گزارش‌های رسمی حاکی از صعود تاریخی اجاره خانه در سال ۱۴۰۲ و رشد ۵۲ درصدی آن در پایتخت طی یک سال بوده است. نگاهی به مبالغ کرایه خانه و پیام‌های مخاطبان ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد اجارهبها بر خلاف ادعای مقامات، به‌طور میانگین ۱۳۰ درصد در تهران و سایر شهرها افزایش داشته است.
بانک مرکزی با انتشار گزارشی جدید گفت در اسفند سال گذشته قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران ۸۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بود که رشدی حدود چهار درصدی را نسبت به ماه قبل از آن در بهمن نشان می‌داد.
دنیای اقتصاد با اشاره به این داده‌های رسمی نوشت که در بازه یک ساله منتهی به اسفند ۱۴۰۲، اجاره‌خانه در تهران ۵۲ درصد و در سایر شهرهای ایران ۳۹/۶ درصد داشته است.
دنیای اقتصاد با استناد به این داده‌ها، از رقم خوردم عصری جدید در بازار اجاره‌نشین‌ها خبر داد که مشخصه اصلی‌اش «امکان جبران رشد هزینه‌های زندگی موجر از محل اجاره‌داری» است.
ایران‌اینترنشنال با اشاره به آمار ۴۰ درصدی اعلام شده از سوی حکومت درباره افزایش اجارهبها در یک سال گذشته، از مخاطبان خود خواست تا مشاهدات شخصی‌شان را در این زمینه بیان کنند.
شمار زیادی از پیام‌ها حاکی از این است که در یک سال گذشته ناچار به ترک شهرهای بزرگ ایران شده و به حاشیه‌نشینی و مهاجرت به شهرک‌های اقماری کلانشهرها روی آورده‌اند.
مخاطبی ساکن یکی از شهرهای اطراف اردبیل، این آمار رسمی را «عجیب» توصیف کرد و با ذکر تجربه شخصی خود گفت: «من پارسال ۳۰ میلیون رهن با ماهی یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان اجاره می‌دادم. هنگام تمدید، صاحبخانه از من تقاضای ۷۰ میلیون ودیعه با سه میلیون و نیم تومان اجاره ماهیانه کرد.»
او ادامه داد: «نتوانستم این هزینه را فراهم کنم. به ۲۲ بنگاه معاملات املاکی و کانال‌های تلگرامی اجاره خانه هم سر زدم اما هیچ گزینه‌ای برای شرایط من وجود نداشت. برای همین به ناچار زندگی‌ام را جمع و به یک خانه روستایی نقل مکان کردم.»
با در نظر گرفتن عرف رایج در تبدیل رهن به اجاره، ۴۰ میلیون تومان رهن اضافه شده به اجاره خانه این شهروند معادل یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان اجاره است که به علاوه مبلغ مستقیم اضافه شده به اجاره، رشدی حدود ۱۳۳ درصد را در یک سال نشان می‌دهد.
مخاطبی دیگر هم بدون ذکر نام شهر محل زندگی‌اش گفت صاحبخانه، ودیعه ۲۰۰ میلیونی و اجاره ماهی سه میلیون تومان را به ۵۰۰ میلیون پول پیش با ماهی هشت میلیون اجاره افزایش داده است.
در این نمونه، اجاره خانه حدود ۱۶۷ درصد و ودیعه ۱۵۰ درصد رشد داشته است.
مخاطبی دیگر با دو فرزند، گفت درآمد همسرش تنها ماهی ۱۸ میلیون است اما صاحبخانه گفته باید در سال جدید کرایه ماهی ۱۰ میلیون تومان را به ۱۶ میلیون تومان افزایش دهد که بدون در نظر گرفتن مبلغ ودیعه، حاکی از ۶۰ درصد افزایش در یک سال است.
خبرگزاری ایلنا روز ۱۹ مهر سال گذشته در گزارشی به ناترازی درآمد و هزینه کارگران پرداخت و نوشت که در شهرستان‌ها به‌طور متوسط حدود ۵۵ درصد دستمزد کارگران و در پایتخت «۱۰۰ درصد دستمزد» کارگران خرج اجاره خانه می‌شود.
مخاطبی از شهر شیراز که خود را فردی بازنشسته با دو فرزند معرفی کرد به ایران‌اینترنشنال گفت: «۴۰ درصد که هیچ. اما صاحبخانه من فرد بسیار خوب و ملاحضه‌کاری است چون سال گذشته فقط ۱۳۰ درصد روی اجاره خانه اضافه کرد!»
یک کاسبکار از مازندران نیز در پیامی گفت اجاره مغازه‌اش سال گذشته شامل ودیعه ۳۰۰ میلیونی با اجاره ماهیانه ۱۰ میلیون تومان بود اما اکنون صاحب ملک خواهان افزایش رهن به ۵۰۰ میلیون و اجاره به ماهی ۲۰ میلیون تومان شده است که رشدی ۱۶۰ درصدی را در یک سال نشان می‌دهد.
این شهروند تاکید کرد در شرایط اقتصاد نابسامان کشور و «خراب بودن اوضاع کاسبی» نمی‌داند چطور هم خرج خانه را بپردازد و هم از پس این افزایش اجارهبها بربیاید.
میانگین این نمونه‌ها حاکی از رشد دست‌کم ۱۳۰ درصدی اجارهبها در طول یک سال است.
دغدغه افزایش اجارهبها در ماه‌های آینده
شمار زیادی از پیام‌های مخاطبان ایران‌اینترنشنال، به دغدغه و نگرانی‌شان از افزایش اجارهبها در ماه‌های آینده اختصاص داشت.
زنی که همراه با همسرش در شهر مشهد اجاره‌نشین است، در پیامی گفت: «مرداد ماه موعد تمدید اجاره خانه است و بسیار از این تاریخ می‌ترسم چون نمی‌دانم باید چه طور از پس افزایش قیمت‌ها بربیاییم؟»
مخاطبی دیگر گفت باید تازه از یکم اردیبهشت به بعد منتظر گرانی‌ها در بازار مسکن و رو شدن درصدهای افزایش قیمت اجارهبها ماند.
او ادامه داد: «تازه از چند هفته دیگر معلوم می‌شود کت تن کیست و قرار است چه‌قدر بیچاره‌تر شویم.»
مخاطبی دیگر روند افزایش اجاره‌بهای خانه خود را در دو سال اخیر مرور کرد و گفت: «ودیعه و اجاره خانه ما سال قبل به ترتیب ۲۵۰ میلیون و سه میلیون تومان بود، در سال جاری ۳۰۰ میلیون پیش با ماهی شش میلیون اجاره پرداخت کردیم و احتمالا چند ماه دیگر و هنگام تمدید قرارداد باید دست‌کم ۴۰۰ میلیون تومان پول پیش با ماهی هشت میلیون اجاره را در نظر داشته باشیم.»
یک شهروند نیز به پیشی گرفتن گرانی و تورم در همه بخش‌های اقتصادی ایران از زندگی ایرانیان اشاره کرد و گفت: «یک جوان باید در کم‌ترین حالت، سالی ۱۰۰ میلیون تومان برای اضافه کردن بر رهن خانه داشته باشد و در کنارش فکری هم برای افزایش اجاره ماهانه کند.»
داده‌های یک نظرسنجی در اواخر مهر سال گذشته از تهرانی‌ها نشان داد مهم‌ترین مساله شهروندان پایتخت، تامین مسکن است و مشکلاتی همچون سطح پایین درآمد و تورم عمومی در رده‌های بعدی مسایل و مشکلات شهروندان تهرانی قرار دارد.
بر اساس یافته‌های این نظرسنجی، میانگین سهم اجارهبها در سبد هزینه خانوارهای تهرانی به بیش از ۵۰ درصد رسیده است و ساکنان پایتخت به‌طور متوسط ماهانه حدود ۱۵ میلیون تومان برای اجاره خانه می‌پردازند.
بیش از ۵۰ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، حقوق و دستمزد ماهانه خود را کمتر از ۱۶ میلیون تومان اعلام کرده‌اند.
محتوای مشترک شماری از پیام‌های رسیده به ایران‌اینترنشنال در روز پانزدهم فروردین نیز حاکی از تداوم این دغدغه‌ها و همچنین درباره «سال‌ها دربدری، خانه به دوشی، فرار به حاشیه‌های شهرهای بزرگ و مهاجرت به روستاها» بود.
علاوه بر سخنان مخاطبان ایران‌اینترنشنال، مرور مطالب منتشر شده از سوی کاربران رسانه‌های اجتماعی نیز نشان می‌دهد با پایان تعطیلات نوروزی، اجارهبها در نخستین ماه سال جدید هم روندی صعودی طی کرده است.
کاربری در همین زمینه در ایکس نوشت: «هنوز حرف از افزایش ۳۵ درصد دستمزد نشده اما قیمت اجاره یک آپارتمان خیلی معمولی چیزی در حدود ۲۵ میلیون تومان است.»
کاربری دیگر گفت شرایط طوری پیش رفته که اجاره ۳۰ میلیون تومانی در مناطق متوسط تهران برای خیلی‌ها تبدیل به خبری عادی شده است.
یک نوجوان دارای معلولیت به دغدغه‌ای ویژه در این زمینه اشاره کرد و در پستی نوشت: «با آمدن سال جدید خیلی از مردم خوشحال می‌شوند ولی نه خانواده‌های دارای فرزند معلول.»
به گفته او، این وقت سال زمان جابه‌جایی خانه است و خانواده‌های دارای چنین شرایطی، یا باید رهن و اجاره را بیشتر کنند یا سراغ خانه جدیدی بروند که برای زندگی فرد دارای معلولیت مناسب باشد.
مهیا واحدی، داوطلب «جمعیت امام علی» نیز به ترک تحصیل ۹۵۰ هزار کودک طبق آمارهای رسمی اشاره کرد و با ذکر مثالی نوشت: «پسری در کلاس هفتم ترک تحصیل کرد تا برای تامین اجاره خانه بتواند ۱۰ ساعت در کارگاه کفاشی و خیاطی مشغول به کار شود.»
بررسی پیام‌های شهروندان در رسانه‌های اجتماعی در روزهای پایانی اسفند نیز نشان می‌داد کرایه خانه و گرانی و تورم در این حوزه، تبدیل به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اقتصادی ایرانیان شده است.
مرداد سال گذشته روزنامه اینترنتی فراز گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد بسیاری از خانواده‌ها به دلیل ناتوانی در پرداخت کرایه خانه، از تهران مهاجرت کرده و وسایل خانه را در کانتینرهای اجاره‌ای انبار می‌کنند.
با وجود انکار تورم و گرانی‌های افسار گسیخته در ایران از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی، برخی گزارش‌های رسمی حاکی از تایید ناترازی عمده در میان درآمدها با هزینه‌های عمومی شهروندان است.
شهروندی با ناامیدی از شرایط پیش‌رو با ارسال پیامی به ایران‌اینترنشنال تاکید کرد: «مستاجر در ایران، زیر بار این گرانی‌ها دیگر نمی‌تواند نفس بکشد.»