وقتی سیاستهای طرف مقابل اعلام شد، ما هم متناسب با آن سیاستها عمل میکنیم.»
پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، منابع نزدیک به او از احتمال بازگشت سیاست فشار حداکثری واشینگتن علیه تهران سخن گفتند و حتی احتمال حمله نظامی به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی مطرح شده است.
گزارشهایی نیز درباره هراس مقامهای جمهوری اسلامی از اقدامات ترامپ منتشر شده است. از جمله روزنامه بریتانیایی تلگراف به نقل از منابع آگاه گزارش داد جمهوری اسلامی از بیم سیاستهای دولت جدید ترامپ در آمریکا، به نیروهای نیابتی خود در سراسر خاورمیانه دستور داده است محتاطانه عمل کنند.
تختروانچی گفت که پس از روی کار آمدن رسمی ترامپ، پیامی بین جمهوری اسلامی و آمریکا رد و بدل نشده است.
پیش از این وبسایت اکسیوس به نقل از دیپلماتهای اروپایی گزارش داد جمهوری اسلامی خواهان ارسال پیامی به آمریکا شده تا از تمایل تهران برای مذاکره با هدف دستیابی به توافقی جدید و متفاوت از برجام خبر دهد.
خبرهایی هم درباره مذاکره محمدجواد ظریف، معاون راهبردی دولت مسعود پزشکیان با مقامهای آمریکایی در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد در داووس منتشر شد اما دفتر او این گزارشها را تکذیب کرد.
ظریف در این اجلاس ابراز امیدواری کرده بود که «ترامپ-۲ (ترامپ در دور دوم ریاستجمهوری) جدیتر، متمرکزتر و واقعبینتر» باشد.
با این حال روزنامه کیهان و نزدیکان علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، بارها به سخنان مقامات دولت درباره مذاکره با آمریکا حمله کردهاند.
روسیه و اروپا درباره مذاکرات هستهای همنظر نیستند
معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی گفت که روسیه و اروپا درباره شکل مذاکرات جدید اتمی همنظر نیستند و این چالش باید حل شود.
تختروانچی درباره مناقشه روسیه و اروپا درباره اوکراین نیز اعلام کرد که این موضوع و تحولات منطقه، در این مذاکرات دخالت نخواهد داشت.
او تاکید کرد: «بحث هستهای آنقدر پیچیدگی دارد که اگر بخواهیم در مورد آن به توافق برسیم مدت زیادی طول میکشد؛ چه رسد به این که بخواهیم موضوعات دیگر را دخالت دهیم.»
دیپلماتهای ارشد جمهوری اسلامی و سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان، همراه با هماهنگکننده ارشد اتحادیه اروپا، جمعه نهم آذر در نشستی در ژنو سوئیس دیدار کردند.
خبرگزاری رویترز گزارش کرد که این مذاکرات در خصوص برخی مسائل مورد مناقشه، از جمله برنامه هستهای حکومت ایران، با «پیشرفتی اندک» همراه بوده است.
تخت روانچی گفت که هنوز تاریخ دور جدید مذاکرات ایران و اروپا مشخص نشده اما احتمالا حدود یک ماه دیگر برگزار شود.
نظرات تهران از طریق واسطه به حاکمان جدید سوریه منتقل شده است
معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در مصاحبه با ایسنا گفت: «نظراتمان را در ارتباط با تحولات سوریه از طریق واسطه به حاکمان جدید این کشور منتقل کردهایم.»
او افزود: «این که بگوییم سوریه را از دست دادهایم یا ندادهایم، خیلی حرف دقیقی نیست. ما با دولت قبلی سوریه یک نوع رابطهای داشتیم که اکنون این روابط را نداریم و این بدین معنا نیست که عدهای بگویند قبلا سوریه را در دست داشتیم و الان نداریم.»
مقامات جمهوری اسلامی با وجود سخنان پیشین خود درباره حمایت از بشار اسد، پس از سقوط او، حضور نیروهای جمهوری اسلامی را در سوریه انکار میکنند. از جمله، علیاکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی گفته است: «ما اصلا در سوریه نبودیم که بخواهیم آنجا را رها کنیم.»
همزمان انتقادات زیادی به هزینهکرد بینتیجه دهها میلیارد دلاری جمهوری اسلامی و همچنین هفت هزار و ۳۰۸ کشته و مجروح و هزاران نفر بازمانده مستمریبگیر به دنبال دخالت جمهوری اسلامی در جنگ داخلی سوریه ذیل عنوان «دفاع از حرم» مطرح است.
اسعد حسن الشیبانی، وزیر خارجه سوریه، در گفتوگو با فایننشال تایمز گفته است که دمشق به روسیه و ایران، متحدان سابق اسد، در مجموع ۳۰ میلیارد دلار بدهی دارد اما در خزانه دولتی، هیچ ذخیره ارزی وجود ندارد.
تختروانچی همچنین گفت که در مورد بازگشایی سفارت جمهوری اسلامی در سوریه «خیلی نباید جلوتر از تحولات» اقدام کرد.
پس از سقوط اسد گروهی از شهروندان سوری وارد سفارت جمهوری اسلامی در دمشق شدند و اقدام به شکستن شیشههای ساختمان سفارت و تخریب تجهیزات و وسایل داخلی آن کردند.
برخی کشورها از جمله ترکیه و عربستان سعودی، پس از حدود ۱۳ سال سفارت خود را در دمشق بازگشایی کردهاند.
امیرحسین بانکیپور فرد، نماینده مجلس شورای اسلامی، دوشنبه هشتم بهمن در پاسخ به سوال خبرنگاری که از او پرسید آیا با اجبار و زور میشود حجاب را تبیین کرد، گفت: «چرا با واژهها بازی میکنید؟ قانون یعنی اجبار. در تمام دنیا پوشش قانون دارد. یعنی پوشش اجبار است. ما حجاب اسلامی را هم سختگیری نکردیم.»
پیش از این و در ششم دی ماه، مجموعه حقوق بشری هرانا گزارش داد جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۴ میلادی، با بیش از ۳۰ هزار زن به دلیل نافرمانی در برابر حجاب اجباری برخورد کرده است.
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، قانون حجاب را ابلاغ نکرده و بر اساس قوانین، پس از ابلاغ نشدن یک مصوبه (قانون) از سوی رییسجمهوری، رییس مجلس شورای اسلامی آن را ابلاغ خواهد کرد.
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس، هفتم آذر گفت که این قانون ۲۳ آذر برای اجرا به دولت ابلاغ خواهد شد اما این موضوع با گذشت بیش از یک ماه و نیم از این تاریخ، محقق نشده است.
بانکیپور فرد درباره اجرای این قانون گفت: «در هرج و مرج هیچکس پیروز نمیشود؛ نه باحجاب نه بیحجاب. در مساله حجاب نباید سختگیری کرد. ممکن است کسی کمحجاب باشد اما بدننمایی را نمیپذیریم.»
او که اسفند سال گذشته از وضع جریمههای سه میلیون تومانی برای برداشتن روسری و «دیده شدن گردن و ساق پای زنان» خبر داده بود، در اظهاراتی جدید گفت: «بر اساس اسلام در ایران حجاب برقرار شده است اما همان قانون را در اجرا سختگیری نکردیم. اصلا نباید سختگیری کرد اما نباید بدون قانون بود.»
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، ۱۸ دی ماه از به تعویق افتادن اجرای قانون موسوم به «عفاف و حجاب» خبر داده و گفته بود برخی مفاد این قانون میتوانست تبعات اجتماعی سنگینی داشته باشد.
با این حال حدود دو هفته پیش، نسرین ستوده، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر و صدیقه وسمقی، نویسنده و اسلامپژوه، در بیانیهای مشترک خواستار برچیده شدن تمام فشارها بر زنان در رابطه با نحوه پوشش شدند و گفتند اگرچه «قانون بیاعتبار حجاب» ظاهرا ابلاغ نشده اما عملا در حال اجراست.
نمونهای از اجرای این قانون، ممنوع از کار بودن چندین هنرمند زن به دلیل انتشار عکسهایی بدون حجاب اجباری از خود است.
بازیگران زن مخالف حجاب اجباری فعالیت نکنند
بانکیپور فرد در پاسخ به سوالی مبنی بر این که تعداد زیادی از بازیگران زن سریالهای «مختار، امام علی، ولایت عشق و یوسف پیامبر» با قانون جدید حجاب نمیتوانند فعالیت کنند، گفت: «خب فعالیت نکنند!»
اوایل آذر امسال احمد بهرامی، کارگردان فیلم «شهر خاموش»، پس از دریافت نشان ویژه جشن سینمایی حافظ، آن را به بازیگران زن ممنوعالفعالیت از جمله باران کوثری، هنگامه قاضیانی، ترانه علیدوستی، پانتهآ بهرام، کتایون ریاحی، شقایق دهقان، مریم بوبانی و سهیلا گلستانی تقدیم کرد.
از سال ۱۴۰۱ تاکنون، شماری از زنان مطرح سینمای ایران با برداشتن حجاب از سر و انتشار عکسهایشان در شبکههای اجتماعی، از خیزش انقلابی علیه جمهوری اسلامی و جنبش اعتراضی زنان با شعار «زن، زندگی، آزادی» حمایت کردند.
۱۹ شهریور امسال، رسول صدرعاملی، سخنگوی خانه سینما، از باز بودن پرونده قضایی برای ۳۰۰ سینماگر بهدلیل حمایت از اعتراضات سراسری خبر داد و اعلام کرد که امسال جشن خانه سینما به دلیل عدم فعالیت همین هنرمندان برگزار نمیشود.
آذر ماه ۱۴۰۱ نیز یک کمیته خانه سینما اعلام کرد بیش از ۱۰۰ هنرمند ایرانی بازداشت یا ممنوع از کار شدهاند.
رسانهها در ایران ۱۰ آذر متن نهایی قانون «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» را منتشر کردند.
این قانون اعتراضات زیادی را به دنبال داشته و از جمله کارشناسان سازمان ملل متحد جمعه ۲۳ آذر در بیانیهای نگرانی خود را از تصویب آن ابراز کردند.
سازمان عفو بینالملل ۲۰ آذر قانون تحمیل حجاب اجباری در ایران را موجب تشدید سرکوب زنان و دختران خواند و هشدار داد مقامهای جمهوری اسلامی تلاش میکنند تا سیستم سرکوب موجود علیه زنان را تثبیت کنند.
مندلاوی یکشنبه هفتم بهمن در مصاحبه با خبرگزاری رویترز گفت: «محدود کردن سلاح به حکومت امری مهم است و امیدوارم که اجرایی شود.»
او افزود مجاب کردن گروههای مورد حمایت جمهوری اسلامی در عراق برای زمین گذاشتن سلاحهایشان زمانبر است اما با توجه به تغییر اولویتها در عراق و لزوم پرداختن به «منافع سیاسی و اقتصادی» این کشور، امکانپذیر خواهد بود.
مندلاوی عضو «چارچوب هماهنگی» شیعیان عراق است، گروهی متشکل از سیاستمداران برجسته که روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی دارند.
در هفتههای اخیر و در آستانه بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در آمریکا، درخواستها در عراق برای کاستن از نفوذ گروههای نیابتی جمهوری اسلامی شدت یافته است.
فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق، ۲۷ دی اعلام کرد بغداد خواهان برقراری رابطهای خوب با واشینگتن در دوران ریاستجمهوری ترامپ است.
حسین اضافه کرد دولت عراق در تلاش برای متقاعد کردن گروههای مسلح وابسته به حکومت ایران است تا سلاحهای خود را زمین بگذارند.
نایبرییس پارلمان عراق: تضعیف جمهوری اسلامی تاثیری بر ما نخواهد داشت
نایبرییس پارلمان عراق در ادامه مصاحبه خود، به شرایط جمهوری اسلامی در پی تحولات منطقهای اخیر اشاره کرد و گفت: «گمان نمیکنم که تضعیف ایران تاثیری منفی بر عراق داشته باشد.»
مندلاوی اضافه کرد: «عراق بهتدریج نقش طبیعی خود را در میان کشورهای عربی بر عهده گرفته است. ایران همسایهای است که پیوندهای تاریخی با آن داریم. موقعیت جغرافیایی ما و روابطمان با کشورهای عربی، مسائلی مستقل از یکدیگر هستند.»
او که خود یک تاجر است و در هتلها، بیمارستانها و خدمات انتقال پول عراق سرمایهگذاری کرده، بر لزوم حفظ ثبات اقتصادی در این کشور تاکید کرد: «امروز، ما ثبات داریم. شرکتهای خارجی به عراق میآیند.»
رویترز در همین رابطه نوشت عراق از موقعیتی «نادر» برخوردار است و همزمان، متحد تهران و واشینگتن به شمار میرود.
این خبرگزاری افزود با توجه به تحولات منطقهای و بازگشت ترامپ به کاخ سفید، عراق میکوشد مانع از بر هم خوردن ثابت شکننده در این کشور شود و بر ادامه فرآیند بازسازی خود پس از سالها جنگ ویرانگر تمرکز کند.
روزنامه تلگراف ششم بهمن به نقل از منابع آگاه گزارش داد جمهوری اسلامی از بیم سیاستهای دولت جدید ترامپ، به نیروهای نیابتی خود در سراسر خاورمیانه دستور داده که محتاطانه عمل کنند.
بر اساس این گزارش، به فرماندهان گروههای مسلح مورد حمایت حکومت ایران دستور داده شده از هرگونه عملی که ممکن است از سوی ایالات متحده یا متحدان منطقهای آن بهعنوان اقدامی تهاجمی تعبیر شود، اجتناب کنند.
پیشتر در ۲۱ دی، ویلیام بِرنز، رییس پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیآیای)، با اشاره به دو حمله موشکی «نافرجام» جمهوری اسلامی به اسرائیل، «فروپاشی» حزبالله لبنان بهعنوان مهمترین گروه نیابتی تهران، «کاهش شدید قدرت حماس» در نوار غزه و در نهایت سقوط حکومت بشار اسد گفت: «تمامی این مسائل رژیم ایران را از نظر استراتژیک، در موقعیت بسیار ضعیفتری قرار داده است.»
