جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۳ به یون فوسه، نویسنده نروژی به خاطر «نمایشنامه‌ها و نثر بدیع او که صدای ناگفتنی‌ها را ارائه می‌دهد» اعطا شد. کتاب‌های او تاکنون به زبان‌های مختلف جهان از جمله فارسی ترجمه شده‌اند.
فوسه که پیش‌تر برای نمایشنامه «کسی می‌آید» برنده جایزه مهم «ایبسن» نیز شده بود، از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین نمایشنامه‌نویسان معاصر جهان به شمار می‌رود.
آثار فوسه شامل بیش از ۴۰ نمایشنامه، رمان، مقاله، کتاب کودکان و همچنین ترجمه‌های فراوان است که بر اساس گزارش آکادمی سوئد، به زبان نروژی نو نوشته شده‌اند و ژانرهای مختلف را در بر می‌گیرند.
به گفته این آکادمی، او ماهیت و پیشینه نروژی خود را با تکنیک هنری در هم می‌آمیزد و به دلیل «افشای اضطراب و تعارض بنیادین انسان» در آثارش مورد ستایش قرار گرفته است.
آندرس اولسون، رییس کمیته نوبل درباره فوسه و آثارش گفت که او حتی در نخستین نمایشنامه‌اش به نام «کسی می‌آید»، ویژگی‌های خاص خود را با مضامینی چون «انتظار ترسناک و حسادت فلج‌کننده» نشان داده بود.
رمان‌های فوسه اما اغلب در سبکی هستند که به «مینیمالیسم فوسه» معروف شده است.
او در رمان‌ها و نمایشنامه‌هایش موقعیت‌های روزمره و جهش‌های احساسی ناگهانی را در ساده‌ترین شکل ممکن ارائه می‌کند.
این نویسنده ۶۴ ساله در نخستین واکنش پس از انتشار خبر دریافت جایزه نوبل گفت از دریافت این جایزه معتبر «متاثر شده و تا حدودی ترسیده است».
فوسه همچنین به تلویزیون دولتی نروژ گفت که از یک دهه گذشته خود را از نظر ذهنی برای دریافت جایزه نوبل آماده کرده بوده اما با این‌حال از این اتفاق بسیار شگفت‌زده و خوشحال شده است.
یوناس گار، نخست‌وزیر نروژ نیز به سرعت به این جایزه واکنش نشان داد و در شبکه اجتماعی ایکس فوسه را «نویسنده‌ای منحصر به فرد» خطاب کرد که کل کشور به او افتخار می‌کنند.
پیش از این اما آکادمی نوبل جایزه فیزیک ۲۰۲۳ خود را به سه دانشمند به نام‌های پیر آگوستینی، فرنس کراوس و آن لوییلیه برای روش‌های تجربی که پالس‌های اتوثانیه‌ای نور را برای مطالعه دینامیک الکترون در ماده تولید می‌کنند اهدا کرد.
در پزشکی هم این جایزه به کاتالین کاریکو و درو وایسمن به دلیل تحقیقات موثر در زمینه توسعه واکسن‌های ام‌ار‌ان‌ای اهدا شد.
نوبل ۲۰۲۳ نیز به دو دانشمند آمریکایی و یک دانشمند روس به دلیل تحقیقات پیشگامانه در حوزه «نقطه‌های کوانتومی» رسید.
برنده جایزه نوبل صلح نیز قرار است روز جمعه ۱۳ مهر معرفی شود.
روز هشتم مهر ماه، موسسه تحقیقات صلح اسلو فهرست خود را از افرادی که برای دریافت جایزه صلح نوبل سال ۲۰۲۳ میلادی نامزد شده‌اند اعلام کرد. در این فهرست نام نرگس محمدی، زندانی سیاسی و فعال حقوق بشر از ایران و محبوبه سراج، کنشگر افغانستانی به چشم میخورد.
بنیاد نوبل پیش از این اعلام کرده بود بر خلاف سال گذشته قصد دارد از ایران، روسیه و بلاروس برای شرکت در مراسم سالانه اهدای جوایز نوبل دعوت به عمل آورد اما روز ۱۱ شهریور و در پی اعتراض چهرههای سیاسی و فعالان مدنی، این تصمیم را لغو کرد.
