سازمان حقوق بشر ایران در گزارشی اعلام کرد جمهوری اسلامی در ماه مه امسال دست‌کم ۶۴ نفر را در زندان‌های مختلف ایران اعدام کرده است. بنا بر این گزارش، شمار اعدام‌ها در ایران طی پنج ماه نخست سال جاری میلادی (از ۱۱ دی ۱۴۰۲ تا ۱۱ خرداد ۱۴۰۳) به ۲۳۷ تن رسیده است.
سازمان حقوق بشر ایران روز دوشنبه ۲۱ خردادماه در گزارشی نوشت از میان ۶۴ زندانی اعدام شده در ماه گذشته میلادی، ۳۵ نفر با اتهام‌های مربوط به «مواد مخدر»، ۲۶ نفر با اتهام «قتل عمد»، دو نفر با اتهام «محاربه»، و یک نفر با اتهام «تجاوز به عنف» به اعدام محکوم شده بودند.
در این گزارش آمده که دست‌کم شش نفر از اعدام‌شدگان از شهروندان بلوچ، چهار تن از شهروندان کرد، سه نفر تبعه کشور افغانستان بوده‌اند و چهار زن نیز در بین اعدام‌شدگان بوده‌اند.
سازمان عفو بین‌الملل روز ۱۶ فروردین در یک گزارش تحقیقی با عنوان «نگذارید ما را بکشند» از اعدام ۸۵۳ نفر در ایران در سال ۲۰۲۳ خبر داد و آن را در هشت سال گذشته بی‌سابقه دانست.
بر اساس این گزارش، ۴۸۱ اعدام، یعنی بیش از نیمی از مجموع اعدام‌های ثبت شده، با اتهام‌های مربوط به جرایم مواد مخدر بوده‌اند.
پس از آن در روز ۲۲ فروردین بیش از ۸۰ نهاد ایرانی و بین‌المللی حقوق بشری در بیانیه‌ای از سازمان ملل متحد خواستند برای تحت فشار گذاشتن جمهوری اسلامی در مورد اعدام‌های پرشمار مرتبط با مواد مخدر، ادامه همکاری‌ها میان دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل و تهران را به توقف این اعدام‌ها منوط کند.
سازمان حقوق بشر ایران در گزارش روز دوشنبه خود نوشت که از میان ۲۳۷ نفری که از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون اعدام شدند نیز ۱۳۸ نفر با اتهامات مربوط به «مواد مخدر»، ۸۳ نفر با اتهام «قتل عمد»، ۱۴ نفر با اتهام «محاربه»، دو نفر با اتهام «تجاوز به عنف» به اعدام محکوم شده بودند.
دست‌کم ۳۱ نفر شهروند بلوچ، ۱۴ شهروند کرد، ۱۳ نفر تبعه کشور افغانستان و ۱۰ زن در بین اعدام شدگان وجود دارد.
داوود عبداللهی، فرهاد سلیمی، انور خضری و خسرو بشارت چهار زندانی عقیدتی اهل سنت از جمله افرادی بودند که در پنج ماه نخست سال جاری میلادی حکم اعدامشان به اجرا درآمد.
سازمان عفو بین‌الملل روز ۹ خرداد در گزارشی نوشت در سال ۲۰۲۳ در مجموع هزار و ۱۵۳ مورد اعدام در جهان انجام شد که ۷۴ درصد از آن‌ها در ایران صورت گرفته است.
این نهاد حقوق بشری بین‌المللی تاکید کرده بود که مقامهای جمهوری اسلامی استفاده از مجازات مرگ را برای ایجاد رعب و وحشت در میان مردم و تحکیم قدرت خود تشدید کردهاند.
اکنون سازمان حقوق بشر ایران با مقایشه آمار اعدام ۲۳۷ تن از ابتدای سال میلادی جاری با مدت مشابه سال گذشته که ۳۱۴ نفر اعدام شده بودند، تاکید کرده که این کاهش ۳۲ درصدی عمدتا بهعلت توقف اعدام‌ها در ۱۰ روز قبل از انتخابات مجلس در ماه فوریه و همچنین در روزهای پس از کشتهشدن ابراهیم رئیسی و همراهانش در سقوط بالگرد مربوط است.
این سازمان حقوق بشری با بیان اینکه مطالعاتش در سالهای گذشته نشان داده ارتباطی نزدیک بین آمار اعدام و رویدادهای سیاسی وجود دارد، نوشت که با این وجود اعدام شهروندان افغانستانی ثبت شده در مدت مشابه سال قبل شش نفر بود که رشدی ۱۱۷ درصدی را شاهد بوده است.
همچنین اعدام زنان در پنجماه اول سال ۲۰۲۴ میلادی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۶۷ درصد افزایش داشته است.
در پنجماه اول سال جاری ۱۰ زن اعدام شدهاند و در پنجماه اول سال ۲۰۲۳ شش زن اعدام شده بودند.
روز ۲۶ اردیبهشت امسال شیرین عبادی، جودی ویلیامز، توکل کرمان و لیما گبووی، چهار برنده جایزه صلح نوبل، با انتشار بیانیه‌ای در واکنش به تشدید اعدام‌ها در ایران خواستار برخورد جامعه جهانی با جمهوری اسلامی برای استفاده ابزاری از اعدام برای ایجاد ترس در جامعه شدند.
در گزارش ۹ خرداد عفو بین‌الملل هم با اشاره به اینکه چین همچنان پیشگام اعدام در جهان است، آمده که آمار این سازمان از اعدام‌ها شامل هزاران نفری که گمان میرود در چین، کرهشمالی و ویتنام اعدام شدهاند نمیشود.
عفو بین‌الملل گفته با وجود عقبگردها، تا امروز، ۱۱۲ کشور به طور کامل مجازات اعدام را ملغی کردهاند و در مجموع در ۱۴۴ کشور مجازات اعدام در قانون یا در عمل لغو شده است.
بر اساس گزارش عفو بین‌الملل، در سال ۲۰۲۳ در ۱۶ کشور اعدام اجرا شد که پایینترین تعداد ثبتشده از سوی عفو بین‌الملل از زمان ثبت این آمارها است و لوایح لغو این مجازات همچنان در پارلمان کشورهای کنیا، لیبریا و زیمبابوه در حال بررسی است.
