رسانه دولتی چین اعلام کرد کاوشگر ماه این کشور همراه نمونههای جمعآوری شده از ماه برخاسته. خروج موفقیتآمیز این کاوشگر از ماه به این معناست که چین به اولین کشوری تبدیل خواهد شد که نمونههایی را از سمت دور ماه باز میگرداند.
به گزارش رویترز که نسخهای از پیشنویس قطعنامه سه کشور اروپایی را دیده، آلمان، فرانسه و بریتانیا بار دیگر جمهوری اسلامی را برای توضیح درباره منشاء اورانیوم یافت شده در سایتهای اعلامنشده تحت فشار قرار میدهد و از تهران میخواهد که ممانعت ورود بازرسان ارشد آژانس بینالمللی انرژی اتمی را لغو کند.
پیشنویس قطعنامه ارائه شده از سوی سه کشور اروپایی از جمهوری اسلامی میخواهد که در تمامی زمینهها و بدون درنگ با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند و از جمله به این آژانس اجازه نمونهبرداری از سایتها را در صورت نیاز بدهد.
در این پیشنویس با تاکید بر ضرورت دادن اجازه ورود و فعالیت به بازرسان و کارشناسان ارشد غنیسازی اورانیوم، از تهران میخواهد که بر اساس بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳ با آژانس بینالمللی انرژی اتمی بهصورت همهجانبه همکاری کند.در مورد این آثار تبعیت کند. متن جدید از ایران میخواهد بدون تاخیر همکاری کند، از جمله با اجازه دادن به آژانس بینالمللی انرژی اتمی در صورت نیاز آژانس نمونهبرداری کند.
در پیشنویس قطعنامه ارائه شده از سوی سه کشور اروپایی همچنین از جمهوری اسلامی خواسته شده که در چارچوب قطعنامه نوامبر ۲۰۲۲، به پرسشهای پادمانی که از سال ۲۰۱۹ تا کنون بیپاسخ مانده است، جواب دهد. با اینکه تعداد سایتهای مورد سوال از سه سایت به دو سایت رسیده، اما آژانس خواستار آن است که حکومت ایران درباره منشاء اورانیوم پیدا شده در این دو سایت، به عنوان مسائل پادمانی باقیمانده توضیح دهد.
در متن پیشنویس همچنین گفته شده که اگر تهران همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را آغاز نکند، رافائل گروسی، مدیرکل این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد ممکن است که گزارشی جامع تهیه کند و فشار بر جمهوری اسلامی افزایش یابد.
پیشتر گزارشهایی درباره مخالفت آمریکا با صدور قطعنامه جدیدی علیه جمهوری اسلامی در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی منتشر شده بود. سه کشور اروپایی استدلال میکنند که پیشرفت برنامه هستهای جمهوری اسلامی همزمان با خودداری کردن تهران از همکاری با آژانس، صدور این قطعنامه را ضروری میسازد؛ هرچند ممکن است که حتی در صورت موافقت آمریکا، همچون نوبت قبل، چین و روسیه با صدور قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی مخالفت کنند.
شمخانی با تهدید شروع کرد
در حالی که اخیرا گزارشهای تایید ناشده، خبر از آن دارد که مسئولیت پرونده هستهای به علی شمخانی، دستیار ارشد رهبر جمهوری اسلامی سپرده شده، او روز ۱۲ اردیبهشت، سه کشور اروپایی را تهدید کرد و گفت تهران به قطعنامه پیشنهادی آنها «پاسخی جدی و موثر» خواهد داد.
او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اگر برخی کشورهای اروپایی کجفهم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران، بخواهند در نشست آتی شورای حکام آژانس، موضع خصمانهای نسبت به برنامه صلحآمیز هستهای ایران اتخاذ کنند، با واکنش جدی و موثر کشورمان روبهرو خواهند شد.»
پیشتر برخی رسانهها در ایران گزارش داده بودند مسئولیت مذاکرات هستهای جمهوری اسلامی به شمخانی محول شده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، روز ۱۴ خرداد در پاسخ به پرسش ایراناینترنشنال درباره قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی علیه جمهوری اسلامی گفت تصمیمگیری در این خصوص بر عهده کشورهای عضو است و آژانس تنها وظیفه دارد در صورت تصویب قطعنامه پیشنهادی، خود را با آن وفق دهد.
یافتههای تازهترین گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی حاکی از آن است که جمهوری اسلامی میزان ذخیره اورانیوم غنیشده خود را افزایش داده و از تصمیم خود مبنی بر منع دسترسی و نظارت تعدادی از بازرسان مجرب آژانس، صرف نظر نکرده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس هم با اشاره به این گزارش نوشت حکومت ایران در حال حاضر بیش از ۱۴۲ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصدی در اختیار دارد که در مقایسه با گزارش پیشین آژانس بینالمللی در بهمنماه سال گذشته، جهشی ۲۰ کیلوگرمی را نشان میدهد.
اورانیوم غنیشده با خلوص ۶۰ درصدی را به سرعت و با طی چند مرحله کوتاه میتوان به اورانیوم با خلوص ۹۰ درصدی تبدیل کرد که در تولید سلاح هستهای کاربرد دارد.
روزنامه وال استریت ژورنال روز هفتم خرداد خبر داد ایالات متحده از کشورهای اروپایی خواسته است تا در نشست آژانس بینالمللی انرژی اتمی، به دنبال افزایش فشارها بر ایران به دلیل توسعه برنامه هستهای این کشور نباشند.
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز هشتم خرداد این گزارش را نادرست خواند و افزود: «ما با هیچ کشوری برای دادن رای منفی یا ممتنع به هیچ قطعنامهای [درباره برنامه هستهای ایران] لابی نکردهایم.»
عمران خان پیشتر به اتهام انتشار عمومی پیام محرمانه سفیر پاکستان در آمریکا در سال ۲۰۲۲، به ۱۰ سال زندان محکوم شده بود.
شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان در دوران نخستوزیری عمران خان، که دیگر متهم این پرونده است هم از این اتهام مبرا شده است.
خبرگزاری رویترز این اتفاق را یک پیروزی بزرگ برای عمران خان توصیف کرد.
حزب تحریک انصاف پاکستان که در سال ۱۹۹۶ به دست عمران خان تاسیس شده، نیز از حکم امروز دادگاه استقبال کرده است.
علی ظفر، یکی از وکلای نخستوزیر پیشین پاکستان در مصاحبهای تلویزیونی گفت: «ما این پیروزی را جشن خواهیم گرفت.»
عمرانخان پیش از این، اتهام وارده به خود در پرونده افشای اسناد دولتی را «توطئه» ایالات متحده و ارتش پاکستان دانسته و گفته بود به دنبال سفرش به روسیه، پیش از آغاز مناقشه اوکراین در سال ۲۰۲۲، واشینگتن و ارتش پاکستان خواستار سرنگونی دولت او بودند.
دولت آمریکا و ارتش پاکستان این اتهامات را رد کردهاند.
عمران خان به دلیل به راه انداختن مبارزهای بیسابقه علیه سیستم نظامی پاکستان که به طور مستقیم دههها بر این کشور حکومت کرده است، مورد بغض نظامیان قدرتمند این کشور است.
بهرغم صدور این حکم مبنی بر برائت نخستوزیر پیشین پاکستان، عمران خان به دلیل محکومیتهای دیگرش همچنان در زندان باقی خواهد ماند.
او به اتهام نقض اصول اسلامی در جریان ازدواج خود با بشرا بیبی، همسرش به هفت سال زندان محکوم شده است و از اواخر ماه آگوست ۲۰۲۳ (شهریور سال گذشته) در زندان مرکزی راولپندی، موسوم به ادیاله، به سر میبرد.
عمران خان مجموعا با چهار پرونده عمده دیگر دست به گریبان است. دو پرونده در مرحله تجدید نظر قرار دارد و حکم قطعی آنها صادر نشده است.
پرونده «فروش غیرقانونی هدایای دولتی» یکی دیگر از مهمترین پروندههایی است که عمران خان و همسرش با آن روبرو هستند. این دو، روز هشتم اسفند سال گذشته نیز برای پاسخ به اتهامات مربوط به رشوهخواری و پولشویی به دادگاه فراخوانده شدند.
عمران خان ۷۱ ساله به دلیل سابقه عضویت در تیم ملی کریکت پاکستان از شهرت فراوانی در میان مردم این کشور برخوردار است. گفته میشود او بر پایه همین محبوبیت تشکیل حزب داد و به نخستوزیری رسید.
با اینکه عمران خان که با حکم سه سال محکومیت در یک پرونده فساد مالی از شرکت در انتخابات عمومی پاکستان که روز ۱۹ بهمن محروم شد اما دادگاه عالی و کمیسیون انتخابات به این نیز بسنده نکرد و استفاده از نماد حزب عمران خان، یعنی چوب کریکت، را نیز منع کرد. از همین رو نامزدهای حزب او مجبور شدند به عنوان نامزد مستقل در انتخابات شرکت کردند.
نامزدهای مستقل حامی عمران خان بیشترین تعداد کرسیهای پارلمان را در میان تمامی احزاب در انتخابات اخیر این کشور به دست آوردند. با وجود این، ائتلاف دو حزب «مسلم لیگ» و «مردم» پاکستان برای تشکیل دولت، توانست همفکران عمران خان را از قدرت دور نگه داشت.
گروسی روز دوشنبه ۱۴ خرداد در یک نشست خبری در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار ایراناینترنشنال، انتقاد جمهوری اسلامی مبنی بر تبعیض رفتار آژانس با ایران و عدم بازرسی از اسرائیل را رد کرد و گفت: «ما همه کشورهای عضو را در مطابقت با وضعیت حقوقی آنها بازرسی میکنیم و اسرائیل عضو انپیتی نیست.»
پیش از برگزاری نشست شورای حکام، سه دیپلمات به رویترز گفتهاند که سه کشور اروپایی پیشنویس متن قطعنامه خود را با کشورهای عضو آژانس بینالمللی انرژی اتمی به اشتراک گذاشتهاند.
روز شنبه ۱۲ خرداد علی شمخانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی که گزارش شده مسئولیت مذاکرات هستهای را بر عهده گرفته، سه کشور اروپایی را تهدید کرد که تهران به قطعنامه احتمالی این کشورها در نشست آتی شورای حکام آژانس «پاسخ جدی و موثر» خواهد داد.
شمخانی در رسانه اجتماعی ایکس نوشت: «اگر برخی کشورهای اروپایی کجفهم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران، بخواهند در نشست آتی شورای حکام آژانس، موضع خصمانهای نسبت به برنامه صلحآمیز هستهای ایران اتخاذ کنند، با واکنش جدی و موثر کشورمان روبهرو خواهند شد.»
گروسی درباره عدم پایبندی ایران به پروتکل الحاقی و تهدید شمخانی مبنی بر توقف همکاری با آژانس در صورت صدور قطعنامه در شورای حکام گفت که ایران همچنان به همکاری با آژانس ادامه خواهد داد و به دلیل عضو بودن در ان پی تی الزام قانونی برای آن وجود دارد.
مدیرکل آژانس انرژی اتمی گفت که مقامات ایرانی میدانند که اضافه کردن سلاح هستهای به زرادخانه خاورمیانه ایده بدی است.
با وجود غنیسازی اورانیوم با غلطت بالا در ایران که آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید توجیه غیرنظامی ندارد، جمهوری اسلامی میگوید برنامه هستهایاش «صلحآمیز» است.
این دیپلماتها گفتند این قطعنامه بر تحقیقات متمرکز است و در آن از گروسی خواسته شده «گزارشی جامع» درباره فعالیتهای هستهای ایران ارائه کند.
یک مقام دولت آمریکا که نخواست نامش فاش شود، در واکنش به گزارشهای منتشر شده درباره فشار آمریکا بر متحدان اروپاییاش برای جلوگیری از صدور قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی، بهطور تلویحی این گزارشها را رد کرد.
او به ایراناینترنشنال گفت: «واشینگتن در این زمینه با سه شریک اروپایی خود کاملا هماهنگ است.»
به گفته این مقام آمریکایی، «هیچ تصمیمی درباره اقدام شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی گرفته نشده و هرگونه گمانهزنی در این زمینه، زودهنگام است.»
۱۸ ماه از آخرین قطعنامه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه جمهوری اسلامی میگذرد. در آن قطعنامه از ایران خواسته شده بود فورا با کارشناسان آژانس در مورد ذرات اورانیوم کشفشده در سه سایت اعلامنشده که نشاندهنده احتمال فعالیت هستهای جمهوری اسلامی است، همکاری کند.
هیچ پیشرفتی رخ نداده
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش به شورای حکام آژانس اعلام کرد که هیچ پیشرفتی در حل و فصل مسائل پادمانی با جمهوری اسلامی رخ نداده است.
او در نشست شورای حکام افزود که ایران توضیحات فنی معتبری درباره وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در ورامین و تورقوزآباد ارائه نکرده است.
پیشتر آژانس بینالمللی گزارشهایی درباره وجود ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در سایتهای ورامین و تورقوزآباد منتشر کرده بود.
سازمان انرژی اتمی دو سال پیش در پاسخ به این گزارش اعلام کرد ایران هنوز نتوانسته هیچ «دلیل فنی» برای وجود ذرات اورانیوم کشف شده از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مکانهای اعلام نشده ایران پیدا کند و «احتمالا عناصر خارجی (خرابکاری) در آلودگی آن مکانها دخیل بودهاند».
گروسی همچنین به اظهارات اخیر برخی مقامات جمهوری اسلامی درباره تغییر احتمالی دکترین هستهای تهران اشاره کرد.
او گفت: «اظهارات علنی در ایران در مورد تواناییهای فنی این کشور برای تولید تسلیحات هستهای و تغییرات احتمالی در دکترین هستهای ایران تنها نگرانیهای من را در مورد صحت و کامل بودن اعلامیههای پادمانی ایران افزایش میدهد.»
هر چند تعداد سایتهای مورد بحث در ایران به دو مورد کاهش یافته اما مشکلات دیگری ایجاد شده است؛ از جمله اینکه تهران مانع ورود بسیاری از کارشناسان تیم بازرسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران شده است.
مدیرکل آژانس به آخرین سفرش به ایران اشاره کرد و گفت: «من عمیقا متاسفم که ایران هنوز تصمیم خود را برای پس گرفتن چند بازرس با تجربه آژانس لغو نکرده است. با این وجود، من از موافقت ایران مبنی بر اینکه بیانیه مشترک همچنان به ارائه چارچوبی برای همکاری با آژانس و رسیدگی به مسائل باقیمانده ادامه میدهد، استقبال میکنم.»
گروسی از ایران خواست که بیانیه مشترک را از طریق تعامل جدی با پیشنهادات مشخص آژانس اجرا کند.
او همچنین از دولت آینده جمهوری اسلامی ایران خواست تمایل خود به ادامه گفتوگوهای سطح بالا نشان دهد.
مدیرکل آژانس در یک نشست خبری هم حضور یافت و درباره پرونده ایران گفت: «شرایط نسبت به سال ۲۰۱۵ میلادی که در آن زمان آژانس درباره تعداد سانتریفیوژها و نوع آنها اطلاع داشت، متفاوت شده است.»
او افزود: «جمهوری اسلامی اورانیوم را در سطح بسیار بالایی غنیسازی میکند و این مایه نگرانی است.»
جمهوری اسلامی با سرعت ثابتی در حال غنیسازی اورانیوم تا نزدیک به درجهای است که برای ساخت سلاح لازم است. ایران سه سال است اورانیوم را با خلوص ۶۰ درصد غنی میکند.
طبق برآورد آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران در صورت پالایش بیشتر، مواد غنیشده لازم برای ساخت سه بمب هستهای را دارد.
