درگیری میان حماس و اسرائیل علاوه بر ایجاد درد و رنج عظیم انسانی، بر فعالیت بازارهای مالی تاثیر منفی گذاشته است. آشفتگی بازارهای جهانی پس از تشدید تنشها در غزه، سرمایهگذاران را نگران کرده است.
رویدادهای جهانی، به ویژه تنشهای ژئوپلیتیکی نقشی اساسی در شکل دادن به بازارهای مالی دارند.
تنشهای اخیر و جنگ میان اسرائیل و حماس پس از بحران روسیه و اوکراین، سرمایهگذاران را به یاد شبکه پیچیده وابستگی‌های متقابل جهانی انداخته است.
برای درک پیامدهای بالقوه چنین وقایعی، اکونومیک تایمز در گزارشی به تاثیرهای کوتاه‌مدت و بلندمدت این درگیری و تجربه‌های مشابه بازارهای مالی در گذشته پرداخت.
واکنش فوری بازار در سه محور:
قیمت نفت
خاورمیانه سهم مهمی در عرضه جهانی نفت دارد. هر گونه بی‌ثباتی در منطقه به دلیل اختلالات احتمالی در عرضه نفت میتواند منجر به افزایش قیمت‌‌ها شود.
در گذشته نیز بحران‌‌های خاورمیانه اغلب منجر به جهش‌‌هایی در قیمت نفت شده بود.
داراییهای امن
در طول تنشهای ژئوپلیتیکی، سرمایهگذاران تمایل دارند به سمت داراییهای امن مانند طلا، ین ژاپن و اوراق قرضه خزانه‌‌داری آمریکا بروند.
افزایش اخیر قیمت طلا پس از حمله حماس به اسرائیل و تنشهای شدید در غزه، با روندهای مشاهده شده در درگیری‌های گذشته خاورمیانه مطابقت دارد.
بازارهای سهام
بازارهای سهام در کشورهایی که روابطی نزدیک با کشورهای خاورمیانه دارند یا آن‌ها که به شدت وابسته واردات نفت‌اند، ممکن است دچار نوسان شوند.
اکونومیک تایمز در ادامه برای بررسی تاثیر تشدید تنشهای اسرائیل و حماس بر بازارهای جهانی، به موارد مشابه در گذشته پرداخت.
انتفاضه دوم
انتفاضه دوم شامل قیام فلسطینیان علیه اسرائیل طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ بود که در جریان آن، بازارهای جهانی به دلیل عدم اطمینان در مورد آینده خاورمیانه دچار نوسان شدند.
جنگ ۳۳ روزه
سال ۲۰۰۶ درگیری‌هایی بین اسرائیل و حزب‌الله لبنان رخ داد که با نام‌های «جنگ دوم لبنان»، «جنگ ۳۳ روزه» و «جنگ ژوییه» از آن یاد میشود.
طی این جنگ، قیمت جهانی نفت به دلیل ترس از گسترده‌تر شدن درگیری‌ها در خاورمیانه افزایش یافت.
جنگ غزه
نبرد پیشین اسرائیل و حماس طی سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹، از سوی اسرائیلی‌ها با نام عملیات «سرب گداخته» و بین اعراب با عنوان «کشتار غزه» شناخته میشود.
اقتصاد جهانی در آن سال‌ها با بحران مالی دست و پنجه نرم می‌کرد اما امکان سرمایه‌گذاری نهادهای خارجی با افزایش تنش ژئوپلیتیکی ناشی از این جنگ، بیش از پیش تضعیف شد.
تاثیر تشدید درگیری‌های فعلی حماس و اسرائیل:
قیمت نفت
خاورمیانه نزدیک به یک‌سوم عرضه جهانی نفت را به خود اختصاص داده است. بروز درگیری‌ها بین اسرائیل و حماس منجر به افزایش قابل توجه قیمت‌های نفت خام برنت و وست تگزاس اینترمدیت آمریکا شد.
اکونومیک تایمز نوشت اگر درگیری‌ها مهار شود، تاثیر آن بر اقتصاد جهانی تا حد زیادی محدود به افزایش قیمت نفت خواهد ماند اما اگر این درگیری به سایر کشورهای تولیدکننده نفت در منطقه، به ویژه ایران گسترش یابد، اقتصاد جهانی با عواقبی شدید روبه‌رو میشود.
فوکوس اکونومیک نیز در گزارشی به نقل از راب روبارامن و کریگ چان از هلدینگ مالی Nomura چندین احتمال را با پیامدهای متفاوت برای بازارهای مالی بررسی کرده است.
اول، تلافی بیش از حد تهاجمی اسرائیل است که منجر به افزایش شمار تلفات غیرنظامیان در غزه خواهد شد.
این امر جهان عرب را خشمگین و روند صلح عربستان سعودی و اسرائیل را از مسیر خود خارج می کند.
کشورهای شورای همکاری خلیج فارس می‌توانند در واکنش، تولید نفت را محدود کنند.
در حالت دوم، این درگیری میتواند از طریق حزب‌الله که دارای روابط تاریخی قوی با ایران است، به لبنان سرایت و آن را به یک جنگ دوجانبه علیه اسرائیل تبدیل کند.
در نهایت و در بدترین حالت، اسرائیل اقدام نظامی مستقیمی علیه ایران انجام می‌دهد. در این سناریو، می‌‌توان شاهد افزایش قیمت نفت به بالای ۱۲۵ دلار در هر بشکه بود.
تورم
بر اساس ارزیابی‌ها، افزایش قیمت نفت خام میتواند منجر به افزایش تورم در سطح جهانی شود.
اقتصادهای بزرگی مانند آمریکا، هند و چین که واردکنندگان مهم نفت هستند، در صورت افزایش قیمت ممکن است تورم وارداتی بالایی را تجربه کنند.
افزایش تورم بر هزینه‌های تولید در تمام صنایع تاثیر می‌گذارد و هزینه انرژی برای مشاغل و خانوار‌ها افزایش می‌یابد.
نرخ بهره
بانک‌های مرکزی ممکن است برای کنترل تورم دچار مشکل شوند. این امر منجر به افزایش طولانی‌مدت نرخ‌های بهره میشود و رشد اقتصاد جهانی را مختل می‌کند.
تاثیر بر بازارهای مالی:
بازارهای سهام
با توجه به گرایش سرمایهگذاران به داراییهای امن، پس از درگیری حماس و اسرائیل بازارهای سهام در سطح جهانی تحت تاثیر قرار گرفتند.
در همین راستا معاملات آتی بازار سهام آمریکا و بازارهای آسیایی کاهش یافت.
داراییهای امن
با بروز این درگیری، قیمت طلا افزایش یافت، به طوری که هم طلای نقدی و هم معاملات آتی طلای آمریکا شاهد افزایش بودند.
بهای دلار و ین ژاپن نیز روندی افزایشی را در پیش گرفتند.
نگرانی‌های ژئوپلیتیکی
دخالت سایر کشورها در جنگ اسرائیل و حماس به ویژه ایران، میتواند وضعیت وخیم را تشدید کند.
اقدام تلافی‌جویانه احتمالی جمهوری اسلامی میتواند عبور کشتی‌ها را از تنگه هرمز که مسیر حیاتی تامین نفت جهانی است به خطر بیندازد.
فصل سود
فصل سود آتی که از ۱۱ اکتبر ۲۰۲۳ شروع میشود، برای سنجش مسیر آینده اقتصاد جهانی به دقت از سوی بازارها رصد خواهد شد.
در فصل سود اغلب شرکت‌های سهامی عام، سود سه ماهه خود را اعلام می‌کنند.
اکونومیک تایمز در گزارش خود نوشت رویدادهای ژئوپلیتیکی بر اهمیت تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌ها و مناطق جغرافیایی تاکید دارند.
یک سبد سرمایه‌گذاری با تنوع مناسب میتواند به کاهش خطرات مرتبط با درگیری‌های منطقه‌ای کمک کند.
با توجه به تجربه‌های گذشته، بازارها پس از رویدادهای ژئوپلیتیکی انعطاف‌پذیری نشان داده‌اند و اغلب از شوک‌های کوتاه‌مدت بهبود می‌یابند.
تاثیر تنشها میان اسرائیل و حماس مانند بسیاری از رویدادهای ژئوپلیتیکی قبل از آن، یادآور به‌هم پیوستگی بازارهای مالی جهانی است.
به این ترتیب با اینکه واکنش‌‌های فوری بازار میتواند تند باشد اما تاریخ نشان داده بازارها در میان‌مدت و بلندمدت می‌توانند به ثبات برسند.
