الهه بیات، دختر شهریار بیات، زندانی عقیدتی ۶۵ ساله و یکی از بازداشتشدگان محکوم به اعدام خیزش «زن، زندگی، آزادی»، در گفتوگو با ایراناینترنشنال از بلاتکلیف ماندن پرونده پدرش در دیوان عالی کشور و محروم ماندن او از اعزام به بیمارستان و رسیدگی پزشکی در زندان اوین خبر داد.
بیات جمعه پنجم بهمن در گفتوگو با وبسایت ایراناینترنشنال گفت پدرش از بیماریهای مختلف از جمله پروستات، نقرس و مشکلات گوارشی رنج میبرد و از چند ماه پیش با «صداهای عجیبی» در سرش مواجه شده است.
او با بیان اینکه پدرش به دلیل مشکلات دندانپزشکی متحمل رنجهای بسیاری شده است، به ایراناینترنشنال گفت: «پدرم پیش از بازداشت با توصیه پزشک تمامی دندانهایش را کشید و قرار بود ایمپلنت کند اما پس از بازداشت نتوانست پروسه درمان را طی کند و به ناچار از دندان مصنوعی استفاده میکند. او ناچار باید غذا را له کند که بتواند بخورد و به همین دلیل وضعیت تغذیهاش چنان به هم ریخته که با مشکلات گوارشی و لاغری شدید مواجه شده است.»
به گفته دختر این زندانی سیاسی، او در ماههای اخیر بارها به دلیل وضعیت نامناسب جسمی به بهداری زندان مراجعه کرده اما هر بار تنها داروهایی که هیچ تاثیری در بهبودیاش ندارند، به او داده شده است.
او اضافه کرد با وجود وضعیت نامناسب پدرش در زندان و درخواستهای مکرر برای اعزام به بیمارستان با هزینه شخصی، همچنان از اعزام بیات به مراکز درمانی و رسیدگی پزشکی جلوگیری میشود.
در سالهای گذشته گزارشهای متعددی درباره عدم رسیدگی پزشکی به زندانیان در ایران و نقض حق دسترسی آنان به درمان مناسب از سوی مسئولان زندانها منتشر شده است.
طی سالهای اخیر، شماری از زندانیان در ایران جان خود را در زندان از دست دادهاند و جمهوری اسلامی مسئولیتی در قبال مرگ آنها که به دلیل اعمال فشار، شکنجه و ارائه ندادن خدمات پزشکی رخ داده، نپذیرفته است.
بلاتکلیف ماندن پرونده در دیوان پس از صدور حکم
الهه بیات در خصوص آخرین وضعیت پرونده پدرش به ایراناینترنشنال گفت با گذشت ۲۸ ماه از زمان بازداشت و یک سال از زمان صدور حکم اعدام و ارسال پرونده به دیوان عالی کشور، هیچ تغییری در پرونده پدرش صورت نگرفته و همچنان به صورت بلاتکلیف در زندان است.
او در پاسخ به این سوال که آیا شعبه رسیدگیکننده به پرونده پدرش در دیوان عالی کشور مشخص شده است، گفت: «پس از اعتراض به حکم اعدام صادر شده، پرونده به دیوان عالی کشور ارسال شد اما طی این مدت، مسئولان دیوان هیچ پاسخ مشخصی به خانواده و وکلا ندادهاند و هر بار گفتهاند در نوبت رسیدگی است و باید منتظر بمانید.»
ایراناینترنشنال فروردین سال جاری در گزارشی نوشت که شهریار بیات در ۲۵ بهمن ۱۴۰۲ در بخش نخست پرونده با حکم دادگاه کیفری یک استان تهران به اتهام «سب النبی» به اعدام محکوم شد.
در این حکم، سعید شرافتی و علی تقیان، دو تن از مستشاران دادگاه، رای به اعدام و ابوالقاسم مرادطلب، مستشار دیگر دادگاه، رای به حبس بیات دادند.
مستشاران دادگاه برای صدور حکم اعدام از متن پیامها و انتشار تصاویر منتسب به بیات که «توهین به پیامبر اسلام، حضرت زهرا، حضرت زینب، حضرت ابوالفضل، حضرت عیسی و مکه مکرمه و آیات قرآنی» تلقی شده، به عنوان مصداق این اتهام استناد کردهاند.
حکم اعدام بیات در حالی صادر شده است که پروندهاش در مراحل نخست دادرسی به دلیل عدم وجود ادله کافی بابت اتهام «سبالنبی» با صدور قرار «منع تعقیب» مختومه شده بود.
در ادامه و با اعتراض دادستان شهریار، پرونده این شهروند معترض بار دیگر در دادگاه کیفری رسیدگی و برای او حکم اعدام صادر شد.
بیات با تاکید بر این که پدرش جرمی مرتکب نشده است، به ایراناینترنشنال گفت: «در همان مراحل نخست رسیدگی به پرونده به پدرم گفته بودند به زودی آزاد میشود. حتی در زمستان ۱۴۰۲ و پس از ارائه درخواست مرخصی برای درمان با تودیع قرار وثیقه هشت میلیارد تومانی به مرخصی درمانی اعزام شد اما پس از دو هفته که به زندان بازگشت، بهیکباره با ابلاغ حکم اعدام مواجه شد.
این شهروند معترض بازداشت شده در بخش دوم پروندهاش به دلیل حضور در اعتراضات، با حکم شعبه اول دادگاه انقلاب شهریار به ۱۸ سال حبس محکوم شده است.
بر اساس حکم صادر شده، بیات بابت اتهام «تشکیل گروه به قصد بر هم زدن امنیت کشور» به ۱۰ سال حبس، به اتهام «اجتماع و تبانی» به پنج سال حبس، بابت اتهام «توهین به علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی و روحالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی» به دو سال حبس و برای اتهام «تبلیغ علیه نظام» به یک سال حبس محکوم شد.
بازداشت و بازجویی
شهریار بیات سوم مهر ۱۴۰۱ با گزارش ماموران انتظامی و ماموران اداره اطلاعات شهریار به دلیل حضور در خیزش «زن، زندگی، آزادی» بازداشت و پس از پایان بازجوییها ابتدا به زندان تهران بزرگ و مدتی بعد به زندان قزلحصار کرج و در نهایت به زندان اوین منتقل شد.
بیات در زمان بازداشت با اتهامهای «تبلیغ علیه نظام، توهین به رهبر جمهوری اسلامی و نشر اکاذیب در بستر ارتباطی فضای مجازی» مواجه بود و در ادامه اتهام «اجتماع و تبانی بر ضد امنیت ملی و شرکت در اعتراضها» به او تفهیم و با صدور قرار بازداشت موقت به ماموران وزارت اطلاعات تحویل داده شد.
اداره کل اطلاعات استان تهران در جریان بازجوییها از بیات، انتشار تعدادی تصویر و پست منتشر شده در فضای مجازی را به او نسبت داد و اعلام کرد این مدارک که از تلفن او استخراج شده، نشان میدهد بیات به «سبالنبی» و اتهامات دیگر متهم است.
نهایتا قرار جلب به دادرسی این زندانی عقیدتی با اتهامهای «سبالنبی، توهین به مقدسات، تبلیغ علیه نظام، افساد فیالارض، توهین به علی خامنهای و روحالله خمینی، تشکیل گروه به قصد بر هم زدن امنیت کشور و توهین به امامان شیعه»، صادر و پرونده با صدور کیفرخواست به دادگاه شهریار ارسال شد.
الهه بیات درباره روند رسیدگی به پرونده شهریار بیات به ایراناینترنشنال گفت که پدرش در بازجوییهای اولیه، تحت فشار و شکنجه شدید، ناچار به «اعتراف اجباری» شد و به بازنشر چند تصویر که در دادگاه به عنوان مصداقهای اتهام «سبالنبی» مورد استفاده قرار گرفت، متهم شد.
او با بیان اینکه پدرش در ادامه و طی تمامی مراحل دادرسی، اتهامات وارد شده به خود را رد و تاکید کرده که «تحت فشار و شکنجه وادار به اعتراف اجباری شده» است، به ایراناینترنشنال گفت: «پدرم در اولین جلسه دادگاه به قاضی گفت چطور میشود به من اتهام سبالنبی وارد کنید در حالی که نام فرزندانم را از اسامی مذهبی یعنی الهه، زهرا و علیرضا انتخاب کردهام. قاضی هم همان زمان با دیدن پرونده به ماموران وزارت اطلاعات گفت هیچ ادلهای در پرونده وجود ندارد و به همین دلیل قرار منع تعقیب صادر شد.»
او در ادامه گفت که دادستان شهریار به رای صادر شده اعتراض کرد و چندی بعد حکم اعدام صادر کردند: «متاسفانه وکیل تسخیری که ابتدا در پرونده بود، به طرز عجیبی به خانواده گفت پدرم اعدام میشود و بهتر است پیگیری نکنند و رهایش کنند. بعد از آن حدود چهار ماه طول کشید تا اجازه ورود وکیل تعیینی به پرونده برای دفاع از پدرم داده شد.»
شهریار بیات، فرزند قربانعلی، متولد سوم مرداد سال ۱۳۳۹ و کارمند بازنشسته شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران است.
او که در جوانی مربی فوتبال بود و کوهنوردی را به صورت حرفهای دنبال میکرد، تا پیش از بازداشت در شهرستان شهریار در استان تهران زندگی میکرد.
الشرع شامگاه پنجشنبه چهارم بهمن تاکید کرد حکومت جدید سوریه اشغال سرزمینهای این کشور را نمیپذیرد و قصدی برای درگیری با کشورهای دیگر ندارد.
او گفت: «ما از جنگ بیرون آمدهایم و برای بازسازی کشورمان تلاش میکنیم.»
بلافاصله پس از سقوط دولت بشار اسد، نیروهای زمینی اسرائیل برای نخستین بار طی ۵۰ سال اخیر با عبور از منطقه غیرنظامی در مرز، وارد خاک سوریه شدند و مواضع تخلیه شده ارتش اسد را تصرف کردند.
ارتش اسرائیل همچنین ۴۰۰ کیلومتر مربع از منطقه حائل در بلندیهای جولان را به کنترل خود درآورده است.
سوریه در دوران حکومت اسد، پلی به منظور ارسال تسلیحات از ایران برای حزبالله لبنان بود.
نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله لبنان، گفته است که با سقوط اسد، این گروه مسیر تامین منابع نظامی خود را از طریق سوریه از دست داد.
پنجشنبه ۲۰ دی، روزنامه اسرائیل هیوم گزارش داد مقامهای ارشد دولتی و امنیتی اسرائیل از زمان سقوط دولت اسد، مذاکراتی پنهانی درباره آینده سوریه داشتهاند که در آن «بررسی پیشنهاد تقسیم این کشور به بخشهای مجزای اداری در یک نشست بینالمللی» مطرح شده است.
الشرع چندین بار فدرالیسم در سوریه را غیرقابل قبول خوانده و تاکید کرده است «امکان تجزیه کشور» وجود ندارد و کردها بخشی جداییناپذیر از ترکیب سوریه هستند.
سوریه و تحریمهای آمریکا
الشرع ابراز امیدواری کرد که دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، تحریمها علیه سوریه را لغو کند.
او وعده داد که قانون اساسی جدید تصویب و در یک دوره چهار یا پنج ساله انتخابات برگزار شود.
مقامهای بلندپایه حکومت جدید سوریه پیش از این تحریمهای آمریکا را «مانعی در مسیر بازسازی» این کشور دانسته و خواستار لغو آنها شدهاند.
آمریکا پیشتر اعلام کرده بود در ازای ارائه هر گونه اطلاعاتی که بتواند به دستگیری الشرع بینجامد که تا پیش از به قدرت رسیدن با نام محمد الجولانی شناخته میشد، تا ۱۰ میلیون دلار پاداش میدهد اما باربارا لیف، دستیار وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده، جمعه ۳۰ آذر در سفر به دمشق از لغو این جایزه خبر داد.
الشرع: هرگز حمایت ترکیه را فراموش نمیکنیم
ترامپ، ۲۶ آذر گفته بود کلید تحولات آینده سوریه در دستان آنکارا قرار دارد.
ترکیه حامی جدی نیروهای مخالف اسد بود که توانستند دمشق را تصرف کنند و اولین کشوری بود که وزیر خارجه خود را برای دیدار با مقامات حکومت جدید به سوریه فرستاد.
از سوی دیگر، آنکارا اعضای کرد نیروهای دموکراتیک سوریه را وابسته به حزب کارگران کردستان (پکک) میداند، بر عقبنشینی آنها از سوریه تاکید دارد و بارها از تلاش برای «ریشهکن کردن آنان» خبر داده است. آنکارا پکک را به عنوان «یک گروه تروریستی» شناسایی کرده است.
الشرع در مصاحبه خود با تلویزیون نزدیک به دولت اردوغان، گفت که حکومت جدید سوریه اجازه فعالیت به پکک را نخواهد داد.
او تاکید کرد: «ما هرگز حمایت ترکیه را فراموش نمیکنیم.»
گفتوگوی وزیران خارجه جمهوری اسلامی و ترکیه درباره سوریه
همزمان با مصاحبه الشرع، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، پنجشنبه شب در یک تماس تلفنی درباره روابط دوجانبه و تحولات سوریه گفتوگو کردند.
عراقچی در این گفتوگو خواستار «شکلگیری یک دولت فراگیر با مشارکت همه جریانهای سیاسی، قومی و دینی» در سوریه شد و از انتشار اخباری از «اقدامات خودسرانه گروههای مسلح علیه مردم عادی و غیرنظامیان در مناطق شیعیان و علویان» ابراز نگرانی کرد.
وزارت دفاع سوریه پنجشنبه ششم دی با اشاره به حمله نیروهای وفادار حکومت اسد به ماموران پلیس در طرطوس، بر تعیین مهلت چهار روزه به منظور تسلیم و خلع سلاح این افراد تاکید کرد.
این وزارتخانه از عملیات برای تعقیب بازماندگان حکومت اسد نیز خبر داد.
علاوه بر حمص، مناطق ساحلی سوریه از جمله طرطوس، محل اصلی زندگی اقلیت علوی این کشور است که حامی حکومت اسد بودند.
از سر گرفته شدن پرواز ترکیش ایرلاین به دمشق پس از ۱۳ سال
روز پنجشنبه شرکت هواپیمایی ترکیش ایرلاینز پس از ۱۳ سال، اولین پرواز خود را به فرودگاه بینالمللی دمشق انجام داد.
ترکیش ایرلاینز پیش از این خبر داده بود حکومت سوریه اعلام کرده است شهروندان تمامی کشورها اجازه ورود به دمشق را دارند اما شهروندان ایرانی و خبرنگاران باید مجوز دریافت کنند.
ورود شهروندان اسرائیلی به سوریه نیز کماکان ممنوع است.
ترامپ در این گفتوگو با اشاره به روابط خوب خود با رییسجمهوری چین گفت میتوان با او به توافق رسید، اما داستان ایران متفاوت است: «بحث ایران کاملا فرق میکند. این یک [حکومت] مذهبی است که خیلی خطرناک است. باید دید چقدر خطرناک است. وضعیتی بسیار خطرناک است که میتواند مشکلی بزرگ ایجاد کند.»
او در ادامه با اشاره به اینکه انتخابات ۲۰۲۰ منصفانه نبود، گفت: «اگر انتخابات قبلی منصفانه بود و رییسجمهور شده بودم، یک هفته پس از انتخابات با جمهوری اسلامی به توافق رسیده بودیم و آنها نمیتوانستند به سلاح هستهای برسند.»
ترامپ با اشاره به مردم ایران و توصیف آنان به عنوان مردمانی عالی کفت: «من میخواهم ایرانیها کشوری عالی داشته باشند. آنها پتانسیل بالایی دارند. مردم ایران عالی هستند. تنها چیزی که درباره ایران میگویم این است که آنها نمیتوانند سلاح هستهای داشته باشند.»
ترامپ که بارها درباره برنامه هستهای ایران هشدار داده، عصر پنجشنبه در گفتوگو با رسانهها در کاخ سفید درباره احتمال حمایت آمریکا از اسرائیل در حمله احتمالی به سایتهای هستهای جمهوری اسلامی گفت: «واضح است که به این سوال پاسخ نمیدهم. باید دید چه پیش میآید. در روزهای آینده با افراد مختلفی دیدار خواهم کرد. امیدوارم این مسئله بدون نیاز به اقداماتی از این دست حل شود. این واقعا خوب خواهد بود»
ترامپ در پاسخ به این سوال که با چه کسانی دیدار خواهد داشت، گفت: «ترجیح میدهم چیزی نگویم اما با افراد بسیار بلندپایه دیدار خواهم کرد.»
او در ادامه گفتوگو با فاکس نیوز احتمال توافق با ایران را رد نکرد و گفت: «راههایی وجود دارد که بتوان با جمهوری اسلامی به توافقی رسید که کاملا قابل اعتماد باشد. اگر قرار بر توافق باشد باید بتوان آن را ۱۰ بار راستیآزمایی کرد. ایران نمیتواند سلاح هستهای داشته باشد.»
ترامپ هشدار داد هستهای شدن ایران به تشدید رقابت هستهای دامن میزند: «اگر ایران به سلاح هستهای برسد، بقیه کشورها هم میخواهند سلاح هستهای داشته باشند و کل وضعیت تبدیل به فاجعه خواهد شد.»
ترامپ در همین گفتوگو با رسانهها، این خبر که استیو ویتکاف، نماینده او در مذاکرات خاورمیانه، مذاکره با ایران را هم رهبری خواهد کرد، گفت: «نه، اما قطعا از او استفاده خواهم کرد. او مذاکرهکنندهای عالی و انسان بسیار خوب و محبوبی است.»
تمایل ایران برای شروع دور جدید مذاکرات هستهای
وبسایت خبری اکسیوس گزارش داد دیپلماتهای جمهوری اسلامی در دیداری با دیپلماتهای ارشد اروپایی در ژنو به صراحت اعلام کردهاند خواستار آغاز مذاکرات برای یک توافق هستهای جدید هستند که با برجام تفاوت داشته باشد.
به نوشته اکسیوس، ایرانیها از دیپلماتهای اروپایی خواستهاند این پیام را به واشینگتن منتقل کنند و تاکید کردهاند منتظر طرح یا پیشنهاد جدید آمریکا هستند.
بنا بر این گزارش، این دیدار ۱۰ روز پیش با حضور نمایندگان ارشد فرانسه، بریتانیا، آلمان و اتحادیه اروپا در ژنو برگزار شده است.
رییسجمهوری آمریکا،پنجشنبه چهارم بهمن، در حال امضای فرمانهای اجرایی جدید به سوالات خبرنگاران پاسخ داد و از جمله در پاسخ به پرسشی درباره احتمال انتخاب استیو ویتکاف به عنوان مسئول استراتژی در قبال جمهوری اسلامی گفت: «نه، اما قطعا از او استفاده خواهم کرد. او مذاکرهکنندهای عالی و انسان بسیار خوب و محبوبی است.»
ترامپ همچنین در پاسخ به سوالی درباره حمایت آمریکا از اسرائیل در حمله به سایتهای هستهای جمهوری اسلامی گفت: «واضح است که به این سوال پاسخ نمیدهم. باید دید چه پیش میآید. در روزهای آینده با افراد مختلفی دیدار خواهم کرد. امیدوارم این مسئله بدون نیاز به اقداماتی از این دست حل شود. این واقعا خوب خواهد بود.»
پیشتر فایننشال تایمز و آکسیوس گزارش داده بودند که ترامپ تمایل دارد با انتصاب ویتکاف پیش از تشدید فشارها بر جمهوری اسلامی، دیپلماسی را برای حل و فصل اختلافات با تهران مورد آزمون قرار دهد.
بیشتر بخوانید: استیو ویتکاف، فرستاده جدید آمریکا به خاورمیانه، کیست؟
ترامپ در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید بین سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، سیاست فشار حداکثری را در برابر جمهوری اسلامی در پیش گرفت و از توافق بر سر برنامه هستهای حکومت ایران، موسوم به برجام، خارج شد.
این سیاست با کاهش قابل توجه صادرات نفتی جمهوری اسلامی همراه بود و اقتصاد ایران را بهشدت تحت تاثیر قرار داد.
فایننشال تایمز نوشت تیم ترامپ در دوران انتقال قدرت، اقداماتی را برای بازگرداندن کارزار «فشار حداکثری» علیه حکومت ایران طراحی کرد که شامل اعمال تحریمهای جدید یا نظارت سختگیرانهتر بر تحریمهای موجود میشود.
با این حال، ترامپ و مشاورانش در نشستهای ابتدایی خود نشان دادهاند که قصد دارند بهمنظور پرهیز از تشدید تنشها و رویارویی گستردهتر با جمهوری اسلامی، «مسیری را باز نگه دارند».
شماری از مقامهای دولت ترامپ به دیپلماتهای خارجی و همکاران خود گفتهاند انتظار میرود ویتکاف تلاشها را برای بررسی امکان دستیابی به یک توافق دیپلماتیک با تهران هدایت کند.
ویتکاف دو هفته پیش در مصاحبه با شبکه فاکس نیوز گفت: «رییسجمهور [ترامپ] اجازه نخواهد داد که ایرانیها به بمب [اتمی] دست یابند. این اتفاق نخواهد افتاد. ما به آن نقطه نمیرسیم... امیدواریم که بتوانیم این مساله را از طریق دیپلماسی حل کنیم.»
فایننشال تایمز در ادامه گزارش خود نوشت مقامهای آمریکایی معتقدند جزییات کامل رویکرد ترامپ در قبال تهران و وظایف ویتکاف در این خصوص هنوز نهایی نشده است.
با این وجود، برخی از انتصابات اخیر ترامپ جریانی را در دولت ایالات متحده شکل داده که به مذاکره با جمهوری اسلامی متمایل است و نسبت به طرح حمله به تاسیسات هستهای ایران که از سوی تندروها در دولتهای آمریکا و اسرائیل پیشنهاد شده، تردید دارد.
یک مقام پیشین اسرائیلی در همین رابطه به فایننشال تایمز گفت: «من پیشبینی نمیکنم که دولت [ترامپ] در ابتدای دورهاش از نیروی نظامی [علیه جمهوری اسلامی] استفاده کند، مگر اینکه ابتدا تمام روشهای دیگر را امتحان کرده باشد.»
پیشتر انتخاب مایکل دیمینو بهعنوان رییس سیاستگذاری وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) از سوی ترامپ، به دلیل مواضع قبلی او درباره مسائل خاورمیانه و ایران با واکنش منفی طرفداران اسرائیل روبهرو شده بود.
مخالفان با اشاره به مواضع دیمینو درباره عدم نیاز به حضور واشینگتن در خاورمیانه و عدم حمایت آمریکا از اسرائیل در مقابل حزبالله و همچنین حضورش در موسسه کوئینسی که تریتا پارسی، موسس نایاک، از بنیانگذاران آن بوده، از نقشآفرینی او در پنتاگون ابراز نگرانی کردند.
برخی رسانهها حضور دیمینو در پنتاگون را به معنای این دانستهاند که «اقدام نظامی در ایران خط قرمز ترامپ است».
در هفتههای اخیر و همزمان با نزدیک شدن به آغاز به کار رسمی دولت ترامپ، مقامهای حکومت ایران از تمایل خود برای از سرگیری مذاکرات هستهای خبر دادهاند.
مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، ۲۵ دی در مصاحبه با شبکه خبری انبیسی آمریکا اعلام کرد تهران برای «مذاکره شرافتمندانه و برابر» آماده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، سوم بهمن خواستار توافق جمهوری اسلامی با ترامپ شد و گفت: «باید برای برخورد با این موضوع، به راهحلی غیر از جنگ برسیم. ما جنگ بیشتر نمیخواهیم.»
