رییس هیات نروژی کمیته نوبل صلح روز شنبه ۱۵ مهر در مراسم گرامی‌داشت نرگس محمدی در اسلو گفت که او از زندان تبدیل به رهبری الهام‌بخش شد. از سوی دیگر بر اساس اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، ۲۲ زندانی سیاسی هم‌بند این فعال حقوق بشر، جایزه او را گامی به سوی روشنایی بیشتر دانستند.
متن نامه ۲۲ تن از زندانیان سیاسی هم‌بند نرگس محمدی از زندان اوین به دست ایران‌اینترنشنال رسیده است که در آن جایزه نوبل صلح او را «ارج نهادن به سال‌ها فعالیتش برای تحقق آزادی و برابری و رساندن صدای دادخواهی و حق‌طلبی جامعه ایران» خواندند.
امضاکنندگان این نامه تاکید کردند شاهد سال‌ها تلاش مستمر و سخت‌جانی نرگس محمدی در مسیر مبارزه برای آزادی و برابری بوده‌اند.
به گفته آن‌ها اگرچه نام نرگس محمدی و حضور سیاسی-اجتماعی او و هر مبارز دیگری را در راه آزادی و برابری نمی‌توان در یک جایزه خلاصه کرد، اما «نوبل صلح گامی به سوی روشنایی بیشتر» خواهد بود.
هم‌بندی‌های نرگس محمدی خاطرنشان کردند که او همت بی‌دریغ خود را صرف «برملا کردن نقض سیستماتیک حقوق انسانی در ایران» کرده است و اکنون «مسوولیتی بس خطیر» بر عهده دارد. مسوولیتی که به گفته آنان، متضمن حفاظت از حقوق بشر اما «نه تنها برای امروز که در مسیر پیش رو برای ایجاد تفسیر در جامعه ایران» خواهد بود.
در پایان این نامه این ۲۲ زندانی سیاسی با اشاره به اهدای این جایزه در یک‌سالگی «جنبش ژینا»، یادآوری کردند: «نرگس محمدی به جایزه نوبل صلح رنگ داد؛ رنگ سرخ خون‌های ریخته شده که داغ مادران دادخواه را بر نشان جایزه نوبل صلح ۲۰۲۳ حک کرده است.»
ناهید تقوی، سپیده قلیان، گلرخ ایرایی، سپیده کاشانی، زهرا توحیدی، هدی توحیدی، فائزه هاشمی، بهاره هدایت، مهوش ثابت، فریبا کمال‌آبادی، زهره سرو، شکیلا منفرد، محبوبه رضایی، نیلوفر حامدی، نسرین جوادی، آنیشا اسداللهی، نیلوفر بیانی، الهه محمدی، سپیده کشاورز، مریم حاجی‌حسینی، سروناز احمدی و مهوش عدالتی امضاکنندگان این نامه هستند.
ریس اندرسن: نوبل صلح نرگس محمدی، جایزه‌ای به تمام زنان مبارز جهان است
روز شنبه ۱۵ مهر در اسلو، پایتخت نروژ، مراسمی برای گرامی‌داشت نرگس محمدی برگزار شد که علاوه بر بریت ریس اندرسن، رییس هیات نروژی کمیته نوبل صلح، محمود فرهمند، عضو پارلمان نروژ، مولود حاجی‌زاده، روزنامه‌نگار و از دوستان محمدی، آسیه امینی، تحلیل‌گر مسایل اجتماعی و حمیدرضا محمدی، برادر این فعال حقوق بشر زندانی نیز در آن سخنرانی کردند.
ریس اندرسن در این مراسم گفت که فعالیت‌های ۳۰ سال گذشته نرگس محمدی از جمله تلاش برای لغو مجازات اعدام مرتبط با حقوق بشر بوده اما نکته دیگری که او را برنده جایزه صلح نوبل کرده مربوط به اعتراضات پس از مرگ مهسا ژینا امینی است.
او همچنین به استقبال مادر مهسا از اعطای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی اشاره کرد و گفت مرگ این دختر جوان در شهریور سال گذشته، جرقهای را در میان افراد همسن او زد.
روز جمعه ۱۴ مهر مژگان افتخاری، مادر مهسا ژینا امینی، به شبکه خبری انآرکی نروژ گفت: «به نرگس محمدی افتخار میکنم. ما در ایران هزاران زن مانند نرگس داریم که صدایشان شنیده نمیشود.»
به گفته رییس هیات نروژی کمیته نوبل صلح، نرگس محمدی از زندان تبدیل به «یک رهبر و الهام‌بخش» شد.
ریس اندرسن یادآوری کرد که جنبش «زن، زندگی، آزادی» از جنبههای مختلفی «فوقالعاده» است و این سه کلمه یک بیانیه سیاسی به شمار میرود که نشان میدهد زنان در ایران دچار تبعیض سیستماتیک هستند.
او همچنین تاکید کرد پس از انقلاب سال ۵۷ در ایران، همواره تبعیض سیستماتیک و در عین حال اعتراضات به آن وجود داشته است.
ریس اندرسن در ادامه گفت: «۲۰ سال پیش شیرین عبادی برنده جایزه نوبل صلح شد. من در آن زمان جوانتر بودم و تحت تاثیر فعالیت‌های او قرار گرفتم.»
بخشی دیگر از سخنان او به موارد مطرح شده درباره اهدای این جایزه اختصاص داشت.
ریس اندرسن اشاره کرد که برخی میگویند چرا با اینکه وضعیت افغانستان اکنون بدتر از ایران است، نوبل صلح را به کاندیدای مطرح شده از آن کشور ندادید؟
او در پاسخ به این شبهه، توضیح داد: «وظیفه ما شناسایی کشورهایی با وضعیت بدتر نیست بلکه ما باید افرادی را شناسایی کنیم که برای حقوق بشر مبارزه کردهاند.»
فرد مورد اشاره اندرسن، محبوبه سراج، کنشگر افغانستانی است که پیشتر موسسه تحقیقات صلح اسلو در فهرست نامزدهای دریافت جایزه نوبل از او نام برده بود.
از سوی دیگر، به گفته ریس اندرسن آن‌ها در کمیته نوبل صلح نامهای از ۱۰ هم‌بند نرگس محمدی دریافت کرده بودند که درخواست اهدای جایزه را به او داشتند.
رییس هیات نروژی کمیته نوبل صلح تصریح کرد: «جایزه نوبل صلح برای نرگس محمدی، جایزه به همه زنانی است که در جهان مبارزه میکنند.»
در بخشی دیگر از این مراسم، حمیدرضا محمدی، برادر نرگس محمدی گفت که اعطای جایزه نوبل صلح به خواهرش باعث برجستهتر شدن حقوق بشر و توجه بیشتر مردم به آن میشود.
او یادآور شد: «اعتراضات سال گذشته نشان داد مردم میتوانند خیابان و جامعه را در دست بگیرند.»
نرگس محمدی روز جمعه ۱۴ مهر به دلیل مبارزهاش با ظلم بر زنان ایرانی و تلاش برای ارتقای وضعیت حقوق بشر و آزادی برای همه، شایسته دریافت جایزه نوبل صلح ۲۰۲۳ شناخته شد.
او طی سالهای گذشته بارها با عناوین اتهامی مختلف به دلیل فعالیت‌های حقوق بشریاش بازداشت، محاکمه و زندانی شده است.
محمدی آخرین بار در آبان ۱۴۰۰ بازداشت شد و از آن زمان تاکنون در زندان اوین محبوس است.
سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر با وجود محبوس بودن، دست از فعالیت‌های خود برنداشته و بارها با انتشار نامههایی از زندان به وضعیت زنان زندانی به ویژه زندانیان سیاسی، شکنجه شدنشان، وضعیت نامناسب زندانها و آزار و اذیت بهائیان اعتراض کرده است.
او همچنین بارها به «تعرض و اذیت و آزار جنسی زنان» در بازداشتگاهها و حتی در محل و هنگام بازداشت واکنش نشان داده، اعتراض کرده و در این باره نامهای هم خطاب به جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران نوشته است.
نرگس محمدی دومین ایرانی برنده جایزه نوبل صلح پس از شیرین عبادی و نوزدهمین زنی است که این جایزه را از آنِ خود میکند.
