خبرگزاری رویترز به نقل از دو منبع اطلاعاتی اروپایی که نام آنها را اعلام نکرد، گزارش داد ده‌ها نفر از پرسنل نظامی روسیه برای استفاده از سامانه موشکی بالستیک دوربرد فتح-۳۶۰، در خاک ایران آموزش می‌بینند و تهران قرار است به‌زودی صدها موشک بالستیک به روسیه بفرستد.
به گفته این دو منبع، جمهوری اسلامی به‌زودی صدها فروند موشک بالستیک هدایت‌شونده ماهواره‌ای را در اختیار روسیه قرار خواهد داد تا از آنها در جنگ خود علیه اوکراین استفاده کند.
به گفته این منابع، گمان می‌رود نمایندگان وزارت دفاع روسیه در ۱۳ دسامبر در تهران قراردادی با مقام‌های جمهوری اسلامی برای دریافت فتح-۳۶۰ و یک سامانه موشکی بالستیک دیگر به نام ابابیل که در سازمان صنابع هوافضای دولتی ایران ساخته شده است، امضا کرده باشند.
این دو مقام امنیتی با استناد به منابع اطلاعاتی محرمانه متعدد به رویترز گفتند که پرسنل روسی به ایران سفر کرده‌اند تا نحوه کار با سامانه دفاعی فتح-۳۶۰ را بیاموزند. این سامانه موشک‌هایی با حداکثر برد ۱۲۰ کیلومتر و کلاهک ۱۵۰ کیلوگرمی پرتاب می‌کند.
یکی از این منابع گفت: «تنها مرحله ممکن بعدی پس از آموزش، تحویل واقعی موشک‌ها به روسیه خواهد بود.»
یک کارشناس نظامی نیز به رویترز گفت که مسکو موشک‌های بالستیک خود را دارد، اما عرضه فتح-۳۶۰ می‌تواند به روسیه اجازه دهد تا از زرادخانه بزرگ‌تری برای حمله به اهدافی فراتر از خط مقدم برخوردار شود.
یک سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، به رویترز گفت که ایالات متحده و متحدانش در ناتو و گروه هفت «آماده پاسخگویی سریع و شدید در صورت پیشبرد چنین نقل و انتقالاتی از سوی جمهوری اسلامی هستند.»
او گفت: «این اقدام گامی بلند از سوی جمهوری اسلامی برای حمایت از جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین خواهد بود.»
کاخ سفید بارها نسبت به تعمیق مشارکت امنیتی بین روسیه و جمهوری اسلامی از زمان آغاز تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین هشدار داده است.
سکوت مسکو، انکار تهران
وزارت دفاع روسیه به پرسش‌های رویترز در این زمینه پاسخ نداد، اما نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در بیانیه ای اعلام کرد که جمهوری اسلامی یک همکاری راهبردی بلندمدت با روسیه در زمینه‌های مختلف از جمله همکاری‌های نظامی دارد.
در این بیانیه آمده است: «با وجود این، از منظر اخلاقی، جمهوری اسلامی از انتقال هرگونه سلاح، از جمله موشک‌هایی که به‌طور بالقوه می‌توانند در درگیری با اوکراین به کار گرفته شود، تا پایان این جنگ خودداری می‌کند.»
کاخ سفید تایید نکرده است که جمهوری اسلامی به پرسنل نظامی روسیه برای کار کردن با سامانه موشکی فتح-۳۶۰ آموزش می دهد یا اینکه در حال آماده شدن برای ارسال این تسلیحات به روسیه برای استفاده از آنها علیه اوکراین است.
این دو منبع اطلاعاتی هیچ چارچوب زمانی دقیقی برای تحویل موشک‌های فتح-۳۶۰ به روسیه ارائه نکردند اما گفتند که این کار به زودی انجام خواهد شد. آنها همچنین هیچ اطلاعاتی در مورد وضعیت قرارداد ابابیل ارائه نکردند.
یک منبع اطلاعاتی از یک آژانس اروپایی دیگر نیز به رویترز گفت که اطلاعاتی دریافت کرده است که نشان میدهد روسیه سربازانی را برای آموزش استفاده از سامانههای موشکی بالستیک جمهوری اسلامی به ایران فرستاده است.
این منبع که او نیز نخواست نامش فاش شود، گفت که چنین آموزشهایی برای استفاده از تسلیحات ایرانی ارائه شده به روسیه، اقدامی رایج است.
یک مقام ارشد جمهوری اسلامی که او هم خواست نامش فاش شود، به رویترز گفت که جمهوری اسلامی به روسیه موشک و پهپاد فروخته است اما موشک‌های فتح-۳۶۰ را به این کشور ارائه نکرده است.
او افزود: «هیچ منع قانونی برای اینکه تهران چنین تسلیحاتی به روسیه بفروشد، وجود ندارد.»
این مقام مسئول با بیان اینکه جمهوری اسلامی سلاحی برای استفاده در جنگ اوکراین به روسیه نفروخته است، گفت: «جمهوری اسلامی و روسیه به صورت متقابل قطعات و تجهیزات نظامی خرید و فروش میکنند.»
اقدامات بیثبات کننده
رویترز در ادامه گزارش اختصاصی خود نوشته است که تا کنون، حمایت نظامی تهران از مسکو عمدتا به فروش پهپادهای تهاجمی شاهد محدود میشد که میزانی نه چندان قابل توجه از مواد منفجره را حمل میکردند و سرنگونی آنها آسانتر بود، زیرا از موشک‌های بالستیک کندتر هستند.
جاستین برانک، پژوهشگر ارشد نیروی هوایی در مؤسسه خدمات متحد سلطنتی (RUSI) یک اندیشکده دفاعی در لندن، گفت: «تحویل تعداد زیادی موشک بالستیک کوتاهبرد از سوی جمهوری اسلامی به روسیه باعث افزایش بیشتر فشار بر سیستمهای دفاع موشکی اوکراینی میشود.
او با اشاره به وجود پیشرفتهترین سامانههای پدافند هوایی در اوکراین مانند سامانههای پاتریوت ساخت آمریکا و سامانههای SAMP/T اروپایی، گفت:«موشک‌های بالستیک را تنها میتوان به‌طور قابل اعتماد با لایه بالایی سامانههای اوکراینی رهگیری کرد.»
وزارت دفاع اوکراین در این زمینه به پرسش‌های رویترز پاسخ نداد.
یک سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که مسعود پزشکیان، رییس تازه دولت در جمهوری اسلامی مدعی است که میخواهد سیاستهای جمهوری اسلامی را تعدیل کند و با جهان تعامل داشته باشد، اما اقدامات بیثبات کنندهای از این دست، با این لفاظیها در تضاد است.
محدودیتهای شورای امنیت سازمان ملل متحد برای صادرات برخی موشک‌ها، پهپادها و سایر فناوریهای ایران در اکتبر ۲۰۲۳ به پایان رسید. با این حال، ایالات متحده و اتحادیه اروپا تحریمها علیه برنامه موشکی بالستیک ایران را در بحبوحه نگرانیها در مورد صادرات تسلیحات به نیروهای نیابتی این کشور در خاورمیانه و روسیه همچنان حفظ کرده‌اند.
