سالانه ۴۰ خانواده، کودکانی را که به سرپرستی گرفته‌اند به بهزیستی «پس» می‌دهند
بر اساس آمار رسمی، از دو هزار و ۳۰۰ مورد فرزندخواندگی در ایران، هر سال حدود ۴۰ خانواده، کودک را به بهزیستی «پس» می‌دهند. طرح این آمار با واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی مواجه شد و بسیاری آن را محصول نبود قوانین بازدارنده، فقدان آموزش و ارائه مشاوره‌های نادرست به والدین دانستند.
سعید بابایی، مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی، به تازگی در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین، یادآور شد که تقاضای فرزندخواندگی در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن پنج درصد رشد داشته اما یکی از مشکلات بهزیستی این است که هر سال حدود ۴۰ خانواده، فرزندخوانده‌های خود را به این سازمان «پس» می‌دهند.
او همچنین مثالی از اتفاقی در ماه گذشته زد که یک خانواده درخواست فسخ فرزندخواندگی کودک ۱۰ ساله خود را داده است: «علت هم جالب و تاسف‌آور بود؛ خانواده معتقد بود چون کودک دروغ می‌گوید، باید به بهزیستی برگردد. آن هم کودکی که از دوره نوزادی در آغوش این خانواده و تحت تربیت آن‌ها رشد کرده بود.»
شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی به این گزارش واکنش نشان داده و از استانداردهای دوگانه سازمان بهزیستی در سخت‌گیری برای واگذاری فرزندان به خانواده‌ها و نیز نظارت‌های پسینی انتقاد کردند.
برخی با اشاره به مساله «فسخ قراردادهای فرزندخواندگی از سوی والدین کودکان»، در دسترس بودن چنین امکانی را برای والدین در ایران مورد سوال قرار دادند.
بسیاری هم به آسیب‌های وارد شده به کودکانی اشاره کردند که پس از فرزندخواندگی، از سوی خانواده جدید نیز طرد شده و به بهزیستی بازگردانده می‌شوند.
یکی دیگر از مواردی که کاربران به آن توجه نشان دادند، نبود «آموزش‌ها و جلسات مشاوره اصولی» برای والدین از سوی بهزیستی و در پروسه به فرزندخواندگی گرفتن یک کودک است.
به گفته کاربران، برخی از کودکانی که به فرزندخواندگی گرفته می‌شوند در محیطی آسیب‌زا رشد کرده‌اند اما بهزیستی نه به متقاضیان فرزندخواندگی و نه حتی به کادر درمانی و مشاوران این سازمان، آموزش‌های لازم را درباره نحوه مواجهه با این کودکان نمی‌دهند.
یک کاربر هم در توییتی نوشت: «والدین یا والد باید چند جلسه‌ای مشاوره بروند در حالی که گاهی خود مشاور، آدم اصلحی برای این امر نیست.»
پیش از این هم اعتراضاتی به شرایط خاص و روند پیچیده و دشواری شده بود که بهزیستی پیش پای متقاضیان پذیرش فرزند قرار می‌دهد.
به گفته برخی از متقاضیان، بهزیستی در این پروسه شروطی مانند «الزام به دین» را هم برای والدین گنجانده است و آن‌ها باید «واجبات دین» را رعایت کرده، به برخی مسایل شرعی پای‌بند باشند و در جلسات مشاوره دینی شرکت کنند.
از سوی دیگر در روزهای گذشته سخنان یک مقام مسوول در سازمان بهزیستی مبنی بر «واگذاری کودکان بیمار و بالای پنج سال سن به خانواده‌های متقاضی در کمتر از ۴۵ روز» و استانداردهای دوگانه بهزیستی در سخت‌گیری برای فرزندخواندگی، خبرساز شد.
فاطمه ارزانیان، معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران، روز ۲۵ اردیبهشت در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا این «نوید» را داده بود که پروسه فرزندخواندگی «فرزندان نیازمند پیگیری و درمان» و فرزندان بالای پنج سال سن، «خارج از نوبت و در کمتر از ۴۵ روز» انجام خواهد شد.
شماری از فعالان حقوق کودک اما از این رویکرد سازمان بهزیستی با عنوان «اقدامی تبعیض‌آمیز و مغایر با حقوق کودکان» یاد کرده و گفتند این سازمان برای جبران کسری بودجه خود دست به واگذاری عجولانه این کودکان زده است.
بر اساس آمارهای رسمی، هم‌اکنون حدود هزار و ۶۰۰ کودک زیر ۱۸ سال در سه شیرخوارگاه و ۸۲ خانه نگهداری کودکان و نوجوانان استان تهران نگهداری می‌شوند.
بر پایه جدیدترین آمار سازمان بهزیستی، مجموع آمار تقاضای فرزندخواندگی در سه سال اخیر، بیش از ۳۸ هزار تقاضا بوده که از این تعداد به شش هزار خانواده در این مدت فرزند سپرده شده است.
سال گذشته ۹ هزار و ۳۷۲ خانواده برای فرزندخواندگی ثبت‌نام کردند که از این تعداد دو هزار و ۳۰۰ خانواده صاحب فرزند شدند.