اندیشکده بریتانیایی «پالیسی اِکسچِنج» در گزارشی با اشاره به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی اخیر نوشت جمهوری اسلامی اکنون در موضع ضعف قرار دارد و بریتانیا می‌تواند با استفاده از این فرصت و همراهی با سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ، زمینه را برای برقراری ثبات در خاورمیانه فراهم کند.
این گزارش دوشنبه ۲۴ دی با عنوان «بحران و فرصت در خاورمیانه: گزینه‌های سیاست‌گذاری بریتانیا در قبال ایران در سال ۲۰۲۵» منتشر شد.
پالیسی اکسچنج در این گزارش نوشت هر چند حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس در ابتدا اعتبار سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل را خدشه‌دار کرد اما با گذشت بیش از یک سال از این رویداد، تحولات در منطقه به گونه‌ای دیگر رقم خورده‌اند: «اکنون گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی فروپاشیده‌اند و توان نظامی حکومت ایران تضعیف شده است.»
این اندیشکده افزود: «رژیم ایران که منشا رنج‌های فراوان برای مردم ایران و تهدیدات امنیتی جدی برای منطقه، بریتانیا و شرکای ماست، سالی فاجعه‌بار را پشت سر گذاشته است.»
پیش‌تر و در ۲۱ دی، ویلیام بِرنز، رییس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سی‌آی‌ای، با اشاره به دو حمله موشکی «نافرجام» جمهوری اسلامی به اسرائیل، «فروپاشی» حزب‌الله لبنان به‌عنوان مهم‌ترین گروه نیابتی تهران، «کاهش شدید قدرت حماس» در نوار غزه و در نهایت سقوط حکومت بشار اسد، گفت: «تمامی این مسائل رژیم ایران را از نظر استراتژیک، در موقعیت بسیار ضعیف‌تری قرار داده است.»
روزنامه واشینگتن پست ۲۳ دی در گزارشی به تضعیف توان نظامی حکومت ایران پرداخت و نوشت سامانه‌های دفاع هوایی که سپاه پاسداران در رزمایش اخیر خود به نمایش گذاشت، در مقایسه با آنچه در حمله آبان ماه اسرائیل هدف قرار گرفت، از کیفیت پایین‌تری برخوردار هستند.
بر اساس این گزارش، تسلیحات به نمایش درآمده در این رزمایش عمدتا همان سلاح‌هایی بودند که در دو حمله مستقیم جمهوری اسلامی علیه اسرائیل مورد استفاده قرار گرفتند اما تا حد زیادی، راه به جایی نبردند.
فشار حداکثری یا رویکردی جایگزین؟
پالیسی اکسچنج در ادامه گزارش خود با اشاره به گمانه‌زنی‌ها در خصوص از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی در دولت آتی ترامپ، نوشت متحدان واشینگتن اکنون بر سر یک دوراهی قرار دارند: به سیاست فشار حداکثری بپیوندند یا رویکردی جایگزین در قبال تهران اتخاذ کنند.
این اندیشکده به دولت بریتانیا توصیه کرد با حمایت از سیاست ترامپ در برابر جمهوری اسلامی، به ایجاد خاورمیانه‌ای «باثبات و مرفه» کمک کند.
در این گزارش آمده است: «متحدان عرب ما که شرکای اقتصادی کلیدی ما نیز هستند، از همبستگی بریتانیا در مقابله با بزرگ‌ترین تهدید امنیتی خود استقبال می‌کنند. علاوه بر این، در رقابت میان ایالات متحده و چین در اقیانوس آرام، تضمین تامین منابع نفتی منطقه [خاورمیانه] امری حیاتی خواهد بود.»
مارک سدویل، مشاور امنیت ملی پیشین بریتانیا نیز ۲۴ دی با اتخاذ موضعی مشابه، از دولت بریتانیا خواست با سیاست فشار حداکثری ترامپ برای تغییر رژیم جمهوری اسلامی یا ایجاد تغییرات معنادار در رفتار آن، متحد و همگام شود.
پالیسی اکسچنج همچنین با اشاره به وخامت اوضاع اقتصادی در ایران افزود نرخ تورم در این کشور به بالاترین میزان خود در ۸۰ سال گذشته رسیده و در سوی مقابل، هزینه‌های دفاعی-نظامی جمهوری اسلامی در آخرین بودجه ارائه شده، ۲۰۰ درصد افزایش داشته است.
این در حالی است که مردم ایران از تامین نیازهای اساسی خود محروم مانده‌اند و این شرایط به نارضایتی در جامعه دامن زده است.
در ماه‌های اخیر تعداد تجمعات در اعتراض به شرایط بغرنج اقتصادی در ایران افزایش یافتند.
در یکی از این تجمعات در ۹ دی، گروهی از بازاریان تهران در اعتراض به تورم و افزایش قیمت ارز، ضمن اعتصاب و تعطیل کردن مغازه‌های خود در منطقه ۱۵ خرداد به خیابان آمدند.
جنگ قدرت در جمهوری اسلامی برای جانشینی خامنه‌ای
پالیسی اکسچنج در گزارش خود همچنین به موضوع جانشینی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، پرداخت و هشدار داد «مبارزه شدید» بر سر این موضوع در میان ارکان قدرت می‌تواند به «تقویت تندروترین گروه‌ها در حکومت ایران» بینجامد، بر برنامه هسته‌ای تهران تاثیر بگذارد و دامنه تبعات آن حتی به فراتر از مرزهای کشور کشیده شود.
این اندیشکده از دولت بریتانیا خواست ضمن همراهی با سیاست فشار حداکثری ترامپ، بر روی کار آمدن فردی در ایران اصرار ورزد که «آماده است در داخل کشور در مسیر گسترش آزادی‌ها گام بردارد و در عرصه بین‌المللی مسئولانه رفتار کند».
به گفته پالیسی اکسچنج، چنین فردی خواهد توانست احترام جامعه جهانی را به دست آورد.
